VOEDSELCONSUMPTIEPEILING 2014-2015

VOEDSELCONSUMPTIEPEILING 2014-2015
RAPPORT 4: DE CONSUMPTIE VAN VOEDINGSMIDDELEN EN DE
INNAME VAN VOEDINGSTOFFEN
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid
Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance
J. Wytsmanstraat 14
B-1050 Brussel
tel: 02 642 57 61
E-mail: [email protected]
Depotnummer: D/2016/2505/29
Intern referentienummer PHS Report 2016-028
VOEDSELCONSUMPTIEPEILING 2014-2015
RAPPORT 4: DE CONSUMPTIE VAN VOEDINGSMIDDELEN EN DE
INNAME VAN VOEDINGSTOFFEN
De opdrachtgevers voor de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015:
Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid (Federale overheid)
Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Onderzoeksteam WIV-ISP (in alfabetische volgorde):
Sarah Bel
Loes Brocatus
Koenraad Cuypers
Karin De Ridder
Thérésa Lebacq
Cloë Ost
Charlotte Stiévenart
Jean Tafforeau
Eveline Teppers
Sofie Van den Abeele
Administratieve ondersteuning:
Ledia Jani
Tadek Krzywania
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid
Operationele Directie Volksgezondheid en Surveillance
Juliette Wytsmanstraat 14
B-1050 Brussel
Gelieve bij het verwijzen naar deze samenvatting de volgende referentie te gebruiken:
De Ridder K, Lebacq T, Ost, C, Teppers, E & Brocatus, L. Rapport 4: De consumptie van voedingsmiddelen
en de inname van voedingstoffen. Samenvatting van de onderzoeksresultaten. In: Teppers E, Tafforeau J.
(ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. WIV-ISP, Brussel, 2016.
INHOUDSTAFEL
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3. Aardappelen en graanproducten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
4. Brood en vervangproducten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
5.Groenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
6.Fruit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
7. Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
8. Vlees, vis, eieren en vervangproducten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
9. Smeer- en bereidingsvet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
10. De restgroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
11.Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
12.Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Verrijkte voeding en voedingssupplementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
1.Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2. Verrijkte voeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
3.Voedingssupplementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
4.Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Micronutriënten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
1.Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
2.Vitaminen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
3. Mineralen en sporenelementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
4.Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
5.Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
6. Samenvattende tabellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Inhoudstafel
Energie en macronutriënten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
1.Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2. De energie-inname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.Koolhydraten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
4.Vetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
5.Eiwitten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
6.Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
7.Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
8. Samenvattende tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
5
Inhoudstafel van tabellen
INHOUDSTAFEL VAN TABELLEN
6
Tabel 1 |
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van water en niet-gesuikerde dranken (ml/dag)
in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Tabel 2 |
Aanbevelingen voor de consumptie van water en niet-gesuikerde dranken, in functie van
de leeftijd, VIGeZ©, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Tabel 3 |
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van brood en vervangproducten (g/dag)
in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Tabel 4 |
Aanbevelingen voor de consumptie van graanproducten, in functie van de leeftijd,
VIGeZ©, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Tabel 5 |
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van aardappelen en vervangproducten (g/
dag) in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Tabel 6 |
Aanbevelingen voor de consumptie van aardappelen, in functie van de leeftijd, VIGeZ©,
2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Tabel 7 |
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van groenten (g/dag) in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Tabel 8 |
Aanbevelingen voor de consumptie van groenten, in functie van de leeftijd, VIGeZ©,
2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Tabel 9 |
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van fruit (g/dag) in functie van de leeftijd, het
geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . 19
Tabel 10 | Aanbevelingen voor de consumptie van fruit, in functie van de leeftijd, VIGeZ©, 2012 . . . . 19
Tabel 11 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten
(g/dag) in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Tabel 12 | Aanbevelingen voor de consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten, in functie van de leeftijd, VIGeZ©, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Tabel 13 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten
(g/dag) in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Tabel 14 | Aanbevelingen voor de consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten in functie
van de leeftijd, VIGEZ©, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Tabel 15 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvet (g/dag)
in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Tabel 16 | Aanbevelingen voor de consumptie van smeer- en bereidingsvet, in functie van de leeftijd,
VIGEZ©, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Tabel 17 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van producten uit de restgroep (kcal/dag)
in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Tabel 18 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie (g/dag) van gesuikerde en alcoholische dranken in functie van het geslacht, de leeftijd, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Tabel 19 | Gebruikelijke consumptie (g/dag) van voedingsmiddelen uit de restgroep in functie van
het geslacht, de leeftijd, verblijfplaats en jaar van onderzoek, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Tabel 20 | Aanbevelingen voor de consumptie van producten uit de restgroep, in functie van de
leeftijd, VIGeZ©, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Tabel 21 | Samenvattende tabel met de aanbevelingen (g/dag), de gebruikelijke consumptie (g/dag)
en het percentage dat aan de aanbevelingen voldoet, in functie van de leeftijd en het
geslacht, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Tabel 22 | De gebruikelijke energie-inname (kcal/dag) van de bevolking (3-64 jaar) in functie van de
leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Tabel 24 | De gebruikelijke inname van vetten (en%/dag) van de bevolking (3-64 jaar) na uitsluiting
van de onderrapporteerders, in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en
het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Tabel 25 | De gebruikelijke inname van eiwitten (en%/dag) van de bevolking (3-64 jaar) na uitsluiting
van de onderrapporteerders, in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en
het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Tabel 26 | Gemiddelde gebruikelijke inname van macronutriënten in de bevolking (3-64 jaar, zonder
onderrapporteerders) en vergelijking met de voedingsaanbevelingen van de Hoge
Gezondheidsraad, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Tabel 27 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B1 (mg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd,
het geslacht en de verblijfplaats, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . 60
Tabel 28 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B2 (mg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Tabel 29 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B6 (mg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Tabel 30 | De gemiddelde gebruikelijke inname van foliumzuur (µg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd,
het geslacht en de verblijfplaats, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . 66
Inhoudstafel van tabellen
Tabel 23 | De gebruikelijke inname van koolhydraten, mono- en disachariden, polysachariden (en%/
dag) en voedingsvezels (g/dag) van de bevolking (3-64 jaar) na uitsluiting van de onderrapporteerders, in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de
peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
7
Tabel 31 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B12 (µg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Tabel 32 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine C (mg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Tabel 33 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine D (µg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd,
het geslacht en de verblijfplaats, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . 72
Tabel 34 | De gemiddelde gebruikelijke inname van calcium (mg/dag) via de voeding van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de
peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Tabel 35 | De gemiddelde gebruikelijke inname van natrium (mg/dag) via de voeding en via de voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het
geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . 76
Inhoudstafel van tabellen
Tabel 36 | De gemiddelde gebruikelijke inname van jodium (µg/dag) via de voeding en via de voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het
geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . 78
8
Tabel 37 | De gemiddelde gebruikelijke inname van ijzer (mg/dag) via de voeding en via de voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het
geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België . . 80
Tabel 38 | Gemiddelde gebruikelijke inname van vitaminen via de voeding in de bevolking (3-64
jaar) in functie van het geslacht en de vergelijking met de voedingsaanbevelingen,
Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Tabel 39 | Gemiddelde gebruikelijke inname van mineralen en sporenelementen via de voeding in
de bevolking (3-64 jaar) in functie van het geslacht en de vergelijking met de voedingsaanbevelingen, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
INHOUDSTAFEL VAN FIGUREN
Figuur 1 | De actieve voedingsdriehoek, VIGeZ, 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Figuur 2 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door kinderen (3-5
jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek,
Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Figuur 3 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door kinderen (6-9
jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek,
Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Figuur 4 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door adolescenten
(10-13 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Figuur 5 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door adolescenten
(14-17 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Figuur 6 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door volwassenen
(18-64 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Figuur 8 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale koolhydraat inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . 43
Figuur 9 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de vetinname van de
bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Figuur 10 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de inname van verzadigde vetzuren van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . 45
Figuur 11 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de inname van polyonverzadigde vetzuren van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België,
2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Figuur 12 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de eiwitinname van
de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Figuur 13 | Percentage van de bevolking (3-64 jaar) dat een verrijkt voedingsmiddel heeft gebruikt
volgens de verschillende voedingsgroepen, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . 52
Figuur 14 | Percentage van de bevolking (3-64 jaar) dat een supplement gebruikt tijdens de 24-uursnavragen, volgens leeftijd en geslacht, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . 53
Figuur 15 | Verdeling van de supplement gebruikers (3-64 jaar) tijdens de 24-uursnavragen volgens
categorie en geslacht, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Figuur 16 | Verdeling van de gebruikers van vitaminen supplementen tijdens de 24-uursnavragen
volgens de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Figuur 17 | Verdeling van de gebruikers van mineralen supplementen tijdens de 24-uursnavragen
volgens de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Inhoudstafel van figuren
Figuur 7 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale energieinname van de totale populatie (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . 41
9
Figuur 18 | Verdeling van de gebruikers van kruiden- en plantenextracten supplementen tijdens de
24-uursnavragen volgens de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . 56
Figuur 19 | Verdeling van de gebruikers van overige supplementen tijdens de 24-uursnavragen volgens de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Figuur 20 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine
B1 inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . 60
Figuur 21 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine
B2 inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . 63
Figuur 22 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine
B6 inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . 65
Figuur 23 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale foliumzuurinname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . 67
Figuur 24 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine
B12 inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . 69
Figuur 25 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine C
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . 71
Inhoudstafel van figuren
Figuur 26 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine D
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . 73
10
Figuur 27 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale calciuminname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . 75
Figuur 28 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale natriuminname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . 77
Figuur 29 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale jodiuminname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . 79
Figuur 30 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale ijzerinname
van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
VOEDINGSAANBEVELINGEN GEBASEERD OP VOEDINGSMIDDELEN
1.INLEIDING
De voedingsdriehoek werd zodanig opgesteld dat aan alle aanbevelingen voor de inname van macro- en
micronutriënten voldaan zal worden. De voedingsaanbevelingen worden uitgedrukt in dagelijkse aanbevolen hoeveelheden, welke nagestreefd dienen te worden om een gezond en evenwichtig voedingspatroon te bekomen. Men kan stellen dat een evenwichtige voeding moet worden bereikt over een periode
van 1 à 2 weken. Daarom werd ook in dit rapport de gebruikelijke consumptie nagegaan en afgetoetst of
ze in overeenstemming is met de aanbeveling.
Figuur 1 | De actieve voedingsdriehoek, VIGeZ, 2012
Bron: VIGeZ©
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
De resultaten in dit hoofdstuk beschrijven de consumptie van verschillende voedingsmiddelen volgens
de acht voedingsgroepen van de actieve voedingsdriehoek (Figuur 1). Hierbij wordt de gebruikelijke
consumptie (de gemiddelde consumptie over een langere periode) van een voedingsmiddelengroep
vergeleken met de aanbevolen hoeveelheid.
11
2.WATER
• Slechts 27% van de Belgen (3-64 jaar) drinkt voldoende water en niet-gesuikerde dranken (light
frisdranken, koffie of thee).
• Meer dan 90% van kinderen en adolescenten (6-17 jaar) voldoet niet aan de minimale richtlijnen
voor de watergroep.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
• Eén op drie (31%) drinkt meer dan de maximaal aanbevolen hoeveelheid niet-gesuikerde
dranken.
12
• De gemiddelde gebruikelijke consumptie van water is gestegen in vergelijking met 2004 en
tegelijk is de consumptie van niet-gesuikerde dranken gedaald.
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van water en niet-gesuikerde dranken (<5 kcal/100 g, zoals
light frisdranken, koffie of thee) door de Belgische bevolking (3-64 jaar) bedraagt 1168 ml/dag, dit bestaat
gemiddeld uit 797 ml water en 359 ml niet-gesuikerde dranken per dag.
De gebruikelijke consumptie van water neemt toe met de leeftijd en het opleidingsniveau. Het consumptiegedrag is verbeterd in vergelijking met 2004: de gebruikelijke consumptie van water door 15-64 jarigen
is gestegen van 635 ml/dag in 2004 naar 820 ml/dag in 2014 (Tabel 1).
De consumptie van niet-gesuikerde dranken kan best beperkt worden tot 500 ml/dag. De gebruikelijke consumptie van niet-gesuikerde dranken neemt toe met de leeftijd en BMI. Niet-gesuikerde dranken
worden in Vlaanderen in grotere hoeveelheden geconsumeerd dan in Wallonië. Tot slot vinden we ook hier
een positieve evolutie terug: de gebruikelijke consumptie van niet-gesuikerde dranken door 15-64 jarigen
is gedaald van 475 ml/dag in 2004 naar 420 ml/dag in 2014 (Tabel 1).
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Water
Niet-gesuikerde
dranken
Water en niet-gesuikerde
dranken
Mannen
789
333
1165
Vrouwen
785
368
1155
3-5
446
22
489
6-9
589
41
613
10-13
695
71
739
14-17
758
109
848
18-39
866
317
1194
40-64
822
566
1404
Vlaanderen
782
410
1214
Wallonië
782
286
1080
797
359
1168
2004
635
475
1180
2014
820
420
1289
TOTAAL
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van water en niet-gesuikerde dranken bevindt zich onder de richtlijn
(Tabel 2). Bijgevolg voldoet 73% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) niet aan de aanbevelingen van de
actieve voedingsdriehoek. Jonge kinderen (3-6 jaar), volwassenen (18-64 jaar), mensen met een lager BMI
en hogeropgeleiden voldoen vaker aan deze minimale aanbevelingen. In vergelijking met 2004 wordt er
vastgesteld dat 15-64 jarigen in 2014 zich minder vaak onder de aanbevelingen bevinden, dit percentage
daalde van 75% in 2004 naar 68% in 2014.
Tabel 2 | Aanbevelingen voor de consumptie van water en niet-gesuikerde dranken, in functie van de
leeftijd, VIGeZ©, 2012
Totale consumptie van water
en niet-gesuikerde dranken
Minimale consumptie
van water
Maximale consumptie van
niet-gesuikerde dranken
500-1000 ml/dag
500-1000 ml/dag
0 ml/dag
Kinderen (6-12 jaar)
1500 ml/dag
1000 ml/dag
500 ml/dag
Adolescenten (12-18 jaar)
1500 ml/dag
1000 ml/dag
500 ml/dag
Volwassenen (19+)
1500 ml/dag
1000 ml/dag
500 ml/dag
Leeftijd
Kleuters (3-5 jaar)
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 1 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van water en niet-gesuikerde dranken (ml/dag)
in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
13
De gebruikelijke consumptie van water bevindt zich eveneens frequent onder de richtlijn (Tabel 2), maar
liefst 72% van de bevolking haalt deze minimale richtlijn niet. Hogeropgeleiden drinken vaker voldoende
water. Voor de consumptie van water wordt ook een positieve trend teruggevonden: het aandeel 15-64
jarigen dat onvoldoende water drinkt is gedaald van 82% in 2004 naar 69% in 2014.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
In verband met de consumptie van niet-gesuikerde dranken (light frisdranken, thee of koffie) worden
er echter maximale consumptiehoeveelheiden aanbevolen (Tabel 2). In de Belgische bevolking (3-64 jaar)
consumeert één op drie een te grote hoeveelheid niet-gesuikerde dranken. Lageropgeleiden, personen
met overgewicht of obesitas, en personen die in Vlaanderen wonen overschrijden deze richtlijn frequenter. Opnieuw wordt een positieve evolutie waargenomen: het aandeel 15-64 jarigen dat deze richtlijn
overschrijdt is namelijk gedaald van 40% in 2004 naar 33% in 2014.
14
3.AARDAPPELEN EN GRAANPRODUCTEN
• De gebruikelijke consumptie van brood en vervangproducten bedraagt gemiddeld 4 à 5
sneden brood (141 g) per dag, slechts 17% van de bevolking (3-64 jaar) voldoet hiermee aan de
aanbevelingen.
• De gebruikelijke consumptie van aardappelen en vervangproducten komt gemiddeld neer op 2
kleine aardappelen (138 g) per dag, bijgevolg consumeert slechts 12% van de bevolking hiervan
voldoende.
• In vergelijking met 2004 is de consumptie van brood en vervangproducten afgenomen en de
consumptie van aardappelen en vervangproducten onveranderd gebleven. Binnen de groep
aardappelen en vervangproducten is de consumptie van aardappelen afgenomen en de
consumptie van vervangproducten zoals pasta of rijst toegenomen.
4.BROOD EN VERVANGPRODUCTEN
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van brood en vervangproducten (bv. beschuit, ontbijtgranen
en havermout) in de bevolking (3-64 jaar) in 2014 bedraagt 141 g/dag, dit komt overeen met 4 à 5 sneden
brood. Brood en vervangproducten worden in grotere hoeveelheden geconsumeerd door mannen en
personen die in Vlaanderen wonen. In vergelijking met 2004 is de consumptie van brood en vervangproducten door 15-64 jarigen in 2014 gedaald (Tabel 3).
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Brood, beschuit en
ontbijtgranen
Brood
Ontbijtgranen
Mannen
165
124
5
Vrouwen
117
86
6
3-5
101
68
7
6-9
121
84
10
10-13
134
96
10
14-17
141
103
9
18-39
150
110
6
40-64
140
107
3
Vlaanderen
155
120
5
Wallonië
126
91
6
141
104
6
2004
173
121
6
2014
142
107
5
TOTAAL
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van brood en vervangproducten bevindt zich onder de richtlijn (Tabel 4),
bijgevolg haalt slechts 17% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek. Jongere kinderen, mannen en personen die in Vlaanderen wonen voldoen vaker aan deze
minimale aanbeveling. Tot slot blijkt dat het aandeel 15-64 jarigen dat aan de richtlijn voldoet gehalveerd
is van 29% in 2004 naar 14% in 2014.
Tabel 4 | Aanbevelingen voor de consumptie van graanproducten, in functie van de leeftijd, VIGeZ©,
2012
Leeftijd
Aanbevelingen per dag voor de consumptie van graanproducten
Kleuters (3-5 jaar)
90-175 gram bruin brood (3-5 sneden)
Kinderen (6-11 jaar)
150-315 gram bruin brood (5-9 sneden)
Adolescenten (12-18 jaar)
210-420 gram bruin brood (7-12 sneden)
Volwassenen (19-59 jaar)
210-420 gram bruin brood (7-12 sneden)
Ouderen (60+)
150-315 gram bruin brood (5-9 sneden)
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 3 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van brood en vervangproducten (g/dag) in functie van
de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België
15
4.1. AARDAPPELEN EN VERVANGPRODUCTEN
Gebruikelijke consumptie
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van aardappelen en vervangproducten (pasta, rijst, quinoa,
couscous en bulghur) bedraagt 138 g/dag, dit komt neer op 2 kleine aardappelen per dag. Mannen en
personen die in Wallonië wonen consumeren grotere hoeveelheden aardappelen en vervangproducten.
In vergelijking met 2004 is de consumptie van aardappelen gedaald en tegelijk is de consumptie van
vervangproducten gestegen. Bijgevolg is de consumptie van aardappelen en vervangproducten niet
gewijzigd tussen 2004 en 2014 (Tabel 5).
16
Tabel 5 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van aardappelen en vervangproducten (g/dag) in functie
van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Aardappelen en
vervangproducten
Aardappelen
Pasta, rijst, quinoa,
couscous en bulghur
Mannen
160
48
71
Vrouwen
117
38
52
3-5
91
34
37
6-9
120
41
53
10-13
138
41
62
14-17
146
38
68
18-39
152
38
75
40-64
132
51
52
Vlaanderen
128
48
51
Wallonië
151
40
70
138
44
62
2004
149
73
56
2014
142
46
62
TOTAAL
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van aardappelen en vervangproducten bevindt zich ver beneden de richtlijn (Tabel 6), hierdoor voldoet slechts 12% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) aan de aanbevelingen
van de actieve voedingsdriehoek. Mannen en jongere kinderen voldoen frequenter aan deze minimale
richtlijn. In vergelijking met 2004 is het aandeel 15-64 jarigen dat de aanbeveling voor de consumptie van
aardappelen en vervangproducten haalt onveranderd gebleven.
Leeftijd
Aanbevelingen per dag voor de consumptie van aardappelen
Kleuters (3-5 jaar)
50-200 gram gekookte aardappelen (1-4 stuks)
Kinderen (6-11 jaar)
210-280 gram gekookte aardappelen (3-4 stuks)
Adolescenten (12-18 jaar)
240-350 gram gekookte aardappelen (3,5-5 stuks)
Volwassenen (19-59 jaar)
240-350 gram gekookte aardappelen (3,5-5 stuks)
Ouderen (60+)
210-280 gram gekookte aardappelen (3-4 stuks)
5.GROENTEN
• De gebruikelijke consumptie van groenten bedraagt 145 g/dag.
• Slechts 5% van de bevolking (3-64 jaar) voldoet aan de aanbevelingen voor groenten.
• 35% van de jonge kinderen (3-5 jaar) haalt hun leefstijdsspecifieke aanbeveling voor groenten.
• In vergelijking met 2004 is de gebruikelijke consumptie van groenten onveranderd gebleven.
