Prostaatkanker seks en urinecontinentie Prof Dr Eric Meuleman Uroloog Twintig procent van de genezen mannen is ontevreden over resultaat behandeling • Seksuele klachten – Erectiestoornis (70%) – Urineverlies tijdens het orgasme – Verkorting van de penis • Urine incontinentie (15%) Factoren die een rol bij spelen bij het ontwikkelen van seksuele klachten • Impact van de diagnose (+ 30%) • Seksuele functie vooraf – Co-morbiditeit • Technische factoren Zenuwsparend Bestralingsmarges • Ziekenhuis volume VdWielen G, vanPutten W, Incrocci L. Sexual function after 3-D conforn Mal radiotherapy for prsostate cancer: results from a dose escalation trial. Int J Oncol Biol Phys 2007;68:479-484 Zenuwen sparen ! Zenuwbeschadiging Verminderde erotische - en slaap erectie Zuurstof te kort Bindweefselvorming Dus: Een technisch perfect uitgevoerde zenuwsparende behandeling is een belangrijke voorwaarde voor het behoud van seksuele kwaliteit van leven Maar dat is niet genoeg ! Patienten melden in de eerste weken na de behandeling dat ze te weinig geinformeerd zijn over de complicaties en te weinig professionele ondersteuning krijgen bij het revalidatie proces. Met name de seksuele revalidatie Moore KN, Estey A. The early post-operative concerns of men after radical prostatectomy. J Adv Nurs 1999 May;29(5):1121-9. Voorlichting en begeleiding • Het natuurlijk herstel van de erecties kan 24 maanden duren • Maar het wordt nooit meer zoals het was • Kan geoptimaliseerd worden door actieve seksuele revalidatie therapie • Partner betrekken! • Symptomatische medische behandeling is effectief maar alleen indien seksuologisch ondersteund Use it or loose it ! Symptomatische erectieondersteunende behandelingen Sildenafil (Viagra®) Tadalafil (Cialis®) Vardenafil (Levitra®) Zetpilletje in plasbuis Zelf-Injectie Vacuümapparaat Erectieprothese Sildenafil (Viagra®) Tadalafil (Cialis®) Vardenafil (Levitra®) Intra urethrale therapie (MUSE) Intracaverneuze zelfinjectie therapie Vacuümtherapie Prothesen Prothesen • 2 unexplained ironies Even with the impressive efficacy rates of between 91%, only approximately 20% of men seek treatment • 60% of men who receive treatment discontinue it Stanley Althof Cleveland OH, USA Vergeet de partner niet ! Seksuele counseling • • • • • Bevordering van intimiteit en communicatie in de relatie bespreekbaar maken van het thema seks binnen de relatie Literatuur en video’s Thuisopdrachten Angstreductie Urine Incontinentie C. Wallner et al. Eur Urol 55 (2009) 932–944c Urine Incontinentie Eerstelijns behandeling incontinentie Bekkenbodemtherapie Penisklem Urodynamisch onderzoek (UDO) Plaslijstje Slingprocedure Sfincterprothese DANK VOOR UW AANDACHT! Vragen? Eric Meuleman, uroloog VUmc, Hoogleraar Andrologische Urologie [email protected] Stichting INURA Steun! Wetenschappelijk onderzoek afdeling urologie VUmc en wordt donateur!