Doelstelling van het boekhouden. Schema jaarrekening en waarderingsregels Mike Smet Topics in bedrijfseconomie • Ondernemingscultuur, missie, … • Strategische en operationele doelstellingen • Financiële verslaggeving : informatie via jaarrekening • Financiële analyse (rendabiliteit, solvabiliteit, liquiditeit, …) • Kostensoorten, kostprijs, kostprijsberekening Topics in bedrijfseconomie • • • • • Investeringsbeslissingen Financiering Optimaal voorraadbeheer Logistieke processen Doorlichting, audit, evaluatie, … van onderneming • Marketing • Personeelsbeleid (HRM) Overzicht • • • • • Wat is Accountancy ? Kostprijsberekening (cost accounting) Onderdelen van de jaarrekening De jaarrekening in België Oorsprong van de informatie – Accountingprincipes • Overlopen van een balans met verwijzing naar de rest van de jaarrekening Wat is accountancy ? • zeer ruim vakgebied • heeft betrekking op het verzamelen, samenvatten en rapporteren van financiële informatie • met andere woorden : DOEL : financiële informatie verschaffen over economische entiteiten die nuttig kan zijn bij interne en externe beslissingen Informatie • kwantificeerbare informatie (d.i. uitdrukbaar in monetaire termen) – Dus niet : bv. aantal stuks in voorraad, verkochte eenheden, motivatie van peronseel …) • m.b.t. – bezittingen en schulden – kosten en opbrengsten van een onderneming • Wie is hierin geïnteresseerd? – Management, belastings-autoriteiten, vakbonden, investeerders, banken, andere ondernemingen, … Economische entiteit • elke onderneming wordt beschouwd als een afzonderlijk geheel (rechtspersoon), gescheiden van de eigenaar(s) – strikte scheiding : eigenaars doen inbreng in onderneming – zo ontstaan er verplichtingen (info, dividenden) van de onderneming t.o.v. de eigenaars – Bedrijfseconomische scheiding tussen het privé-bezit van eigenaars en het patrimonium van de onderneming • niet alleen ondernemingen met winstoogmerk, ook scholen, ziekenhuizen, VZW’s, overheidsinstellingen … Interne verslaggeving • “Managerial Accounting” – niet onderworpen aan wettelijke en vormvereisten – gericht op beleidsmensen in het bedrijf Externe verslaggeving • “Financial Accounting” • eenduidige regels voor inhoud en structuur : wet op de jaarrekening – jaarrekeningen dienen begrijpbaar, betrouwbaar en onderling vergelijkbaar te zijn – heel wat partijen nemen immers beslissingen op basis van informatie uit de jaarrekening – Bv. Superclub, L & H, Enron, Parmalat, …: bedrijven kunnen geneigd zijn om via hun jaarrekening een te gunstig beeld van hun toestand te willen verspreiden • gericht op – – – – – aandeelhouders, kredietverstrekkers, werknemers, overheid en andere stakeholders Accountancy is een communicatiemiddel • Accountancy is nodig om te voldoen aan de vraag naar financiële informatie m.b.t. ondernemingen/organisaties en hun transacties en activiteiten – Hoeveel kost een product een bedrijf voortbrengt? – Welke klantengroep is interessant (winstgevend) – Terugbetalingscapaciteit bij leningen – Overheid : bepalen van belastingen ! Historisch • Accountancy als basis voor planning, besluitvorming en controle