Titel

Liefdesverdriet: De Gevolgen op het Gebied van Stresssymptomen, Fysieke
Ongemakken en Seksuele Attitude en Gedrag
Vraagstelling. Op verzoek van Roel van Duijn (www.liefdesverdriet.info) is aan de
Universiteit van Amsterdam onderzoek gedaan naar de gevolgen van liefdesverdriet.
Het onderzoek is gericht op de vraag: hoe ernstig is liefdesverdriet? Eerder onderzoek
op het gebied van (a) stresssymptomen, (b) fysieke ongemakken en (c) seksuele attitude
en seksueel gedrag waren aanleiding voor het onderhavige onderzoek.
Uitvoering. De deelnemers zijn geworven onder eerstejaars psychologiestudenten aan
de Universiteit van Amsterdam en via liefdesverdrietforums op internet. Er deden 154
personen aan het onderzoek mee, waarvan 122 vrouwen en 32 mannen. De gemiddelde
leeftijd was bijna 24 jaar. Via internet vulden de deelnemers een vragenlijst in. Zij
konden kiezen uit twee soorten vragenlijsten, namelijk (A) een voor mensen met
liefdesverdriet vanwege een beëindigde relatie of (B) een voor mensen met
liefdesverdriet vanwege een onbeantwoorde liefde. De twee vragenlijsten bestonden uit
vragen over:
(1) stresssymptomen in de maand voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst,
(2) de verliefdheid zodat mensen zich konden inleven in hoe ze zich toen voelden,
(3) het liefdesverdriet na de beëindiging van de relatie of na de afwijzing door de
beoogde geliefde,
(4) het liefdesverdriet in de maand voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst,
(5) de fysieke gezondheid in de maand voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst,
(6) de seksuele attitude en het seksueel gedrag,
(7) het geslacht en de leeftijd van de deelnemer.
1
Resultaten. De vragenlijsten (A) voor een beëindigde relatie en (B) voor een
onbeantwoorde liefde bleken weinig verschillen op te leveren en zijn in de resultaten
samengevoegd. De volgende resultaten zijn te melden:
1. Mensen met veel liefdesverdriet hebben ook last van veel stresssymptomen. Dit lijkt
een voor de hand liggend resultaat, maar in dit onderzoek is aangetoond dat hier
sprake is van een sterk positief verband. Dit betekent dat hoe meer liefdesverdriet
iemand heeft, des te meer last diegene heeft van stresssymptomen. Voor een deel
van de deelnemers nadert het stressniveau dat wat na een trauma wordt ervaren.
Men spreekt dan wel van een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS), een
psychische aandoening. PTSS kan echter alleen vastgesteld worden wanneer er
sprake is geweest van een abnormale menselijke ervaring waarbij iemand getuige of
slachtoffer is geweest van de feitelijke of dreigende dood of ernstig fysiek letsel.
Hiervan is bij liefdesverdriet geen sprake, maar uit dit onderzoek blijkt dat PTSSsymptomen zoals slaapproblemen, prikkelbaarheid of woede-uitbarstingen en
concentratieproblemen zich wel voordoen bij liefdesverdriet. Bij PTSS zouden deze
symptomen langer dan een maand moeten aanhouden. In dit onderzoek is alleen
gevraagd naar de stresssymptomen die in de maand voorafgaand aan het invullen
van de vragenlijst aanwezig waren. Bij de helft van de ondervraagden bleken de
stresssymptomen in meer of mindere mate aanwezig te zijn en in een kwart van de
gevallen bleken deze symptomen zelfs in ernstige mate aanwezig te zijn. De
stressstoornis bij liefdesverdriet lijkt in heftigheid op die na een trauma.
2. Mensen zijn na de beëindiging van de relatie of na de afwijzing over het algemeen
verdrietig en boos, maar daarnaast hebben ze ook last van veel fysieke ongemakken
(psychosomatische klachten als hoofdpijn en buikpijn). Dit is een opvallend
2
resultaat. De genoemde fysieke ongemakken zijn in enkele gevallen ernstig te
noemen. In de maand voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst kwam
hoofdpijn bij bijna eenderde van de ondervraagden voor en buikpijn bij ruim een
kwart. Ook hier geldt dat naarmate meer liefdesverdriet ervaren wordt, des te meer
last van fysieke ongemakken wordt gemeld.
3. Mensen met veel liefdesverdriet staan minder open voor seksueel contact, ofwel ze
hebben een meer behoudende seksuele attitude. Dit is een opmerkelijke bevinding
aangezien uit eerder onderzoek naar liefdesverdriet na een echtscheiding bleek dat
die mensen na een echtscheiding juist meer open stonden voor seksueel contact.
Conclusie. Uit deze resultaten kan geconcludeerd worden dat liefdesverdriet kan leiden
tot ernstige verstoring van hoe mensen zich voelen en gedragen. Wanneer iemand
liefdesverdriet heeft, kan hij/zij zich echt ziek voelen. Het zal in de praktijk echter niet
vaak voorkomen dat mensen liefdesverdriet als reden opgeven om zich ziek te melden
op het werk. Zij zullen bijvoorbeeld eerder zeggen dat ze zich grieperig voelen of last
hebben van hun buik, hoofd, rug, etc. Liefdesverdriet kan dus een serieus probleem
vormen soms jarenlang, niet alleen voor de persoon in kwestie maar ook voor diens
omgeving.
Enkele beperkingen van het onderzoek moeten hier genoemd worden. Het is mogelijk
dat mensen met liefdesverdriet de neiging hebben hun psychisch en fysiek leed te
overdrijven. Dat is in dit onderzoek niet vastgesteld. Dit probleem vormt mogelijk een
aanleiding voor nader onderzoek. Een vergelijking van het liefdesverdriet tussen
mannen en vrouwen kon in dit onderzoek niet uitgevoerd worden omdat daarvoor het
aantal mannen te gering was. Ook dit punt lijkt een goede aanleiding voor
vervolgonderzoek. Tot slot moet opgemerkt worden dat de response op de uitnodiging
3
aan het onderzoek deel te nemen minder groot was dan verwacht. De groep deelnemers
kan niet in verband gebracht worden met een te omschrijven doelgroep. Ook dit punt
kan in een vervolgonderzoek verbeterd worden met behulp van gepaste maatregelen.
Onderzoekers. Soleil Keeman, Erica Kinkel, Mendel Landweer, Wicher Meinema en
Heleen Meisner
Supervisie. Harrie C.M. Vorst
Instituut. Universiteit van Amsterdam, Afdeling Psychologie, Programmagroep
Psychologische Methodenleer
Datum. Februari 2008
4