Eye of the Tiger

 Eye of the Tiger - Survivor
Didactisch dossier
INHOUDSTAFEL
A)
B)
C)
D)
E)
Muzikale analyse
a.
Muziekgenre
b.
Tekst
c.
Vorm
d.
Toonaard en harmonie
e.
Bezetting
f.
Melodie
g.
Toonduur en ritme
h.
Dynamiek
Muzikaal verwant
Thematisch verwant
Werkvormen
Online toepassingen
a.
Musescore
b.
Hooktheory
c.
Midomi
2
2
2
3
3
4
5
5
5
6
7
7
7
7
7
8
1 A)
Muzikale analyse
a.
Muziekgenre
Arenarock: Meer toegankelijke versie van hardrock vanwege de vaak minder duistere tekst
en beter in het gehoor liggende harmonieën en melodieën. Vanaf de jaren ’75 waren
Amerikaanse radiozenders zeer geïnteresseerd in deze korte, hitparadevriendelijke
nummers, die zich bovendien uitstekend leenden tot uitvoeringen tijdens tournees voor een
massaal publiek. Vaak vonden die concerten plaats in (sport)stadions, vandaar de term
‘arenarock’.
b.
Tekst
Eye of the Tiger diende in de eerste plaats als soundtrack voor de film Rocky III. De twee
voorafgaande films vertellen ons hoe Rocky zich van onbeduidend amateur tot
wereldkampioen boksen weet op te werken. Rocky kan die titel behouden zonder al te veel
moeite te moeten doen, tot hij in Rocky III verliest van opkomend jong talent Clubber Lang.
Rocky realiseert zich dat hij zijn verwaande houding achterwege zal moeten laten en opnieuw
hard zal moeten trainen, wil hij zijn titel terugwinnen.
Het is deze bewustwording die door Eye of the Tiger verklankt en verwoord wordt. Rocky
beeldt zich in hoe hij zich destijds voelde tijdens zijn moeizame opmars naar de top en
gebruikt deze gevoelens om zich terug met volle overgave in de strijd te kunnen werpen.
Het rijmschema van zowel strofe als refrein is ABAC.
Intro
Risin' up, back on the street
Did my time, took my chances
Went the distance, now I'm back on my feet
Just a man and his will to survive
So many times, it happens too fast
You change your passion for glory
Don't lose your grip on the dreams of the past
You must fight just to keep them alive
It's the eye of the tiger, it's the thrill of the fight
Risin' up to the challenge of our rival
And the last known survivor, stalks his prey in the night
And he's watchin' us all, in the eye of the tiger
2 Face to face, out in the heat
Hangin' tough, stayin' hungry
They stack the odds 'til we take to the street
For we kill with the skill to survive
It's the eye of the tiger, it's the thrill of the fight
Risin' up to the challenge of our rival
And the last known survivor, stalks his prey in the night
And he's watchin' us all, in the eye of the tiger
Risin' up, straight to the top
Have the guts, got the glory
Went the distance, now I'm not gonna stop
Just a man and his will to survive
It's the eye of the tiger, it's the thrill of the fight
Risin' up to the challenge of our rival
And the last known survivor, stalks his prey in the night
And he's watchin' us all, in the eye of the tiger
The eye of the tiger
The eye of the tiger
The eye of the tiger
The eye of the tiger
c.
Vorm
ABBCBCBCA’: intro - strofe 1 - strofe 2 - refrein - strofe 3 - refrein - strofe 4 - refrein - fade-out
d.
Toonaard en harmonie
Intro en fade-out: do klein
● akkoorden:
1. tonica (do – mi mol – sol)
2. antieke zevende graad (si mol – re – fa)
3. antieke zesde graad (la mol – do – mi mol)
● Deze akkoorden worden ondersteund door een tonica-pedaal (herhaalde do’s).
● De bovengenoemde akkoordprogressie (tonica – antieke zevende graad – antieke
zesde graad) is typisch voor rockmuziek en minder voor tonale, ‘klassieke’ muziek.
Tonale muziek maakt gebruik van leidtonen en zal in een kleinetertstoonladder dus de
zesde en zevende toon verhogen. In do klein antiek zouden dan la mol en si mol
verhoogd worden. Do klein antiek wordt zodoende do klein melodisch. Dit creëert
3 meer spanning in de muziek. In deze intro krijgen we enkel de noten si mol en la mol.
Deze noten creëren geen spanning, waardoor de muziek een ‘cool’ karakter krijgt.
Strofe: do klein
● Akkoorden:
1. tonica
2. antieke zevende graad
3. antieke zesde graad
● Deze akkoorden worden ondersteund door een tonica-pedaal.
● De akkoorden in de strofe zijn dus dezelfde als die in de intro en de fade-out.