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van groenten bedraagt 145 g/dag. Hogeropgeleiden en personen die in Vlaanderen wonen consumeren grotere hoeveelheden groenten. De gebruikelijke consumptie
van groenten door 15-64 jarigen in 2014 is dezelfde gebleven als in 2004 (Tabel 7).
Tabel 7 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van groenten (g/dag) in functie van de leeftijd, het
geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Groenten (g/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Mannen
135
Vrouwen
150
3-5
91
6-9
96
10-13
103
14-17
110
18-39
143
40-64
172
Vlaanderen
148
Wallonië
135
145
TOTAAL
Jaar**
2004
167
2014
157
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 6 | Aanbevelingen voor de consumptie van aardappelen, in functie van de leeftijd, VIGeZ©, 2012
17
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van groenten bevindt zich onder de richtlijn (Tabel 8). Bijgevolg voldoet
slechts 5% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) aan de aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek.
Jonge kinderen (3-5 jaar), volwassenen (18-64 jaar) en hogeropgeleiden voldoen frequenter aan deze
richtlijn. Zo haalt bijvoorbeeld 35% van de jonge kinderen (3-5 jaar) wel de (weliswaar lagere) richtlijn voor
de consumptie van groenten. In vergelijking met 2004 is het aandeel 15-64 jarigen dat de aanbeveling
haalt onveranderd gebleven.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 8 | Aanbevelingen voor de consumptie van groenten, in functie van de leeftijd, VIGeZ©, 2012
18
Leeftijd
Aanbevelingen per dag voor de consumptie van groenten
Kleuters (3-5 jaar)
100-150 gram groenten (2 tot 3 groentelepels)
Kinderen (6-11 jaar)
250-300 gram groenten (5 tot 6 groentelepels)
Adolescenten (12-18 jaar)
300 gram groenten (6 groentelepels)
Volwassenen (19-59 jaar)
300 gram groenten (6 groentelepels)
Ouderen (60+)
300 gram groenten (6 groentelepels)
6.FRUIT
• De gebruikelijke consumptie van fruit bedraagt 1 stuk fruit per dag (110 g).
• Slechts 9% van de bevolking (3-64 jaar) voldoet hiermee aan de aanbeveling.
• Twee op drie (64%) jonge kinderen (3-5 jaar) halen wel de richtlijn voor fruit.
• In vergelijking met 2004 is de consumptie van fruit gelijk gebleven.
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van fruit bedraagt 110 g/dag. Wanneer de consumptie van fruitsappen en olijven eveneens in rekening wordt genomen stijgt de gebruikelijke consumptie tot 179 g/dag.
Kinderen, personen met een normaal gewicht, hogeropgeleiden en personen die in Vlaanderen wonen
consumeren grotere hoeveelheden fruit. De gebruikelijke consumptie van fruit door 15-64 jarigen in 2014
is dezelfde gebleven als in 2004 (Tabel 9).
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Fruit
Fruit, fruitsappen en olijven
Mannen
99
170
Vrouwen
117
180
3-5
136
244
6-9
120
230
10-13
99
196
14-17
85
172
18-39
92
162
40-64
128
179
Vlaanderen
121
189
Wallonië
86
149
110
179
2004
113
185
2014
108
170
TOTAAL
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van fruit bevindt zich onder de richtlijn (Tabel 10), bijgevolg haalt slechts 9%
van de Belgische bevolking (3-64 jaar) de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek. Wanneer fruitsappen en olijven mee in rekening worden gebracht, stijgt dit percentage tot 24%. Kinderen, personen met
een normaal gewicht, hogeropgeleiden en personen die in Vlaanderen wonen voldoen vaker aan deze
aanbeveling. Zo haalt bijvoorbeeld 64% van de jonge kinderen hun (weliswaar lagere) minimale richtlijn
voor de consumptie van fruit. In vergelijking met 2004 is het aandeel 15-64 jarigen dat deze richtlijn haalt
onveranderd gebleven.
Tabel 10 | Aanbevelingen voor de consumptie van fruit, in functie van de leeftijd, VIGeZ©, 2012
Leeftijd
Aanbevelingen per dag voor de groep fruit
Kleuters (3-5 jaar)
100-200 gram fruit (1 tot 2 stukken fruit)
Kinderen (6-11 jaar)
250 gram fruit (2 stukken fruit)
Adolescenten (12-18 jaar)
375 gram fruit (3 stukken fruit)
Volwassenen (19-59 jaar)
250 gram fruit (2 stukken fruit)
Ouderen (60+)
250-375 gram fruit (2 tot 3 stukken fruit)
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 9 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van fruit (g/dag) in functie van de leeftijd, het geslacht,
de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
19
7.MELKPRODUCTEN EN CALCIUMVERRIJKTE SOJAPRODUCTEN
• De gebruikelijke consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten (met uitzondering
van kaas) bedraagt 160 g/dag, slechts 2% van de bevolking (3-64 jaar) voldoet hiermee aan de
aanbevelingen.
• Bijna alle Belgische adolescenten (99,6%) tussen 14 en 17 jaar oud consumeren onvoldoende
melk- en calciumverrijkte sojaproducten.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
• De gebruikelijke consumptie van kaas bedraagt 30 g/dag, bijgevolg respecteert 41% van de
bevolking (3-64 jaar) de maximale aanbevolen hoeveelheid.
20
• In vergelijking met 2004 is de consumptie van zowel kaas als melk- en calciumverrijkte
sojaproducten onveranderd gebleven.
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten (met uitzondering van kaas) bedraagt 160 g/dag, bestaande uit gemiddeld 147 gram melkproducten en 10 gram calciumverrijkte sojaproducten per dag. De consumptie van deze producten ligt het hoogst bij kinderen van
3 tot 5 jaar oud (301 g/dag) en neemt geleidelijk af tot 139 g/dag bij volwassenen. In Vlaanderen worden
ook grotere hoeveelheden van dergelijke producten geconsumeerd dan in Wallonië. De gebruikelijke
consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten (met uitzondering van kaas) door 15-64 jarigen
in 2014 is dezelfde gebleven als in 2004 (Tabel 11).
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van kaas bedraagt 30 g/dag. Mannen, volwassenen, hogeropgeleiden en mensen die in Wallonië wonen consumeren grotere hoeveelheden kaas. De gebruikelijke
consumptie van kaas door 15-64 jarigen in 2014 is eveneens dezelfde gebleven als in 2004 (Tabel 11).
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Melk- en calciumverrijkte
sojaproducten
Kaas
Mannen
155
32
Vrouwen
157
27
3-5
301
15
6-9
248
19
10-13
203
22
14-17
173
25
18-39
143
32
40-64
139
33
Vlaanderen
171
27
Wallonië
140
31
160
30
2004
154
30
2014
139
32
TOTAAL
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten (met uitzondering van kaas)
bevindt zich onder de richtlijn (Tabel 12), bijgevolg haalt slechts 2% van de Belgische bevolking (3-64 jaar)
de aanbeveling van de actieve voedingsdriehoek.
Tabel 12 | Aanbevelingen voor de consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten, in functie van
de leeftijd, VIGeZ©, 2012
Leeftijd
Melkproducten of calciumverrijkte
sojaproducten
Kaas (maximale hoeveelheden)
Kleuters (3-5 jaar)
500 ml (<4 jaar)
20 g (1 snede)
500 ml (≥4 jaar)
Kinderen (6-11 jaar)
450 ml
20 g (1 snede)
Adolescenten (12-18 jaar)
600 ml
40 g (2 sneden)
Volwassenen (19-59 jaar)
450 ml
20 g (1 snede)
Ouderen (60+)
600 ml
40 g (2 sneden)
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 11 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van melk- en calciumverrijkte sojaproducten
(g/dag) in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België
21
Ongeveer 90% van alle kinderen (3-9 jaar) consumeert onvoldoende melk- of calciumverrijkte sojaproducten en dit percentage stijgt nog bij adolescenten (10-17 jaar), voornamelijk in de groep van 14 tot 17 jaar
oud (99,6%). Ook bij volwassenen (18-64 jaar) ligt dit percentage zeer hoog aangezien de consumptie van
99% onder hen zich onder de aanbevolen hoeveelheden bevindt.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Het aandeel 15-64 jarigen dat aan de aanbevelingen voldoet is onveranderd gebleven in vergelijking met
2004.
22
Kaas heeft een hoger vet- en zoutgehalte, daarom wordt voor de consumptie van kaas een maximale
hoeveelheid gedefinieerd. De gebruikelijke consumptie van kaas bevindt zich in de buurt van de richtlijn
(Tabel 12), maar 59% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) overschrijdt de maximale aanbevolen hoeveelheid. Kinderen, adolescenten en lageropgeleiden houden zich frequenter aan deze maximale aanbevolen
hoeveelheid. Tot slot blijkt dat het aandeel 15-64 jarigen dat meer dan de maximale aanbevolen hoeveelheid kaas consumeert onveranderd is gebleven in vergelijking met 2004.
8.VLEES, VIS, EIEREN EN VERVANGPRODUCTEN
• De gebruikelijke consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten bedraagt 145 g/dag,
bijgevolg consumeert 80% van de bevolking (3-64 jaar) meer dan de richtlijn.
• De gebruikelijke consumptie van vlees (111 g/dag) ligt hoger dan aanbevolen.
• Slechts 13% van de bevolking eet twee keer per week of vaker vis.
• De meerderheid (87%) van de bevolking respecteert de maximale aanbevolen hoeveelheid voor
de consumptie van eieren.
• Plantaardige alternatieven voor vlees (peulvruchten of vegetarische producten) worden weinig
geconsumeerd. De gebruikelijke consumptie bedraagt slechts 4 g/dag.
• In vergelijking met 2004 is de gebruikelijke consumptie van de totale groep “vlees, vis eieren en
vervangproducten” onveranderd gebleven.
Gebruikelijke consumptie
In 2014 bedraagt de gemiddelde gebruikelijke consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten
145 g/dag, bestaande uit:
• 111 gram vlees en vleesbereidingen per dag;
• 23 gram vis en visbereidingen per dag;
• 10 gram eieren per dag;
• 4 gram plantaardige vervangproducten per dag.
Mannen consumeren een grotere hoeveelheid uit de groep vlees, vis, eieren en vervangproducten dan
vrouwen. Gedetailleerde analyses wijzen uit dat mannen vooral meer vlees en vleesbereidingen, eieren
en plantaardige vervangproducten consumeren dan vrouwen (Tabel 13).
Naarmate de leeftijd toeneemt, stijgt de consumptie van producten uit de groep vlees, vis, eieren en
vervangproducten, dit wordt vastgesteld in alle subgroepen, behalve voor de plantaardige vervangproducten (Tabel 13).
De gemiddelde gebruikelijke consumptie voor deze globale groep verschilt niet volgens het opleidingsniveau, al blijkt wel dat lageropgeleiden iets meer vlees en vleesbereidingen consumeren, terwijl hogeropgeleiden iets meer plantaardige vervangproducten consumeren.
Personen met obesitas consumeren een grotere hoeveelheid uit de groep vlees, vis, eieren en vervangproducten dan personen met een normaal gewicht, dit verschil wordt vooral verklaard door een hogere
consumptie van vlees en vleesbereidingen.
Mensen die in Vlaanderen of Wallonië wonen consumeren ongeveer evenveel uit de groep vlees, vis, eieren
en vervangproducten. Gedetailleerde analyses tonen aan dat er in Vlaanderen iets meer vis en visbereidingen wordt geconsumeerd, terwijl in Wallonië iets meer vlees en vleesbereidingen wordt geconsumeerd
(Tabel 13).
Tot slot blijkt dat in vergelijking met 2004 zowel voor de volledige groep “vlees, vis, eieren en vervangproducten”, als voor de afzonderlijke subgroepen de gebruikelijke consumptie door 15-64 jarigen onveranderd is gebleven (Tabel 13).
Geslacht
Leeftijd
Vlees en vleesbereidingen
Vis en visbereidingen
Eieren
Plantaardige
vervang-producten
Totaal
Mannen
132
26
12
3
168
Vrouwen
88
10
8
3
117
3-5
64
14
8
1
89
6-9
87
15
9
1
112
10-13
101
14
8
1
124
14-17
108
16
9
1
131
18-39
116
21
10
3
146
40-64
115
29
11
4
159
104
24
10
4
139
117
16
9
1
145
111
23
10
3
145
2004
121
24
11
2
159
2014
114
25
11
3
149
Verblijfplaats* Vlaanderen
Wallonië
TOTAAL
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten bevindt zich boven de richtlijn
(Tabel 14), bijgevolg haalt 80% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) de richtlijn van de actieve voedingsdriehoek. Mannen, volwassenen en personen met een hogere BMI bevinden zich vaker boven deze richtlijn. In vergelijking met 2004 is de proportie 15-64 jarigen die aan de aanbevelingen voldoet onveranderd
gebleven.
Volgens de aanbevelingen is het raadzaam om twee keer per week vis op het menu te zetten en minstens
één maal per week vlees te vervangen door een plantaardig alternatief. Bijgevolg moet het aantal dagen
waarop vlees wordt gegeten beperkt worden tot 4 dagen per week. De analyse in de verschillende
subgroepen toont het volgende:
• 91% van de bevolking overschrijdt de maximale aanbevelingen voor vlees en eet dus meer dan 4
keer per week vlees. Volwassenen, mannen, lageropgeleiden behoren vaker tot deze groep.
• De gebruikelijke consumptie van vis bedraagt 23 g/dag, de aanbevolen hoeveelheid wordt hiermee
door de meerderheid (69%) niet gehaald. Adolescenten, vrouwen en personen die in Wallonië
wonen voldoen minder aan de aanbevolen hoeveelheid vis.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Tabel 13 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten
(g/dag) in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België
23
• 95% van de bevolking eet minder dan één maal per week plantaardige vervangproducten.
• Al deze percentages in 2014 zijn bij 15-64 jarigen onveranderd gebleven in vergelijking met 2004.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Omwille van het cholesterolgehalte van eieren wordt aangeraden om de consumptie van eieren te beperken (Tabel 14). In 2014 blijft 87% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) onder de maximale aanbeveling.
Het aandeel 15-64 jarigen dat deze richtlijn in 2014 niet overschrijdt is stabiel gebleven in vergelijking met
2004.
24
Noten en zaden zijn een goede bron van essentiële vetzuren en micronutriënten. Gezien het relatief hoge
energiegehalte van noten en sommige zaden wordt volgens de huidige aanbevelingen aangeraden om
de consumptie ervan te beperken tot een handvol per dag (Tabel 14). In 2014 houdt 98,6% zich aan deze
maximale aanbeveling. Het aandeel 15-64 jarigen in 2014 dat de aanbevelingen voor noten en zaden niet
overschrijdt is stabiel gebleven in vergelijking met 2004.
Tabel 14 | Aanbevelingen voor de consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten in functie van
de leeftijd, VIGEZ©, 2012
Leeftijd
Vlees, vis, vervangproducten* Eieren
Noten en zaden
Kleuters (3-5 jaar)
40-60 g vlees/vis/tofu/tempeh/
seitan OF 100 g peulvruchten
Max. 1 ei (50 g) per week
Max. 20-25 g/dag
Kinderen (6-11 jaar)
75-100 g vlees/vis/ tofu/
tempeh/seitan OF 150 g
peulvruchten
Max. 2 eieren (100 g) per week
Max. 20-25 g/dag
Adolescenten (12-18 jaar)
100 g vlees/vis/tofu/ tempeh/
seitan OF 150 g peulvruchten
Max. 3 eieren (150 g) per week
Max. 20-25 g/dag
Volwassenen (19-59 jaar)
100 g vlees/vis/tofu/ tempeh/
seitan OF 150 g peulvruchten
Max. 3 eieren (150 g) per week
Max. 20-25 g/dag
Ouderen (60+)
100 g vlees/vis/tofu/tempeh/
seitan OF 150 g peulvruchten
Max. 3 eieren (150 g) per week
Max. 20-25 g/dag
* Bereid gewicht.
9.SMEER- EN BEREIDINGSVET
• De gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvet bedraagt 18 g/dag. De aanbeveling met
betrekking tot deze zichtbare vetten wordt door de meerderheid gerespecteerd.
• In vergelijking met 2004 is de consumptie van smeer- en bereidingsvet gedaald.
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvet bedraagt 18 g/dag. Mannen,
volwassenen en personen die in Vlaanderen wonen consumeren een grotere hoeveelheid smeer- en bereidingsvet. In vergelijking met 2004 is de gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvet door 15-64
jarigen in 2014 gedaald (Tabel 15).
Tabel 15 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvet (g/dag) in functie van
de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Mannen
22
Vrouwen
15
3-5
10
6-9
12
10-13
13
14-17
14
18-39
18
40-64
22
Vlaanderen
19
Wallonië
16
18
TOTAAL
Jaar**
2004
27
2014
19
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen
De gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvet bevindt zich onder de maximaal aanbevolen
hoeveelheden (Tabel 16), bijgevolg overschrijdt slechts 0,3% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) de
maximale aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek. Tot slot blijkt dat het aandeel 15-64 jarigen
dat de maximaal aanbevolen hoeveelheden overschrijdt gedaald is van 3,8% in 2004 naar 0,4% in 2014.
Tabel 16 | Aanbevelingen voor de consumptie van smeer- en bereidingsvet, in functie van de leeftijd,
VIGEZ©, 2012
Leeftijd
Maximale aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Smeervet
Bereidingsvet
Totaal*
Kleuters (3-5 jaar)
5 g/snede brood (3-5 sneden)
15 g
40 g
Kinderen (6-11 jaar)
5 g/snede brood (5-9 sneden)
15 g
60 g
Adolescenten (12-18 jaar)
5 g/snede brood (7-12 sneden)
15 g
75 g
Volwassenen (19-59 jaar)
5 g/snede brood (7-12 sneden)
15 g
75 g
Ouderen (60+)
5 g/snede brood (5-9 sneden)
15 g
60 g
* Berekend als de som van de maximale aanbevolen hoeveelheid voor smeervet en bereidingsvet.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Smeer- en bereidingsvet
25
10. DE RESTGROEP
• De gebruikelijke consumptie van producten uit de restgroep bedraagt 656 kcal/dag, slechts 6%
respecteert van de bevolking (3-64 jaar) de maximale aanbevolen hoeveelheid.
• De gebruikelijke consumptie van gesuikerde dranken bedraagt 152 g/dag.
• De gemiddelde gebruikelijke consumptie van alcoholische dranken bedraagt 155 g/dag. Bier
wordt in grotere hoeveelheden geconsumeerd (94 g/dag) dan wijn (47 g/dag).
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
• De gemiddelde gebruikelijke consumptie van koekjes en cake bedraagt 43 g/dag, zoetwaren en
chocolade 29 g/dag, hartige en gefrituurde snacks 32 g/dag en saus 27 g/dag.
26
• De gebruikelijke consumptie van producten uit de restgroep is onveranderd gebleven in
vergelijking met 2004.
Gebruikelijke consumptie
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van producten uit de restgroep (voedingsmiddelen die strikt
genomen niet nodig zijn in een evenwichtige voeding en zoveel mogelijk dienen vermeden te worden)
bedraagt 656 kcal per dag. Mannen en lageropgeleiden consumeren een grotere hoeveelheid calorieën
via deze producten. In vergelijking met 2004 is de hoeveelheid kcal dat wordt geconsumeerd door 15-64
jarigen via producten uit de restgroep lichtjes, maar niet significant, gedaald van 730 kcal/dag in 2004 naar
674 kcal/dag in 2014 (Tabel 17).
Tabel 17 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van producten uit de restgroep (kcal/dag) in functie van
de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België
Producten uit de restgroep (kcal/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Mannen
792
Vrouwen
536
3-5
479
6-9
632
10-13
712
14-17
744
18-39
721
40-64
598
Vlaanderen
683
Wallonië
649
656
TOTAAL
Jaar**
2004
730
2014
674
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van gesuikerde dranken door de Belg (3-64 jaar) bedraagt
152 gram per dag (Tabel 18). Mannen, adolescenten, jongvolwassenen en lageropgeleiden consumeren
grotere hoeveelheden gesuikerde dranken. De consumptie van gesuikerde dranken door 15-64 jarigen is
lichtjes gedaald tussen 2004 (177 g/dag) en 2014 (150 g/dag).
Tabel 18 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie (g/dag) van gesuikerde en alcoholische
dranken in functie van het geslacht, de leeftijd, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Gesuikerde
dranken
Alcoholische
dranken
Bier
Wijn
Mannen
197
256
180
51
Vrouwen
112
66
19
41
3-5
84
-
-
-
6-9
145
-
-
-
10-13
200
-
-
-
14-17
241
49
40
4
18-39
209
148
109
34
40-64
88
179
90
65
Vlaanderen
162
174
113
43
Wallonië
150
121
53
59
152
155
94
47
2004
177
192
116
64
2014
150
162
97
48
Totaal
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van alcoholische dranken door de Belg (3-64 jaar) bedraagt
155 gram per dag (Tabel 18). De gebruikelijke consumptie van alcoholische dranken ligt hoger bij mannen
en neemt toe met de leeftijd. Bier wordt in grotere hoeveelheden geconsumeerd (94 g/dag) dan wijn
(47 g/dag). Mannen drinken grotere hoeveelheden bier dan vrouwen, maar consumeren een gelijkaardige hoeveelheid wijn. In Vlaanderen wordt (113 g/dag) dubbel zoveel bier per dag geconsumeerd dan in
Wallonië (53 g/dag). Naarmate het opleidingsniveau toeneemt, stijgt ook de consumptie van wijn.
