Commerciële samenwerkingsverbanden

Commerciële samenwerkingsverbanden
Pagina 1 van 2
Commerciële samenwerkingsverbanden
Bij commerciële samenwerkingsverbanden wordt er een onderscheid gemaakt tussen horizontale en verticale samenwerkingsverbanden. Om de verschillende samenwerkingsverbanden te
begrijpen, is het eerst nodig te weten wat een bedrijfskolom is.
Bedrijfskolom
Een bedrijfskolom is de weg die een product aflegt van grondstof tot eindproduct voordat het
bij de consument terechtkomt.
Wanneer een gast in een restaurant een varkenshaasje eet, dan is daar heel wat aan voorafgegaan. En varkensfokker heeft varkens grootgebracht. Deze varkens zijn verkocht aan een
varkenshandelaar. De varkenshandelaar heeft het vlees geleverd aan een slachterij. Van de
slachterij is vlees geleverd aan de vleesgroothandel. De groothandelaar heeft het vlees aan de
slagerij verkocht en de restauranthouder heeft het vlees van de slager afgenomen. Vereenvoudigd ziet de bedrijfskolom er zo uit:
Producent
↓
Groothandel
↓
Detailhandel
De consument maakt geen deel uit van de bedrijfskolom. Hij is de uiteindelijke gebruiker van
het product. Hij voegt er zelf geen waarde aan toe.
In een bedrijfskolom treden min of meer onafhankelijk producenten, groothandels en winkels
op. Elke schakel in de bedrijfskolom probeert zo veel mogelijk winst te maken, desnoods ten
koste van de andere deelnemers aan de bedrijfskolom.
Verticale samenwerkingsverbanden
In dit geval werken alle of meer schakels uit een bedrijfskolom samen als een geheel.
Er zijn drie soorten verticale samenwerkingsverbanden te onderscheiden:
•
•
•
Het samenwerkingsverband waarbij een schakel de andere schakels bezit: het concernverband. Bijvoorbeeld een restaurant dat eigen boerderijen bezit voor de productie van
vlees en groenten.
Het systeem waarbij zelfstandige bedrijven op verschillende niveaus van de bedrijfskolom
op contractbasis met elkaar samenwerken: het contractuele samenwerkingsverband.
Hierbinnen zijn weer drie vormen te onderscheiden:
- Vrijwillig samenwerkingsverband, waarbij een producent of groothandel ondernemers in
de detailhandel of horeca organiseert, zodat zij sterker staan tegenover grote ketens.
Dit vindt meestal plaats op regionaal niveau.
- Vrijwillig samenwerkingsverband op hetzelfde niveau in de bedrijfskolom met als doel
een ander niveau uit te schakelen. Zelfstandig ondernemers gaan dan gezamenlijk de
functie van een andere schakel uit de bedrijfskolom uitoefenen. Een voorbeeld hiervan
is dat horecaondernemers zelf wijn gaan importeren.
- Franchiseorganisaties: de eigenaar van een onderneming maakt tegen betaling gebruik
van de commerciële formule van de franchisegever. Een voorbeeld van een
franchiseorganisatie is McDonald’s. De franchisegever bepaalt welk product of dienst
verkocht wordt, stelt eisen aan het imago en de service van de franchisenemer en voert
gezamenlijke promotie. De franchisenemers behouden hun zelfstandigheid, dit in
tegenstelling tot een filiaalhouder die in loondienst is.
Het samenwerkingsverband waarbij een schakel zo groot is en zoveel macht heeft dat hij
andere partijen zijn wil kan opleggen, bijvoorbeeld een brouwerij die regels oplegt aan
horecabedrijven.
Commerciële samenwerkingsverbanden
Pagina 2 van 2
Horizontale samenwerkingsverbanden
In horizontale samenwerkingsverbanden werken bedrijven samen die op hetzelfde niveau in de
bedrijfskolom zitten. Dit kunnen bedrijven uit dezelfde of uit verschillende bedrijfskolommen
zijn.
Een voorbeeld van ondernemers uit dezelfde bedrijfskolom betreft horecaondernemers die
gezamenlijk reclame maken voor de plaats waarin ze gevestigd zijn.
Een voorbeeld van samenwerking tussen verschillende bedrijfskolommen betreft een
restauranthouder en een bioscoopondernemer die gezamenlijk een arrangement aanbieden.
Er bestaan horizontale en verticale samenwerkingsverbanden. Zo bestaan er ook regionale en
landelijke samenwerkingsverbanden. Culinair Maastricht is een voorbeeld van een regionale
samenwerking, waarbij een aantal restaurants uit Maastricht gezamenlijk een reclamefolder
maken om zich te presenteren.
De Alliance Gastronomique Néerlandaise is een voorbeeld van een landelijk samenwerkingsverband, waarbij een aantal toprestaurants is aangesloten.
Voor- en nadelen
Een nadeel van dit soort samenwerkingsverbanden zijn de wederzijdse verplichtingen.
Voordelen zijn dat de kosten voor gezamenlijke activiteiten zoals promotie, marketing, inkoop
van producten en scholing van medewerkers lager zijn dan wanneer een ondernemer dit alleen
voor zijn rekening neemt.