Refrein: mi mol groot
● Akkoorden: II7 – I6 – IV – V (in mi mol groot)
● De gemoedstoestand die de muziek evoceert, is hier anders dan in de strofe. Enkele
redenen daarvoor:
- De muziek bedient zich nu van een grotetertstoonaard – in tegenstelling tot de
strofes, die een kleinetertstoonaard gebruiken – en klinkt daardoor positiever.
- De bas heeft zich losgemaakt: In plaats van dezelfde noten te herhalen, beweegt de
bas zich nu naar omhoog. Dat gaat mooi samen met het beeld dat geëvoceerd wordt
door de tekst: de tijger die zich opricht, het zich klaarstomen om een inspanning te
leveren.
- De muziek ‘ontdooit’ vanwege de aanwezigheid van een leidtoon: de noot re. Deze lost
echter geen enkele keer op naar de tonica (mi mol). Ook dit sluit aan bij de betekenis
van de songtekst: de bokser/tijger is voortdurend op zijn hoede. Hij kan zich geen
moment van ontspanning veroorloven.
Na het refrein kan de muziek gemakkelijk terugmoduleren naar de toonaard van de strofe: IV
en V in mi mol groot zijn immers ook de antieke zesde graad en antieke zevende graad in do
klein.
e.
Bezetting
In 1982 bestond Survivor uit vijf leden. In Eye of the Tiger nam Dave Bickler de zangpartij voor
zijn rekening. De andere leden spelen basgitaar, elektrische gitaar, drums en synthesizer.
A:
B:
B:
C:
- zuiver instrumentaal
- basgitaar, elektrische gitaar, drums, synthesizer
- geen zanger
- zanger, basgitaar, synthesizer, drums
- geen elektrische gitaar
- zanger, basgitaar, synthesizer, drums
- geen elektrische gitaar
- zanger, synthesizer, drums, elektrische gitaar
4 B:
C:
B:
C:
A’:
- geen basgitaar
- zanger, basgitaar, elektrische gitaar, synthesizer, drums
- zanger, synthesizer, drums, elektrische gitaar
- geen basgitaar
- zanger, synthesizer, drums
- eerste twee regels zonder basgitaar, laatste twee regels met basgitaar
- geen elektrische gitaar
- zanger, synthesizer, drums, elektrische gitaar
- geen basgitaar
- zanger, basgitaar, synthesizer, drums, elektrische gitaar
De bezetting van het refrein is telkens exact dezelfde, die van de strofes varieert. De eerste
twee strofes laten de elektrische gitaar weg. In de derde strofe musiceert de voltallige
groep. In de vierde strofe varieert de bezetting tijdens de strofe zelf.
Merk op: Dave Bickler zingt zonder vibrato. Daardoor weerklinkt een eerder eenvoudig,
recht-voor- de-raap karakter.
f.
Melodie
Doordat de melodie vooral kleine intervallen gebruikt, is de muziek gemakkelijk mee te
zingen.
We onderscheiden twee opmerkelijke soorten van melodische beweging (zowel in strofe als
in refrein), die de lyrics weerspiegelen:
● een kort opwaarts motief: Dit doet wat denken aan een tijgersprong.
● een cirkelende beweging: Dit roept het beeld op van een tijger/bokser die rond zijn
prooi/tegenstander sluipt.
g.
Toonduur en ritme
- Afgezien van de basgitaar spelen alle instrumenten aan het begin van de song homoritmisch.
- Het ritme lijkt op het eerste zicht regelmatig, maar niet alle noten vallen loodrecht op de tel.
Vaak komen ze net iets vóór de tel. Dit creëert een soort drang en zorgt ervoor dat de muziek
niet lui gaat klinken.
- Het tempo is gematigd en gecontroleerd, “met de remmen op”. Terwijl de noten net vóór de
tel (alsook de klankkleur van de elektrische gitaar) een vurige drang creëren, houdt het
tempo deze drang dus in toom. Deze combinatie van uiterlijke controle en innerlijke drang
zorgt ervoor dat de muziek/tijger/bokser een vervaarlijke uitstraling krijgt.
h.
Dynamiek
Individuele spelers maken weinig dynamische verschillen. Verschillen doen zich vooral voor
wanneer het aantal spelers verandert.
5 B)
Muzikaal verwant
● Andere (rock)songs met antieke zesde graad en/of antieke zevende graad:
- PS I Love You – the Beatles: Deze song gebruikt verlaagde zesde graad – verlaagde
zevende graad – tonica als cadensformule.1
- Eleanor Rigby – the Beatles: Deze song begint met een antieke zesde graad, die daarna
afwisselt met de tonica.
- Pinball Wizard – the Who: Het rockkarakter van de verlaagde zesde en zevende graad
wordt hier verdoezeld door andere (Spaanse) invloeden.
- Celebration – Kool and the Gang: In dit funknummer komt de verlaagde zevende graad
veelvuldig voor.
- Whole Lotta Love – Led Zeppelin: In nagenoeg alle niet-experimentele passages van
dit nummer wordt de tonica afgewisseld met een antieke zevende graad.
