galaten_5_22_vrucht_1_liefde

Lezen: 1 Korintiërs 13
Tekst: Galaten 5:22 (a) de vrucht van de Geest is … liefde
Lieve mensen,
Wat is liefde? Is het dat wat John Legend bezingt in dat prachtige nummer ‘all of me’. Die prachtige
zin: ‘love your curves and all your edges, all your perfect imperfections’. Dat lied lijkt wel wat op 1
Korintiërs 13. Liefde heeft te maken met dat je van de mooie kanten geniet. Maar ook van de
mindere kanten. Paulus is daar lyrisch over. Maar met hem zoveel zangers. Liefde is iets moois. En
het is ongrijpbaar, zeggen velen. Maar moet je er dan wel over preken? Nou, ik was het wel van plan
vanmorgen. En dan wil ik eerst iets zeggen over het geheel.
Slide
Waarom kiest Paulus voor de term ‘vrucht’?
Mijn broeder en mijn zuster, Paulus schrijft een brief aan de Galaten. Dat zijn gemeenten in Turkije.
De kern van de brief is, dat je niet gered wordt door wat je zelf doet. Maar door wat Jezus doet. Het
is God die ingrijpt om jou gelukkig te maken. Want zelf red je dat niet.
Kijk, je probeert het wel. Dat schrijft Paulus vlak voor onze tekst. Een wereld die je om je heen ziet.
Niet bij iedereen. Maar heel wat mensen zoeken het in een roes. In geld. In populariteit. In bezit. Of
in relaties. En dat zijn allemaal geen verkeerde dingen. Het gaat alleen mis als je denkt dat dat alles
is. Dat je er in opgaat. Dat je bestaan er van afhankelijk wordt. Ik las een prachtige advertentie van
TEAR: ‘vastzitten aan wat je hebt is pure armoede’. En dat is het. Dan sla je door.
Paulus noemt dat ‘werken van het vlees’. Werken. Dat woord zegt veel. Het kan je energie geven.
Maar het kan ook eindeloos vermoeiend zijn. Uiteindelijk ben je blij als je een tijdje niet hoeft te
werken. Daarom genieten we ook zo van vakantie. Werken van het vlees. Dat is wat je zelf doet.
Tegenover ‘vlees’ zet Paulus dan ‘Geest’. En tegenover ‘werken’ zet hij ‘vrucht’. Prachtig gekozen.
Niet het woord ‘opdrachten’ of ‘daden’. Zelf niet het woord ‘gaven’. Want dat zijn allemaal woorden
waar je het zelf moet doen. Waar jij iets mee moet. Maar Paulus wil juist duidelijk maken dat het niet
van jou afhangt.
Vrucht heeft te maken met ‘geworteld zijn’. Waar haal jij je voeding. Waardoor laat jij je inspireren.
Paulus beweert met dit woord: als je wortels in de goede aarde staan. Dan gaat die vrucht vanzelf
groeien. Jij moet dus letten op je wortels.
Vrucht heeft ook te maken met ‘de tijd krijgen’. Vrucht groeit en rijpt langzaam. Het heeft te maken
met een langdurig proces van gevoed worden en verzorgd worden. Goede grond. En goede mensen
om je heen die je stimuleren en bemoedigen. We zullen er in de serie nog wel regelmatig op
terugkomen.
Paulus noemt dan negen vruchten. (voorlezen). Hij noemt eigenlijk geen negen vruchten. Maar
enkelvoud. Vrucht. Liefde is de vrucht. Je zou eigenlijk kunnen zeggen: deze eerste vrucht, liefde, is
1
de paraplu-vrucht. De andere acht vallen daaronder. Liefde is het principe. De andere acht laten zien
hoe liefde werkt.
Dus we zullen er steeds meer achter komen wat liefde is.
Nog een andere vraag.
Slide
Alleen christenen?
Nee, heel veel mensen laten deze dingen zien. De Geest van God wil jou ook niet zweverig maken.
Vruchten zijn niet dingen die heel extreem zijn. Geen exotisch fruit. Nee, aan gewone bomen groeit
dit. Allerlei mensen om je heen vertonen ditzelfde. Het zijn mooie menselijke eigenschappen.
De bedoeling van Jezus is dat je weer echt menselijk wordt. Zoals je bedoeld bent. Door zijn Geest wil
hij dat bereiken. De Geest zorgt er voor dat je wortelt in Jezus Christus. Dat je je door hem laat
inspireren. En door zijn woorden en daden laat aanraken. Als je geraakt wordt door Jezus. En je blijft
dat zoeken. Dan zul je langzaam maar zeker steeds mooier mens worden.
Dus het is niet uniek christelijk. Maar christenen moeten zich hier wel aan spiegelen. Hoe zit het met
mijn vrucht? Hoe laat ik deze eigenschappen zien? Waar is nog groei nodig? Waar moet wat extra
voeding bij? Dat zijn vragen die we elkaar en onszelf moeten stellen bij deze serie.
