economische foto en swot heemstede

ECONOMISCHE FOTO EN SWOT
HEEMSTEDE
Presentatie commissie middelen gemeente Heemstede
11 november 2015
www.ioresearch.nl
INLEIDING
• Wat vooraf ging
Economische foto KvK (2009)
Notitie Economische Beleid 2010-2015 ‘Heemstede, bedrijvig dorp in het groen’ (2010)
Actieprogramma (2011)
Startnotitie Economisch Programma 2015-2019 (2015)
een gezond ondernemersklimaat
intensivering en structurering relatie gemeente en bedrijfsleven/ondernemers
behoud van een aantrekkelijk winkelbestand
actiegericht programma / faciliterende rol
• Traject
Nieuwe economische foto Heemstede
SWOT economie Heemstede
Aanzet actielijnen
Discussie met BREO en ZZP’ers overleg
Economisch actieprogramma
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
ECONOMISCHE FOTO
Kernthema’s:
• Bevolking
• Inkomen en sociale zekerheid
• Beroepsbevolking
• Werkgelegenheid
• Enige verdieping (zorgsector, detailhandel, zzp en werkgelegenheid op
bedrijventerreinen)
Vergelijking met agglomeratie Haarlem, Nederland en met referentiegemeenten
(Blaricum, Ermelo, Heiloo, Renkum, Vught)
In context van landelijke en regionale economische ontwikkeling
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
BEVOLKINGSONTWIKKELING
Inwonertal Heemstede groeit nog steeds (bescheiden)
Ontwikkeling 2009-2014:
•
•
•
Heemstede: +4% (26.480 nu)
Agglomeratie Haarlem: +4%
Nederland: +2%
Ontwikkeling 2009-2014:
•
•
Migratiesaldo +220 p/j
Natuurlijke aanwas -90 p/j
Prognose:
•
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
Vrij vlakke lijn tot 2040
HUISHOUDENS EN LEEFTIJDEN
• Huishoudens 11.662 begin 2014 (500 erbij sinds 2009)
• 35% eenpersoons, 31% zonder kinderen, 34% met kinderen
• +10% tot 2040 (woningbouw en verdunning)
Jonger dan 5 jaar
5 tot 10 jaar
10 tot 15 jaar
15 tot 20 jaar
20 tot 25 jaar
25 tot 30 jaar
30 tot 35 jaar
35 tot 40 jaar
40 tot 45 jaar
45 tot 50 jaar
50 tot 55 jaar
55 tot 60 jaar
60 tot 65 jaar
65 tot 70 jaar
70 tot 75 jaar
75 tot 80 jaar
80 tot 85 jaar
85 tot 90 jaar
Heemstede
Nederland
90 tot 95 jaar
95 jaar of ouder
0%
1%
2%
3%
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
4%
5%
6%
7%
8%
9%
HUIZEN EN WOZ-WAARDE
• 63% particuliere woningen, 22% corporaties, 15% particuliere huur
• Gemiddelde WOZ anno 2014 €370.000 (-14% t.o.v. 2009)
2009
2014
ONTW.
Heemstede
431
370
-14%
Bloemendaal
668
549
-18%
Haarlem
252
229
-9%
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
294
267
-9%
Zandvoort
308
255
-17%
Agglomeratie Haarlem
316
277
-12%
Blaricum
636
536
-16%
Ermelo
298
262
-12%
Heiloo
341
288
-16%
Renkum
295
253
-14%
Vught
365
324
-11%
Nederland
241
211
-12%
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
INKOMEN EN SOC. ZEKERHEID
Gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen in Heemstede boevengemiddeld
Uitkeringsontvangers per
1.000 inw.:
X €1.000
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
•
Heemstede: 15,7
•
Aggl. Haarlem: 27,6
•
Nederland: 36,1
BEROEPSBEVOLKING
Beroepsbevolking Heemstede:
De beroepsbevolking omvat zo’n 12.500
personen. Hiervan is de helft hoog opgeleid.
