Antisociale persoonlijk- heidsstoornis

GGZ Friesland
Antisociale
persoonlijkheidsstoornis
Ieder mens heeft unieke eigenschappen
GGZ Friesland is de grootste aanbieder van
geestelijke gezondheidszorg in de provincie
Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke
psychische problemen. Met meer dan 160
locaties zijn we dicht bij u in de buurt. Ruim 2000
medewerkers bieden zorg vanuit hetzelfde motto:
haal het beste uit uw leven!
We kiezen bij GGZ Friesland voor die behandeling
waarvan het effect wetenschappelijk is
bewezen. De wet BIG (Beroepen in de Individuele
Gezondheidszorg) bevat regels voor zorgverlening
door beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.
Onze behandelaren zijn BIG-geregistreerd.
Dit is een extra garantie voor de kwaliteit van
onze behandelingen. Bij de behandeling van
persoonlijkheidsproblematiek houden we ons
nauwkeurig aan de laatste landelijke richtlijnen
op dit gebied (zie ook www.ggzrichtlijnen.nl).
Leven als een losbol
Iedereen leert op jonge leeftijd dat we bepaalde
dingen niet mogen. Ouders proberen structuur
aan te brengen in ons leven en wijzen ons erop
dat je mensen moet behandelen zoals je zelf
behandeld wenst te worden. Uw ouders zijn
daarin vast geen uitzondering. Vader en moeder
wilden vroeger voorkomen dat u een losbol werd.
Het kind waar de hele straat over klaagt omdat
u weer voor de zoveelste keer had gespijbeld,
gestolen had uit de plaatselijke supermarkt
of verwikkeld was in een vechtpartij. ‘Waarom
werk je jezelf altijd zo in de problemen?’,
schreeuwden uw ouders het op den duur uit van
pure wanhoop. U keek strak terug, geen enkele
emotie op het gezicht. Gaf u er dan niets om of
was er meer aan de hand? Wanneer dit gedrag
heel moeilijk te corrigeren is en voortdurend leidt
tot botsingen met anderen, met politie of justitie
kan gesproken worden van een antisociale
persoonlijkheidsstoornis.
Wat is een antisociale
persoonlijkheidsstoornis (ASP)?
Een ASP is een persoonlijkheidsstoornis
die zich kenmerkt door een gebrek aan
inlevingsvermogen, gepaard met asociaal en
impulsief gedrag. Vanaf een jonge leeftijd
respecteert u anderen niet, bent u egoïstisch en
heeft u lak aan de sociale normen en waarden.
U komt daardoor vaak in aanvaring met de
wet. Voor kleine vergrijpen, zoals het stelen
van kleding, tot ernstigere zaken, zoals het
in elkaar slaan van iemand. Niet iedereen die
de persoonlijkheidsstoornis heeft, komt ook
daadwerkelijk in aanraking met de politie. Maar
het komt wel veelvuldig voor.
Ieder mens heeft unieke eigenschappen
Als u de persoonlijkheidsstoornis heeft, kunt
u onverantwoordelijk en roekeloos zijn, geen
medeleven of berouw voelen of tonen, geen
gestructureerd leven leiden en een kort lontje
hebben. U kunt vele maskers opzetten: van
innemend, vriendelijk en charmant tot en met
hard, vijandig en kil. Denken om de veiligheid van
uzelf of die van een ander doet u niet. Zelfs niet
als het om uw eigen partner of kind gaat. U bent
vaak verwikkeld in vechtpartijen, rijdt gevaarlijk
rond in uw auto of heeft bijvoorbeeld onveilige
seks. Veelal heeft u het gevoel dat u stukken beter
bent dan alle mensen om u heen.
Onvoorspelbaar
Vooral de omgeving heeft last van iemand
met de persoonlijkheidsstoornis. Mensen met
ASP kampen met een onrealistisch zelfbeeld
en zijn roekeloos, onverantwoordelijk en
laten zich niet leiden door de wet. Hierdoor
zijn ze onvoorspelbaar. Sommigen zijn echter
zo innemend, dat ze hun gedrag kunnen
goedpraten. Zelf heeft u niet zoveel last van
de persoonlijkheidsstoornis. U bent echter wel
snel verveeld, ontevreden over hoe anderen
u in de weg zitten en u kunt last hebben van
angstklachten. Deze angstgevoelens lost u soms
op door een fles wijn of een biertje open te
trekken.