van de economische activiteit – Egyptische farao’s : opvolgen van graanvoorraden en berekening van de winst bij de verkoop ervan – Keizers van het oude China : controle van fiscale inkomsten – Middeleeuwen : ontstaan geldwisselaars, wisselbrieven, bankrekeningen, beurzen, … Activiteiten in Accountancy • Management accounting • Financial accounting (externe verslaggeving) (interne verslaggeving) – Boekhouden – Consolidatie – Financiële analyse van de onderneming – Externe audit – Cost accounting – Cost management – Strategische lange termijn planning – Budgetteren – Management controle Van input tot jaarrekening … Productie / transformatie • Inputs Outputs • Registratie van alle transacties m.b.t. aankoop van inputs, productie en verkoop van outputs : boekhouden • Betekenisvolle samenvatting hiervan : jaarrekening Activiteiten (output) van ondernemingen/organisaties • Elektronicabedrijf : televisietoestellen, gsm, chips, … • Bank : financiële producten en dienstverlening • Luchtvaartmaatschappij : vluchten tussen meerdere bestemmingen • Ziekenhuis : medische zorgen • Politie : veiligheid voor de burgers • … Aankoop en transformatie van inputs • Voor het aanbieden van deze producten of diensten trekken organisaties inputfactoren aan : grondstoffen, machines, arbeid, knowhow, … • Deze inputs worden getransformeerd tot outputs • Hiervoor zijn financiële middelen nodig Wat is boekhouden? • Alle transacties m.b.t. aankoop van inputs, transformatieproces en verkoop van outputs en de impact ervan worden geregistreerd in monetaire termen • Systematische registratie hiervan = boekhouden Wat is de jaarrekening? • Op basis van de boekhouding wordt de financiële en economische toestand van de onderneming gerapporteerd aan alle interne en externe belanghebbenden – Niet elke individuele transactie – Samenvatting : de jaarrekening • wettelijk bepaalde structuur en inhoud : balans, resultatenrekening en toelichting Wat is kostprijsberekening? • Berekenen hoeveel een bepaald product of een bepaalde dienst eigenlijk kost • Onderdeel van de interne verslaggeving (management accounting) • Techniek die (indirecte) kosten gaat toewijzen aan producten • Meest gebruikte techniek : Activity Based Costing (ABC) Kostprijsberekening : soorten kosten • Onderscheid vaste vs. variabele kosten • Onderscheid directe vs. indirecte kosten • Onderscheid productiekosten vs. nietproductiekosten Vaste vs. variabele kosten • Vaste kosten veranderen niet binnen bepaalde activiteitsgrenzen – Vb. : leningkosten, huurgelden voor gebouwen, afschrijvingskosten van machines en apparatuur • Variabele kosten variëren met de activiteiten – Vb. : materiaal, grondstoffen, loonkosten (?), … Directe vs. indirecte kosten • Directe kosten hebben rechtstreeks betrekking op een bepaald product – Direct, oorzakelijk verband tussen de hoogte van de deze kosten en het product – Vb. : kosten van verbruikte materialen, directe arbeidskosten • Indirecte kosten kunnen niet rechtstreeks worden toegewezen aan een product – Vb. : (afschrijvings)kosten voor gebouwen, kosten v.d. administratie, kosten van toeleverende diensten (keuken, wasserij, IT, …) Productiekosten (PK) vs. nietproductiekosten (NPK) • Productiekosten : kosten verbonden aan middelen die instaan voor de vervaardiging van producten – Kosten van directe materialen en grondstoffen – Directe arbeidskosten – Indirecte productiekosten (overhead) • Indirecte materiaalkosten (bv. voor onderhoud machines), indirecte arbeidskosten (bv. onderhoudspersoneel, technici), afschrijvingskosten gebouw, elektriciteit, mileubelasting, … • Niet-productiekosten : “al de rest” – R&D, marketing, distributie, klantendienst – Ondersteunende activiteiten : algemeen management, HR, juridische dienst, boekhouding, ICT, … Indeling kosten Kostengedrag Vaste kosten Variabele kosten Kostenbestemming Directe kosten Indirecte kosten Productiekosten Productiekosten Productiekosten Productiekosten NietProductiekosten NietProductiekosten NietProductiekosten NietProductiekosten Bron : Jorissen, et al. (2001), Cost Accounting, blz. 56 Totale kostprijs van een product of dienst • Doelstelling : te weten komen hoeveel een bepaald product eigenlijk kost – Directe kosten : geen enkel probleem, deze zijn rechtstreeks gelinkt aan een product – Indirecte kosten : probleem ! • Hoe zal men de indirecte kosten verdelen (toewijzen) aan verschillende producten ? – Loonkosten bedienden, toezichthoudend personeel, directie – (Afschrijvings)kosten machines die voor verschillende producten gebruikt worden – (Afschrijvings)kosten gebouwen – Energiekosten – Informatica TO 445 000 Kostprijsberekening : scenario 1 - TK 450 000 Product A = Winst B Directe kosten (DK) Aantal stuks 200 000 1 000 150 000 3 000 Verkoopprijs Omzet 250 250 000 65 195 000 Oppervlakte 800 200 Indirecte kosten (IK) -5 000 100 000 Bereken de totale winst en de kostprijs voor elk product Winst = Totale Opbrengst (TO) – Totale Kost (TK) Kostprijsberekening : scenario 1 Product A B Directe kosten (DK) Aantal stuks 200 000 1 000 150 000 3 000 Verkoopprijs Omzet 250 250 000 65 195 000 Oppervlakte 800 200 Indirecte kosten (IK) ? Bereken de kostprijs voor elk product ? 100 000 Kostprijsberekening : scenario 1 Product A B Tot. %A Directe kosten (DK) 200 000 150 000 350 000 57.14% Aantal stuks 1 000 3 000 4 000 25.00% Verkoopprijs 250 65 315 79.37% 250 000 195 000 445 000 56.18% 800 200 1 000 80.00% Omzet Oppervlakte Indirecte kosten (IK) ? ? Bereken de kostprijs voor elk product 100 000 ? Product Directe kosten (DK) Aantal stuks Verkoopprijs Omzet Oppervlakte Indirecte kosten (IK) A B Tot. 200 000 150 000 350 000 1 000 3 000 4 000 250 65 315 250 000 195 000 445 000 800 200 1 000 ? ? 100 000 Enkel DK Verd. IK o.b.v. Verd. IK o.b.v. Verd. IK o.b.v. Verd. IK o.b.v. Verd. IK o.b.v. Verd. IK o.b.v. Totale kostprijs Kostprijs / A B A 200 000 150 000 200.00 250 000 200 000 250.00 257 143 192 857 257.14 225 000 225 000 225.00 279 365 170 635 279.37 256 180 193 820 256.18 280 000 170 000 280.00 50/50 DK volume prijs omzet oppervl. %A 57.14% 25.00% 79.37% 56.18% TO 80.00% - TK ? = Winst stuk B 50.00 66.67 64.29 75.00 56.88 64.61 56.67 445 000 450 000 -5 000 Winst / stuk A B 50.00 15.00 0.00 -1.67 -7.14 0.71 25.00 -10.00 -29.37 8.12 -6.18 0.39 -30.00 8.33 Toepassing kost van een patiënt op Intensieve Zorgen (IZ) • Resultaten uit onderzoeksproject “Het kostengedrag op de dienst Intensieve Zorgen – de relatie tussen kosten, uitgaven, en capaciteitsbeslissingen en de invloed van de case-mix : een toepassing op hartchirugie (maart 2002)” Onderzoekers : Ann Jorissen - Diana De Graeve - Hilde Vivet Hilda Theunisse - Leo Bossaert Waarom is inzicht in kostengedrag in ziekenhuizen van belang? • Men dient erover te waken dat publieke middelen “goed” besteed worden • Efficiënter inzetten van bestede middelen : – Hogere medische kwaliteit bij gelijkblijvende financiële input – Gelijke medische kwaliteit bij dalende financiële input • Toekomstige financiering van ziekenhuizen – Waarschijnlijk minder fee-for-service FFF (vergoeding per prestatie en per ligdag) – Waarschijnlijk meer pathologiefinanciering d.m.v. forfaits (cfr. Ook PPS in o.a. V.S.) Financieringssysteem en prikkels • Ideaal financieringssysteem zou prikkels moeten geven aan – Artsen om kwalitatief goede medische zorgen te verstrekken – Ziekenhuismanagement om de kosten in toom te houden • Probleem : verschillende ‘spelers’ hebben dikwijls andere (en soms tegenstrijdige) belangen : patiënten, artsen, ziekenhuizen, verzekeraars, overheid, … Onderscheid en kenmerken FFS en forfaits • FFS geeft (dikwijls) aanleiding tot overtollige consultaties, interventies, labo tests, voorschriften, … • Forfaits houden het risico in van selectie van goede risico’s waardoor het gemiddelde niveau van de verstrekte zorgen suboptimaal zal zijn. • Budget is beter onder controle te houden d.m.v. forfaits – Beperkte financiële middelen van de overheid zullen forfaitarisering in de hand werken – Belangrijk om de werkelijke kostprijs te kennen om zowel onder- als overfinanciering te vermijden Onderzoek kostprijs van een patiënt op Intensieve Zorgen (IZ) : setting • UZA (Antwerpen) • IZ1 (vooral opvang van cardio-chirurgische patiënten) : 7 bedden • IZ4 : 9 bedden • 2 registratieperiodes • Voorbereiding – diverse gesprekken met artsen en verpleegkundigen van de eenheid – Doornemen van procedures i.v.m. verpleegkundige handelingen • Kostengegevens via dienst boekhouding, facturatie, bio-technische dienst, personeelsdienst en onderhoudsdienst Kosten • Worden verzameld per patiënt o.b.v. reële kosten van het ziekenhuis (dus geen terugbetalingstarieven of ligdagprijzen) • Enkel kosten die verband houden met prestaties geleverd binnen de muren van de dienst IZ – Incl. prestaties van artsen en verpleegkundigen van andere afdelingen dan IZ geleverd op IZ – Excl. prestaties buiten muren IZ (bv. onderzoeken in catherisatielab, RX, …) Belangrijkste kostensoorten • Arbeidskosten – Artsen, verplegend personeel, kinesitherapeuten, secretariaat, onderhoudspersoneel en technisch personeel • • • • • Medicatie, bloedproducten en voeding Disposables Linnen Onderhoudsproducten Gebruik van apparatuur (bv. ballonpomp) en infrastructuur (bv. standaard bed uitrusting) • Overige kosten : drukwerk, verwarming, verlichting, literatuur, … Doelstelling onderzoek • Inzicht verwerven