27
Tabel 19 | Gebruikelijke consumptie (g/dag) van voedingsmiddelen uit de restgroep in functie van het
geslacht, de leeftijd, verblijfplaats en jaar van onderzoek, Voedselconsumptiepeiling, België
Geslacht
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Leeftijd
28
Verblijfplaats*
Koekjes en cake
Zoetwaren en
chocolade
Hartige en
gefrituurde snacks
Sauzen
Mannen
47
32
40
35
Vrouwen
40
26
25
21
3-5
47
29
16
11
6-9
58
40
25
18
10-13
57
41
33
24
14-17
52
38
38
29
18-39
43
29
39
32
40-64
38
23
28
26
Vlaanderen
44
29
35
29
Wallonië
45
29
28
28
43
29
32
27
2004
43
26
31
30
2014
42
26
32
29
Totaal
Jaar**
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van koekjes en cake bedraagt 43 g/dag. De hoeveelheid dat
geconsumeerd wordt stijgt naarmate kinderen ouder worden en blijft stabiel tot in de leeftijdsgroep 10-13
jaar. Daarna daalt de consumptie van koekjes en cake opnieuw tot 38 g/dag bij 40-64 jarigen (Tabel 19).
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van zoetwaren en chocolade door de Belg (3-64 jaar) bedraagt
29 g/dag. Mannen, oudere kinderen (6-9 jaar) en adolescenten (10-17 jaar) consumeren grotere hoeveelheden zoetwaren en chocolade. De hoeveelheid zoetwaren en chocolade dat gegeten wordt daalt met
een stijgende BMI (Tabel 19).
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van hartige en gefrituurde snacks bedraagt 32 g/dag. Mannen,
jongvolwassenen (18-39 jaar) en lageropgeleiden consumeren grotere hoeveelheden van deze snacks
(Tabel 19).
De gemiddelde gebruikelijke consumptie van sauzen door de Belg (3-64 jaar) bedraagt 27 g/dag. Mannen
en jongvolwassenen (18-39 jaar) consumeren grotere hoeveelheden saus (Tabel 19).
Voedingsaanbevelingen
De energie-inname op basis van de consumptie van producten uit de restgroep mag maximaal 10% van
de totale energiebehoefte bedragen. De gebruikelijke consumptie bevindt zich ver boven de maximaal
aanbevolen hoeveelheden (Tabel 20), bijgevolg overschrijdt 94% van de Belgische bevolking (3-64 jaar)
de maximale aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek. Kinderen, adolescenten, mannen en personen die in Vlaanderen wonen overschrijden deze richtlijn frequenter. Tot slot blijkt dat het aandeel 15-64
jarigen dat de maximale aanbevelingen overschrijdt stabiel is gebleven in vergelijking met 2004.
Tabel 20 | Aanbevelingen voor de consumptie van producten uit de restgroep, in functie van de leeftijd,
VIGeZ©, 2012
Maximale hoeveelheid kcal per dag
Kleuter (3-5 jaar)
110 kcal
Kinderen (6-11 jaar)
145 kcal
Adolescenten (12-18 jaar)
230 kcal
Volwassenen (19-64 jaar)
250 kcal
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
Leeftijd
29
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
100-300
100-250
450-500
Groenten*
Fruit*
Melkproducten en
calciumverrijkte
sojaproducten*
250 kcal/dag
110-230 kcal/
dag
570 kcal/dag
11
102
17
270
236
94
108
113
560
Hoeveelheid
(g/dag)
2,1%
100%
65,6%
67,6%
9,5%
59,4%
15,4%
39,1%
37,4%
18,1%
% dat aan de
aanbeveling
voldoet
Kinderen (3-9 jaar)
733 kcal/dag
14
127
23
188
184
106
142
137
793
Hoeveelheid
(g/dag)
2,4%
100%
69,2%
78,1%
1,7%
12,5%
0,7%
10%
16,4%
6,6%
% dat aan de
aanbeveling
voldoet
Adolescenten (10-17 jaar)
652 kcal/dag
20
153
33
141
171
158
141
145
1305
Hoeveelheid
(g/dag)
6,6%
99,6%
84,1%
29,9%
1%
20,9%
4,6%
9,2%
15,1%
31,9%
% dat aan de
aanbeveling
voldoet
Volwassenen (18-64 jaar)
** Voor deze voedingsgroepen werden maximale consumpties gedefinieerd door de actieve voedingsdriehoek. Met andere woorden de gebruikelijke consumptie zou zich idealiter onder deze
aanbeveling moeten bevinden.
* Voor deze voedingsgroepen werden minimale consumpties gedefinieerd door de actieve voedingsdriehoek. Met andere woorden de gebruikelijke consumptie zou zich idealiter boven deze
aanbevelingen moeten bevinden.
Restgroep**
60-75
40-60
Smeer en bereidingsvet**
100
60-100
20-40
450-600
250-375
300
210-350
150-420
1500
Adolescenten
en volwassenen
(10-64 jaar)
Vlees, vis, eieren en
vervangproducten*
20
50-280
Aardappelen en
vervangproducten*
Kaas**
90-315
500-1500
Kinderen
(3-9 jaar)
Aanbevelingen
Brood en
vervangproducten*
Water en niet- gesuikerde
dranken*
Voedingsmiddelen
Tabel 21 | Samenvattende tabel met de aanbevelingen (g/dag), de gebruikelijke consumptie (g/dag) en het percentage dat aan de aanbevelingen voldoet, in
functie van de leeftijd en het geslacht, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
10.1.SAMENVATTENDE TABEL EN FIGUREN
30
Water en niet-gesuikerde dranken
489 ml
..........
..............
............
..........
96% heeft voldoende lichaamsbeweging
Lichaamsbeweging
Aardappelen en vervangproducten
91 g of 1,8 stuks
Fruit
244 g of 1,9 stuks
Vlees, vis, eieren en vervangproducten
89 g
Smeer- en bereidingsvet
10 g
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
...........
WIV-ISP gebaseerd op VIGeZ©
......................
...............................
.......................
Graanproducten
101 g of 3,3 sneden brood
Groenten
91 g
Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten
301 g of 2 glazen
................................
Kaas
15 g of 0,75 sneden
.......................
479 kcal of 34% van de totale energie- inname
................. Restgroep
Figuur 2 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door kinderen (3-5 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid
volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
31
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
.........................
......................................
.................................
48% heeft voldoende lichaamsbeweging
.................................. Lichaamsbeweging
120 g of 1,7 stuks
............................. Aardappelen en vervangproducten
230 g of 1,8 stuks
.............. Fruit
112 g
....................... Vlees, vis, eieren en vervangproducten
Smeer- en bereidingsvet
12 g
Restgroep
632 kcal of 38% van de totale energie-inname
.......................
WIV-ISP gebaseerd op VIGeZ©
................................................
Water en niet-gesuikerde dranken
613 ml
121 g of 4 sneden brood
Graanproducten
Groenten
96 g
Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten
248 g of 1,6 glazen
Kaas ................................
18 g of 0,9 sneden
..........
Figuur 3 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door kinderen (6-9 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid
volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
32
...............................................
29% heeft voldoende lichaamsbeweging
Lichaamsbeweging
Aardappelen en vervangproducten
138 g of 2 stuks
Fruit
196 g of 1,5 stuks
..........................
..................
124 g
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
......................................
Smeer- en bereidingsvet
13 g
Restgroep
712 kcal of 39% van de totale energie-inname
.................. Vlees, vis, eieren en vervangproducten
WIV-ISP gebaseerd op VIGeZ©
................................................
...............................
Water en niet-gesuikerde dranken
739 ml
Graanproducten
134 g of 4,5 sneden brood
Groenten
103 g
203 g of 1,3 glazen
Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten .........................
................................
Kaas
22 g of 1 sneden
.......................
.................
Figuur 4 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door adolescenten (10-13 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid
volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
33
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
.......................................
..................
Lichaamsbeweging
29% heeft voldoende lichaamsbeweging
Aardappelen en vervangproducten
146 g of 2 stuks
.........................................
..........................
Fruit
172 g of 1,4 stuks
Vlees, vis, eieren en vervangproducten
131 g
Smeer- en bereidingsvet
14 g
......................
WIV-ISP basé sur VIGeZ©
................................................
...........................................
Water en niet-gesuikerde dranken
848 ml
Graanproducten
141 g of 4,7 sneden brood
Groenten
110 g
173 g of 1,2 glazen
.........................
Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten
................................
Kaas
25 g of 1,25 sneden
.......................
744 kcal of 39% van de totale energie-inname
................. Restgroep
Figuur 5 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door adolescenten (14-17 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid
volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
34
.............................
Water en niet-gesuikerde dranken
1305 ml
91% heeft voldoende lichaamsbeweging
............... Lichaamsbeweging
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
..............
Aardappelen en vervangproducten
141 g of 2 stuks
Fruit
171 g of 1,4 stuks
..........................
........................
Vlees, vis, eieren en vervangproducten
153 g
Smeer- en bereidingsvet
20 g
Restgroep
652 kcal of 33% van de totale energie-inname
..................
.......................
WIV-ISP gebaseerd op VIGeZ©
.........................
.....................................
Graanproducten
145 g of 4,8 sneden brood
Groenten
158 g
Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten
141 g of 0,9 glazen
Kaas
33 g of 1,6 sneden
................................
.............
Figuur 6 | De gemiddelde gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door volwassenen (18-64 jaar) ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid
volgens de actieve voedingsdriehoek, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
35
Figuren 2 tot 6 geven een voorstelling van de gemiddelde gebruikelijke consumptie ten opzichte van
de aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek. Binnen elke vak van de voedingsdriehoek worden eventuele tekorten in de gebruikelijke consumptie aangegeven door een deel van het totale
oppervlak wit te maken. Wanneer de helft van het vak wit is, betekent dit dat de gebruikelijke consumptie
ongeveer de helft van de aanbeveling bedraagt. Ligt de gebruikelijke consumptie hoger dan de aanbeveling, dan komt het gekleurde oppervlak buiten de grenzen van de driehoek. Aangezien de aanbevelingen
leeftijdsspecifiek zijn worden er vijf leeftijdsspecifieke voedingsdriehoeken voorgesteld (Figuur 2-6).
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
11. DISCUSSIE
36
In dit hoofdstuk wordt de consumptie van voedingsmiddelen en voedingsgroepen besproken. Hierbij
wordt de gemiddelde gebruikelijke consumptie telkens vergeleken met de dagelijks aanbevolen hoeveelheid volgens de actieve voedingsdriehoek.
De Belgische bevolking (3-64 jaar) in 2014 drinkt dagelijks gemiddeld te weinig water en niet-gesuikerde dranken (koffie, thee of light frisdranken). Ondanks de lichte gedragsverbetering die we op dit
punt vaststellen in vergelijking met de voorgaande peiling uit 2004, levert de peiling van 2014 nog steeds
alarmerende resultaten op. Maar liefst 70% van de bevolking drinkt onvoldoende water en niet-gesuikerde
dranken. Meer dan 90% van de kinderen en adolescenten met een leeftijd tussen 6 en 17 jaar voldoet
niet aan de aanbevolen hoeveelheid voor water en niet-gesuikerde dranken. Kinderen en adolescenten
zouden daarom als een bijzondere doelgroep moeten worden benaderd. Daarnaast moet ook worden
beklemtoond dat het belangrijk is om de dagelijkse consumptie van light frisdranken te beperken: water
moet op elke leeftijd de belangrijkste drank zijn. Binnen deze context moet er ook aan worden herinnerd
dat een overdreven inname van cafeïne afgeraden wordt wegens de negatieve effecten op de gezondheid.
Koffie, maar ook thee en cola bevatten cafeïne.
Aardappelen en graanproducten zijn niet alleen de belangrijke bron van meervoudige koolhydraten, maar
voeren ook voedingsvezels aan. De gebruikelijke consumptie van aardappelen en vervangproducten
(138 g/dag) is onveranderd sinds 2004. De consumptie van aardappelen is wel afgenomen ten voordele
van de vervangproducten zoals pasta en rijst. De consumptie van brood en vervangproducten (141 g/
dag) is gedaald ten opzichte van 2004. Een grote meerderheid (83-88%) voldoet niet aan de leeftijdsspecifieke richtlijnen voor aardappelen en graanproducten (zijnde respectievelijk 1 à 5 aardappelen en 3 à 12
sneden bruin brood per dag). Vooral vrouwen voldoen niet aan deze richtlijnen (93-94%). Dit geslachtsverschil moet echter met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: de hoeveelheid aardappelen en
graanproducten die geconsumeerd moet worden gaan namelijk hand in hand met de energiebehoefte.
Zowel bij mannen als vrouwen wordt een gelijkaardig percentage van de energie aangevoerd onder de
vorm van meervoudige koolhydraten (23 en%). De jongste kinderen (3-5 jaar) voldoen opvallend frequenter aan de richtlijnen, slechts 18% onder hen consumeert onvoldoende aardappelen en vervangproducten. Dit is natuurlijk deels te wijten aan de lagere richtlijnen voor consumptie in deze leeftijdsgroep.
De gebruikelijke consumptie van groenten (145 g/dag) is onveranderd sinds 2004. Slechts 5% van de
bevolking voldoet aan de leeftijdsspecifieke richtlijnen (zijnde 100 à 300 g/dag), met uitzondering van
jonge kinderen (3-5 jaar) waar 35% voldoet aan de richtlijnen. De gebruikelijke consumptie van groenten
stijgt naarmate het opleidingsniveau toeneemt.
De gebruikelijke consumptie van fruit (110 g/dag) is ook onveranderd sinds 2004 en slechts 9% haalt de
leeftijdsspecifieke richtlijnen (zijnde 100 à 375 g/dag). Net als voor groenten voldoen voor fruit meer jonge
kinderen aan de richtlijnen (64%). Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe hoger de gebruikelijke consumptie van fruit.
In 2014 is de gebruikelijke consumptie van melkproducten en calciumverrijkte vervangproducten 160
g/dag, wat ruim onder de richtlijnen is en waardoor quasi niemand voldoet aan de leeftijdsspecifieke richtlijnen (zijnde 450 à 600 gram melkproducten en een maximum van 20 à 40 gram kaas per dag). Er is een
lichte daling in de consumptie van zuivelproducten (inclusief kaas) en een stijging in de consumptie van
sojagebaseerde producten in vergelijking met 2004. De consumptie van kaas neemt toe met de leeftijd. In
tegenstelling tot de andere voedingsgroepen daalt de consumptie van melk- en vervangproducten met
de leeftijd. De groep van melk- en calciumverrijkte sojaproducten vormt onze belangrijkste voedingsbron
van calcium, een essentieel micronutriënt voor de aanmaak, de instandhouding en de gezondheid van
De gebruikelijke consumptie van vlees, vis, eieren en vervangproducten (145 g/dag) is onveranderd
sinds 2004 en 80% consumeert volgens de leeftijdsspecifieke richtlijnen een te grote hoeveelheid van
deze voedingsgroep (40 à 100 g vlees of vis per dag is genoeg). De consumptie van vlees ligt hoger (111
g/dag) dan aanbevolen en heeft de tendens toe te nemen met een stijgende BMI en een dalend opleidingsniveau. De gebruikelijke consumptie van vis bedraagt 23 g/dag, de aanbevolen hoeveelheid wordt
hiermee door de meerderheid (69%) niet gehaald. Uit de resultaten van de peiling blijkt dat slechts 13%
van de Belgen (3-64 jaar) minstens twee keer per week (verse of diepgevroren) vis eet, zoals wordt aanbevolen. In 2014 volgt de meerderheid (87%) van de Belgische bevolking (3-64 jaar) de aanbevelingen met
betrekking tot de maximaal te consumeren hoeveelheid eieren (1 à 3) per week. Dit percentage is echter
waarschijnlijk een lichte overschatting doordat de eieren in kant-en-klare producten zoals koekjes, taarten,
pudding niet werden meegerekend. De bevolking consumeert gemiddeld 10 gram eieren per dag. Om de
consumptie van vlees te beperken wordt aanbevolen om vlees minstens één keer per week te vervangen
door plantaardige vervangproducten, d.w.z. peulvruchten of vegetarische producten. In 2014 bedroeg
de gebruikelijke consumptie van plantaardige vervangproducten gemiddeld 4 g/dag. De meerderheid
(95%) van de bevolking bevindt zich overigens onder de aanbevolen hoeveelheden. Hogeropgeleiden
consumeren doorgaans meer van dit soort producten.
Smeer- en bereidingsvetten, ook wel de “zichtbare” vetten genoemd, vormen een belangrijke bron van
energie, essentiële vetzuren en vetoplosbare vitaminen. In het kader van een evenwichtig voedingspatroon is het belangrijk om zowel het type vetstof (zo weinig mogelijk verzadigde vetzuren) als de geconsumeerde hoeveelheid te bekijken. In 2014 consumeert de Belg gemiddeld 18 gram vetten of olie per
dag, wat een daling van 10 gram is in vergelijking met 2004. De aanbeveling met betrekking tot zichtbare vetten zoals smeervetten op de boterham en bak- en braadvetstoffen in de keuken wordt door de
meerderheid van de bevolking gerespecteerd. Deze uitspraak dient echter met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. De aanbevolen maximale hoeveelheden smeer- en bereidingsvet liggen
namelijk vrij hoog, aangezien deze deels worden gedefinieerd op basis van de aanbevolen sneden brood.
Bij het bepalen van de gebruikelijke consumptie van smeer- en bereidingsvetten werd geen onderscheid
gemaakt volgens hun vetzuursamenstelling (verzadigde en onverzadigde vetzuren). De resultaten op
basis van de voedselfrequentievragenlijst geven echter toch bepaalde aanwijzingen omtrent het type
vetstoffen dat wordt gebruikt voor de bereiding van voedingsmiddelen. Zo lijkt de Belgische bevolking
meer gebruik te maken van olie en margarine dan van boter of reuzel. Dit is een positief resultaat, aangezien boter meer verzadigde vetzuren bevat.
Ten slotte worden er teveel producten geconsumeerd uit de restgroep (656 kcal/dag) en heeft bijna iedereen (94%) van de Belgische bevolking een te hoge consumptie van gesuikerde dranken, alcoholische
dranken, cakes, koekjes, zoetwaren, chocolade of hartige en gefrituurde snacks (de leeftijdsspecifieke
richtlijnen variëren van 110 à 250 kcal/dag). De totale consumptie is onveranderd t.o.v. 2004, maar er wordt
een lichte daling van gesuikerde dranken en wijn geobserveerd.
Voedingsmiddelen uit de restgroep zijn niet noodzakelijk in een gezond voedingspatroon, maar deze
producten zijn zo ingeburgerd in onze voedingscultuur dat we ze niet meer kunnen wegdenken. Het is
belangrijk om deze voedingsmiddelen met mate te consumeren, omdat ze vooral veel energie en heel
weinig voedingsstoffen aanleveren zoals vezels, vitaminen en mineralen. Men noemt dit ook wel de lege
calorieën. Adolescenten en lageropgeleiden consumeren meer kcal uit de restgroep.
De basis van de actieve voedingsdriehoek bestaat uit voldoende lichaamsbeweging. Slechts 48% van
de oudere kinderen (6-9 jaar) en 29% van de adolescenten (10-17 jaar) heeft voldoende beweging1. De
jongste kinderen (3-5 jaar) en de volwassenen (18-64 jaar) voldoen vaker aan de aanbevelingen voor
lichaamsbeweging.
1
Zie rapport “Lichaamsbeweging en sedentair gedrag”.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
onze botten. Tijdens de groeiperiode in de adolescentie is de calciumbehoefte groter en daarom wordt
voor adolescenten tussen 12 en 18 jaar de consumptie van grotere hoeveelheden melkproducten aanbevolen. De adolescentie vormt dan ook een kritieke fase. Afgaand op de resultaten van deze peiling zouden
naar schatting bijna alle Belgische adolescenten (99,6%) tussen 14 en 17 jaar onvoldoende melkproducten
consumeren.
37
Algemeen voldoet de gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door de jongste kinderen (3-5 jaar)
opvallend frequenter aan de aanbevolen hoeveelheden dan de gebruikelijke consumptie door de oudere
leeftijdsgroepen. Waarschijnlijk is dit deels te wijten aan de lagere aanbevolen consumptiehoeveelheden
in deze leeftijdsgroep. Het beeld van de geobserveerde consumptie volgens de actieve voedingsdriehoek verslechtert in de leeftijdsgroepen 6-9 jaar en 10-13 jaar. De gebruikelijke consumptie van voedingsmiddelen door adolescenten tussen 14 en 17 jaar voldoet het minst aan de aanbevolen hoeveelheden.
Vervolgens halen volwassenen (18-64 jaar) terug meer de aanbevolen hoeveelheden, maar hun geobserveerde consumptie volgens de actieve voedingsdriehoek verschilt nog ver van de aanbevolen actieve
voedingsdriehoek.
