gevaarlijke producten in de basisschool

Gevaarlijke producten in de
basisschool
[email protected]
Gevaarlijke stoffen in de basisschool









De inventaris van de gevaarlijke stoffen vermeldt niet waar deze opgeslagen zijn. De gevaarlijke
stoffen zijn niet allemaal voorzien van een genormeerd etiket. In sommige lokalen bevinden
zich gevaarlijke stoffen die niet via de aankoopprocedure zijn aangekocht.
Kuisproducten met gevaarlijke eigenschappen worden onbeheerd achtergelaten in de gang.
In een toiletruimte zijn chemische producten aanwezig binnen handbereik van kinderen.
De onderhoudsproducten dienen in een gesloten kast of ruimte te worden geplaatst.
In een aantal klassen zijn gevaarlijke producten aanwezig en in bereik van kleuters en
leerlingen. De etikettering is een aandachtspunt.
De school kan geen inventaris voorleggen van producten met gevaarlijke eigenschappen.
De gevaarlijke producten staan verspreid over verschillende lokalen in de school. Gevaarlijke
producten staan in een niet afgesloten ruimte die voor de kinderen toegankelijk is.
In de keuken bevinden zich gevaarlijke producten op kindhoogte.
Tijdens de rondgang werd vastgesteld dat voedingsmiddelen en chemische producten niet
gescheiden worden, … Kuisproducten met gevaarlijke eigenschappen worden onbeheerd
achtergelaten in de gang. De school gebruikt nog verven op basis van solventen.
Bron: www.ondvlaanderen.be/doorlichtingsverslagen
www.welzijn-op-school.be
2
Gevaarlijke stoffen in de basisschool

Regelgeving

EU-GHS

Indeling - gevaren

Etikettering

Gevaarlijke stoffen in de klas

Preventiemaatregelen

Eerste hulp

Plan van aanpak

Nuttige adressen/links

Goed of fout?
www.welzijn-op-school.be
3
Regelgeving

EU 1272/2008 Europese verordening over de indeling, etikettering en
verpakking van stoffen en mengsels – EU-GHS of CLP

KB 11 februari 2010

KB 11 maart 2002 Veiligheids- en gezondheidssignalering
•
Recipiënten voor gebruik en opslag van gevaarlijke stoffen moeten voorzien zijn van
voorgeschreven etikettering
•
Lokalen, plaatsen, afgesloten ruimten voor opslag van gevaarlijke stoffen aanduiden door
waarschuwingsbord
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
4
Regelgeving