in het gedrag van de diverse kostensoorten op de dienst intensieve zorgen • ABC gebruiken om diverse kosten toe te wijzen aan (individuele) patiënten – Haalbaarheid van ABC in dit kader nagaan Registratieperiodes • Eerste registratieperiode: 19/6/00 - 25/6/00 op IZ 1 • Tweede registratieperiode: 7/2/01 - 20/2/01 op IZ 1 en op IZ 4 Samenstelling Populatie IZ 1 IZ 4 Totaal onvolledige duur perio- 7 (1†) de 1 volledi- onvolge ledige duur duur 11 (1†) volledige duur perio- 10 de 2 29 (2†) 16 (1†) 11 (1†) 66 (4†) 18 (2†) totaal 17 (1†) 40 (3†) 16 (1†) 11 (1†) 84 (6†) Arbeidskosten • Patiëntgebonden & bedgebonden activiteiten : effectieve tijdsregistratie (d.w.z. timen met chronometer) • Patiëntgebonden & niet-bedgebonden activiteiten (tijd verbonden aan opname, dagelijkse administratie, uitstippelen van de behandeling, ontslag) : tijdsregistratie en schatting door hoofd van de eenheid • Niet-patiëntgebonden activiteiten (volgen van opleidingen, plannen en organiseren van de eenheid, begeleiden van geneesheren specialisten in opleiding, …) : niet geregistreerd Toewijzing Arbeidstijden Artsen IZ • Patiëntgebonden bedgebonden activiteiten – periode 1: Tijdsregistratie projectteam – periode 2: Tijdsregistratie artsen IZ • Patiëntgebonden niet-bed gebonden activiteiten – periode 1: Tijdsregistratie projectteam – periode 2: Tijdsregistratie artsen IZ • Niet-patiëntgebonden activiteiten – overblijvende tijd Gemiddelde: 5,7 min/uur Gemiddelde: 4,8 min/uur Figuur 2.2 Gemiddelde patiëntgebonden arbeidstijd artsen IZ gesplitst in bed- en niet-bedgebonden Mediaan : 4.1 Gemiddelde: 12,5 min/uur Mediaan : 5.9 0.50 Mediaan : 4.5 Bgt: 0,84 N-bgt: 0,00 Tijd (# uur) per verblijfsuur 0.40 Bgt: 0,36 N-bgt: 0,19 Bgt: 2,08 N-bgt: 0,58 0.30 0.20 0.10 0.00 2425 43% 2422 57% Niet-bedgebonden tijd per verblijfsuur (N-bgt) 2419 Bedgebonden tijd per verblijfsuur (Bgt) 2416 2413 2410 2407 2404 2401 2137 2134 2131 2128 2125 2122 2119 2116 2113 2110 2107 2104 2101 1116 1113 1110 1107 1104 1101 Patiënten Toewijzing Arbeidstijden Artsen niet-IZ • Patiëntgebonden bedgebonden activiteiten – periode 1: Tijdsregistratie projectteam – periode 2: Tijdsregistratie artsen niet-IZ • Patiëntgebonden niet-bed gebonden activiteiten – zie voorgaande; opgenomen enkel binnen de muren van IZ • Niet-patiëntgebonden activiteiten – niet opgenomen Figuur 2.5 Gemiddelde toegewezen arbeidstijd artsen niet-IZ per verblijfsuur 4.00 Gemiddeld aantal minuten per verblijfsuur 5.64 4.56 13.49 17.28 4.93 5.64 3.00 2.00 1.00 0.00 2425 Gemiddelde: 1,4 min/uur 2422 2419 2416 2413 2410 2407 2404 Gemiddelde: 1,3 min/uur 2401 Patiënten 2137 2134 2131 2128 2125 2122 2119 2116 2113 2110 2107 2104 2101 1116 1113 1110 1107 1104 1101 Gemiddelde: 1 min/uur Toewijzing Arbeidstijden Verpleegkundigen IZ • Patiëntgebonden bedgebonden activiteiten – Tijdsregistratie en activiteiten met standaardtijden door verpleegkundigen IZ • Patiëntgebonden niet-bed gebonden activiteiten – Tijdsregistratie en activiteiten met standaardtijden door verpleegkundigen IZ • Niet-patiëntgebonden activiteiten – overblijvende tijd Figuur 2.8 Gemiddeld toegewezen