Voedingsaanbevelingen gebaseerd op voedingsmiddelen
12. CONCLUSIE
38
Op basis van de aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek kan gesteld worden dat de consumptie
van eieren, noten en zaden en smeer- en bereidingsvet in overeenstemming is met de aanbevelingen.
De consumptie van water, brood en vervangproducten (bv. bruin brood, volkoren ontbijtgranen en havermout), aardappelen en vervangproducten (bv. volkoren pasta, volkoren rijst en quinoa), groenten, fruit,
melkproducten en calciumverrijkte vervangproducten, vis en plantaardige alternatieven voor vlees (bv.
peulvruchten en vegetarische producten zoals tofu en tempeh) ligt te laag en zou dus verhoogd moeten
worden.
De consumptie van niet-gesuikerde dranken (light frisdranken, koffie en thee), kaas, vlees en de restgroep
(gesuikerde dranken, alcoholische dranken, koekjes, cake, zoetwaren, enzovoort) ligt te hoog en zou dus
verlaagd moeten worden.
Er konden in vergelijking met 2004 enkele positieve evoluties worden waargenomen zoals een gestegen
consumptie van water en een gedaalde consumptie van niet-gesuikerde dranken en smeer- en bereidingsvet. In vergelijking met 2004 is de consumptie van brood en vervangproducten echter gedaald, wat als een
negatieve evolutie kan worden beschouwd.
Men kan concluderen dat er ten opzichte van 2004 een geringe verbetering is in de voedingskeuze van
de Belgische bevolking (15-64 jaar). Er is echter nog steeds nood en veel ruimte voor verbetering. Het is
belangrijk om bij de bevolking van jongs af aan bewustwording te creëren opdat men de juiste productkeuze zal maken en een goed evenwicht kan vinden in zijn voedingspatroon. Over alle voedingsgroepen
heen beklemtonen de resultaten dat het ook belangrijk is om rekening te houden met de vastgestelde
socio-economische verschillen op het vlak van voedingspatronen en dat lageropgeleiden beter moeten
worden geïnformeerd over het belang van een gezonde en evenwichtige voeding. Samenwerking op
verschillende niveaus zou het mogelijk moeten maken om van de gezonde keuze ook de gemakkelijkste
keuze te maken.
ENERGIE EN MACRONUTRIËNTEN
1.INLEIDING
Het menselijke lichaam heeft energie nodig om groei, lichaamsontwikkeling en een optimale lichaamsmassa te kunnen verzekeren en om lichamelijke activiteit mogelijk te maken. Energie wordt in voedingsmiddelen aangeboden in de vorm van koolhydraten, vetten, eiwitten en alcohol. De berekende energieinname is afhankelijk van de samenstelling van het voedingsmiddel en kan worden uitgedrukt in
calorieën. De inname van voedingstoffen kan worden uitgedrukt in gram, maar ook in energieprocenten
(en%). De energieprocent geeft aan wat de procentuele bijdrage is van de macronutriënt aan de totale
energie-inname. In dit hoofdstuk worden de resultaten gepresenteerd voor de totale energie-inname en
de procentuele bijdrage van koolhydraten, vetten en eiwitten.
Voor een goede energiebalans dient de energie-inname in evenwicht te zijn met het energieverbruik.
Het energieverbruik wordt beïnvloed door vele factoren, zoals leeftijd, geslacht, lichaamssamenstelling,
lichaamsbeweging, de groei, zwangerschap en ziekte. Normaal moet de energie-inname voldoende groot
zijn om het energieverbruik door het basale metabolisme en de lichamelijke activiteit te dekken (in de
veronderstelling dat wijzigingen in de lichaamsreserves kunnen verwaarloosd worden). De energieverbruik kan geschat worden met de volgende vergelijking:
Energie-inname = Energieverbruik = Basaal metabolisme (BMR) * lichamelijk activiteitsniveau (PAL)
In de VCP2014-15 wordt 24% van de studiepopulatie (3-64 jaar) geïdentificeerd als onderrapporteerder, en
bij vrouwen komt onderrapportering vaker voor dan bij mannen (respectievelijk 27% en 21%). Bij kinderen (3-9 jaar) is er beduidend minder onderapportering (5%) dan bij adolescenten (36%) en volwassenen
(31%). In de VCP2014-15 is er ook meer onderrapportering voor de leeftijdsgroep 15-64 jaar dan in de
VCP2004, respectievelijk 34% en 28%.
Energie en macronutriënten
Indien de gerapporteerde inname van energie hoger (hierna overrapportering) of lager (hierna onderrapportering) is dan het verbruik dan is de balans uit evenwicht. Onderrapportering komt vaker voor dan
overrapportering. Misrapporteren kan het resultaat zijn van het fout herinneren of het bewust foutief
rapporteren, maar het kan eveneens het resultaat zijn van een dieet, ziek zijn of zelfs sociale wenselijkheid.
Als de energie-inname onderschat wordt, dan wordt ook met grote waarschijnlijkheid de inname van
voedingsstoffen onderschat. Het beoordelen van deze misrapportering is belangrijk om de betrouwbaarheid van de voedselconsumptiegegevens te evalueren.
De resultaten van de inname van energie en macronutriënten worden zowel globaal gegeven als na
uitsluiting van de onderrapporteerders. Bij een verdere opdeling volgens geslacht, leeftijd, woonplaats
en jaar van enquête worden de onderrapporteerders uitgesloten.
39
In dit rapport wordt het misrapporteren geëvalueerd op individueel niveau door gebruik te maken van
de principes en grenswaarden van de Goldberg methode, die in 2000 herzien werden door Black2. Het
basaal metabolisme werd geschat aan de hand van de leeftijds- en geslachtsspecifieke vergelijkingen van
Schofield et al. Voorts werden er voor de PAL gefixeerde leeftijdsspecifieke waarden gehanteerd, zoals
aanbevolen door de EFSA, namelijk 1,4 voor kinderen van 3 jaar; 1,6 voor kinderen van 4-9 jaar; 1,8 voor
adolescenten van 10-17 jaar; 1,6 voor volwassenen van 18-64 jaar.
2
Black AE. Critical evaluation of energy intake using the Goldberg cut-off for energy intake:basal metabolic rate. A practical
guide to its calculation, use and limitations. Int J Obes Relat Metab Disord 2000 Sep;24(9):1119-30.
2.DE ENERGIE-INNAME
• De Belg (3-64 jaar) neemt gebruikelijk 1894 kcal/dag in. De gemiddelde inname stijgt naar 2149
kcal/dag, wanneer de personen die hun energie-inname onderrapporteren worden uitgesloten.
• De belangrijkste bronnen van energie zijn granen, vlees en melkproducten.
De Belg (3-64 jaar) neemt in 2014 gebruikelijk 1894 kcal/dag in. De gemiddelde inname stijgt naar 2149
kcal/dag, wanneer de mensen die hun energie-inname onderrapporteren worden uitgesloten (Tabel 22).
Na uitsluiting van de onderrapporteerders zien we een hogere energie-inname bij de mannen, de lager
opgeleiden en in Vlaanderen. De energie-inname neemt geleidelijk toe tot aan de leeftijdsgroep 18-39
jaar, om terug af te nemen bij de oudere volwassenen (Tabel 22).
Tabel 22 | De gebruikelijke energie-inname (kcal/dag) van de bevolking (3-64 jaar) in functie van de
leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling,
België
Gebruikelijke energie-inname (kcal/dag)
Geslacht
Energie en macronutriënten
Leeftijd
Verblijfplaats*
Totale populatie
Populatie zonder onderrapporteerders
Mannen
2189
2459
Vrouwen
1630
1846
3-5
1402
1363
6-9
1655
1760
10-13
1826
2015
14-17
1927
2160
18-39
2011
2288
40-64
1877
2177
Vlaanderen
1957
2193
Wallonië
1825
2099
1894
2149
2004
2044
2344
2014
1955
2243
TOTAAL
Jaar**
* Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
40
** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
De gemiddelde energie-inname van mensen met een normaal gewicht, overgewicht en obesitas is respectievelijk 2128, 2178 en 2231 kilocalorieën per dag maar het is niet mogelijk een besluit te trekken rond de
significantie van dit verschil.
In vergelijking met 2004 zijn de resultaten suggestief voor een lichte daling, doch ook hier kunnen geen
harde besluiten getrokken worden wat betreft significantie.
De belangrijkste bronnen van energie-inname zijn “Granen en graanproducten” (23%), “Vlees en vleesvervangers” (14%) en “Melkproducten en substituten” (13%). Zoete producten zoals “Cakes en zoete koekjes”
en “Suiker en confiserie” leveren elk ongeveer 8% van de energie (Figuur 7).
Figuur 7 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale energie-inname
van de totale populatie (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
3.KOOLHYDRATEN
• De procentuele bijdrage van koolhydraten aan de energie-inname is 44%.
• De procentuele bijdrage van mono- en disachariden en polysachariden aan de energie-inname
is respectievelijk 21% en 23%. Kinderen nemen veel meer mono- en disachariden in dan oudere
volwassenen.
• De gemiddelde gebruikelijke inname van voedingsvezels is 18 g/dag.
• Een doorsnee volwassene dient minstens 25 gram voedingsvezels per dag in te nemen. Slechts
16% van de Belgische bevolking voldoet aan zijn leeftijdsspecifieke norm.
• De belangrijkste bron van koolhydraten zijn granen en graanproducten. De daaropvolgende
belangrijkste bronnen zijn “Niet-alcoholische dranken”, “Suiker en confiserie” en “Cake en zoete
koekjes” – wat ook een verklaring is voor de hoge mono- en disachariden inname.
De Belg (3-64 jaar) consumeert in 2014 gebruikelijk 45 en% koolhydraten waarvan 21 en% mono- en
disachariden en 23 en% polysachariden per dag. De procentuele energiebijdrage van koolhydraten,
mono- en disachariden en polysachariden blijft onveranderd na uitsluiting van de onderrapporteerders
(Tabel 23).
Er is een leeftijdsgradiënt dat wordt verklaard door een afnemende procentuele bijdrage van mono- en
disachariden aan de energie-inname bij toenemende leeftijd (Tabel 23). Mensen met een lager opleidingsniveau consumeren meer mono- en disachariden (22 en%/dag) dan mensen met een hoger opleidingsniveau van het lange type (20 en%/dag).
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) stelt dat 50 à 55% van de energie afkomstig zou moeten zijn van koolhydraten. In de Belgische bevolking (3-64 jaar) neemt 17% meer dan de helft van de energie op via koolhydraten (Samenvattende tabel 26). De proportie mensen die meer dan 50% energie inneemt door middel
van koolhydraten daalt met de leeftijd: 66% van de 3-5 jarigen haalt meer dan de helft van zijn energie uit
koolhydraten maar in de 40-64 jarigen is dit percentage gedaald tot 5%.
Het advies van de HGR rond mono-en disachariden luidt dat niet meer dan 10% van de aangevoerde
energie afkomstig zou mogen zijn uit toegevoegde suikers. Omdat er geen onderscheid gemaakt kon
worden volgens oorsprong van de suikers in de voedingswaren is dit niet geanalyseerd.
Energie en macronutriënten
• 50 à 55% van de energie dient van koolhydraten te komen, maar slechts 17% van de bevolking
voldoet aan deze aanbeveling.
41
Tabel 23 | De gebruikelijke inname van koolhydraten, mono- en disachariden, polysachariden
(en%/dag) en voedingsvezels (g/dag) van de bevolking (3-64 jaar) na uitsluiting van de
onderrapporteerders, in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de
peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
en%/dag
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Koolhydraten
Mono- en
disachariden
Polysachariden
Voedingsvezels
Mannen
43,8
20,4
23,1
18,7
Vrouwen
44,3
20,9
23,2
17,4
3-5
50,7
27,5
23,3
12,3
6-9
49,4
25,5
23,9
14,6
10-13
48,2
23,9
24,1
16,0
14-17
47,2
22,7
24,3
16,8
18-39
44,6
20,2
24,0
18,2
40-64
41,2
18,8
22,2
19,3
Vlaanderen
44,3
20,7
23,4
19,6
Wallonië
44,0
20,9
22,9
14,9
44,1
20,6
23,3
18,0
2004
43,7
19,5
23,9
20,2
2014
43,0
19,8
23,0
19,6
Energie en macronutriënten
TOTAAL
42
Jaar**
g/dag
* Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
De gebruikelijke inname van voedingsvezels in België in 2014 is 18 g/dag. Mannen consumeren meer
voedingsvezels dan vrouwen. De inname van voedingsvezels stijgt met de leeftijd. Er worden ook in
Vlaanderen meer voedingsvezels geconsumeerd dan in Wallonië. We observeren een daling in de
voedingsvezels inname tussen 2004 en 2014. De inname van voedingsvezels stijgt met het opleidingsniveau: de mensen met een lager opleidingsniveau consumeren gemiddeld 17 gram voedingsvezels per dag
en dit stijgt tot 19 gram per dag voor de mensen met het hoogste opleidingsniveau.
Voor een doorsnee volwassene raadt de HGR aan om minstens 25 gram voedingsvezels per dag te consumeren. Slechts 16% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) voldoet aan zijn leeftijdsspecifieke norm
(Samenvattende tabel 26). Mannen, kinderen, hogeropgeleiden en mensen die in Vlaanderen wonen
voldoen vaker aan de norm. Tot slot blijkt dat de proportie personen die de richtlijn haalt onveranderd is
gebleven in vergelijking met 2004.
De belangrijkste bron van koolhydraten is de voedingsgroep “Granen en graanproducten” (37%).
“Niet-alcoholische dranken”, “Suiker en confiserie” en “Cake en zoete koekjes” leveren elk 10% van de
koolhydraten. Deze resultaten verklaren de hoge inname van mono-en disachariden. De consumptie van
fruit en aardappelen staan slechts in voor respectievelijk 8% en 4% van de koolhydraten inname (Figuur 8).
Figuur 8 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale koolhydraat
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
4.VETTEN
• De procentuele bijdrage van vetten aan de energie-inname is 36%.
• De aanbeveling rond de inname van vetten (<35 en%/dag) wordt overschreden door 53% van
de bevolking.
• De inname van verzadigde vetzuren bedraagt 13 en%, van mono-onverzadigde vetzuren 13 en%
en poly-onverzadigde vetzuren 6 en% per dag.
De gebruikelijke inname van vetten in de Belgische bevolking (3-64 jaar) bedraagt in 2014 35 en% per dag.
Na uitsluiting van de onderrapporteerders stijgt dit tot 36 en%/dag. De energiebijdrage van vetten neemt
toe met de leeftijd (Tabel 24). De inname van vetten is licht gedaald ten opzichte van 2004, de vetinname
was toen 37 en%. In absolute cijfers is de gemiddelde gebruikelijke inname van vetten (totaal) gedaald
van 98 gram/dag naar 90 gram/dag.
Energie en macronutriënten
• Slechts 10% voldoet aan de aanbeveling voor verzadigde vetzuren (<10 en%/dag), terwijl
respectievelijk 88% en 75% een inname van mono-onverzadigde vetzuren (tussen 10 en 20 en%/
dag) en poly-onverzadigde vetzuren (tussen 5 en 10 en%/dag) heeft volgens de aanbevelingen.
De aanbeveling van de Hoge Gezondheidsraad stelt dat de inname van vetten maximaal 35% van de
energie-inname mag bedragen (Samenvattende tabel 26). Ruim de helft van de bevolking (53%)
overschrijdt deze aanbeveling.
43
• De gemiddelde inname van cholesterol is 224 mg/dag.
• De aanbeveling van minder dan 300 mg cholesterol per dag wordt door 88% gehaald.
• De inname van vetten (totaal), verzadigde, poly-onverzadigde vetzuren, cholesterol en
transvetten in 2014 is gedaald ten opzichte van 2004.
De inname van verzadigde vetzuren bedraagt 13 en%, van mono-onverzadigde vetzuren 13 en% en
poly-onverzadigde vetzuren 6 en% per dag (Tabel 24). De inname van verzadigde vetzuren is stabiel met
de leeftijd, maar voor de mono- en poly-onverzadigde vetzuren neemt de inname toe met de leeftijd.
Vrouwen consumeren meer verzadigde vetzuren dan mannen. De inname van poly-onverzadigde vetzuren is lager in Wallonië dan in Vlaanderen, terwijl de inname van verzadigde vetzuren eerder hoger is in
Wallonië. De inname van verzadigde en poly-onverzadigde vetzuren is gedaald ten opzichte van 2004.
Bij de poly-onverzadigde vetzuren werd ook de gebruikelijke inname van omega-3-vetzuren en omega6-vetzuren van nabij bekeken: de inname van omega-3 vertegenwoordigt in de Belgische populatie
gemiddeld 0,7% van de energie-inname, terwijl de inname van omega-6 goed is voor gemiddeld 5% van
de dagelijkse energie-inname.
Volgens de aanbevelingen van de HGR zou de inname van verzadigde vetzuren beperkt moeten worden
tot 10 en%, maar 90% van de bevolking overschrijdt deze grens. De inname van mono-onverzadigde
vetten zou tussen de 10 en% en 20 en% moeten liggen: 88% valt binnen deze grenzen. Tenslotte wordt
aangeraden dat de inname van poly-onverzadigde vetten tussen de 5 en% en 10 en% ligt. In de Belgische
bevolking consumeert 75% voldoende poly-onverzadigde vetten.
De gemiddelde inname van cholesterol in 2014 in de Belgische bevolking is 203 mg/dag. Na uitsluiting
van de onderrapporteerders stijgt dit tot 224 mg/dag (Tabel 24). De inname van cholesterol is hoger bij
mannen dan bij vrouwen en er is ook een duidelijke toename met de leeftijd. De inname van cholesterol
in 2014 is opmerkelijk gedaald ten opzichte van 2004.
Tabel 24 | De gebruikelijke inname van vetten (en%/dag) van de bevolking (3-64 jaar) na uitsluiting van de
onderrapporteerders, in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de
peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
en%/dag
Geslacht
Energie en macronutriënten
Leeftijd
Verblijfplaats*
Vetten
Verzadigde
vetzuren
Monoonverzadigde
vetzuren
Polyonverzadigde
vetzuren
Cholesterol
Mannen
35,1
12,8
12,7
6,2
256
Vrouwen
35,9
13,4
12,8
6,4
189
3-5
32,7
13,5
11,6
5,2
147
6-9
34,6
13,2
12,5
5,6
178
10-13
35,0
13,0
12,7
5,9
196
14-17
35,1
12,9
12,8
6,1
208
18-39
35,4
12,8
12,8
6,3
227
40-64
36,1
13,2
12,9
6,5
241
Vlaanderen
35,1
12,5
12,7
6,5
217
Wallonië
35,9
14,0
12,7
5,7
230
35,5
13,1
12,8
6,3
224
2004
36,8
14,7
13,2
7,0
312
2014
35,8
13,0
12,9
6,4
235
TOTAAL
Jaar**
mg/dag
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
44
Volgens de aanbevelingen van de HGR zou de inname van cholesterol onder de 300 mg per dag moeten
zijn. In de Belgische bevolking (3-64 jaar) haalt 83% deze norm. Dit is een duidelijke verbetering ten
opzichte van 2004 toen slechts 49% deze norm haalde.
Tenslotte, in de Belgische bevolking in 2014 ligt de inname van (natuurlijke en industriële) transvetten op
0,4 en%. Dit is minder dan in 2004 (0,7 en%).
Figuur 9 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de vetinname van de
bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
De belangrijkste bronnen van vetten zijn “Vlees en vervangers” (20%), gevolgd door “Melkproducten en
substituten” en de “zichtbare” vetstoffen (vet, olie, etc.) die elk voor 18% bijdragen aan de totale vetinname
(Figuur 9). Andere belangrijke bronnen zijn “Cakes en zoete koekjes” (10%), “Kruiden, saus en gist” (8%)
en “Suiker en confiserie” (8%). In tegenstelling tot in 2004 (27%), zijn de “zichtbare” vetten niet meer de
belangrijkste bron van vetinname.
Figuur 10 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de inname van verzadigde
vetzuren van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
De belangrijkste bron van poly-onverzadigde vetzuren zijn de “zichtbare” vetten (24%), gevolgd door
“Vlees en vleesvervangers” (16%) en “Kruiden, saus en gist” (14%) (Figuur 11). Hier valt op dat de bijdrage
van de “zichtbare” vetten en sauzen gedaald zijn ten opzichte van 2004 (toen respectievelijk 32% en 22%).
Energie en macronutriënten
De top drie van de bronnen voor verzadigde vetzuren zijn “Melkproducten en substituten” (29%), “Vlees en
vleesvervangers” (20%) en de “zichtbare” vetten (14%) (Figuur 10). Dus ook hier, in tegenstelling tot 2004,
zijn de “zichtbare” vetten niet meer de belangrijkste bron.
45
Figuur 11 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de inname van polyonverzadigde vetzuren van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
5.EIWITTEN
• De procentuele bijdrage van eiwitten aan de energie-inname is 15%.
• Quasi iedereen heeft een eiwitinname boven de gemiddelde behoefte3 (> 10 en%/dag) en onder de
maximale toelaatbare inname4 (<25 en%/dag).
