Inleidende les over propaganda in de kunsten

Inleidende les over
propaganda in de kunsten
EERSTE HELFT VAN 20STE EEUW,
SOCIALISTISCH REALISME
FILM, AFFICHES, FOTO’S
Welke beeld weg?
Rodchenko - filmposter
jaren 20
Kwatta reclame - jaren 60
Shepard Fairey - Obey
eye - 2009
OVEREENKOMSTEN: Alle drie zijn het posters met daarop een oog afgebeeld, het lijken
allemaal reclame posters uit de 20ste eeuw.
VERSCHILLEN: welk beeld weg en waarom?
VORM: - kleur - Rodchenko bevat meer zwart/wit/grijstinten; terwijl de andere twee helderder
van kleur zijn. - compositie - Fairey: zijn oog staat meer onderin het beeldvlak, de compositie
van de andere beelden is meer gericht op de bovenste helft van het beeldvlak. - techniek Fairey: heeft een oog grafisch vormgegeven, de andere twee zijn fotografisch vormgegeven.
etc.
VERHAAL/INHOUD/IDEE/VOORSTELLING: - Voorstelling: op elk van de afbeeldingen komt
een oog voor, maar op afbeelding 1 zie je nog twee figuren die ook omhoog kijken, deze
voorstelling heeft dus meerdere ogen in beeld gebracht.
FUNCTIE: - Het lijkt alsof alleen Kwatta een echte reclame is, doordat Rodchenko meer met
propaganda posters geassocieerd wordt, maar het betreft hier een filmposter. Fairey is dus
eigenlijk the odd one out, omdat hij een fictieve reclame/propaganda campagneposter gemaakt
heeft.
CONTEXT: - beeldtaal - Kwatta heeft een typerende jaren 60 reclame-beeldtaal, met
geometrische vlakken en heldere kleuren (waaronder lichtblauw en lichtgeel); de andere twee
hebben een typerende beeldtaal die bij de Russische propaganda-beeldtaal past. Tijd:
Rodchenko en kwatta: twintigste eeuw; Fairey eenentwintigste eeuw.
BETEKENIS: - Fairey maakt geen echte reclame, maar fictieve reclame die lijkt op
propaganda: hij waarschuwt voor je eigen ogen, die je kunnen bedriegen. Rodchenko en
Kwatta maken beide wel reclame voor film en voor chocolade. Aan de andere kant kun je ook
Kwatta als the odd one out zien, omdat Rodchenko en Fairey beiden de propaganda beeldtaal
hanteren voor een ideële reclame gericht op kijken/waarnemen.
Wat is propaganda?
Alles wat men doet om aanhangers te
winnen en te maken.
Opdracht bij de afbeeldingen:
Inhoud: Wat zie je?
Vorm:
Wat is het?
Functie: Wat is het doel?
Twee voorbeelden, hoe wordt Hitler hier “neergezet” ? En
hoe interpreteer je de afbeelding van Stalin?
Foto Nazi-propaganda, Hitler met
zijn hond Blondi, dierenvriend
Olieverfschilderij Rozen voor
Stalin, Boris Eremeevich
Vladimirski, 1949, kindervriend
De actualiteit, Vladimir Poetin en zijn
imago(‘s)
Assadfamilie in de Vogue & Assad bezoekt
gehandicapten
Alexander Litvinenko.
In a London
hospital three
weeks after he
was poisoned
by radioactive
polonium 210
.
Propagandafoto schokt hele wereld
Propagandafoto's van
de Islamic Jihad
Union, een tak van
terreurgroepering AlQaida, zorgen voor
heel wat commotie.
Verschillende soorten propaganda, ook
nu nog
 Monopolistische
propaganda (vb. Hitler)
 Dialogische propaganda
(vb. Obama)
 Totale propaganda
(vb. Stalin)
 Partiële propaganda
(vb. Al Gore)
Kenmerken?

Oktoberrevolutie van 1917: nieuwe Sovjetoverheid. Deze overheid is
voorstander van het constructivisme. Deze stijl is de officiële staatskunst van
dat moment!

Tijdens het regime van Stalin was het modernisme niet meer toegestaan.

De officiële staatskunst wordt dan het sociaal realisme
Kunst als propaganda.
Hoe zie je dat?
- Kunstenaars laten de idealen van de machthebbers zien door de
kunst. Grote fans van dit soort kunst waren: Hitler, Stalin en
Mussolini
-Deze kunst beeldt vaak heilstaten af waarin mensen gelukkig en
gezond zijn.
Sociaal realisme
 Dienstbare kunst voor het algemeen
belang en om communicatie te
helpen bevorderen. ( individualiteit
is not done)
 Kunst en leven moeten een eenheid
vormen.
 Arbeidersleven verheerlijken
 Meer figuratie en alledaagse
onderwerpen afbeelden Waarom?
 Procommunistisch
 Arbeiders zijn de helden van de
revolutie (erg heroïsch!)
 Weg met abstractie!
Zodat de burger het kon begrijpen
manipulatie
Rodchenko &
Eisenstein
.
http://www.youtube.com/
watch?v=jWiDciPuSW4&f
eature=related Strike /
Stachka - Sergei
Eisenstein - 1925
(slaughter scene)
 Film Rodchenko, vastleggen van sociale en politieke
leven in de Sovjet Unie.
http://www.youtube.com/watch?v=5usnWnlEskw)
http://www.youtube.com/watch?v=6AslTWQCzEg&feature=related
 Vragen maken en bespreken
 Vraag 1, 3, 5
De Sovjet Mythe, Socialistisch Realisme 1932-1960‘
http://www.radio1.nl/items/65856-is-sovjet-kunst-enkel-propaganda-of-heeft-het-ook-artistiekebetekenis ( 8.52.min.)
Tentoonstelling Drents Museum 2013
‘On peaceful fields‘ van Andrei
Mylnikov uit 1950
Huiswerk
Beluister het filmpje ( link vorige dia) en maak
hiervan een samenvatting.
Let op vormgevingsaspecten die genoemd worden
in het interview, dus hoe zien de kunstwerken er
uit. Beschrijf een voorbeeld dat genoemd wordt.
2. Beantwoord de vraag of deze werken de
werkelijkheid weer geven.
3. Wat was het doel van deze kunst volgens Sjeng
Scheijen.
1.