Slide
Opbouw van de preken
De komende weken gaan we het als volgt doen. Ergens in de preek laat ik een filmpje zien of een lied
horen. In ieder geval iets wat een beetje triggert.
Daarna de uitleg van de vrucht die dan aan de orde is. En dat is dan de preek.
En vlak voor de collecte, dus na het lange gebed, wil ik dan een stelling meegeven. Of een verhaal.
Waarmee je in je gezin, of tijdens de koffie nog door kunt praten over die bepaalde vrucht.
Zo hoop ik dat iedere dienst op ieder niveau iets aanspreekt.
Vanochtend dus: liefde. Eerst een filmpje uit de disneyfilm Frozen. In het Nederlands: Liefde is een
open deur.
Slide
https://www.youtube.com/watch?v=28K4hnWvLrU
Slide
Liefde is een open deur
Je zou dit negatief kunnen uitleggen. Zo van: moet de preek wéér over liefde gaan. Daar gaat het al
zo vaak over. Da’s zo’n open deur. Toch bestaan er heel veel misverstanden over liefde. We noemen
het ook wel ‘houden van’. Maar dat is zo verschillend. Je kunt houden van voetballen, van een
2
broodje shoarma, van je hond en van je moeder. Dat zijn verschillende soorten houden van. Is dat
allemaal liefde? Of moet je het anders omschrijven?
En dan is er ook het misverstand dat liefde alleen maar om gevoel zou gaan. Dat hoor je heel vaak. En
als dan het gevoel weg is, dan is de liefde over. Dan ga je op zoek naar een nieuwe liefde. Maar is dat
wat Paulus bedoelt hier?
De Bijbel legt uit dat het anders is.
Slide
3 soorten liefde
In het Grieks, waarin de Bijbel oorspronkelijk geschreven is, heb je drie woorden voor liefde. Ik heb
ze al vaker genoemd, maar vind het zo belangrijk dat ik het wel ff uit wil leggen. Je hebt het woord
Eros, dat vind je in het Nederlands terug in het woord erotiek. Daar gaat het om seksuele liefde. Die
is vaak wat ik-gericht. Wat zit er in voor mij?
Dan heb je ook het woord filia. Dat zijn vriendschappen. Dan is het meer in evenwicht: wat zit er in
voor ons beiden? Dit woord wordt wel vaker gebruikt. Je kunt bijvoorbeeld heel erg van boeken
houden. Dan ben je een bibliofiel. Filia.
En je hebt het woord dat Paulus hier gebruikt. Het woord agapè. De vraag daarbij is: ‘wat zit er in
voor de ánder?’ Dat is de liefde van God. Liefde die tot het uiterste gaat. Jezus geeft er zelfs zijn leven
voor. Ik las bij Jos Douma: “je zou de ‘gewone’ liefde tussen mensen, de erotische liefde, de
vriendschappelijke liefde, de liefde tussen ouders en kinderen – je zou die liefde kunnen vergelijken
met een gloeilamp van bijvoorbeeld 30, 60 of 100 Watt. Maar de agapè-liefde is het zonlicht.”
Je kunt dus over verschillende niveaus van liefde spreken. En geen enkele is fout. Maar verlangen we
niet allemaal naar die diepste liefde? Dat je liefde kunt ontvangen zonder dat je het gevoel hebt iets
terug te moeten doen. En dat je liefde kunt geven zonder verwachting. Dat je niet op je gevoel
afgaat, en als dat gevoel dan niet beantwoord wordt, dat je dan afhaakt. Nee, standvastig zoeken van
de ander. Gericht op zijn of haar welzijn.
Als je dat wilt, dan moet je bij God zijn. Want jij zelf brengt dat niet op. In onze wereld is het heel
vaak voor wat, hoort wat. Dat zit in onze mind ingebakken. Ik merk dat het zelfs vaak in mijn huwelijk
zo werkt. Dat onvoorwaardelijke is zo moeilijk vol te houden. Misschien dat het het best naar voren
komt in de liefde die je voor je kinderen hebt. Die liefde gaat heel ver. Maar ook daar is op een
gegeven moment een grens. Bij God niet.
De liefde van God wordt vaak wel als voorwaardelijk ervaren. Omdat we niet anders kennen. We
voegen zo snel toe: ja, maar dan moet je wel… vul maar in. Maar Gods liefde is anders. Jezus sterft
voor je zonden. Voor alles uit omarmt hij je. Hij wil voor je zorgen, je beschermen. Het enige wat jij
hoeft te doen is dat toelaten. Je laten liefhebben. En dan gebeurt er iets bijzonders.
Slide
Geworteld in de liefde van Jezus
3
Want als je Jezus zo leert kennen. Dan verander je. Je wortelt dan in zijn liefde. Of, om bij de
beeldspraak van net te blijven: je verandert van een gloeilamp in een reflector. Je verspreidt niet
meer je eigen licht, maar weerspiegelt die van Jezus. En dat geeft een kracht in je leven.