De beroepsbevolking is in afgelopen 5 jaar
ouder geworden: in 2009 was 50% 45-75
jaar, in 2014 is dat 54%
Netto participatie:
• hoeveel procent van de potentiële
beroepsbevolking een (betaalde) baan
heeft
Bruto participatie:
• geeft aan hoeveel procent van de
potentiële beroepsbevolking (15-74 jaar)
een betaalde baan heeft of ambieert
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
PENDEL EN EXPATS
• 82% uitgaande pendel (8.200 van 10.000) (2013)
(toename Amsterdam, afname Haarlem)
• 74% inkomende pendel (5.000 van 6.800) (2013)
(‘afname’ uit Haarlem)
• Negatief pendelsaldo van 3.200
• Expats:1,21% inwoners in Heemstede is een expat
(buitenland geboren, hoog loon)
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
BEDRIJVEN
Geïndexeerde ontwikkeling aantal bedrijven, Heemstede vergeleken
Ontwikkeling 2009-2014:
•
•
•
Heemstede: +6%
Agglomeratie Haarlem: +6%
Nederland: +15%
Aantal bedrijven in
Heemstede:
In 2009 waren er 2.011
bedrijven; in 2014 zijn dat er
2.141. In 95% van de
bedrijven is minder dan 10 wp
werkzaam (65% ZZP)
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
BANEN
Geïndexeerde ontwikkeling aantal banen, Heemstede vergeleken
Ontwikkeling 2009-2014:
•
•
•
Heemstede: -7%
Agglomeratie Haarlem: -7%
Nederland: -3%
Aantal banen in Heemstede:
In 2009 waren er 8.717 banen;
in 2014 zijn dat er 8.108.
De bedrijven met max. 9
werkzame personen (95
procent van het totaal) zijn
goed voor 47 procent van de
werkgelegenheid.
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
BEDRIJVEN NAAR SECTOREN
Zakelijke dienstverlening: 40 procent van totale aantal vestigingen in Heemstede
Ontwikkeling 2009-2014:
•
Zakelijke dienstverlening
wat gegroeid
•
Detail- en groothandel wat
gedaald
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
BANEN NAAR SECTOREN
Zorg en handel: samen goed voor helft van de werkgelegenheid in Heemstede
Ontwikkeling 2009-2014:
•
Veel krimp, met name bij de
grote sectoren; zorg (-300
w.p.) en handel (-156 w.p.)
•
Enige groei bij zakelijke
dienstverlening, informatie
& communicatie en cultuur,
sport & recreatie
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
GEZONDHEIDS- & WELZIJNSZORG
Omvang & samenstelling van de zorgsector (2014):
BEDRIJVEN
BANEN
aantal
%
aantal
%
145
70%
622
29%
1
0%
181
9%
Medische en tandheelkundige praktijken
79
38%
249
12%
Paramedische praktijken en overige gezondheidszorg
65
31%
192
9%
Verpleging
10
5%
1.202
57%
Verpleeghuizen
1
0%
129
6%
Huizen en dagverblijven voor verstandelijk gehandicapten
6
3%
902
43%
Huizen, dagverblijven voor niet-verstandelijk gehandicapten
2
1%
150
7%
Jeugdzorg en maatschappelijke opvang met overnachting
1
0%
21
1%
53
25%
297
14%
6
3%
70
3%
47
23%
227
11%
208
100%
2.121
100%
Gezondheidszorg
Ziekenhuizen
Ontwikkeling 2009-2014:
•
Minder werk in
gezondheidszorg en
verpleging
Maatschappelijke dienstverlening
Maatschap. dienstverlening. zonder overnachting (ouderen/gehand.)