KB 11 maart 2002 Chemische agentia
•
Risico’s door werken met chemische stoffen verkleinen of elimineren door nemen van
preventiemaatregelen
•
Contact/blootstelling verminderen
•
Gepaste hygiëne
•
Hoeveelheid beperken tot noodzakelijke minimum
•
Veilig behandelen en opslaan
•
Gevaarlijke stoffen niet opslaan in verpakking van levensmiddelen, diervoeder of
cosmetica
•
Gevaarlijke stoffen vervangen door niet of minder gevaarlijk product
•
Informatie over aanwezigheid (welke stoffen en waar)
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
5
EU-GHS
•
Global Harmonised System
•
Indeling van stoffen volgens gevaren in 29 gevarenklassen
•
Elke gevarenklasse is onderverdeeld in gevarencategorieën volgens ernst van het gevaar
•
Etiketten en veiligheidsinformatiebladen
•
Eenvormige gevarensymbolen, gevarenaanduidingen en voorzorgsmaatregelen
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
6
EU-GHS: gevarenklassen
•
Fysische of directe gevaren:
explosief
•
oxiderend
houder onder druk
corrosief
schadelijk
lange termijn gezondheidsgevaarlijk
Gezondheidsgevaren
giftig
•
ontvlambaar
Milieugevaren
milieugevaarlijk
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
7
Indeling - gevaren
Gevarenklasse
Oud - nieuw
Gevaar
Voorbeeld
Explosiegevaar
Kan knal, ontploffing veroorzaken
door warmte, schok of wrijving
Spuitbussen/aërosols,
autoruitenontdooier, gas
(propaan, butaan),…
Ontvlambaar
Kan door vlam, vonk of
warmtebron gemakkelijk tot
ontvlammen gebracht worden
Ether, ethanol, aceton, …
Oxiderend
Kan verbranding van brandbare
stoffen sterk bevorderen
Zuurstofwater,
bleekwatertabletten,
salpeterzuur,…
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
8
Indeling - gevaren
Gevarenklasse
Oud - nieuw
Gevaar
Voorbeeld
Houder onder druk
Gasflessen, zuurstofflessen,
…
Giftig
Kan bij inademen, inslikken of
opname via de huid ernstige
acute of chronische
aandoeningen veroorzaken
Methanol, ontvlekkers,
waterdichtmakende sprays,
ontsmettingsmiddelen, …
Corrosief of bijtend
Tast bij contact ogen of huid aan
en kan chemische brandwonden
veroorzaken
Ontkalker, afbijtmiddel,
bijtende soda, zoutzuur,
ontstopper voor
afvoerbuizen, agressieve
zuren/basen/logen, …
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
9
Indeling - gevaren
Gevarenklasse
Gevaar
Voorbeeld
Schadelijk (Irriterend)
Kan bij rechtstreekse, langdurige
of herhaalde aanraking met de
huid of slijmvliezen irritaties of
ontstekingsreacties veroorzaken
Bleekwater, solventen,
terpentijn, detergent voor
de vaatwas, stopverf, …
Schadelijk
Kan door inademen, inslikken of
bij opname door de huid
gezondheid chronisch of acuut
schaden of de dood veroorzaken
Ontvlekkers, afbijtmiddelen
voor verf, lakverf, vernis,
lijmen, …
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
10
Indeling - gevaren
Gevarenklasse
Gevaar
Voorbeeld
Lange termijn
gezondheidsgevaarlijk
Stoffen die kankerverwekkend
zijn, mutageen en/of giftig zijn
voor de voortplanting
Chroom-,
cadmiumverbindingen, …
Milieugevaarlijk
Kan direct of op lange termijn
schade berokkenen aan het
milieu (waterorganismen,
ozonlaag)
Bepaalde onkruid- en
ongedierteverdelgers, zware
metalen, …
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
11
Etiket
•
Gevarensymbolen
•
Signaalwoord: gevaar of waarschuwing
•
Gevarenaanduiding: H-zin (hazard) i.p.v. oude R(isk)-zin
•
Voorzorgsmaatregel: P-zin (precaution) i.p.v. oude S(afety)-zin
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
12
Gevaarlijke stoffen in de klas
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Verven en
oplosmiddelen op
basis van solventen
Inademing
Accidenteel inslikken
Buiten bereik van kinderen
Bewaren achter slot
Bij gebruik: kinderen op afstand
Goed verluchten
White spirit nooit in een glas
gieten
Vervangen door verven op
waterbasis
Reinigingsproducten
Vb. ontstoppers,
ontkalkers, bijtende
soda, zoutzuur, …
Inwendige brandwonden
bij inslikken
Brandwonden bij spatten
op huid of in de ogen
Dampen irriterend bij
inademen
Buiten bereik van kinderen
Bij gebruik: kinderen op afstand
Voorraad onderhoudsproducten
in apart lokaal, achter slot
Niet overgieten in andere
recipiënt
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
13
Gevaarlijke stoffen in de klas
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Schuimende
producten (afwasproduct, handzeep,
douchegels,…)
Spatten in de ogen
Buiten bereik van kinderen
Bewaren in originele verpakking
Product tegen luizen Inslikken
Bijsluiter lezen
Buiten bereik van kinderen
White spirit
Inslikken kan pneumonie
geven
Buiten bereik van kinderen
Verluchten na gebruik
Niet gebruiken in aanwezigheid
van kinderen
