het begrip DSM IV het begrip comorbiditeit
advertisement
3-11-2009 CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 kinderen en adolescenten op school & psychiatrische stoornissen CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’bij den bosch 2009 •stoornissen stoornissen de2 november algemene schooljeugd •definitie definitie stoornissen •normale normale ontwikkeling •ontstaan ontstaan stoornissen •diagnostiek diagnostiek •samenvatting samenvatting ‘ze zeggen dat ik gek ben’bij den bosch 2009 •stoornissen stoornissen de2 november algemene schooljeugd •gedragsstoornissen gedragsstoornissen en adhd: 44-9% •emotionele emotionele stoornissen: 55-8% •ontwikkelingsstoornissen: ontwikkelingsstoornissen: 11-3% •eet eeteet- en slaapstoornissen e.d.: 33-6% •enige enige stoornis: 88-15% theo doreleijers, kinder- en jeugdpsychiater, vumc/de bascule amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’bij den bosch 2009 •stoornissen stoornissen de2 november algemene schooljeugd •definitie definitie stoornissen • toestanden • waarbij het vermogen om om te gaan • met allerlei ervaringen, situaties of emoties • ontregeld is • waardoor gedrags- of emotionele problemen ontstaan • in zó ernstige mate • dat iemand er niet meer door kan functioneren • en eronder lijdt of anderen eronder doet lijden CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’bij den bosch 2009 •stoornissen stoornissen de2 november algemene schooljeugd •definitie definitie stoornissen stoornissen •normale normale ontwikkeling •verschillende verschillende stoornissen •diagnostiek diagnostiek •samenvatting samenvatting CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 het begrip DSM IV het begrip comorbiditeit - standaardisatie - ernst van de stoornis - aan de hand van criteria - functioneringsniveau kind - op vijf aspecten - behandelbaarheid stoornis - voor praktijk en wetensch.onderzoek - prognose CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam biopsychosociale ontwikkeling kk & adol ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 0 jr aanleg gezin/opvoeding 10 jr school 20 jr media maatsch/cultuur 1 3-11-2009 CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 biopsychosociale ontwikkeling kk & adol cognities emoties CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 biopsychosociale ontwikkeling kk & adol relaties ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 biopsychosociale ontwikkeling kk & adol relaties emoties omgang met genotmiddelen omgang met genotmiddelen mentale relaties motoriek retardatie cognities cognities 0 jr 10 jr aanleg gezin/opvoeding school 20 jr media maatsch/cultuur biopsychosociale ontwikkeling emotionele stagnatie/stoornissen 0 jr aanleg gezin/opvoeding maatsch/cultuur CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 zelfcontrole relaties 0 jr aanleg gezin/opvoeding 10 jr school 20 jr media maatsch/cultuur CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam biopsychosociale ontwikkeling kk & adol affectregulatie ‘ze zeggen dat ik gek ben’bij den bosch 2009 •stoornissen stoornissen de2 november algemene schooljeugd •definitie definitie stoornissen •normale normale ontwikkeling •ontstaan ontstaan stoornissen •diagnostiek diagnostiek •samenvatting samenvatting omgang met genotmiddelen emotionele stoornissen 0 jr 10 jr 20 jr 0 jr aanleg gezin/opvoeding school media 10 jr 20 jr maatsch/cultuur aanleg gezin/opvoeding school media maatsch/cultuur CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 interactie genetica / omgeving combinatie van een aangeboren minder prikkelbaar autonoom zenuwstelsel met verwaarlozing leidt op 10 -jarige leeftijd al tot meer agressief gedrag Raine, Mednick, Brennan en Venables ea (1994, 1996, 1997) vroege zwangerschapsperiode directe of indirecte somatisch toxische invloeden met latere schade voor psychisch functioneren combinatie van passieve variant van het MoA -gen en kindermishandeling - chemicaliën: chemicali n: oplosmiddelen, pcb’s, pcb s, lood leidt tot meer gewelddadigheid Caspi A, McClay J, Moffitt TE, et al. (2002) - (afgeleiden van) hormonen: DES, oestrogenen, corticosteroiden Science 297 (8): 851-854 media CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam emoties school 20 jr ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 cognities 10 jr