Maatschap. dienstverlening. zonder overnachting (overige)
TOTAAL GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSZORG
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
DETAILHANDEL
• Verkenning winkelstructuur Heemstede (DTNP, 2015)
• Kwantitatief en kwalitatief boevengemiddeld aanbod aan publieksgerichte bedrijven
• Dagelijkse sector ook groot buiten de supermarkten
• Relatief groot ‘modisch’ aanbod
• Beperkte leegstand
• Koopstromenonderzoek 2011: 85 miljoen euro omzet in centrum Heemstede (62%
dagelijkse, 38% niet dagelijks)
• Centrum Heemstede bond toen 61% bestedingen inwoners in de dagelijkse sector en
29% van hun bestedingen in de niet-dagelijkse sector
• Omzet Heemstede centrum komt voor 20% (dagelijks) en 40% (niet dagelijks) uit de
regio
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
ZZP EN BEDRIJVENTERREINEN
Redelijk veel ZZP-ers in Heemstede:
BEDRIJVEN
BANEN
Heemstede
65%
17%
Bloemendaal
73%
23%
Haarlem
63%
12%
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
62%
15%
Zandvoort
65%
17%
Agglomeratie Haarlem
65%
14%
Blaricum
68%
15%
Ermelo
61%
9%
Heiloo
67%
18%
Renkum
71%
18%
Vught
65%
10%
Nederland
61%
10%
• 57% actief in de zakelijke dienstverlening
•
•
•
(o.a. advisering & onderzoek)
12% groot- en detailhandel
8% bouwnijverheid
7% gezondheids- en welzijnszorg
Bedrijventerreinen:
• Aandeel werkgelegenheid op bedrijventerrein Haven e.o. is 7,5% (MRA 21,7%)
• Alle bedrijventerreinen samen goed voor zo’n 9% van de werkgelegenheid
• Beide dalen licht sinds 2009
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
AANLOOP SWOT
Wat gebeurt er ondertussen?
• Algemene economische ontwikkeling NL en (vooral) MRA weer meer rooskleurig
• Kansrijk voor Heemstede: (detail)-handel, horeca, recreatie en zakelijk
dienstverlening (en zorg?)
• Herstel regionaal komt deels wat later op gang door ontbreken exportgerichte
sectoren (agglomeratie Haarlem)
• Zorg en overheid vooralsnog onder druk, maar zorg biedt wel kansen voor
concentratie van kennisintensieve zorg en innovatie
• Detailhandel sterk afhankelijk van onderscheidend vermogen en adaptatie aan
vraaggroei en krimp
• Dienstverlening (vooral ook ZZP) en bouw groeien (duurzaamheidsopgave)
• Kansen in de vrijetijdseconomie?
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
SWOT-ANALYSE
Sterker
Zwakker
Ligging, o.a. t.o.v. main- en brainports
(afname van) Werkgelegenheid
Aangenaam woon- en leefklimaat
Afhankelijkheid van banen elders (groeiend
negatief pendelsaldo)
Kwaliteit en kwantiteit detailhandel
Stuwende sectoren
Gespecialiseerde zorg (b.v. epilepsie)
Uitbreidingsruimte/ vestigingsklimaat
Hoog opgeleide bevolking
(gesloten) Woningmarkt
Veel zelfredzaamheid (veel ZZP, weinig
uitkeringsafhankelijkheid)
Samenstelling beroepsbevolking
Bovengemiddeld inkomensniveau
Bereikbaarheid per auto
Bereikbaarheid per OV
Afhankelijkheid van samenwerkingsverbanden
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
SWOT-ANALYSE
Kansen
Groei zakelijke dienstverlening en
hoogwaardige (kleinschalige) zorg
Meer bestedingen in horeca en recreatieve
sector, vrije tijd
Investeringen in regionale bereikbaarheid
Duurzaamheidsinitiatieven woningvoorraad
Bedreigingen
Groeiende woonaantrekkelijkheid grote steden
Centralisatie voorzieningen
Positie binnen de metropoolregio
Onvoorziene veranderingen op de
arbeidsmarkt
Participatiemaatschappij
Bezuinigingen zorg
Groei van vrijetijdseconomie
Krimpende detailhandel
Groei aantrekkingskracht regio Amsterdam
(incl. toename expats)
Behoefte aan authentiek winkelgebieden
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015
CONCLUSIE EN ACTIELIJNEN
• Goede uitgangspositie, beperkte manoeuvreerruimte (ook door rol gemeente)
• Kleine aanpassingen en stimuleren gewenste beweging
• Woonklimaat sleutel (huizen verduurzamen, ruimte op de woningmarkt)
• Voorzieningen primair verbeteren en secundair uitbreiden (onderzoek onder
ouderen, gezondheidszorg & sport, internationale school?)
• Aantrekkelijkheid verblijfsklimaat voor omliggende gemeenten en toerisme
(daghoreca, museum, conferentieoord, hotel?)
• Gezond ondernemersklimaat behoud van werkgelegenheid (bereikbaarheid,
specialistische zorg, bedrijventerreinen, behoeften ZZP’ers in kaart)
• (nog) Intensiever contact met bedrijfsleven (gezamenlijk optrekken)
Economische foto en SWOT ● 11 november 2015