arbeidstijd verpleegkundigen IZ per verblijfsuur 60.00 151.20 Gemiddeld aantal minuten per verblijfsuur 466.70 84.98 62.04 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 2425 2422 2419 2416 2413 2410 2407 2404 2401 2137 2134 2131 2128 2125 2122 2119 2116 2113 2110 2107 2104 2101 1116 1113 1110 1107 1104 1101 Patiënten Gemiddelde:35,5 min/uur mediaan: 34,2 min/uur gemiddelde: 45 min/uur gemiddelde: 24,2 min/uur mediaan: 26,3 min/uur mediaan: 22,1 min/uur groepen activiteiten verpleegkundigen: totaal Overige 9% Opname (incl. administratie) 4% Ontslag (incl. administratie) 2% Communicatie 17% Administratie bij shiftwissel 4% Algemene verzorging 20% Blaassonde 0% Maag 1% Medicatie en bloedproducten 6% Controles / vitale parameters 23% Respiratoir 4% Bloednames / cultuurnames / testen 6% Neurologisch 0% Cardiologisch 1% Catheters en drains 2% Voeding 1% Toewijzing Arbeidstijden Verpleegkundigen niet-IZ • Patiëntgebonden bedgebonden activiteiten – periode 1: Tijdsregistratie projectteam – periode 2: Tijdsregistratie verpleegkundigen niet IZ • Patiëntgebonden niet-bed gebonden activiteiten – zie voorgaande; opgenomen enkel binnen de muren van IZ • Niet-patiëntgebonden activiteiten – niet opgenomen Figuur 2.12 Gemiddeld toegewezen arbeidstijd verpleegkundigen niet-IZ per verblijfsuur 3.00 3.08 4.27 4.00 8.00 3.57 3.87 Gemiddeld aantal minuten per verblijfsuur 2.50 2.00 1.50 1.00 0.50 0.00 2425 Gemiddelde: 0,5 min /uur 2422 2419 2416 2413 2410 2407 2404 Gemiddelde: 0,8 min/uur 2401 Patiënten 2137 2134 2131 2128 2125 2122 2119 2116 2113 2110 2107 2104 2101 1116 1113 1110 1107 1104 1101 Gemiddelde: 1,1 min /uur Toewijzing Arbeidstijden Kinesitherapeuten • Patiëntgebonden bedgebonden activiteiten – periode 1: Tijdsregistratie kinesitherapeuten + projectteam – periode 2: Tijdsregistratie kinesitherapeuten • Patiëntgebonden niet-bed gebonden activiteiten – niet opgenomen • Niet-patiëntgebonden activiteiten – niet opgenomen Figuur 2.15 Gemiddeld toegewezen arbeidskost kinesitherapeuten per verblijfsuur 6.00 Gemiddeld aantal minuten per verblijfsuur 5.00 4.00 3.00 2.00 1.00 0.00 2425 Gemiddelde: 1,6 min/uur 2422 2419 2416 2413 2410 2407 2404 Gemiddelde: 1,9 min/uur 2401 Patiënten 2137 2134 2131 2128 2125 2122 2119 2116 2113 2110 2107 2104 2101 1116 1113 1110 1107 1104 1101 Gemiddelde: 1,5 min/uur Figuur 2.17 Gemiddelde totaal toegewezen arbeidstijd per verblijfsuur met uitsplitsing volgens de personeelsgroepen Gemiddelde tijd per verblijfsuur (in uren) 2.00 VK IZ: 2,52 VK niet-IZ: 0,13 arts IZ: 0,83 arts niet-IZ: 0 kine: 0 VK IZ: 7,78 VK niet-IZ: 0,06 arts IZ: 2,67 arts niet-IZ: 0,29 kine: 0 Kinesisten Artsen niet-IZ Artsen IZ VK niet-IZ VK IZ 1.00 0.00 2425 2422 2419 2416 2413 2410 2407 2404 2401 2137 2134 2131 2128 2125 2122 2119 2116 2113 2110 2107 2104 2101 1116 1113 1110 1107 1104 1101 Patiënten Artsen niet-IZ: 3,11 Kinesisten: 5,65 Artsen IZ: 12,54 VK niet-IZ: 2,62 % verdeling toegewezen arbeidstijd over de personeelsgroepen in verhouding tot totaal toegewezen tijd VK IZ: 76,07 % verdeling toegewezen arbeidskost over de personeelsgroepen in verhouding tot totaal