- Trooper – Iron Maiden: Dit kan gelden als schoolvoorbeeld voor het gebruik van
rockharmonieën. De instrumentale intro is een herhalende opeenvolging van tonica –
antieke zevende – antieke zesde – antieke zevende graad.
- I’m So Bored with the U.S.A. – the Clash: Het refrein bakent zich duidelijk af van de rest
van de song doordat het met de verlaagde zesde graad inzet.
- Canary in a Coal Mine – the Police: Zoals bij PS I Love You wordt de verlaagde zesde
graad hier gebruikt als deel van de cadensformule.
=> Deze nummers kunnen beluisterd worden ter vergelijking.
=> Eventueel kan een soortgelijk harmonisch schema de basis vormen voor een nieuwe
creatie door de leerlingen…
● Klassieke muziek met antieke zesde en zevende graad:
- Rimski-Korsakov Sheherazade: Na de unisono spelen de blazers volgende
akkoordprogressie: tonica (mi klein) – antieke zevende graad (re groot) – antieke
zesde graad (do groot) – fa kruis groot – la klein. Daarna zet de concertmeester in met
een solo.
Een transcriptie voor piano van deze akkoordprogressie vindt je op Musescore:
http://musescore.com/user/289776/scores/325961
1
In een grotetertstoonaard spreken we van een verlaagde zesde en zevende graad in plaats van een antieke zesde en zevende graad. 6 C)
Thematisch verwant
Humor en ironisch gebruik van Eye of the Tiger:
- https://www.youtube.com/watch?v=8oXNmNUeoE4 (reclame voor Starbucks)
Hier ligt de ironie in het feit dat Glen een doodnormale werknemer is, die aan een
doodnormale werkdag begint, terwijl de muziek juist een bovenmenselijke kracht uitstraalt.
- https://www.youtube.com/watch?v=_WPgDO3BAXM (Big Bang Theory)
Hier lijkt de muziek aanvankelijk wel aan te sluiten bij wat er gebeurt: Raj en Sheldon staan op
het punt een uitdaging aan te gaan die een grote concentratie vergt. Het ironische zit hem in
het feit dat de jongens daarna helemaal geen inspanning lijken te leveren.
D)
Werkvormen
● Analytisch luisteren naar de bezetting
● Achterhalen hoe de muziek de tekst ondersteunt
- Lokale melodische gestes reflecteren de bewegingen van een tijger/bokser.
- De repetitieve bas kan zowel de dreiging van de vijand, als vastberadenheid de
uitdaging aan te gaan, reflecteren.
- Het gematigde tempo en de constante dynamiek reflecteren controle.
- De elektrische gitaren vormen de hete, moeilijk te controleren pool van de muziek.
(Merk op: we zouden geen indruk van controle krijgen, als er niet ook een losbandig
element aanwezig zou zijn.)
● Vergelijking maken tussen strofe en refrein qua karakter en muzikale elementen
● Analyse maken van de videoclips van Starbucks en de Big Bang Theory
E)
Online toepassingen
a.
Musescore
De partiturenverzameling van Musescore bevat heel wat transcripties van Eye of the Tiger:
http://musescore.com/sheetmusic?text=eye+of+the+tiger
=> Eventueel kan de song aan de hand van deze transcripties in verschillende bezettingen
gespeeld worden.
b.
Hooktheory
http://www.hooktheory.com/theorytab/view/survivor/eye-of-the-tiger
=> Een handige tool hier is de toonaard (‘Key’)-knop waarmee je de muziek kan transponeren.
Het audio-bestand wijzigt niet, maar de partituur echter wel. Je kan deze tool ook combineren
met de Chord Chart-knop. Daarmee kan je zien welke pianotoetsen ingedrukt moeten worden.
De weergave van de toetsen verandert naargelang je gekozen toonaard. (Tip: Je kan met de
muis op de partituur klikken om elk akkoord afzonderlijk te bekijken.)
7 => Aan de rechterzijde staan enkele songs opgelijst met vergelijkbare akkoordprogressies. De
link is echter soms ver te zoeken. We moeten hierbij ook opmerken dat de harmonische
analyse die Hooktheory weergeeft, afwijkt van die in dit dossier. Hooktheory benadert immers
alle akkoorden vanuit één enkele toonaard (mi mol groot), terwijl er eigenlijk sprake is van
een modulatie tussen strofe en refrein. Zo komt het dat we de typische rockakkoorden
(antieke zevende en antieke zesde graad) niet terugvinden in de analyse van de intro en de
strofe.
c.
Midomi
http://www.midomi.com/index.php?action=main.artist&name=Survivor&from=artist_music
=> Het is dan wel niet de hoofdfunctie van deze website, maar Midomi geeft ook een profiel
van Survivor weer met informatie over hun carrière, stijl en songs.
8