Energie en macronutriënten
• In de Belgische bevolking (3-64 jaar) heeft 52,1% een inname boven de aanbevolen dagelijkse
hoeveelheid5 voor eiwitten (>15 en%).
De Belg (3-64 jaar) haalt in 2014 17% van de energie uit eiwitten. Na uitsluiting van de onderrapporteerders is de energiebijdrage van eiwitten 15%.
Er is een toename in eiwitbijdrage met stijgende leeftijd en stijgende BMI. De eiwitbijdrage in de Belgische
bevolking (15-64 jaar) is onveranderd gebleven sinds 2004 (Tabel 25).
46
3
4
5
De gemiddelde behoefte (GB) is de hoeveelheid die de behoefte dekt van 50% van de bevolking.
De maximale toelaatbare inname (MTI) is het hoogste niveau waarbij geen schadelijke effecten waargenomen of te
verwachten zijn volgens de momenteel beschikbare wetenschappelijke gegevens.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is de hoeveelheid die de behoefte dekt van >97,5% van de bevolking.
Tabel 25 | De gebruikelijke inname van eiwitten (en%/dag) van de bevolking (3-64 jaar) na uitsluiting van
de onderrapporteerders, in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van
de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Gebruikelijke inname van eiwitten (en%/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Mannen
15,2
Vrouwen
15,4
3-5
14,8
6-9
14,4
10-13
14,5
14-17
14,6
18-39
15,2
40-64
15,8
Vlaanderen
15,4
Wallonië
15,3
TOTAAL
Jaar**
15,3
2004
15,5
2014
15,5
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Volgens de aanbevelingen van de HGR ligt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid eiwitten rond 15 en%
van de totale energie-inname per dag. In de Belgische bevolking (3-64 jaar) voldoet 52,1% aan deze norm.
De gemiddelde behoefte ligt rond 10 en% van de totale energie-inname per dag. Slechts 0,7% van de
Belgische bevolking (3-64 jaar) haalt deze norm niet. Quasi iedereen heeft bovendien een eiwitinname
onder de maximale toelaatbare inname (25 en%/dag): er is dus een adequate inname van eiwitten in de
Belgische bevolking (3-64 jaar) (Samenvattende tabel 26).
De belangrijkste bronnen van eiwitten zijn “Vlees en vleesvervangers” (35%), “Granen en graanproducten”
(21%) en “Melkproducten en substituten” (19%). Zij staan in voor 75% van de totale eiwittoevoer. Slecht 6%
van de eiwitten komt van “Vis, schaal- en schelpdieren” (Figuur 12).
Figuur 12 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de eiwitinname van de
bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Energie en macronutriënten
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
47
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
6.DISCUSSIE
In dit hoofdstuk wordt de voedselconsumptie niet bekeken volgens de consumptie van voedingsmiddelen op zich, maar in functie van de energie-inname die gekoppeld is aan deze voedingsmiddelen en de
bijdrage van koolhydraten, vetten en eiwitten aan deze energie-inname.
Een belangrijke vaststelling is dat een kwart van de respondenten de energie-inname ondergerapporteerd heeft ten opzichte van de verwachte energiebehoefte. Dit verkeerd rapporteren kan een resultaat
zijn van een dieet of ziekte, maar ook van het fout herinneren, het fout rapporteren of zelfs omwille van
sociale wenselijkheid. De resultaten die in deze samenvatting worden weergegeven, zijn steeds de resultaten na uitsluiting van de onderrapporteerders (tenzij anders vermeld), omdat zonder uitsluiting sommige
resultaten tussen de verschillende subgroepen duidelijk scheef getrokken werden door deze vertekening.
De energie-inname in de Belgische bevolking (15-64 jaar) is lichtjes gedaald ten opzichte van 2004.
Voorts worden een deel positieve en negatieve trends geobserveerd in vergelijking met 2004. De positieve
trends zijn gerelateerd aan de vetinname. In het vorige hoofdstuk “voedingsaanbevelingen gebaseerd op
voedingsmiddelen” is reeds beschreven dat de inname van “zichtbare” vetten gedaald is ten opzichte van
2004. Gelijkaardig wordt er ook een daling van de gemiddelde inname van (zichtbare en onzichtbare)
vetten (totaal) geobserveerd. Ondanks deze daling worden er nog steeds relatief teveel vetten geconsumeerd en dit betekent dat de helft van de bevolking de aanbeveling overschrijdt.
Energie en macronutriënten
Er wordt een lichte verbetering geobserveerd in de bijdrage van de verzadigde vetzuren (de “slechte”
vetzuren). Ondanks een verbetering is dit nog steeds onvoldoende: met een aanbeveling van ≤10 en%/
dag aan verzadigde vetzuren eet 90% van de bevolking nog teveel voedingsmiddelen met “slechte”
vetzuren. Tegelijkertijd voldoen meer mensen aan de richtlijnen voor de poly-onverzadigde vetzuren (de
“goede” vetzuren). Het aandeel dat voldoet aan de aanbevelingen stijgt in 2014 in vergelijking met 2004.
48
Een belangrijke verbetering wordt geobserveerd voor de inname van cholesterol. Deze is gedaald en meer
mensen voldoen aan de aanbeveling van minder dan 300 mg per dag.
Tenslotte observeren we ook een daling in de inname van (natuurlijke en industriële) transvetten.
Door de duidelijke daling van de consumptie van “zichtbare” vetten zijn de belangrijkste bronnen van
vetten in 2014 nu voornamelijk vlees en melkproducten (kaas).
De negatieve resultaten worden voornamelijk geobserveerd bij de koolhydraten. De bijdrage van de
koolhydraten aan de energie-inname is lichtjes gedaald. Dit heeft tot gevolg dat er meer personen niet
voldoen aan de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad die een inname van 50-55 en% aanraadt.
Het probleem situeert zich vooral bij de hoge inname van de mono- en disachariden (de “snelle” suikers).
Voor de bevolking is de bijdrage van deze “snelle” suikers 21 en% per dag, met een alarmerend leeftijdsverschil: kinderen en adolescenten hebben een veel grotere energiebijdrage van deze snelle suikers dan
volwassenen.
Ook de inname van voedingsvezels blijft ondermaats: meer dan 80% voldoet hiermee niet aan de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad.
Granen en graanproducten zijn nog steeds de belangrijkste bron van koolhydraten, terwijl aardappelen
slechts zeer beperkt bijdragen. Daarentegen voeren niet-alcoholische dranken, suiker en confiserie en
cakes en zoete koekjes 30% van de koolhydraten aan – en zijn ze tevens de verklaring voor de hoge inname
van “snelle” suikers.
Tenslotte, voor de eiwitten observeren we geen veranderingen ten opzichte van 2004. De eiwitinname
in de Belgische bevolking (3-64 jaar) kan beschouwd worden als adequaat omdat quasi niemand een
innametekort of een te grote (toxische) inname heeft. De inname is in het algemeen meer dan voldoende
omdat de helft van de bevolking voldoet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. De eiwitinname is
nog steeds teveel gebaseerd op de consumptie van vlees.
7.CONCLUSIE
Kort samengevat bevat de voeding van de Belgische bevolking nog teveel vetten, doch is een positieve
trend zichtbaar ten opzichte van 2004 met een duidelijke reductie in de consumptie van “zichtbare” vetten.
De uitdaging ligt nu vooral in de reductie van de onzichtbare vetten, zoals men bijvoorbeeld vindt in
verwerkte vleesproducten, kaas, cakes, zoete koekjes en sauzen.
Energie en macronutriënten
Tegelijkertijd omvat de voeding in het algemeen te weinig koolhydraten en vooral te weinig “gezonde”
koolhydraten: te weinig voedingsvezels, te weinig polysachariden en teveel mono- en disachariden. Of
vertaald naar voedingsmiddelen: te weinig volle graanproducten (volkoren brood/pasta, volle rijst), te
weinig aardappelen, te weinig peulvruchten, groenten, fruit en teveel niet-alcoholische dranken (frisdranken, fruitsappen), suiker en confiserie, cakes en zoete koeken.
49
Energie en macronutriënten
10< en <15
Eiwitten (en%/d)
3 jaar 10<, 4-6 jaar 14<, 7-9 jaar 16<.
10 jaar 16<, 11-14 jaar 19<, 15-17 jaar 21<, 18-64 jaar 25<.
1
2
NA = Niet beschikbaar.
GGI = Gemiddelde gebruikelijke inname.
≤ 300
5< en <10
Poly- onverzadigde vetzuren (en%/d)
Cholesterol (mg/d)
10< en <20
≤10
Verzadigde vetzuren (en%/d)
Mono-onverzadigde vetzuren (en%/d)
≤35
(10-16)<1
10< en <15
≤ 300
5< en <10
10< en <20
≤10
≤35
(16-25)<2
NA
<10 Toegevoegde
suikers
<10 Toegevoegde
suikers
NA
50<
Adolescenten
en volwassenen
(10-64 jaar)
50<
Vetten (en%/d)
Voedingsvezels (g/d)
Polysachariden (en%/d)
Mono- en disachariden (en%/d)
Koolhydraten (en%/d)
Macronutriënten
Kinderen
(3-9 jaar)
Aanbevelingen
15,3
224
6,3
12,8
13,1
35,5
18,0
23,3
20,6
44,1
GGI
47,2
82,8
74,5
87,8
9,6
46,7
16
NA
NA
16,9
% die aan de
aanbeveling
voldoet
Totaal
15,2
256
6,2
12,7
12,8
35,9
18,7
23,1
20,4
43,8
GGI
48,8
72,0
73,8
86,7
12,7
49,4
20
NA
NA
16,6
% die aan de
aanbeveling
voldoet
Mannen
15,4
189
6,4
12,8
13,4
35,1
17,4
23,2
20,9
44,3
GGI
46,3
93,6
75,2
89,3
6,5
42,7
11,4
NA
NA
16,9
% die aan de
aanbeveling
voldoet
Vrouwen
Tabel 26 | Gemiddelde gebruikelijke inname van macronutriënten in de bevolking (3-64 jaar, zonder onderrapporteerders) en vergelijking met de
voedingsaanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
8.SAMENVATTENDE TABEL
50
VERRIJKTE VOEDING EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN
1.INLEIDING
De resultaten in dit hoofdstuk beschrijven het gebruik van verrijkte voedingsmiddelen en van voedingssupplementen. Een gezonde en gevarieerde voeding levert in normale omstandigheden genoeg nutriënten op
om te voldoen aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden. Eventuele tekortkomingen in onze voeding
kunnen worden opgevangen door enerzijds voedingsmiddelen te verrijken en anderzijds voedingssupplementen te gebruiken.
Voedingssupplementen zijn geconcentreerde bronnen van nutriënten of andere substanties
met een nutritioneel of fysiologisch effect, die het doel hebben de normale voeding aan te vullen.
Voedingssupplementen worden verkocht in “dosis” vorm, bv. pillen, tabletten, capsules en poeders.
Supplementen kunnen gebruikt worden om nutritionele deficiënties te corrigeren of een adequate
inname van bepaalde nutriënten te handhaven.
2.VERRIJKTE VOEDING
• Ontbijtgranen, margarines, melksubstituten (voornamelijk sojadrinks) en fruitsappen zijn de
verrijkte voedingsmiddelen die het vaakst geconsumeerd worden.
• Meer kinderen en adolescenten consumeren verrijkte voedingsmiddelen dan volwassenen.
Binnen de voedingsgroep “granen en graanproducten” is het percentage gebruikers van verrijkte
voedingsmiddelen het hoogst (16%), gevolgd door “melk- en vervangproducten” (8%) en “vet en olie6”
(8%) (Figuur 13). De voedingsmiddelen binnen deze drie voedingsgroepen die het vaakst verrijkt zijn en
ook het meest geconsumeerd worden zijn respectievelijk ontbijtgranen, melksubstituten (voornamelijk
sojadrinks) en margarines. Binnen de groep niet-alcoholische dranken worden fruitsappen het meest
verrijkt en geconsumeerd.
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Verrijkte voeding verwijst naar voedingsmiddelen waaraan één of meerdere essentiële nutriënten
(bv. vitaminen, mineralen of vetzuren) zijn toegevoegd, ongeacht of de nutriënten oorspronkelijk in het
levensmiddel aanwezig waren vóór verwerking van het product.
51
6
Margarines worden in België standaard verrijkt met vitamine A en D zonder duidelijke vermelding hiervan op de verpakking voor de consument. Margarines verrijkt met vitamine A en D worden daarom niet geïncludeerd als verrijkt voedingsmiddel. Uitsluitend vetten (smeer- en bakvetten) en olie verrijkt met omega vetzuren of plantensterolen worden in deze
studie geïncludeerd als verrijkt product.
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Figuur 13 | Percentage van de bevolking (3-64 jaar) dat een verrijkt voedingsmiddel heeft gebruikt volgens
de verschillende voedingsgroepen, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
52
Minstens 35% van de bevolking (3-64 jaar) consumeert verrijkte voedingsmiddelen. Het aandeel van de
bevolking dat verrijkte voeding gebruikt, daalt met de leeftijd en varieert per voedingsgroep.
Het aandeel kinderen (3-9 jaar) dat verrijkte melk- en vervangproducten gebruikt is hoger (16%) dan het
aandeel adolescenten en volwassenen (7%). Kinderen en adolescenten consumeren ook meer (27-37%)
verrijkte ontbijtgranen dan volwassenen (6-17%). Het percentage gebruikers van verrijkte smeer- en bereidingsvetten is hoger bij de oudere volwassenen tussen 40 en 64 jaar (12%) dan bij de jongere leeftijdsgroepen (4-5%). Voorts consumeren meer kinderen (8%) verrijkte suikerrijke producten en suikerwaren dan
adolescenten (3%) en volwassenen (1%). Verrijkte niet-alcoholische dranken worden het vaakst geconsumeerd door oudere kinderen en jonge adolescenten (6-13 jaar, 10%) en het minst vaak door oudere
volwassenen (40-64 jaar, 3%). De consumptie van verrijkte cakes en zoete koeken varieert niet met de
leeftijd.
3.VOEDINGSSUPPLEMENTEN
• 38% van de bevolking (3-64 jaar) heeft in het voorbije jaar een voedingssupplement gebruikt.
• Bijna dubbel zoveel vrouwen als mannen gebruiken voedingssupplementen.
• Adolescenten gebruiken opvallend minder supplementen.
• Het percentage gebruikers ligt hoger bij personen met een normale BMI dan bij personen met
obesitas.
• Ongeveer één op drie gebruikers neemt twee of meer verschillende supplementen.
• Supplementen uit de categorieën “Vitaminen en mineralen” en “Vitaminen” worden het meest
gebruikt, met vitamine D als meest specifieke type.
Gebruikers van voedingssupplementen
In België in 2014, geeft 38% van de bevolking (3-64 jaar) aan tijdens het voorbije jaar een voedingssupplement te hebben gebruikt. Het aantal gebruikers van voedingssupplementen blijkt niet seizoensafhankelijk te zijn. Een gelijkaardig gebruikerspercentage wordt namelijk zowel gezien in de winter (21%) als in
de rest van het jaar (18%). Personen met een hogere opleiding van het lange type (45%) gebruiken tijdens
het jaar frequenter voedingssupplementen dan personen met een lagere opleiding (34 à 37%).
Supplementen worden eerder sporadisch gebruikt. Zo rapporteert 18% van de bevolking de consumptie
van voedingssupplementen tijdens de interviewdagen. Het opleidingsniveau heeft hierbij geen invloed
op het al dan niet consumeren van supplementen. De grote meerderheid (71%) van de gebruikers neemt
slechts één voedingssupplement. De overige (29%) supplementgebruikers nemen twee of meerdere
verschillende supplementen in tijdens de interviewdagen.
De resultaten van het supplementengebruik tijdens het jaar en tijdens de interviewdagen vertonen een
aantal gelijkenissen. Zo worden voedingssupplementen over het algemeen veel meer door vrouwen dan
door mannen gebruikt (Figuur 14). Dezelfde leeftijdsgebonden trends worden waargenomen tijdens het
jaar en de interviewdagen: er is een lichte daling in het percentage gebruikers vanaf de kindertijd tot aan
de adolescentie om dan terug toe te nemen bij de volwassenen (Figuur 14). Eveneens consumeren er
meer personen met een normale BMI zowel tijdens het jaar als tijdens de interviewdagen supplementen
in vergelijking met personen met obesitas. Verder ligt het algemene gebruikerspercentage ongeveer even
hoog in Wallonië als in Vlaanderen.
Categorieën van voedingssupplementen
De supplementen die tijdens de interviewdagen gebruikt zijn, worden ingedeeld in zeven categorieën7.
“Vitaminen en mineralen” supplementen (41%) en “Vitaminen” supplementen (35%) worden het meest
geconsumeerd. In mindere mate maakt men gebruik van “Overige” supplementen (15%), “Gemengde”
supplementen (14%), “Mineralen” supplementen (13%), supplementen op basis van vetzuren (9%) en
kruiden- en plantenextracten (6%) (Figuur 15).
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Figuur 14 | Percentage van de bevolking (3-64 jaar) dat een supplement gebruikt tijdens de 24-uursnavragen, volgens leeftijd en geslacht, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
53
7
Categorieën op basis van de FoodEx2 classificatie.
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Figuur 15 | Verdeling van de supplement gebruikers (3-64 jaar) tijdens de 24-uursnavragen volgens
categorie en geslacht, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
54
Vrouwen gebruiken over het algemeen wel vaker supplementen dan mannen, maar in het type supplement dat men verkiest zijn er in het algemeen geen significante geslachtsverschillen.
Voor bepaalde types supplementen worden er leeftijdsverschillen waargenomen. Zo daalt de consumptie
van “Vitaminen” supplementen naarmate de leeftijd stijgt van 55% naar 21%. De omgekeerde trend doet
zich voor bij “Overige” supplementen, waar het gebruik stijgt met de leeftijd van 1% naar 15%. “Gemengde”
supplementen worden opvallend minder geconsumeerd door de drie jongste leeftijdsgroepen (3-13 jaar;
0 à 2%) dan door de drie oudste leeftijdsgroepen (14-64 jaar; 10 à 14%).
Subcategorieën van voedingssupplementen
Per categorie kunnen supplementen nog verder worden ingedeeld in enkelvoudige supplementen of
multisupplementen. Subcategorieën bieden meer informatie over het specifieke type supplement dat
men gebruikt.
Vitaminen supplementen
Binnen de categorie “Vitaminen” supplementen worden het vaakst vitamine D supplementen geconsumeerd (52%) gevolgd door multivitaminen (20%) en vitamine C supplementen (14%) (Figuur 16).
Vitamine D supplementen worden door alle leeftijdsgroepen het meest gebruikt. Het aantal gebruikers
voor multivitaminen en vitamine C supplementen is ook gelijkaardig bij alle leeftijdsgroepen. Kinderen
en adolescenten gebruiken maar zelden supplementen uit een andere subcategorie dan deze top drie.
Volwassenen daarentegen gebruiken naast deze drie meest frequent gebruikte vitaminen ook vaak
vitamine B en foliumzuur supplementen.
Mineralen supplementen
Binnen de categorie mineralen supplementen worden het vaakst magnesium supplementen geconsumeerd (35%) gevolgd door calcium supplementen (21%), fluor supplementen (11%) en multimineralen
(11%) (Figuur 17). Kinderen gebruiken voornamelijk fluorsupplementen. Adolescenten zijn de grootste
gebruikersgroep van zinksupplementen en volwassenen nemen vooral magnesium en calciumsupplementen in.
Figuur 17 | Verdeling van de gebruikers van mineralen supplementen tijdens de 24-uursnavragen volgens
de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Figuur 16 | Verdeling van de gebruikers van vitaminen supplementen tijdens de 24-uursnavragen volgens
de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
55
Kruiden- en plantenextracten
Binnen de categorie planten- en kruidenextracten worden Echinacea en Echinaforce het meest frequent
gebruikt (33%) gevolgd door curcuma (20%) en multi kruiden- en plantenextracten (20%) (Figuur 18).
Kinderen en adolescenten gebruiken voornamelijk Echinacea/Echinaforce terwijl volwassenen meer
supplementen innemen op basis van curcuma of multikruiden- en plantenextracten.
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Figuur 18 | Verdeling van de gebruikers van kruiden- en plantenextracten supplementen tijdens de
24-uursnavragen volgens de subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Overige supplementen
Binnen de categorie “Overige” supplementen worden het vaakst “andere” supplementen geconsumeerd
(30%) (Figuur 19). Dit zijn de supplementen die geen vitaminen en/of mineralen bevatten maar ook niet
kunnen worden ingedeeld in één van de overige groepen. Voorbeelden van vaak voorkomende componenten in deze groep zijn: glucosamine, chondroitine en MethylSulfonylMethaan, beter bekend als “MSM”.
Deze stoffen komen vaak tezamen voor in eenzelfde preparaat.