toegewezen arbeidskost Artsen niet-IZ: 5,88 Kinesisten: 4,70 Arten IZ: 23,69 VK niet-IZ: 2,19 VK IZ: 63,54 Bepaling gemiddeld uurloon • Artsen in UZA werken in dienstverband en krijgen loon uitbetaald – Gemiddeld bruto uurloon : € 71.26 • Verpleegkundigen – Gemiddeld bruto uurloon : € 31.51 • Kinesitherapeuten werken op zelfstandige basis – Gemiddeld bruto uurloon : € 31.36 – Berekend op basis van kinesisten die wel in dienstverband werken : vergoeding volgens barema’s verpleegkundigen met A1 diploma Kosten van medicatie en bloedproducten • Medicatie via apotheek (uitsluitend toegediend tijdens verblijf op IZ) • Bloedproducten via tarificatie (uitsluitend toegediend tijdens verblijf op IZ) • Verrekening op basis van officiële tarieven Figuur 3.2 Gemiddelde kost medicatie en bloedproducten per verblijfsuur 40.00 81.13 57.79 54.87 66.60 70.91 30.00 25.00 20.00 15.00 10.00 5.00 0.00 11 01 11 04 11 07 11 10 11 13 11 16 21 01 21 04 21 07 21 10 21 13 21 16 21 19 21 22 21 25 21 28 21 31 21 34 21 37 24 01 24 04 24 07 24 10 24 13 24 16 24 19 24 22 24 25 Gemiddelde kost in Euro per verblijfsuur 35.00 Gemiddelde: Patiënten Gemiddelde: 16,99 Euro/uur 9,95 Euro/uur Gemiddelde: 11,20 Euro/uur Kosten van wegwerpmaterialen • Verpakkingen uit de vuilbakken voor materialen met verpakking – Gelabelde vuilbak aan bed van elke patiënt en extra vuilbakken in voorraadkamer – Identificatie van de inhoud en opzoeken van de artikelnummers in de boekhouding om kostprijzen te bepalen • Onverpakte wegwerpmaterialen : gemiddelde kost per verblijfsuur Gemiddelde kost disposables per verblijfsuur 5.00 106.16 10.97 11.23 31.11 3.00 2.00 1.00 verpakte disposables onverpakte disposables 25 24 22 24 16 13 19 24 24 24 10 24 07 24 04 24 01 24 34 37 21 31 28 Patiënten 21 21 21 25 21 22 21 19 21 16 21 10 07 13 21 21 21 04 21 01 21 16 11 13 11 10 11 04 07 11 11 01 0.00 11 Gemiddelde kost in euro 4.00 Kosten van medische uitrusting en toestellen • Vaste uitrusting van een box (Bed, matras, monitor…): ligduur • Specifiek aangewend toestel: registratie duur door verpleegkundigen (IABP, VAD, CO-toestel…) • Toestellen niet direct toewijsbaar aan individuele patiënten (toestel bloedgasanalyses, EKG, …): ligduur Kost vaste uitrusting Overige toestellen Patiënte n Specifieke toestellen 2424 2420 2416 2412 2408 2404 2139 2135 2131 2127 2123 2119 2115 2111 2107 2103 1117 1113 1109 1105 1101 gemiddelde kost in Euro per verblijfsuur Gemiddelde kost toestellen 6.00 4.00 2.00 0.00 Toegewezen gemiddelde kosten per verblijfsuur 271 528 120 145 100 60 40 20 0 11 01 11 04 11 07 11 10 11 13 11 16 21 01 21 04 21 07 21 10 21 13 21 16 21 19 21 22 21 25 21 28 21 31 21 34 21 37 24 01 24 04 24 07 24 10 24 13 24 16 24 19 24 22 24 25 kosten in Euro 80 patiënten Arbeidskost Medicatie en bloedproducten Disposables Toestellen aandeel kostencategorieën in toegewezen kost 100% 80% 60% 40% 20% 11 01 11 04 11 07 11 10 11 13 11 16 21 01 21 04 21 07 21 10 21 13 21 16 21 19 21 22 21 25 21 28 21 31 21 34 21 37 24 01 24 04 24 07 24 10 24 13 24 16 24 19 24 22 24 25 0% patiënten Arbeidskost Medicatie en bloedproducten Disposables Toestellen