8 - hebe.be

hierdoor een cruciale rol in het verouderingsproces.
Bovendien zijn ze ook betrokken bij andere belangrijke processen zoals celdifferentiatie, celgroei en
celdood (apoptose).4
Fig. 3. Structuur van DNA
Fig. 4. Mitochondriën
Fig. 5. Structuurformule van ubichinon (Co-enzym Q 10)
8
REDACTIONEEL
Daniël De Backer
Fotoveroudering door UV-overdaad treft beide DNAtypes, maar in grotere mate het mitochondriaal
DNA, omdat het in tegenstelling tot het kern-DNA
niet gewikkeld is in een beschermend complex van
proteïnen (histonen), die op hun beurt nog eens
door enzymen (sirtuïnen) worden beschermd. Door
hun unieke werking bepalen de sirtuïnen voor een
groot stuk de levensduur van de cellen en het sirtuïne-1 fungeert hierbij als regulator voor de celverdediging.5 Mitochondriën en hun DNA zijn vooral
het mikpunt van UVA, dat bij overdosis leidt tot een
verhoogde zuurstofconsumptie en de vorming van
schadelijke reactieve zuurstofverbindingen in de
hand werkt. Dergelijke vrije radicalen beschadigen
het mt-DNA, waardoor de ATP-productie daalt en er
destructieve enzymen zoals matrixmetalloproteïnasen worden geproduceerd, die collageen en elastine afbreken. De gesofistikeerde mitochondriën
beschikken wel over wapens om de agressors te lijf
te gaan in de vorm de enzymen superoxide dismutase en catalase en de antioxidant Co Q 10, maar
eens het mt-DNA al te sterk beschadigd is, faalt de
verdediging progressief.
De cellulaire antioxiderende ‘machine’ omvat drie
procédés: het neutraliseren van vrije radicalen door
antioxidantia, detoxificatie of ontgifting door het
ontmantelen en recycleren van beschadigde celbestanddelen en eliminatiesystemen die onherroepelijk aangetaste cellen verwijderen. Het detoxificatieproces wordt het autofage systeem of autofagie
genoemd, afgeleid van de Griekse woorden autos
(zelf) en phagein (eten). Autofagie is een zelfopruimend mechanisme dat plaatsgrijpt in specifieke
celorganellen zoals lysosomen, die werden ontdekt
door Christian de Duve en het voorwerp uitmaakten
van zijn Nobelprijs. Dergelijke organellen bevatten
enzymen die beschadigde proteïnen, geoxideerde
lipiden en intracellulaire pathogenen vernietigen.
Het autofage systeem is een biologisch proces dat
start na oxidatie en een cruciale rol speelt in de zelfregulatie of homeostase van de cellen. Het is essentieel voor hun overleven, ontwikkeling en metabolisme. Met ouder worden wordt het autofage systeem
minder doeltreffend, waardoor er een opeenhoping