Nogmaals: dat lukt niet in één keer. Paulus heeft het over vrucht. Langzaam rijpend. Maar vruchten
groeien dus niet door er aan te gaan trekken. Ze groeien door de wortels. Daarom omgaan met Jezus.
En dan verander je. Dan krijg je de kracht om lief te hebben. En van jezelf af te zien.
Slide
Prachtige omschrijving in 1 Korintiërs 13
Eén van de mooiste liefdesliederen is het. Als ik toch zo kan liefhebben… Jezus kan het. En doet het.
God komt zo naar je toe. Agapè. Dat is gevende liefde. God geeft en geeft en geeft. Ver-geeft ook als
het mis gaat. Zijn geduld, dat is een andere vrucht, is eindeloos. Hij heeft de tijd met jou.
En langzaam maar zeker mag je dan naar het ideaalbeeld toe groeien. Mag je leren liefhebben zoals
Jezus liefheeft. En al die eigenschappen die in dat mooie hoofdstuk staan. Die mogen jou sieren.
Alleen al vers 7: alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze. Zulke liefde.
Daar droom je van. Als je geworteld bent in Jezus. En je besteedt aandacht aan die wortels. Dan gaat
jouw leven daar op lijken. Dan wordt dat je houding. Dat is wat de Geest bewerkt in jouw leven.
Daarom heet het ook vrucht van de Geest.
Slide
De termen uit het liedje van Frozen
Dat is waar alle mensen naar verlangen. Want in dat lied uit de film Frozen. Daar komen die woorden
ook voor. Dat liedje kun je thuis nog eens opzoeken op Youtube. Er staan een paar mooie termen in.
Een soort moderne, en natuurlijk iets oppervlakkiger versie van het liefdeslied van Paulus.
Maar het geeft op een moderne manier wel weer wat liefde, wat agapè kan doen. Als alle deuren
voor je neus dichtvallen. En niemand neemt je serieus. Dan kan de liefde van God je in een enorme
flow brengen.
Liefde betekent dan dat je je vrij voelt. Niet gebonden, juist niet, maar vrij. Zielsverwant met God. Hij
en jij gaan steeds meer hetzelfde denken. En hetzelfde willen. Je gaat lijken op Jezus.
Die liefde betekent ook een nieuw begin. Je mag vaarwel zeggen tegen vroeger verdriet. Niet dat je
dat moet vergeten. Maar je mag het wel achter je laten. Zonden, die je in de weg zaten. Maar ook
deprimerende gebeurtenissen. Je mag met God op naar de toekomst. Met zijn liefde kun je de
wereld aan.
…
Ik ga afsluiten
Paulus heeft het over vrucht. Dat is een bijzondere term. Jij kunt er zelf niet voor zorgen dat vrucht
groeit. Je kunt alleen goed op de wortels letten.
4
Wie geworteld raakt in de liefde van Jezus. Wie zich in zijn of haar leven focust op hem. Die gaat deze
vrucht vertonen. Liefde. En wat is die liefde dan? Nou, dat gaan we de volgende weken bekijken. Als
het gaat over acht aspecten van liefde. Deze liefde valt uiteen in acht verschillende kleuren. En zo
word je een veelkleurig en prachtig mens. Die de warmte en gloed van Gods zon doorstraalt en
weerkaatst naar andere mensen.
Dan leef je in de stijl van Jezus. In de stijl van zijn koninkrijk. En gaat je houding hem steeds meer
laten zien. Door de Geest.
Amen
Slotverhaal voorafgaand aan de collecte:
Een man was in Somalië in de tijd dat daar enorme hongersnood was. Verschrikkelijk vond hij het om
te zien. Met name die jongen, zo vlak bij het hotel. Hij bedelde en zag er met de dag uitgemergelder
uit. Eén van de mannen had een grapefruit bij zich en gaf die aan de jongen. Maar hij was te verzwakt
om hem te openen. Toen deelde de man de grapefruit in tweeën en gaf beide helften aan de jongen.
Hij nam ze aan, maar toen gebeurde er iets onverwachts. Hij stond moeizaam op, keek nog een keer
om als dankjewel en begon te lopen, een zijstraatje in. Even verderop lag een andere kleine jongen.
Het bleek het jongere broertje van de eerste te zijn. De oudere broer knielde neer en begon de
grapefruit partje voor partje aan zijn broertje te voeren. Bij navraag bleek dat de oudste dat de
laatste twee weken steeds voor zijn jongere broertje had gedaan.
Een paar dagen later stierf de oudste jongen vanwege ondervoeding. De jongste bleef echter in
leven.
Mijn vraag is: is dit wat Jezus bedoelt als hij zegt in Johannes 15:13: ‘er is geen grotere liefde dan je
leven te geven voor je vrienden’?
5