Bleekwater (javel)
Vorming van irriterende
gassen bij vermenging
met andere producten
Niet mengen met andere
producten
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
14
Gevaarlijke stoffen in de klas
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Cosmetica op basis Alcoholvergiftiging bij
van alcohol (parfum, inslikken
deodorant, …)
Spatten in de ogen
Buiten bereik van kinderen
Geneesmiddelen in
handbereik van
kinderen
Accidenteel inslikken
Afspraken op schoolniveau: geen
medicatie toelaten
Bij medische noodzaak:
voorschrift van arts volgen,
geneesmiddelen toedienen enkel
door volwassene
Planten /
plantendelen
Vergiftiging door inname
van bladeren of besjes
Brandwonden op huid en
in ogen na contact
Geen giftige planten of planten
met giftige delen in klaslokaal
www.welzijn-op-school.be
15
Gevaarlijke stoffen in de klas
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Onkruidverdelgers Vergiftiging bij inslikken
Buiten bereik van kinderen
Achter slot bewaren
Gebruiksaanwijzing volgen
Insecticiden
Vergiftiging bij inslikken
Enkel insectenverdelging gebruiken
waarbij kinderen niet aan gifstoffen
kunnen
Mini-batterijtjes
Inslikken
Batterijtjes niet laten rondslingeren
Kies toestellen en speelgoed met
kindveilige batterijhouder
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
16
Preventie
•
Inventariseer
•
Verwijder giftige planten
•
Vermijd medicatie op school
•
Hou gevaarlijke stoffen buiten bereik van kinderen:
•
o
Niet op de grond, op spoelbak of vensterbank
o
In kast achter slot
o
Voorraad in lokaal niet toegankelijk voor kinderen
o
Laat geen gevaarlijke producten rondslingeren
o
Sluit verpakkingen/flessen na gebruik
Poetsproducten achter slot:
o
Voorraad in onderhoudslokaal/berging achter slot
o
Geen producten op kar in gang
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
17
Preventie
•
Beperk hoeveelheid in de klas. Voorraad in lokaal of kast achter slot.
•
Lees etiket/gebruiksinstructies voor gebruik
•
Verwijder nooit etiket
•
Bewaar in originele verpakking:
o
Giet niet over in andere verpakking, giet nooit in glas of beker
o
Giet niet in verpakking van drank of voedingsmiddel
o
Verdunningen: noteer product, verdunning, gevarensymbolen, datum (vervaldatum)
•
Meng nooit producten waarbij menging niet toegelaten is
•
Bij gebruik vluchtige of irriterende stoffen:
o
niet in aanwezigheid van kinderen
o
na gebruik verluchten.
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
18
Preventie
•
Indien nodig handschoenen gebruiken
•
Handen wassen na gebruik
•
Kasten op slot, voorzien van pictogram
•
Maak afspraken met de kinderen
•
Gebruik pictogrammen
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
19
Eerste hulp
Bij inslikken
Contact met de
ogen/huid
Inademen
Verven,
oplosmiddelen
Niet doen braken,
naar arts
Spoelen met water
Frisse lucht
Bijtende producten
Bleekwater
Ontstopper
Onkruidverdelgers
Niet doen braken,
naar arts!
Spoelen met veel
water
Frisse lucht, naar
arts
Schuimende
producten
Niet doen drinken
of braken
Spoelen met veel
water
-
Luizenproduct
Naar arts
Spoelen met water
-
Planten
Geneesmiddelen
Vergiftiging: naar
arts
Spoelen met water
-
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
20
Voorbeelden uit de praktijk…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
21
Voorbeelden…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
22
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
23
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
24
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
25
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
26
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
27
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
28
Plan van aanpak
•
Rondlopen/kijken
•
Verwijder producten zonder etiket, in verkeerde verpakking
•
Beperk hoeveelheid in klas
•
Stockeer producten in kast achter slot
•
Voorraad in berging/lokaal achter slot
•
Gebruik veiliger stoffen vb. verven op waterbasis
•
Inventariseren: welke stoffen, waar, welke gevarensymbolen
•
Maak afspraken met de kinderen
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
29
Nuttige adressen/links
•
Antigifcentrum 070 245 245
www.poisoncentre.be – [email protected]
- brochure: Vergiftiging voorkomen – Praktische tips
- pedagogisch dossier voor kinderen van 4 tot 7 jaar: Argus en het flessenspook
•
Info over giftige planten
http://www.br.fgov.be/PUBLIC/GENERAL/GENERALNL/poisonousplantsnl.php
•
Chemicaliën op school.Veiligheid en milieuzorg in het schoollaboratorium
http://onderwijs-opleiding.kvcv.be/COS.pdf
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
30