Figuur 19 | Verdeling van de gebruikers van overige supplementen tijdens de 24-uursnavragen volgens de
subcategorieën, Voedselconsumptiepeiling, België
56
Van de specifieke subgroepen binnen de overige supplementen worden de supplementen op basis van
gisten (16%), vaak op basis van rode gistrijst, het meest geconsumeerd. Het tweede meest geconsu-
meerde type overige supplementen zijn de preparaten op basis van stoffen geproduceerd door bijen
(15%), voorbeelden hiervan zijn propolis en koninginnebrij. De derde meest frequent geconsumeerde
subcategorie zijn de preparaten op basis van algen (11%) zoals Spirulina en Chlorella.
Bijenproducten worden voornamelijk door kinderen gebruikt terwijl supplementen op basis van aminozuren eerder door adolescenten worden geconsumeerd. Volwassenen vormen de grootste gebruikersgroep
van de gehele categorie overige supplementen. Zij gebruiken het vaakst “andere” supplementen op basis
van glucosamine, chondroitine en MSM.
Een belangrijke vaststelling is dat kinderen en adolescenten frequenter verrijkte voedingsmiddelen consumeren dan volwassenen. Steeds meer producten worden door de voedingsindustrie vrijwillig verrijkt met allerlei nutriënten. Kinderen zijn vaak een doelgroep voor verrijkte voedingsmiddelen
omwille van hun hoger risico op tekorten. Oudere volwassenen zijn ook een doelgroep om via verrijkte
voeding het risico op hart- en vaatziekten te reduceren. Uit de VCP2014-15 komt naar voren dat kinderen
vaker melkproducten en melksubstituten consumeren verrijkt met vitamine D en calcium, terwijl volwassenen vaker smeer- en bereidingsvetten consumeren verrijkt met omega vetzuren of plantensterolen.
Deze leeftijdsgradiënten suggereren dat het mogelijk is om specifieke doelgroepen te bereiken door het
verrijken van bepaalde producten. De voedingsmiddelen die het vaakst verrijkt zijn en geconsumeerd
worden zijn weliswaar niet altijd producten die noodzakelijk zijn binnen een gezond voedingspatroon.
Voorbeelden hiervan zijn verrijkte suikerrijke ontbijtgranen en fruitsappen die talrijk door kinderen en
adolescenten gebruikt worden.
Op jaarbasis geeft 38% van de bevolking aan gebruik te maken van voedingssupplementen. Hoewel er in
België slechts voor enkele micronutriënten algemene aanbevelingen zijn voor het gebruik van voedingssupplementen (bv. vitamine D en foliumzuur) worden er veel meer verschillende soorten supplementen gebruikt. Naast vitaminen, mineralen en andere essentiële nutriënten (bv. vetzuren en aminozuren)
worden er ook niet-nutritionele stoffen ingenomen via supplementen (bv. kruiden en plantenextracten).
Kinderen en volwassen vrouwen zijn de grootste gebruikersgroepen van supplementen.
Te hoge innames van vitaminen en mineralen kunnen nutteloos en soms zelfs gevaarlijk zijn. Dit doet de
vraag rijzen of het veelvuldig gebruik van voedingssupplementen en verrijkte voedingsmiddelen veilig en
effectief is. Op basis van de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 zien we dat de consumptie van supplementen en verrijkte voedingsmiddelen vermoedelijk niet meteen een gevaar oplevert op het niveau
van de bevolking (zie hoofdstuk micronutriënten). Deze uitspraak moet echter met veel voorzichtigheid
genomen worden aangezien de inname van micronutriënten afkomstig van verrijkte voedingsmiddelen
waarschijnlijk onderschat wordt in deze peiling omwille van methodologische beperkingen en hierdoor
het risico op bevolkingsniveau moeilijker te interpreteren is. Er is indicatie dat een klein aandeel van de
bevolking mogelijks meer dan de maximale toelaatbare inname inneemt (bv. voor vitamine B6, vitamine
D, jodium en ijzer) en dat er dus op individueel niveau een risico kan bestaan wanneer supplementen en
verrijkte producten frequent en gecombineerd worden geconsumeerd.
Voedingssupplementen kunnen echter nooit een gezonde en gevarieerde voeding vervangen of een
ongezond voedingspatroon compenseren, ze dienen steeds aanvullend gebruikt te worden. In het kader
van de algemene gezondheid is het in eerste instantie meer effectief om extra aandacht te besteden aan
een evenwichtige voeding volgens de principes van de actieve voedingsdriehoek. Een gezonde levensstijl
en voedingspatroon bieden gezondheidsvoordelen op langere termijn dewelke voedingssupplementen
alleen niet kunnen aanbieden.
5.CONCLUSIE
De resultaten van de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 geven aan dat een aanzienlijk deel van
de bevolking (3-64 jaar) gebruik maakt van verrijkte voedingsmiddelen en voedingssupplementen.
Voornamelijk kinderen en volwassen vrouwen maken gebruik van voedingssupplementen. Enkelvoudige
vitaminen en multivitaminen en mineralen supplementen zijn de types die het meest worden ingenomen.
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
4.DISCUSSIE
57
Verrijkte voeding en voedingssupplementen
Kinderen en adolescenten zijn de grootste gebruikers van verrijkte voedingsmiddelen. Het gaat hierbij
voornamelijk om producten verrijkt met vitaminen en mineralen zoals ontbijtgranen, melksubstituten
en fruitsappen. Door veelvuldig en gecombineerd gebruik van verrijkte voeding en supplementen lopen
vooral kinderen het risico op een overmatige inname van bepaalde vitaminen en mineralen. Kinderen
blijven dan ook zeker de nodige aandacht vereisen in het kader van vrijwillige verrijking van voedingsmiddelen en het aanbod van voedingssupplementen.
58
MICRONUTRIËNTEN
1.INLEIDING
Vitaminen zijn actief in zeer geringe hoeveelheden en onmisbaar om een heleboel processen in het
lichaam goed te laten verlopen. Naargelang hun oplosbaarheid maken we een onderscheid tussen de
wateroplosbare vitaminen (vitaminen van de B-groep en vitamine C) en de vetoplosbare vitaminen
(vitaminen A, D, E en K) (1). In de VCP2014-15 wordt de gebruikelijke inname van vitamine B1, vitamine B2,
vitamine B6, foliumzuur, vitamine B12, vitamine C en vitamine D besproken.
Mineralen en sporenelementen zijn onmisbare bouwstoffen voor het skelet, de groei, de vervanging en
de stapeling van weefsel. Bovendien zijn het ook bouwstoffen van gecompliceerde verbindingen zoals de
rode bloedkleurstof. Mineralen die in de voeding voorkomen zijn onder andere natrium, kalium, calcium,
fosfor en magnesium. Sporenelementen die in de voeding voorkomen zijn onder andere ijzer, chloor,
jodium, zink en zwavel (1). De gebruikelijke inname van calcium, natrium, jodium en ijzer wordt in de
VCP2014-15 besproken.
2.VITAMINEN
Vitamine B1
• De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B1 is 0,97 mg/dag via de voeding en 1,14
mg/dag via de voeding en voedingssupplementen.
• Ongeveer 20% van de bevolking (3-64 jaar) heeft een vitamine B1 inname via de voeding dat
voldoet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B1 in België (3-64 jaar) in 2014 is 0,97 mg/dag via de
voeding en 1,14 mg/dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral
voor een stijging in de gebruikelijke inname bij de vrouwelijke bevolking en dit hoofdzakelijk bij jonge
kinderen en volwassenen. De gebruikelijke vitamine B1 inname lijkt lichtjes te stijgen met de leeftijd (Tabel
27).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke vitamine B1 inname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 1,07 en 0,87 mg/dag) (Tabel 27). Dit geslachtsverschil is logischerwijs het gevolg van de
hogere energiebehoeften van mannen en hierdoor hogere consumptie van vlees, vis, eieren, brood,
beschuit en ontbijtgranen. Echter aangezien vrouwen meer supplementen gebruiken, vertonen ze een
gelijkaardige gebruikelijke vitamine B1 inname aan mannen wanneer de inname via supplementen ook
wordt geïncludeerd (1,10 mg/dag) (Tabel 27).
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de Hoge Gezondheidsraad (HGR) voor vitamine
B1 varieert tussen 0,7 en 1,2 mg/dag voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-18
jaar) en komt overeen met 1,1 mg/dag voor volwassen vrouwen en 1,5 mg/dag voor volwassen mannen
(19-64 jaar). Van de Belgische bevolking (3-64 jaar) voldoet 19% van de mannen en vrouwen aan de ADH
voor vitamine B1 inname via de voeding, wat stijgt tot 24% van de mannen en 27% van de vrouwen door
inname via de voeding en supplementen (Samenvattende Tabel 38). Vooral volwassenen voldoen minder
aan de geslachts- en leeftijdsspecifieke voedingsaanbevelingen vanuit de voeding dan kinderen en jonge
adolescenten.
Micronutriënten
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn “Vlees en vleesproducten” en “Granen en
graanproducten” en dragen bij tot de helft van de totale vitamine B1 inname.
59
Tabel 27 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B1 (mg/dag) via de voeding en via de voeding
en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht
en de verblijfplaats, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Vitamine B1 (mg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
TOTAAL
Voeding
Voeding + supplementen
Mannen
1,07
1,10
Vrouwen
0,87
1,10
3-5
0,75
0,83
6-9
0,87
0,92
10-13
0,94
0,96
14-17
0,98
0,99
18-39
1,00
1,12
40-64
0,97
1,30
Vlaanderen
0,98
1,15
Wallonië
0,95
1,52
0,97
1,14
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
Figuur 20 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine B1
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
60
De belangrijkste voedingsbronnen van vitamine B1 zijn “Vlees en vleesproducten” (30%) en “Granen en
graanproducten” (20%) doordat ze voor de helft bijdragen aan de totale vitamine B1 inname. Verder hebben
de voedingsgroepen “Melkproducten en substituten” (8%), “Groenten” (7%) en “Niet-alcoholische dranken”
(7%) ook bijdrage van ongeveer een kwart aan de totale vitamine B1 inname. Voedingssupplementen
hebben een vitamine B1 bijdrage van 3% (Figuur 20).
Vitamine B2
• De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B2 is 1,25 mg/dag via de voeding en 1,36
mg/dag via de voeding en voedingssupplementen.
• De gemiddelde gebruikelijke vitamine B2 inname via de voeding van 15-64 jarigen anno 2014 is
gedaald ten opzichte van 2004.
• Ongeveer 40% van de bevolking (3-64 jaar) heeft een vitamine B2 inname via de voeding dat
voldoet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn “Melkproducten en substituten”, “Vlees en
vleesproducten” en “Granen en graanproducten”.
De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B2 in België (3-64 jaar) in 2014 is 1,25 mg/dag via de
voeding en 1,36 mg/dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral
voor een stijging in de gebruikelijke inname bij de vrouwelijke volwassen bevolking. De gebruikelijke
vitamine B2 inname lijkt nauwelijks te veranderen met de leeftijd (Tabel 28).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke vitamine B2 inname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 1,38 en 1,12 mg/dag) (Tabel 28). Dit geslachtsverschil is logischerwijs het gevolg van de
hogere energiebehoeften van mannen en hierdoor hogere consumptie van vlees, vis, eieren en brood,
beschuit en ontbijtgranen. Echter aangezien vrouwen meer supplementen gebruiken, vertonen vrouwen
een gelijkaardige gebruikelijke vitamine B2 inname als de inname via supplementen ook wordt geïncludeerd (Tabel 28).
In Wallonië is de gemiddelde gebruikelijke vitamine B2 inname via de voeding lager dan in Vlaanderen.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor vitamine B2 varieert tussen 0,8 en 1,0
mg/dag voor jonge kinderen (3-6 jaar) en komt overeen met 1,2 mg/dag voor de vrouwelijke bevolking
en 1,5 mg/dag voor de mannelijke bevolking tussen 7 en 64 jaar. Van de Belgische bevolking (3-64 jaar)
voldoet 37% van de mannen en van 38% de vrouwen aan de ADH vanuit de voeding, wat stijgt tot 39%
van de mannen en 44% van de vrouwen door inname via de voeding en supplementen (Samenvattende
Tabel 38). Wat betreft jonge kinderen (3-5 jaar) voldoet ongeveer drie kwart aan de ADH voor vitamine B2.
Micronutriënten
Ten opzichte van 2004 heeft de Belgische bevolking tussen de 15 en 64 jaar in 2014 een lagere gemiddelde
gebruikelijke vitamine B2 inname via de voeding (Tabel 28).
61
Tabel 28 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B2 (mg/dag) via de voeding en via de voeding
en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht,
de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Vitamine B2 (mg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats**
Voeding
Voeding + supplementen*
Mannen
1,38
1,40
Vrouwen
1,12
1,33
3-5
1,27
1,25
6-9
1,26
1,27
10-13
1,26
1,27
14-17
1,26
1,30
18-39
1,25
1,44
40-64
1,23
1,34
Vlaanderen
1,29
1,42
Wallonië
1,17
1,30
1,25
1,36
2004
1,47
n.v.t.
2014
1,26
n.v.t.
TOTAAL
Jaar***
n.v.t. = Niet van toepassing.
Micronutriënten
*Aangezien verschillende statistische modellen werden gebruikt om een schatting te maken van de gebruikelijke inname via de
voeding enerzijds en via de voeding en supplementen anderzijds is het mogelijk dat de gebruikelijke inname via de voeding en
supplementen bij een beperkte bijdrage van supplementen lichtjes lager is dan de gebruikelijke inname via de voeding alleen.
62
**Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
***Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
De belangrijkste voedingsbronnen van vitamine B2 zijn “Melkproducten en substituten” (32%), “Vlees
en vleesproducten” (20%) en “Granen en graanproducten” (12%). Verder hebben de voedingsgroepen
“Groenten” (6%) en “Niet-alcoholische dranken” (5%) ook een noemenswaardige bijdrage aan de totale
vitamine B2 inname. Voedingssupplementen hebben een bijdrage van 3% (Figuur 21).
Figuur 21 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine B2
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Vitamine B6
• De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B6 is 1,52 mg/dag via de voeding en 1,71
mg/dag via de voeding en voedingssupplementen.
• De gemiddelde gebruikelijke vitamine B6 inname via de voeding van 15-64 jarigen anno 2014 is
gedaald ten opzichte van 2004.
• 36% van de mannen en 47% van de vrouwen heeft een vitamine B6 inname via de voeding onder
de gemiddelde behoefte.
• 20% van de bevolking (3-64 jaar) heeft een vitamine B6 inname via de voeding dat voldoet aan de
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
• 0,44% van de vrouwen, waaronder 0,89% van de 40-64 jarigen, heeft een gebruikelijke vitamine
B6 inname via de voeding en supplementen hoger dan de maximale toelaatbare inname.
De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B6 in België in 2014 is 1,52 mg/dag via de voeding en
1,71 mg/dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral voor een
stijging in de gebruikelijke inname bij vrouwen en dit in de kindertijd en volwassenheid. De gebruikelijke
vitamine B6 inname lijkt slechts lichtjes te stijgen met de leeftijd (Tabel 29).
Micronutriënten
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn “Vlees en vleesproducten”, “Granen en graanproducten”,
“Aardappelen en andere knollen” en “Groenten”.
63
Tabel 29 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B6 (mg/dag) via de voeding en via de voeding
en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht,
de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Vitamine B6 (mg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Voeding
Voeding + supplementen
Mannen
1,71
1,73
Vrouwen
1,34
2,17
3-5
1,19
1,27
6-9
1,34
1,42
10-13
1,43
1,47
14-17
1,50
1,53
18-39
1,57
1,70
40-64
1,55
1,91
Vlaanderen
1,54
1,67
Wallonië
1,46
1,79
1,52
1,71
2004
2,06
n.v.t.
2014
1,57
n.v.t.
TOTAAL
Jaar**
n.v.t. = Niet van toepassing.
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
**Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
64
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke vitamine B6 inname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 1,73 en 1,34 mg/dag) (Tabel 29). Dit geslachtsverschil is logischerwijs het gevolg van de
hogere energiebehoeften van mannen en hierdoor hogere consumptie van vlees, aardappelen, brood en
ontbijtgranen. Echter aangezien vrouwen meer supplementen gebruiken, vertonen ze een gelijkaardige of
zelfs iets hogere gebruikelijke vitamine B6 inname dan de mannen wanneer de inname via supplementen
ook wordt geïncludeerd (Tabel 29).
Ten opzichte van 2004 heeft de Belgische bevolking tussen de 15 en 64 jaar in 2014 een lagere gemiddelde
gebruikelijke vitamine B6 inname via de voeding (Tabel 29).
De gemiddelde behoefte (GB) volgens de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) voor vitamine
B6 varieert tussen 0,5 en 1,2 mg/dag voor kinderen en adolescenten (3-14 jaar) en komt overeen met 1,3
mg/dag voor vrouwen en 1,5 mg/dag voor mannen (15-64 jaar). Van de Belgische bevolking (3-64 jaar)
in 2014 heeft 36% van de mannen en 47% van de vrouwen een gebruikelijke vitamine B6 inname via
de voeding onder de gemiddelde behoefte (Samenvattende Tabel 38). Hieruit kan worden afgeleid dat
vrouwen een iets hoger risico hebben op een onvoldoende vitamine B6 inname. Dit risico neemt ook toe
met de leeftijd en bereikt een piek in de late adolescentie en jongvolwassenheid.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor vitamine B6 varieert tussen 0,6 en
1,5 mg/dag voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-18 jaar) en geslacht en komt
overeen met 2,0 mg/dag voor volwassen vrouwen en 3,0 mg/dag voor volwassen mannen (19-64 jaar).
Van de Belgische bevolking (3-64 jaar) voldoet 20% van de mannen en vrouwen aan de ADH voor vitamine
B6 inname via de voeding, wat stijgt tot 24% van de mannen en 32% van de vrouwen door inname via de
voeding en supplementen (Samenvattende Tabel 38). Het percentage dat voldoet aan de ADH daalt met
de leeftijd.
De maximale toelaatbare inname (MTI) volgens de HGR voor vitamine B6 varieert tussen 5-20 mg/dag voor
kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-18 jaar) en komt overeen met 25 mg/dag voor
volwassenen. Via de voeding heeft minder dan 0,05% van de Belgische bevolking in 2014 een gebruikelijke
vitamine B6 inname hoger dan de MTI (Samenvattende Tabel 38), maar wanneer de inname via supplementen wordt geïncludeerd heeft 0,44% van de vrouwen (0,89% voor 40-64 jarige vrouwen) een overmatige vitamine B6 inname. Dit toont aan dat er via inname van supplementen door vrouwen een klein, maar
niet onbestaand, risico aanwezig is op een overmatige vitamine B6 inname.
De belangrijkste voedingsbron van vitamine B6 is de voedingsgroep “Vlees en vleesproducten” (27%). De
daaropvolgende belangrijkste voedingsbronnen zijn “Granen en graanproducten” (12%), “Aardappelen en
andere knollen” (10%), “Groenten” (10%), “Fruit, noten, zaden en olijven” (8%) en “Melkproducten en substituten” (8%). Voedingssupplementen hebben een bijdrage van 4% (Figuur 22).
Figuur 22 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine B6
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Foliumzuur
• De gemiddelde gebruikelijke foliumzuurinname neemt af bij een dalend opleidingsniveau.
• 71% van de bevolking (3-64 jaar) heeft een foliumzuurinname via de voeding onder de
gemiddelde behoefte, waaronder meer vrouwen (78%) dan mannen (62%).
• 21% van bevolking (3-64 jaar) heeft een foliumzuurinname via de voeding dat voldoet aan de
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn “Granen en graanproducten”, “Groenten” en
“Melkproducten en substituten”.
De gemiddelde gebruikelijke inname van foliumzuur in België in 2014 is 202 µg/dag via de voeding en
236 µg/dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral voor een
stijging in de gebruikelijke inname bij vrouwen en dit hoofdzakelijk in de volwassenheid. De gebruikelijke
foliumzuurinname via de voeding neemt toe met de leeftijd: van 165 µg/dag bij de jongste kinderen (3-5
jaar) naar 208 µg/dag bij de oudere volwassenen (40-64 jaar) (Tabel 30).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke foliumzuurinname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 219 en 187 µg/dag) (Tabel 30), dit verschil verdwijnt bij het includeren van voedingssupplementen. Het geslachtsverschil kan grotendeels verklaard worden doordat mannen een hogere
energiebehoefte hebben, waardoor ze grotere hoeveelheden voeding consumeren. Het is vooral belangrijk dat vrouwen tijdens hun zwangerschap tegemoet komen aan hun hogere behoefte aan foliumzuur
(400 µg/ dag) door een foliumzuursupplement te nemen aangezien de inname vanuit de voeding alleen
dit moeilijk kan dekken.
Micronutriënten
• De gemiddelde gebruikelijke inname van foliumzuur is 202 µg/dag via de voeding en
236 µg/ dag via de voeding en voedingssupplementen.
65
De gemiddelde gebruikelijke foliumzuurinname vanuit de voeding daalt naarmate het opleidingsniveau
afneemt: van 218 µg/dag bij de hoogst opgeleiden naar 189 µg/dag bij de laagst opgeleiden.
De gemiddelde gebruikelijke inname van foliumzuur is lager in Wallonië dan in Vlaanderen (Tabel 30).
