Spijsvertering College J Bügel Noorderpoortcollege Levend organisme Verliest vocht en voeding. Hiervoor is aanvulling nodig Dus eten en drinken J Bügel Noorderpoortcollege Zorgvragers vragen speciale aandacht 1.Moeten verantwoorde voeding krijgen 2.Hebben soms hulp hierbij nodig 3.Bijhouden van de vochtbalans 4.Kans op ondervoeding/uitdroging J Bügel Noorderpoortcollege Spijsvertering Systeem van afbraak en opname van voedingsstoffen in ons lichaam J Bügel Noorderpoortcollege Noodzakelijke voedingsstoffen 1.koolhydraten 2.vetten 3.eiwitten 4.water 5.vitaminen 6.mineralen J Bügel Noorderpoortcollege Noodzakelijke voedings en bouwstoffen Bouwstoffen Dienen voor opbouw nieuwe cellen en groei Water Mineralen Eiwitten (aminozuren) Vitaminen (co enzym) Voedingsstoffen Dienen als energieleverancier Koolhydraten Eiwitten Vet J Bügel Noorderpoortcollege Aantal calorieen J Bügel Noorderpoortcollege Schijf van vijf J Bügel Noorderpoortcollege Spijsvertering Kleiner maken van de grote voedingsmoleculen. Voor het kleiner maken van deze moleculen produceert het lichaam een aantal sappen die dit proces volbrengen Speeksel Maagsap Darmsap Alvleeskliersap Gal J Bügel Noorderpoortcollege Functie van deze sappen Het zo klein maken van de moleculen , dat deze opgenomen kunnen worden in het bloed. Als de voedingsstoffen opgenomen zijn in het bloed, gaan deze eerst via de poortader naar de lever Hier worden deze lichaamsvreemde stoffen omgezet in lichaamseigen voedingsstoffen J Bügel Noorderpoortcollege Anatomie spijsverteringskanaal 1.mond 2.keelholte 3.slokdarm 4.maag 5.darmen 6.dikke darm 7.endeldarm 8.anus J Bügel Noorderpoortcollege Mond Vermalen van het voedsel Vermengen met speeksel(1 -1.5 liter per dag) 3 paar speekselklieren Toevoegen van amylase De tong heeft smaakpapillen J Bügel Noorderpoortcollege keelholte Slikreflex:de luchtweg naar de neus en luchtpijp is afgesloten. Afsluiting naar neus:zachtgehemelte en de huig Afsluiting naar luchtpijp:strottenklep J Bügel Noorderpoortcollege Slokdarm Transportbuis Peristaltische beweging J Bügel Noorderpoortcollege Maag 1.tijdelijk reservoir 2.secretie maagsap 3.ingang:maagmond (cardia) 4.uitgang:maagportier (pylorus) J Bügel Noorderpoortcollege Samenstelling maagsap per dag) (2 liter 1.water 2.slijm(bescherming van de maagwand) 3.zoutzuur(HCL) 4.pepsine(eiwitafbrekend enzym) J Bügel Noorderpoortcollege Pylorusreflex De pylorus(maagportier)laat beetje bij beetje de maaginhoud toe tot de twaalfvingerige darm Onwillekeurige spier Door het basisch worden van de darminhoud gaat de pylorus open. J Bügel Noorderpoortcollege darmen J Bügel Noorderpoortcollege Darmen 1.twaalfvingerige darm(duodenum)= ong.30 cm lang 2.nuchtere darm(jejunum)= ong.250 cm lang 3.kronkeldarm(ileum)= ong.350 cm lang J Bügel Noorderpoortcollege Samenstelling darmsap Water Slijm Eripsine(splitsing eiwitten tot aminozuren) Disacharidasen(splitsing van suikers tot monosachariden) 2-3 liter per dag J Bügel Noorderpoortcollege Twaalfvingerige darm De galbuis en de alvleesklierbuis komen uit in de twaalfvingerige darm. Plaats:papil van Vater(een spiertje zorgt er voor dat de darminhoud niet terug stroomt naar alvleesklier en galblaas) De galbuis en alvleesklierbuis transporteren gal en alvleeskliersap naar de twaalfvingerige darm J Bügel Noorderpoortcollege Gal Gemaakt in de lever Opgeslagen in de galblaas(vesica fellea) Via de ductus choledochus naar de twaalfvingerige darm 0.75 liter per dag J Bügel Noorderpoortcollege Samenstelling gal Water Slijm NaHCO3 Galzouten Cholestorol Galkleurstof J Bügel Noorderpoortcollege Samenstelling alvleeskliersap Water Slijm Amylase(afbreken koolhydraten) Tripsyne(afbreken eiwitten) Lipase(afbreken vet) Natriumbicarbonaat(NaHCO3) 1 liter per dag J Bügel Noorderpoortcollege Alvleesklier J Bügel Noorderpoortcollege Officiele latijnse termen Ductus choledochus = galbuis Ductus pancreaticus= alvleesklierbuis Pancreas = alvleesklier J Bügel Noorderpoortcollege Nuchtere darm Taak:verder transporteren van de darminhoud Taak:verder afbreken van de voedingsstoffen Is meestal leeg bij een overledene(vandaar de naam) J Bügel Noorderpoortcollege Kronkeldarm Is het belangrijkste deel van de spijsverteringskanaal. -de verteerde voedingsstoffen worden via de darmwand aan het bloed afgegeven. -hierdoor kan het lichaam deze voedingsstoffen gebruiken. J Bügel Noorderpoortcollege Poortader Al het bloed met de opgenomen voedingsstoffen verzamelt zich in de poortader(vena porta) en gaat dan naar de lever. Hier worden de voedingsstoffen omgezet in stoffen die het lichaam kan gebruiken J Bügel Noorderpoortcollege Waar zit de poortader? J Bügel Noorderpoortcollege Waar zit de lever? J Bügel Noorderpoortcollege Overgang kronkeldarm–dikke darm J Bügel Noorderpoortcollege Dikke darm (Colon) Voort stuwen van de darmmassa Indikken van deze massa Terugresorptie van water Verteren van onverteerbare resten Productie vitamine K Productie methaan J Bügel Noorderpoortcollege Dikke darm J Bügel Noorderpoortcollege Endeldarm(rectum) Opslagplaats Verder indikken van de massa J Bügel Noorderpoortcollege Anus Darmopening Bestaat uit 2 sluitspieren(sfincters) Uitwendige willekeurig Inwendige onwillekeurig J Bügel Noorderpoortcollege Defecatie proces In rust is de rectumwand ontspannen en is de inwendige sluitspier aangespannen Bij een bepaalde vullingsgraad van het rectum worden reksensoren geprikkled De inwendige sluitspier ontspant en tegelijkertijd spant zich de uitwendige sluitspier Op een geschikt moment kan defecatie plaats vinden J Bügel Noorderpoortcollege