hersenletsel omgang met genotmiddelen samenhang verwaarlozing, reparatief gedrag moederdier en (ir)reversibel agressief gedrag M Schmidt, MS Oitzl, S Levine, ER de Kloet (2002) Dev. Brain Research 139, 39-49 vroege zwangerschapsperiode psychisch toxische invloeden - algemene angsten - zwschapzwschap-specifieke angsten - neurotransmitters - andere geneesmiddelen: amfetamines, propanolol, barbituraten, pijnstillers, diazepam, oxytocine - nicotine, alcohol, opiaten, marihuana, coke swaab et al. 2001 2 3-11-2009 CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 vroege zwangerschapsperiode the development aggression/antisoc beh. >> postnatal period: baby/toddler/schoolkid vroege zwangerschapsperiode psychisch toxische invloeden irritable baby: crying, cannot console itself moeders die veel stress ervaren tijdens hun (vroege) zwangerschap dragen een foetus die gekenmerkt zij lopen een verhoogd risico op het krijgen van een kind dat zich minder goed kan aanpassen aan wordt door meer lichaamsbewegingen, een hogere een nieuwe omgeving, moeilijker gedrag vertoont en hartslagvariabiliteit, kortere perioden van diepe slaap en bovendien een achterstand heeft in zijn psychomotoire meer waaktoestanden mother: cannot read cues over stimulating emot. diffic. toddler: low frustr. tolerance, over active mother overresponsive ontwikkeling huizink e.a., 2001; robles de medina, 2004; van den berg e.a. 2005 does not demand huizink e.a., 2001; robles de medina, 2004; van den berg e.a. 2005 conduct disord. schoolkid: aggress, whining, disobe CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 voorlopige resultaten onderzoek onder twaalfminners resultaten cortisol dagcurve (popma 2006) (van domburgh, geluk et al.) resultaten cortisol stressrespons (popma 2006) psychopathologie 4 60% 3,5 12 NC (n = 32) 10 DP- (n = 61) 8 DP+ (n = 20) 50% 3 cortisol (nmol/l) cortisol (nmol/l) 14 6 4 40% 2,5 30% 2 20% 1,5 NC (n = 30) DP- (n = 45) DP+ (n = 21) 1 2 0,5 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 time 20,3% 15,6% 4,5% 0% adhd (disc) prepare speaking 0 24,9% 10% dbd (disc) pdd (visk) depressie (kdvk) 0 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 time CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 resultaten: delinquent- en risico gedrag (van domburgh, geluk et al.) T0 (%) T1 (%) delinquent gedrag (min. 4 of meer delicten) 15.9 13.9 spijbelen 9.9 15.0 6.3 6.9 van school naar huis gestuurd 8.7 13.8 roken 13.5 15.0 alcohol 12.3 15.0 .4 4.1 weglopen drugs •6.6% rapporteert op zowel T0 als T1 veel delinquent gedrag •van deze groep heeft 75% een ext. stoornis •van de groep die op 1 van de 2 metingen een hoge score heeft, heeft 48.5% een ext. stoornis psychische en gedragsproblemen van marokkaanse kinderen (Carmen Paalman, Marcia Adriaansen) – prevalentie van emotionele én gedragsproblemen bij Marokkaanse jongeren ~ prevalentie bij Nl jongeren – leerkrachten rapporteren 2 keer zoveel gedragsproblemen bij Marokkaanse kinderen als bij Nl kinderen – acculturatie bij jongens lijkt géén factor, bij meisjes wel; – vaker sprake van autoritaire opvoeding dan bij nl kk – jongeren die discriminatie ervaren > meer gedragsprobl. – identificatie met islam > minder gedragsproblemen. CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 relevantie voor school - symptomen: - angst, somberheid, agressie, contactproblemen, moeheid, druk gedrag - niveau van functioneren: - spijbelen, prestaties, relaties peers/leerkrachten - gezin / vrije tijd: - sociale situatie, ziekte, rouw, scheiding, stoornissen - andere kinderen - sport, clubs - middelen gebruik / misbruik - eerdere hulpverlening / politie- en justitiecontatcen 3 3-11-2009 CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam CAPVUMCA Child and Adolescent Psychiatry VU University medical center Amsterdam ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 ‘ze zeggen dat ik gek ben’ den bosch 2 november 2009 boodschap: - spreek het kind / de jongere aan op zijn gedrag - werk met standaard instrumenten - vertrouw op uw gezond verstand - maar niet zonder meer en niet altijd - intercollegiaal overleg, consultatie - betrek ouders - monitoring - begeleid hen naar een verwijzing - werk op school met protocollen - onderhoud een vaste relatie met hulpverlening dank voor uw aandacht: [email protected] 4