Tabel 30 | De gemiddelde gebruikelijke inname van foliumzuur (µg/dag) via de voeding en via de voeding
en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht
en de verblijfplaats, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Foliumzuur (µg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
TOTAAL
Voeding
Voeding + supplementen
Mannen
219
237
Vrouwen
187
231
3-5
165
177
6-9
181
195
10-13
193
197
14-17
199
203
18-39
205
247
40-64
208
253
Vlaanderen
211
254
Wallonië
183
202
202
236
Micronutriënten
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
66
De gemiddelde behoefte (GB) volgens de EFSA voor foliumzuur varieert tussen 90 en 210 µg/dag bij
kinderen en jonge adolescenten (3-14 jaar) en komt overeen met 250 µg/dag bij de oudere adolescenten
en volwassenen (15-64 jaar). In 2014 heeft 71% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) een gebruikelijke
foliumzuurinname via de voeding onder de GB (Samenvattende Tabel 38). Meer vrouwen dan mannen
vertonen een mogelijks onvoldoende foliumzuurinname (respectievelijk 78% en 62%). Het percentage
met een gebruikelijke foliumzuurinname onder de GB neemt ook toe met de leeftijd, zijnde van 11% van
de jonge kinderen tot 76% van de 14-17 jarigen waarna het stabiliseert rond 77%.
De leeftijdsspecifieke aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor foliumzuur varieert
tussen 100 en 200 µg/dag bij kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-18 jaar) en komt
overeen met 200 à 300 µg/dag bij volwassenen (18-64 jaar) (met uitzondering van zwangere vrouwen en
vrouwen die borstvoeding geven). In 2014 voldoet 21% Van de Belgische bevolking (3-64 jaar) aan de ADH
voor foliumzuur door inname via de voeding, wat stijgt tot 30% door inname via de voeding en supplementen (Samenvattende Tabel 38). Het percentage personen met een foliumzuurinname volgens de ADH
door inname via de voeding daalt met de leeftijd, namelijk van 79% van de 3-5 jarigen naar 10% van de
18-39 jarigen waarna het percentage stabiel blijft. Verder zijn er ook meer mannen (27%) dan vrouwen
(16%) die voldoen aan de ADH.
De belangrijkste voedingsbronnen voor foliumzuur in België in 2014 zijn “Granen en graanproducten”
(28%), “Groenten” (20%) en “Melkproducten en substituten” (10%). Daarnaast hebben “Aardappelen
en andere zetmeelrijke knollen”, “Fruit, noten, zaden en olijven” en “Vlees en vleesvervangers” ook een
noemenswaardige bijdrage van respectievelijk 6 à 7%. Voedingssupplementen hebben een bijdrage van
4% (Figuur 23).
Figuur 23 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale foliumzuurinname
van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Vitamine B12
• De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B12 is 4,33 µg/dag via de voeding en 5,58
µg/dag via de voeding en voedingssupplementen.
• De gemiddelde gebruikelijke vitamine B12 inname via de voeding van 15-64 jarigen anno 2014 is
gestegen ten opzichte van 2004.
• De inname van vitamine B12 is adequaat voor de mannelijke bevolking, ongeacht hun leeftijd.
• Voor de vrouwelijke bevolking hebben kinderen (3-9 jaar) een adequate vitamine B12 inname
terwijl we geen uitspraak kunnen doen voor de oudere leeftijden.
De gemiddelde gebruikelijke vitamine B12 inname in België in 2014 is 4,33 µg/dag via de voeding en
5,58 µg/dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral voor een
stijging in de gebruikelijke inname bij vrouwen en dit hoofdzakelijk in de late volwassenheid (40-64 jaar).
De gebruikelijke vitamine B12 inname via de voeding stijgt lichtjes met de leeftijd (Tabel 31).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke vitamine B12 inname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 5,08 en 3,65 µg/dag) wat grotendeels verklaard worden doordat mannen een hogere
energiebehoefte hebben, waardoor ze grotere hoeveelheden voeding consumeren waaronder vlees, vis
en eieren. Echter het uitgesproken geslachtsverschil verdwijnt bij het includeren van voedingssupplementen (Tabel 31).
Personen met obesitas hebben een hogere gemiddelde vitamine B12 inname via de voeding dan personen met een normaal gewicht (respectievelijk 4,50 en 4,32 µg/dag), wat mogelijks te wijten is aan hun
hogere consumptie van vlees.
In Wallonië ligt de gemiddelde gebruikelijke vitamine B12 inname via de voeding lager dan in Vlaanderen
(Tabel 31).
Ten opzichte van 2004 heeft de Belgische bevolking tussen de 15 en 64 jaar in 2014 een hogere gemiddelde gebruikelijke vitamine B12 inname via de voeding (Tabel 31).
Micronutriënten
• De drie voedingsgroepen bestaande uit dierlijke producten zijn de belangrijkste
voedingsbronnen, namelijk “Vlees en vleesproducten”, “Melkproducten en substituten” en “Vis
en schaaldieren”.
67
Tabel 31 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine B12 (µg/dag) via de voeding en via de
voeding en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het
geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Vitamine B12 (µg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats**
Voeding
Voeding + supplementen*
Mannen
5,08
6,77
Vrouwen
3,65
6,67
3-5
3,77
3,93
6-9
3,94
4,38
10-13
4,06
4,04
14-17
4,15
4,11
18-39
4,33
4,72
40-64
4,50
7,34
Vlaanderen
4,52
6,57
Wallonië
4,08
5,14
4,33
5,58
2004
4,16
n.v.t.
2014
4,55
n.v.t.
TOTAAL
Jaar***
n.v.t. = Niet van toepassing.
* Aangezien verschillende statistische modellen werden gebruikt om een schatting te maken van de gebruikelijke inname via de
voeding enerzijds en via de voeding en supplementen anderzijds is het mogelijk dat de gebruikelijke inname via de voeding en
supplementen bij een beperkte bijdrage van supplementen lichtjes lager is dan de gebruikelijke inname via de voeding alleen.
Micronutriënten
** Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
68
*** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
De adequate inname (AI)8 volgens de HGR voor vitamine B12 komt overeen met 1,5 µg/dag voor jonge
kinderen (3-6 jaar), 2,5 µg/dag voor oudere kinderen (7-10 jaar), 3,5 µg/dag voor jonge adolescenten
(11-14 jaar) en 4,0 µg/dag voor oudere adolescenten en volwassenen (15-64 jaar). In België in 2014 is de
prevalentie van een inadequate vitamine B12 inname laag voor de mannelijke bevolking, ongeacht hun
leeftijd, en bij meisjes van 3 tot 9 jaar. Bij vrouwen tussen 10 en 64 jaar is het niet mogelijk om een uitspraak
te doen over de prevalentie van een inadequate vitamine B12 inname (Samenvattende Tabel 38).
In België in 2014 zijn de drie voedingsgroepen bestaande uit dierlijke producten “Vlees en vleesproducten” (42%), “Melkproducten en substituten” (31%) en “Vis, schaal en schelpdieren” (11%) de belangrijkste
bronnen van vitamine B12. Voedingssupplementen hebben slechts een bijdrage van 2% (Figuur 24).
8
Een adequate inname (AI) wordt gedefinieerd als er niet voldoende bewijs om een gemiddelde behoefte of een aanbevo­
len dagelijkse hoeveelheid te bepalen. De adequate inname wordt dan bepaald op basis van wetenschappelijke studies
en voorziet in de behoefte van bijna alle gezonde personen in een bepaalde bevolkingsgroep. De adequate inname zal
veelal hoger zijn dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid wanneer deze vast te stellen zou zijn.
Figuur 24 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine B12
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Vitamine C
• De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine C is 82 mg/dag via de voeding en 89 mg/dag
via de voeding en voedingssupplementen.
• De gemiddelde gebruikelijke vitamine C inname neemt af bij een dalend opleidingsniveau.
• Ongeveer de helft van de bevolking (3-64 jaar) heeft een vitamine C inname via de voeding onder
de gemiddelde behoefte, waaronder vooral oudere adolescenten en jongvolwassenen.
• 24% van bevolking (3-64 jaar) heeft een vitamine C inname via de voeding dat voldoet aan de
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
De gemiddelde gebruikelijke vitamine C inname in België in 2014 is 82 mg/dag via de voeding en 89 mg/
dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral voor een stijging in
de gebruikelijke inname bij vrouwen en dit hoofdzakelijk in de late volwassenheid (40-64 jaar). De gebruikelijke vitamine C inname via de voeding stijgt lichtjes met de leeftijd (Tabel 32).
De gemiddelde gebruikelijke vitamine C inname vanuit de voeding daalt naarmate het opleidingsniveau
afneemt: van 92 mg/dag bij de hoogst opgeleiden naar 77 mg/dag bij de laagst opgeleiden.
De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine C is lager in Wallonië dan in Vlaanderen (Tabel 32).
Micronutriënten
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn in afnemende volgorde “Groenten”, “Fruit, noten, zaden
en olijven”, “Niet-alcoholische dranken”, “Aardappelen en andere zetmeelrijke knollen” en “Vlees
en vleesvervangers”.
69
Tabel 32 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine C (mg/dag) via de voeding en via de voeding
en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht,
de verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Vitamine C (mg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Voeding
Voeding + supplementen
Mannen
86
88
Vrouwen
80
91
3-5
77
79
6-9
78
81
10-13
79
81
14-17
79
83
18-39
82
89
40-64
85
94
Vlaanderen
87
96
Wallonië
74
79
82
89
2004
90
n.v.t.
2014
84
n.v.t.
TOTAAL
Jaar**
n.v.t. = Niet van toepassing.
* Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
70
De gemiddelde behoefte (GB) volgens de EFSA voor vitamine C varieert tussen 45 en 85 mg/dag voor
kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-17 jaar) en geslacht (lagere waarden voor meisjes
vanaf 15 jaar), en komt overeen met 80 mg/dag voor volwassen vrouwen en 90 mg/dag voor volwassen
mannen (18-64 jaar). Ongeveer de helft van de bevolking heeft een gebruikelijke vitamine C inname via de
voeding onder de GB (Samenvattende Tabel 38). Vooral oudere adolescenten en jongvolwassenen hebben
een risico op een onvoldoende vitamine C inname.
De leeftijdsspecifieke aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor vitamine C varieert
tussen 60 en 100 mg/dag voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-14 jaar) en komt
overeen met 110 mg/dag voor volwassenen. In 2014 voldoet 24% van de Belgische bevolking (3-64 jaar)
aan de ADH voor vitamine C door inname via de voeding, wat stijgt tot 29% door inname via de voeding en
supplementen (Samenvattende Tabel 38). Het percentage personen met een vitamine C inname volgens
de ADH door inname via de voeding daalt met de leeftijd, namelijk van 51% van de 3-5 jarigen naar 23%
van de 40-64 jarigen.
De maximale toelaatbare inname (MTI) volgens de HGR voor vitamine C varieert tussen 400 en 1800 mg/
dag voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-18 jaar) en komt overeen met 2000
mg/dag voor volwassenen (18-64 jaar). Via de voeding en via de voeding en supplementen heeft minder
dan 0,05% van de Belgische bevolking in 2014 een gebruikelijke vitamine C inname hoger dan de MTI
(Samenvattende Tabel 38). Dit wijst erop dat er op bevolkingsniveau weinig risico is op een overmatige
vitamine C inname.
In België in 2014 zijn er vijf voedingsgroepen die samen voor ongeveer 84% bijdragen aan de totale
vitamine C inname. Deze voedingsgroepen zijn “Groenten” (25%), “Fruit, noten, zaden en olijven” (19%),
“Niet-alcoholische dranken” (15%), “Aardappelen en andere zetmeelrijke knollen” (14%) en “Vlees en vleesvervangers” (11%). Voedingssupplementen hebben een bijdrage van 4% (Figuur 25).
Figuur 25 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine C
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Vitamine D
• De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine D is 3,76 µg/dag via de voeding en 10 g/dag
via de voeding en voedingssupplementen.
• Vrouwen hebben een lagere gemiddelde gebruikelijke vitamine D inname via de voeding, maar
een hogere inname via de voeding en supplementen dan mannen.
• Voor adolescenten tussen 14-17 jaar is de kans op een inadequate vitamine D inname waarschijnlijk
hoog. Ze halen ook opvallend minder vitamine D uit supplementen dan kinderen en volwassenen
tussen 40 en 64 jaar.
• 2,02% van de vrouwen en 1,12% van de mannen heeft een gebruikelijke vitamine D inname via de
voeding en supplementen hoger dan de maximale toelaatbare inname.
De gemiddelde gebruikelijke vitamine D inname in België in 2014 is 3,76 µg/dag via de voeding en 10
µg/dag via de voeding en supplementen. Het includeren van supplementen zorgt vooral voor een sterke
stijging in de gebruikelijke inname bij vrouwen en dit hoofdzakelijk in de kindertijd en de late volwassenheid (40-64 jaar). De gebruikelijke vitamine D inname via de voeding stijgt met de leeftijd met de hoogste
inname in de late volwassenheid (Tabel 33).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke vitamine D inname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 4,09 en 3,47 µg/dag). Echter wanneer vitamine D inname uit supplementen ook in rekening
wordt gebracht, hebben vrouwen een hogere gemiddelde inname dan mannen (respectievelijk 10,62 en
6,60 µg/dag) (Tabel 33).
De gemiddelde vitamine D inname via de voeding is hoger in Vlaanderen dan in Wallonië (Tabel 33).
Micronutriënten
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn “Vlees en vleesproducten”, “Vet en olie” en “Melkproducten en substituten”.
71
Tabel 33 | De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine D (µg/dag) via de voeding en via de voeding
en voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht
en de verblijfplaats, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Vitamine D (µg/dag)
Voeding
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
TOTAAL
Voeding + supplementen
Mannen
4,09
6,60
Vrouwen
3,47
10,62
3-5
3,30
8,50
6-9
3,35
8,56
10-13
3,41
5,69
14-17
3,47
3,85
18-39
3,68
6,17
40-64
4,04
15,79
Vlaanderen
3,98
6,62
Wallonië
3,36
7,56
3,76
10,00
Micronutriënten
*Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
72
De adequate inname voor vitamine D komt overeen met 10 µg/dag voor kinderen tot 10 jaar en varieert
tussen 10 en 15 µg/dag vanaf 11 jaar. Aangezien de mediane waarden van de gebruikelijke vitamine D
inname voor de Belgische bevolking onder de AI ligt, zowel voor de inname via de voeding als via de
voeding en supplementen, is het niet mogelijk om een uitspraak te doen over de prevalentie van inadequate vitamine D inname (Samenvattende Tabel 38). Bij adolescenten (14-17 jaar) ligt ook het 95ste percentiel (7,77 µg/dag) van de gebruikelijke vitamine D inname uit de voeding en supplementen onder de AI.
Hieruit kan besloten worden dat voor adolescenten van 14-17 jaar de kans op inadequate vitamine D
inname waarschijnlijk hoog is.
De maximale toelaatbare inname (MTI) volgens de HGR voor vitamine D komt overeen met 25 µg/dag
voor kinderen tot 10 jaar en met 50 µg/dag vanaf 11 jaar. Via de voeding heeft minder dan 0,05% van de
Belgische bevolking in 2014 een gebruikelijke vitamine D inname hoger dan de MTI (Samenvattende Tabel
38), maar via de voeding en supplementen heeft 1,12% van de mannen en 2,02% van de vrouwen een
overmatige vitamine D inname. Dit toont aan dat er via inname van supplementen een klein, maar niet
onbestaand, risico aanwezig is op een overmatige vitamine D inname.
De belangrijkste voedingsbronnen van vitamine D zijn “Vlees en vleesproducten”, “Vet en olie”,
“Melkproducten en substituten” en “Vis, schaal- en schelpdieren” met respectievelijke gemiddelde bijdragen van 23%, 21%, 20% en 10%. Voedingssupplementen hebben een bijdrage van 6% (Figuur 26).
Figuur 26 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale vitamine D
inname van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
3.MINERALEN EN SPORENELEMENTEN
Calcium
• De gemiddelde gebruikelijke inname van calcium is 759 mg/dag via de voeding. De inname van
calcium via voedingssupplementen is vrijwel onbestaand.
• De gemiddelde gebruikelijke calciuminname neemt af bij een dalend opleidingsniveau.
• 56% van de bevolking heeft een calciuminname via de voeding onder de gemiddelde behoefte,
waaronder meer vrouwen en adolescenten tussen 14 en 17 jaar.
• 22% van de bevolking (3-64 jaar) heeft een calciuminname via de voeding dat voldoet aan de
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
De gemiddelde gebruikelijke calciuminname in België in 2014 is 759 mg/dag via de voeding wat stijgt met
slechts 1% tot 766 mg/dag wanneer inname via supplementen ook in rekening wordt gebracht. De gebruikelijke calciuminname via de voeding stijgt met de leeftijd met de hoogste inname in de late volwassenheid (Tabel 34).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke calciuminname via de voeding dan vrouwen
(respectievelijk 805 en 711 mg/dag) wat grotendeels verklaard worden doordat mannen een hogere
energiebehoefte hebben, waardoor ze grotere hoeveelheden voeding consumeren waaronder brood,
beschuit en ontbijtgranen.
De gemiddelde gebruikelijke calciuminname daalt naarmate het opleidingsniveau afneemt: van 809 mg/
dag bij de hoogst opgeleiden naar 705 mg/dag bij de laagst opgeleiden.
De gemiddelde gebruikelijke inname van calcium is lager in Wallonië dan in Vlaanderen (Tabel 34).
Micronutriënten
• De belangrijkste voedingsbron is de voedingsgroep “Melkproducten en substituten” dat voor
ongeveer de helft bijdraagt aan de totale calciuminname.
73
Tabel 34 | De gemiddelde gebruikelijke inname van calcium (mg/dag) via de voeding van de bevolking
(3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de verblijfplaats en het jaar van de peiling,
Voedselconsumptiepeiling, België
Calcium (mg/dag)
Voeding
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Mannen
805
Vrouwen
711
3-5
713
6-9
715
10-13
719
14-17
726
18-39
764
40-64
775
Vlaanderen
784
Wallonië
732
TOTAAL
Jaar**
759
2004
775
2014
775
* Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
74
De gemiddelde behoefte (GB) volgens de EFSA voor calcium varieert tussen 390 en 960 mg/dag voor
kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-17 jaar) en tussen 750 en 860 mg/dag voor
volwassenen (18-64 jaar). In 2014 heeft 56% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) een calciuminname via de voeding onder de GB, waaronder meer vrouwen dan mannen (respectievelijk 63% en 50%)
(Samenvattende Tabel 39). Voornamelijk oudere adolescenten (14-17 jaar) hebben een hoog risico op een
onvoldoende calciuminname (83% onder de GB).
De leeftijdsspecifieke aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor calcium varieert
tussen 450 en 1150 mg/dag voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-18 jaar) en
komt overeen met 950 mg/dag voor volwassenen (19-64 jaar). In 2014 heeft 22% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) een calciuminname via de voeding gelijk of hoger dan de ADH, waaronder meer mannen
dan vrouwen (respectievelijk 27% en 15%) (Samenvattende Tabel 39). Het percentage personen met een
gebruikelijke calciuminname dat voldoet aan de ADH is het hoogst voor de kinderen (3-5 jaar: 51%) en het
laagst voor de adolescenten (14-17 jaar: 5%).
De maximale toelaatbare inname (MTI) volgens de HGR voor calcium komt overeen met 2500 mg/dag voor
alle leeftijden. Via de voeding heeft minder dan 0,05% van de Belgische bevolking in 2014 een gebruikelijke calciuminname hoger dan de MTI (Samenvattende Tabel 39). Dit wijst erop dat er op bevolkingsniveau
weinig risico is op een overmatige calciuminname.
In België in 2014 draagt de voedingsgroep “Melkproducten en substituten” voor ongeveer de helft
(49%) bij aan de inname van calcium. Verder hebben de voedingsgroepen “Niet-alcoholische dranken”,
“Granen en graanproducten” en “Groenten” een calciumbijdrage van respectievelijk 14%, 10% en 6%.
Voedingssupplementen hebben slechts een bijdrage van 1% (Figuur 27).
Figuur 27 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale calciuminname
van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Natrium
• De gemiddelde gebruikelijke inname van natrium is 2303 mg/dag (ongeveer 5,8 gram zout). De
inname van natrium via voedingssupplementen is vrijwel onbestaand.
• De gemiddelde gebruikelijke zoutinname via de voeding van 15-64 jarigen anno 2014 is ongeveer
met 1 gram gedaald ten opzichte van 2004.
• De prevalentie van een onvoldoende natriuminname is zo goed als onbestaande.
• 46% van de bevolking heeft een gebruikelijke natriuminname hoger dan de maximale
toelaatbare inname, waaronder meer mannen dan vrouwen (respectievelijk 63% en 28%).
In België in 2014 bedraagt de gemiddelde gebruikelijke natriuminname in de bevolking (3-64 jaar) via
de voeding 2303 mg/dag of ongeveer 5,8 gram zout per dag. De natriuminname via supplementen is zo
goed als onbestaand. De gebruikelijke natriuminnames gerapporteerd in de VCP2014-15 zijn met grote
waarschijnlijk een onderschatting aangezien zouttoevoeging tijdens de bereiding of aan tafel niet in
rekening werd gebracht.