Vaak vertoont een kind al voor zijn of haar 15e
verjaardag symptomen van een ASP, maar de
persoonlijkheidsstoornis kan pas vanaf het 18e
levensjaar officieel worden geconstateerd.
Oorzaak
Waarschijnlijk wordt een ASP veroorzaakt door
een combinatie van biologische en sociale
factoren. Als u op jonge leeftijd kampt met ADHD
of bepaalde hersenafwijkingen, dan kunt u deze
persoonlijkheidsstoornis sneller ontwikkelen. Was
u vroeger al een impulsief en opvliegerig kind of
had u een leerachterstand? Dan heeft u eveneens
een grotere kans op de stoornis.
Sociale factoren beïnvloeden ook de ontwikkeling
van de antisociale persoonlijkheidsstoornis. Als
u uit een arm gezin of een criminele buurt komt,
dan kan dit allemaal bijdragen aan het ontstaan
van een ASP. Maar ook als u vroeger afstandelijke
ouders had die niet streng genoeg waren of
als u omging met antisociale leeftijdgenoten,
kunt u de stoornis eerder ontwikkelen.
Jeugdtrauma’s, zoals seksueel misbruik of
mishandeling, zijn eveneens risicofactoren
waardoor de persoonlijkheidsstoornis eerder
bij u kan ontstaan. Opvallend is dat met name
mannen tussen de 18 en 34 jaar een ASP
hebben. Daarnaast hebben drie keer zoveel
mannen als vrouwen te kampen met de
persoonlijkheidsstoornis.
Bram, 24 jaar:
‘Waarom moet ik mij aan
de wet houden?’
Bram is een tijd geleden ontslagen. ‘Ik werkte
als timmerman, maar ik had het daar helemaal
gehad. Zo’n gast zette me voor gek en dat pik ik
dus echt niet’, vertelt de 24-jarige. Bram pakte
vervolgens een hamer en sloeg daar iemand
keihard mee op zijn hoofd. Die jongen moest
naar de intensive care.
‘Die dingen gebeuren’, zegt Bram kalm en
schouderophalend over het incident. Daarna
heeft hij een tijdje in de gevangenis gezeten.
‘Het was niet mijn eerste keer. Maar al dat gezeur over dit mag wel en dat mag niet. Dat mag
ik toch zelf wel weten?’, roept hij vijandig.
Ieder mens heeft unieke eigenschappen
De gevolgen
De meeste mensen met ASP hebben het niet
gemakkelijk. Meestal bent u lager opgeleid dan de
gemiddelde Nederlander en daardoor heeft u een
kleinere kans op een goede baan. Het behouden
van het werk en een relatie is voor u moeilijk. Vaak
heeft u geen goede band met uw eigen kinderen
en partner, omdat u te egoïstisch bent ingesteld
en zich niet goed kunnen inleven in uw omgeving.
Aanvaringen met de politie, alcohol- en
drugsmisbruik en roekeloosheid dragen er ook
aan bij dat u moeite heeft met het leiden van een
normaal, gestructureerd leven.
Overigens ondervindt niet iedereen met ASP
negatieve gevolgen van de stoornis. Vaak wordt
de koelbloedigheid en het onvermogen tot
medeleven gezien als zakelijk en de roekeloosheid
als de daadkracht om knopen door te hakken.
Daarom komen bepaalde mensen met de stoornis
ver in de zakenwereld.
De juiste hulp
Nadat u aangemeld bent door uw huisarts,
wordt u doorverwezen naar het zorgprogramma
Persoonlijkheidsproblematiek wanneer er
gedacht wordt aan deze problematiek. U krijgt
een intakegesprek en samen met de intaker
wordt bekeken of u aan het juiste adres bent. Na
de intake volgt een behandeladvies. Er wordt met
u besproken welk soort therapie voor u het meest
geschikt is. Ook krijgt u informatie over de duur
en de frequentie van de behandeling. Eventuele
alternatieven worden met u besproken.
De behandeling is gericht op het onderzoeken,
bewust worden en het veranderen van de denk-,
gevoels-, en gedragswijze waarop u met zichzelf
en anderen omgaat.
Er wordt regelmatig geëvalueerd. Samen met
uw (hoofd)behandelaar wordt nagegaan of
de therapie aanslaat en het gewenste effect
oplevert. Wanneer u samen tot de conclusie komt
dat de behandeling bijgesteld moet worden, dan
kan dat.
In grote lijnen zijn er de volgende
behandelingsmogelijkheden:
Stabiliseren
Wanneer u instabiel bent op 1 of meerdere
gebieden in uw leven (zoals wonen, dagbesteding
en geestelijke gezondheid), wordt met u een
gerichte behandeling gestart met als doel
stabieler te worden op deze gebieden. Dit kan
ambulant gebeuren of in dagbehandeling.
Ambulant houdt meestal in dat u 1 keer per
week een groepsbijeenkomst heeft waarin u uw
afspraken en vorderingen doorneemt. Daarnaast
heeft u af en toe begeleidende gesprekken
met een sociaal psychiatrisch verpleegkundige,
eventueel aangevuld met medicatiebehandeling
door een psychiater of arts en soms aangevuld
met systeemtherapie. Deze vorm van therapie
richt zich op u en uw naasten.
Psychotherapie
Wanneer u redelijk stabiel bent, komt u
mogelijk in aanmerking voor psychotherapie.
Deze vorm van behandeling kan bestaan uit
groepspsychotherapie of individuele behandeling
(meestal 1 maal per week een gesprekscontact
met een psychotherapeut), of intensiever in
dagbehandeling.
Dagbehandeling
Dagbehandeling is gericht op stabiliseren dan
wel op duurzame veranderingen. Deze intensieve
vorm van behandeling is bedoeld voor mensen
die sterk zijn vastgelopen in werk of thuissituatie
en een tijdlang aan zichzelf willen/moeten
werken. De therapie vindt plaats in groepen
gedurende 2, 3 of 5 dagen per week. Op de
locaties Heerenveen, Sneek en Leeuwarden kunt
u deelnemen aan deze programma’s.
Wanneer u de therapie doorlopen hebt, is er
(meestal) nog een periode van “consolidatie”. In
deze fase wordt u geholpen bij het vasthouden
en toepassen van het geleerde in de praktijk van
alle dag.
Ieder mens heeft unieke eigenschappen
Psychische hulpverlening valt onder de
basisverzekering voor ziektekosten. De
kosten worden daaruit vergoed. Wel kan een
eigen risico in rekening worden gebracht. In
uw verzekeringspolis vindt u hierover meer
informatie.
Uw belangen, rechten en klachten
Voor vragen en hulp kunt u altijd terecht bij uw
behandelaar. Ook kunt u de geestelijk verzorger,
de patiëntenvertrouwenspersoon, de Cliëntenraad
en/of de Familieraad benaderen. Contactgegevens
vindt u in de folder ‘In behandeling bij GGZ
Friesland’. Ook vindt u in deze folder meer
informatie over rechten en plichten rondom uw
behandelplan, behandeling en dossier.
De folder ‘Ontevreden? Laat het ons weten!’
vertelt u waar u terecht kunt met eventuele
klachten. Deze brochures zijn te vinden in de
wachtkamers of u kunt ze opvragen bij de
afdeling Communicatie via [email protected] of
via tel: 058 284 87 15.
Afspraak afzeggen
Om een behandeling succesvol te laten verlopen,
is het belangrijk dat u aanwezig bent op de
geplande afspraakmomenten. Als u onverhoopt
niet kunt komen, verzoeken wij u dringend uw
afspraak tijdig, zo mogelijk 24 uur van te voren, af
te zeggen.
Adressen
Leeuwarden
Sixmastraat 2
8932 PA Leeuwarden
Tel. 058 28 48 888
Heeft u vragen
Voor vragen of meer informatie kunt u terecht
bij een locatie van GGZ Friesland bij u in de
buurt. Kijk voor meer informatie ook op www.
ggzfriesland.nl
Franeker
Burg. J. Dijkstraweg 6
8801 PG Franeker
Tel. 0517 39 86 00
Drachten
Compagnonsplein 1
9202 NN Drachten
Tel. 0512 58 89 57
Heerenveen
Kastanjelaan 1
8441 NC Heerenveen
Tel. 0513 61 90 00
Sneek
Hegedyk 2
8601 ZR Sneek
Tel. 0515 43 62 24
Colofon
Deze brochure is door de afdeling Communicatie van
GGZ Friesland met de grootste zorg gemaakt. Ze zijn
hierin geadviseerd door de Centrale Cliëntenraad.
Mochten er onduidelijkheden in staan, neem dan
contact op met de afdeling Communicatie. Tel. 058 284
87 15 of stuur een mail naar [email protected]
Antis.ps.0412
este uit
‘Haal het b
uw leven’
Mst.o.1210
Wat zijn de kosten?