De gebruikelijke natriuminname is hoger bij mannen (2607 mg/dag of 6,5 gram zout) dan bij vrouwen
(2007 mg/dag of 5,0 gram zout). De gemiddelde gebruikelijke natriuminname neemt significant toe met
de leeftijd en stijgt van 1595 mg/dag (4,0 gram zout) bij de 3-6 jarigen tot 2429 mg/dag (6,1 gram zout) bij
de 18-39 jarigen (Tabel 35).
Personen uit Vlaanderen hebben een hogere gemiddelde natriuminname (2367 mg/dag of 5,9 gram zout)
dan personen uit Wallonië (2238 mg/dag of 5,6 gram zout).
In vergelijking met 2004, is de gebruikelijke natriuminname in 2014 aanzienlijk gedaald, namelijk van
2792 mg/dag of 7,0 gram zout naar 2406 mg/dag of 6,0 gram zout (Tabel 35). Dit resultaat suggereert dat
het zoutreductieprogramma, dat in 2009 gelanceerd werd, effect heeft gehad op de zoutinname in de
Belgische bevolking.
Micronutriënten
• De belangrijkste voedingsbronnen zijn de vier voedingsgroepen “Vlees en vleesvervangers”,
“Granen en graanproducten”, “Melkproducten en substituten” en “Kruiderij, sauzen en specerijen”.
75
Tabel 35 | De gemiddelde gebruikelijke inname van natrium (mg/dag) via de voeding en via de voeding en
voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de
verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats**
Natrium (mg/dag)
Zout (g/dag)*
Voeding
Voeding
Mannen
2607
6,5
Vrouwen
2007
5,0
3-5
1595
4,0
6-9
1862
4,7
10-13
2072
5,2
14-17
2219
5,5
18-39
2429
6,1
40-64
2369
5,9
Vlaanderen
2367
5,9
Wallonië
2238
5,6
2303
5,8
2004
2792
7,0
2014
2406
6,0
TOTAAL
Jaar***
* De gemiddelde gebruikelijke inname van natrium (mg/dag) is hier omgerekend naar een gemiddelde gebruikelijke inname van
zout (g/dag) vanwege educatieve doeleinden, bv. 2400 milligram natrium komt overeen met 6 gram zout per dag.
** Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
*** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
76
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor natrium is gedefinieerd als intervallen
die verschillen per leeftijdsgroep. Zo ligt de bovengrens van de ADH bij jonge kinderen (4-6 jaar) op 700
milligram natrium per dag (gelijk aan 1,75 gram zout) en neemt geleidelijk toe zodat de bovengrens bij
volwassenen 2000 milligram natrium per dag bedraagt (gelijk aan 5 gram zout).
In België in 2014 heeft 0% van de bevolking (3-64 jaar) een natriuminname onder de ondergrens, wat
betekent dat de prevalentie van een onvoldoende natriuminname onbestaande is. Verder heeft slechts
26% een natriuminname onder de bovengrens (en dus binnen het ADH interval). Dit percentage is lager
bij mannen (12%) dan bij vrouwen (41%) (Samenvattende Tabel 39).
De maximale toelaatbare inname (MTI) volgens de HGR voor natrium is 2300 mg natrium of 6 g zout per
dag voor alle leeftijden. In 2014 heeft 46% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) een natriuminname via
de voeding hoger dan de MTI, opgesplitst voor mannen en vrouwen zijn deze cijfers respectievelijk 63%
en 28% (Samenvattende Tabel 39).
In België in 2014 zijn er vier voedingsgroepen die belangrijke bronnen zijn voor de inname van natrium. Het
gaat namelijk om “Vlees en vleesvervangers” (26%), “Granen en graanproducten” (25%), “Melkproducten
en substituten” (14%) en “Kruiderij, sauzen en specerijen” (12%). Voedingssupplementen hebben geen
natriumbijdrage (Figuur 28).
Figuur 28 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale natriuminname
van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
Jodium
• De gemiddelde gebruikelijke inname van jodium is 144 µg/dag. De inname van jodium via
voedingssupplementen is vrijwel onbestaand.
• De gemiddelde gebruikelijke jodiuminname neemt af bij een dalend opleidingsniveau.
• De gemiddelde gebruikelijke jodiuminname van 15-64 jarigen anno 2014 is gestegen ten opzichte
van 2004.
• De inname van jodium is adequaat voor de mannelijke bevolking, ongeacht hun leeftijd.
• Voor de vrouwelijke bevolking hebben kinderen (3-9 jaar) een adequate jodiuminname terwijl we
geen uitspraak kunnen doen voor de oudere leeftijden.
• De belangrijkste voedingsbron is de voedingsgroep “Granen en graanproducten” dat goed is
voor bijna de helft van de jodiuminname.
De gemiddelde gebruikelijke jodiuminname in België in 2014 is 144 µg/dag via de voeding wat slechts
stijgt met minder dan 1% tot 145 µg/dag wanneer inname via supplementen ook in rekening wordt
gebracht. De gebruikelijke jodiuminname via de voeding stijgt met de leeftijd met de hoogste inname in
de late volwassenheid (Tabel 36).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke jodiuminname dan vrouwen (respectievelijk 164
en 125 µg/dag) wat grotendeels verklaard worden doordat mannen een hogere energiebehoefte hebben,
waardoor ze grotere hoeveelheden voeding consumeren waaronder brood, beschuit en ontbijtgranen.
De gemiddelde gebruikelijke jodiuminname daalt naarmate het opleidingsniveau afneemt: van 150 µg/
dag bij de hoogst opgeleiden naar 135 µg/dag bij de laagst opgeleiden.
De gemiddelde gebruikelijke inname van jodium is lager in Wallonië dan in Vlaanderen (Tabel 36).
De gemiddelde jodiuminname voor Belgen tussen 15 en 64 jaar is gestegen tussen 2004 en 2014: van 53
µg/dag in 2004 naar 152 µg/dag in 2014. Dit verschil is te verklaren door het akkoord dat met de broodindustrie werd gesloten om het gebruik van gejodeerd zout in bakkerijproducten te stimuleren, maar
waarschijnlijk ook door een onderschatting van de inname in 2004.
Micronutriënten
• 1,25% van de 3-5 jarige jongens en 1,86% van de 3-5 jarige meisjes heeft een gebruikelijke
jodiuminname via de voeding hoger dan de maximale toelaatbare inname.
77
Tabel 36 | De gemiddelde gebruikelijke inname van jodium (µg/dag) via de voeding en via de voeding en
voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de
verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
Jodium (µg/dag)
Voeding
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats**
Mannen
164
Vrouwen
125
3-5
111
6-9
119
10-13
127
14-17
133
18-39
148
40-64
153
Vlaanderen
157
Wallonië
126
TOTAAL
Jaar***
144
2004
53
2014
152
** Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
*** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
78
De adequate inname (AI) volgens de HGR voor jodium varieert tussen 90 en 130 µg/dag voor kinderen
en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-17 jaar) en komt overeen met 150 µg/dag voor volwassenen (18-64 jaar). In België in 2014 is de prevalentie van een inadequate jodiuminname laag voor de
mannelijke bevolking, ongeacht hun leeftijd, en bij meisjes van 3 tot 9 jaar. Bij vrouwen tussen 10 en 64
jaar is het niet mogelijk om een uitspraak te doen over de prevalentie van een inadequate jodiuminname
(Samenvattende Tabel 39).
De maximale toelaatbare inname (MTI) volgens de HGR voor jodium varieert tussen 200 en 500 µg/dag
voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun leeftijd (3-17 jaar) en komt overeen met 600 µg/dag
voor volwassenen (18-64 jaar). Van de Belgische bevolking heeft 0,10% een gebruikelijke jodiuminname
hoger dan de MTI (Samenvattende Tabel 39). Het hoogste percentage voor een inname hoger dan de MTI
wordt gevonden in de jongste leeftijdsgroep van 3 tot 5 jaar, waarbij 1,25% van de jongens en 1,86% van
de meisjes een overmatige jodiuminname via de voeding heeft.
In België in 2014 draagt de voedingsgroep “Granen en graanproducten” voor ongeveer de helft (49%) bij
aan de inname van jodium. Verder hebben de voedingsgroepen “Melkproducten en substituten”, “Vlees en
vleesvervangers” en “Vis, schaal en schelpdieren” een jodiumbijdrage van respectievelijk 16%, 7% en 7%.
Voedingssupplementen hebben slechts een bijdrage van 2% (Figuur 29).
Figuur 29 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale jodiuminname
van de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
IJzer
• De gemiddelde gebruikelijke inname van ijzer is 9,48 mg/dag via de voeding en 9,94 mg/dag
via de voeding en voedingssupplementen.
• De gemiddelde gebruikelijke ijzerinname neemt af bij een dalend opleidingsniveau.
• De gemiddelde gebruikelijke ijzerinname van 15-64 jarigen anno 2014 is gedaald ten opzichte van
2004.
• Terwijl 26% van de vrouwen een ijzerinname heeft via de voeding onder de gemiddelde
behoefte, geldt dit slechts voor 8% van de mannen.
• Terwijl 64% van de mannen een ijzerinname via de voeding heeft dat voldoet aan de aanbevolen
dagelijkse hoeveelheid, geldt dit slechts voor 4% van de vrouwen.
• De twee belangrijkste voedingsbronnen zijn “Granen en graanproducten” en “Vlees en
vleesvervangers”.
De gemiddelde gebruikelijke ijzerinname in België in 2014 is 9,48 mg/dag via de voeding wat stijgt met 5%
tot 9,94 mg/dag wanneer de inname via supplementen ook in rekening wordt gebracht. Het includeren
van supplementen zorgt vooral voor een stijging in de gebruikelijke ijzerinname bij vrouwen. De gebruikelijke ijzerinname via de voeding stijgt met de leeftijd met de hoogste inname in de late volwassenheid:
van 6,74 mg/dag bij 3-5 jarigen naar 9,97 mg/dag bij 40-64 jarigen (Tabel 37).
Mannen hebben een hogere gemiddelde gebruikelijke ijzerinname dan vrouwen (respectievelijk 10,64
en 8,36 mg/dag) wat grotendeels verklaard kan worden doordat mannen een hogere energiebehoefte
hebben, waardoor ze grotere hoeveelheden voeding consumeren waaronder brood en vlees.
De gemiddelde gebruikelijke ijzerinname daalt naarmate het opleidingsniveau afneemt: van 9,85 mg/dag
bij de hoogst opgeleiden naar 9,04 µg/dag bij de laagst opgeleiden.
De gemiddelde gebruikelijke inname van ijzer is lager in Wallonië dan in Vlaanderen (Tabel 37).
De gemiddelde ijzerinname voor Belgen tussen 15 en 64 jaar is gedaald tussen 2004 en 2014: van 11,20
mg/dag in 2004 naar 10,05 mg/dag in 2014.
Micronutriënten
• Via inname van de voeding en supplementen hebben 0,43% van de 40-64 jarige mannen en 0,53%
van de 18-39 jarige vrouwen een gebruikelijke ijzerinname hoger dan de maximale toelaatbare
inname.
79
Tabel 37 | De gemiddelde gebruikelijke inname van ijzer (mg/dag) via de voeding en via de voeding en
voedingssupplementen van de bevolking (3-64 jaar), in functie van de leeftijd, het geslacht, de
verblijfplaats en het jaar van de peiling, Voedselconsumptiepeiling, België
IJzer (mg/dag)
Geslacht
Leeftijd
Verblijfplaats*
Voeding
Voeding + supplementen
Mannen
10,64
10,91
Vrouwen
8,36
8,98
3-5
6,74
6,85
6-9
7,76
7,80
10-13
8,50
8,70
14-17
9,00
9,18
18-39
9,77
10,38
40-64
9,97
10,66
Vlaanderen
9,92
10,55
Wallonië
8,82
9,09
9,48
9,94
2004
11,20
n.v.t.
2014
10,05
n.v.t.
TOTAAL
Jaar**
n.v.t. = Niet van toepassing.
* Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen,
Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.
Micronutriënten
** Vergelijking tussen 2004 en 2014 betreft alleen mensen tussen 15 en 64 jaar.
80
De gemiddelde behoefte (GB) volgens de EFSA voor ijzer komt overeen met 5-8 mg/dag voor kinderen en
adolescenten afhankelijk van hun geslacht en leeftijd (3-17 jaar), 6 mg/dag voor volwassen mannen, 6-7
mg/dag voor volwassen vrouwen (afhankelijk van de start van menopauze). De GB voor ijzer is hoger voor
jongens tussen 12 en 17 jaar maar is hoger voor vrouwen vanaf 18 jaar tot aan de start van de menopauze.
Het merendeel van de mannelijke Belgische bevolking (92%) heeft een voldoende ijzerinname (inname
boven de GB), terwijl ongeveer een kwart (26%) van de vrouwelijke Belgische bevolking mogelijks een
onvoldoende ijzerinname heeft (inname onder de GB) (Samenvattende Tabel 39). Voornamelijk kinderen,
adolescenten en volwassen vrouwen hebben een risico op een onvoldoende ijzerinname.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens de HGR voor ijzer komt overeen met 8-15 mg/dag
voor kinderen en adolescenten afhankelijk van hun geslacht en leeftijd (3-17 jaar), 9 mg/dag voor volwassen mannen en 9-15 mg voor volwassen vrouwen (afhankelijk van de start van de menopauze). De ADH
is hoger voor vrouwen vanaf 14 tot 60 jaar. In België in 2014 heeft 64% van de mannen en slechts 4% van
de vrouwen (rekening houdend met een hogere ijzerbehoefte) een gebruikelijke ijzerinname dat voldoet
aan de ADH (Samenvattende Tabel 39).
Wat betreft de maximale toelaatbare inname (MTI) voor ijzer, vooropgesteld door de HGR, wat overeenkomt met 40 mg/dag voor personen onder de 14 jaar en met 45 mg/dag voor personen ouder dan 14 jaar
heeft minder dan 0,05% van de Belgische bevolking (3-64 jaar) in 2014 een ijzerinname via de voeding
hoger dan deze veilige bovengrens (Samenvattende Tabel 39). Enkel voor de inname via de voeding en
supplementen heeft 0,43% van de 40-64 jarige mannen en 0,53% van de 18-39 jarige vrouwen een ijzerinname hoger dan de MTI. Dit toont aan dat er via inname van supplementen door volwassenen een klein,
maar niet onbestaand, risico aanwezig is op een overmatige ijzerinname.
In België in 2014 zijn “Granen en graanproducten” en “Vlees en vleesvervangers” de belangrijkste bronnen
van ijzer, met respectievelijke gemiddelde bijdragen van 25% en 19%. Verder hebben “Groenten” (9%),
“Suiker en snoepwaren” (8%) en “Niet-alcoholische dranken” (6%) ook een substantiële bijdrage aan de
totale ijzerinname. Voedingssupplementen hebben een ijzerbijdrage van 3% (Figuur 30).
Figuur 30 | Gemiddelde bijdrage (%) van de verschillende voedingsgroepen aan de totale ijzerinname van
de bevolking (3-64 jaar), Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
Percentages zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, seizoen en dag van de week.
4.DISCUSSIE
Deze tekorten op bevolkingsniveau kunnen met grote waarschijnlijkheid toegeschreven worden aan
voedingspatronen die nog niet evenwichtig en gevarieerd genoeg zijn en te weinig nutriëntrijke voedingsmiddelen omvatten. Door meer (volkoren) graanproducten en groenten te consumeren zou de gebruikelijke inname van vitamines B1, B6 en foliumzuur kunnen verhoogd worden; de consumptie van meer
melkproducten en substituten doet de inname van calcium, foliumzuur en vitamines B1 en B6 toenemen;
de consumptie van meer groenten, fruit en aardappelen (en andere zetmeelrijke knollen) zou de inname
van vitamine C verhogen.
Daarnaast kan het gebruik van voedingssupplementen nuttig zijn om tekorten aan specifieke micronutriënten bij te vullen. Toch dient men voorzichtig om te gaan met het innemen van supplementen aangezien
te hoge doseringen of een te hoog gebruik ervan kunnen leiden tot ongezonde overmatige innames.
Ondanks de bestaande aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad rond bijkomende toevoeging via
supplementen is de huidige gebruikelijke inname van vitamine D (via voeding en supplementen) nog
onvoldoende. Tegelijkertijd overschrijdt 1 à 2% van de bevolking de maximale toelaatbare inname wanneer
de inname via supplementen wordt geïncludeerd. De resultaten van de Voedselconsumptiepeiling
2014-2015 suggereren ook dat er voorzichtigheid moet geboden worden met het gebruik van supplementen voor vitamine B6 en ijzer. Dit omdat een kleine 1% van de volwassenen (40-64 jarige vrouwen
voor vitamine B6) een gebruikelijke inname heeft boven de maximale toelaatbare inname.
Er worden ook een aantal positieve en negatieve trends vastgesteld wanneer de voedselconsumptiegegevens uit 2014 worden vergelijken met die uit 2004. In 2014 is de gebruikelijke inname van vitamine
B2, vitamine B6 en ijzer gedaald, terwijl de gebruikelijke vitamine B12 inname is gestegen ten opzichte
van 2004. Daarnaast suggereren de resultaten dat bestaande beleidsmaatregelen rond zout en jodium
het laatste decennium effectief zijn geweest. Hoewel de gemiddelde zoutinname in 2014 nog steeds
te hoog is, observeren we een daling van 1 gram voor de 15-64 jarigen ten opzichte van 2004. Voor
gebruikelijke jodiuminname bij 15-64 jarigen observeren we een verdriedubbeling ten opzichte van
2004. De vergelijking tussen de verschillende jaren (geen vergelijking mogelijk voor vitamines B1, D en
Micronutriënten
Op bevolkingsniveau kan men stellen dat slechts een klein deel, ongeveer een 20%, van de Belgische
bevolking (3-64) in 2014 een gebruikelijke inname via de voeding heeft van vitamine B1, vitamine B6,
vitamine C, foliumzuur en calcium dat voldoet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Verder heeft
ongeveer de helft van de bevolking een gebruikelijke inname onder de gemiddelde behoefte van vitamine
B6, vitamine C en calcium, terwijl dit voor foliumzuur oploopt tot ongeveer drie kwart van de bevolking.
81
foliumzuur) dient echter voorzichtig te worden geïnterpreteerd, omwille van het gebruik van andere
voedingsmiddelentabellen.
Belangrijke socio-demografische verschillen komen ook naar voren met betrekking tot de inname van
micronutriënten. Zo worden er opvallende leeftijdsverschillen teruggevonden. Terwijl drie kwart van de
3-5 jarigen een gebruikelijke inname van vitamine B2 en foliumzuur heeft via de voeding dat voldoet
aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, ligt dit percentage veel lager bij de oudere leeftijdsgroepen.
Dit groot verschil is vooral te wijten aan hun relatief hoge consumptie van zuivelproducten in verhouding
met hun energie-inname. Tot de leeftijd van 6 jaar ligt de consumptie van groenen en fruit ook hoger
waardoor de helft van de 3-5 jarigen een adequate vitamine C inname heeft, terwijl dit sterk daalt met het
ouder worden. Van de 3-5 jarigen heeft wel 1-2% een gebruikelijke inname van jodium via de voeding
hoger dan hun leeftijdsspecifieke maximale toelaatbare inname. Het verrijken van graanproducten met
gejodeerd zout dient dus met de nodige voorzichtigheid te gebeuren rekening houdend met deze jonge
leeftijdsgroep.
Adolescenten hebben een hoger risico op een onvoldoende inname via de voeding van calcium dan
kinderen en volwassenen wat in overeenstemming is met de lage zuivelconsumptie bij adolescenten.
Daarnaast is voor adolescenten tussen 14 en 17 jaar de kans op een inadequate vitamine D inname het
hoogst en halen ze opvallend minder vitamine D uit voedingssupplementen. Tot slot, voldoen (jong)
volwassenen minder aan de voedingsaanbevelingen van vitamine B1 en vitamine B6 wat betreft inname
via de voeding.
Micronutriënten
Uit de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 komen er ook geslachtsverschillen naar voren. Mannen
hebben een hogere gebruikelijke inname via de voeding van de geanalyseerde micronutriënten dan
vrouwen met uitzondering van vitamine C waarvoor de gebruikelijke inname gelijkaardig is. Dit is
logischerwijs het gevolg van hun hogere energiebehoefte en hierdoor hogere consumptie van voedingsmiddelen. Dit wijst er echter niet op dat mannen meer nutriëntrijke voedingsmiddelen consumeren dan
vrouwen. Hiervoor is het belangrijk om de inname van micronutriënten te bekijken in verhouding met de
energie-inname. Aangezien vrouwen meer supplementen gebruiken, vertonen vrouwen een gebruikelijke
inname van vitamine B1, vitamine B2, vitamine B6, foliumzuur en vitamine B12 gelijkaardig aan de
mannen en zelfs een hogere inname van vitamine D wanneer de inname via supplementen ook wordt
geïncludeerd.
82
Mannen voldoen frequenter aan de voedingsaanbevelingen voor inname via de voeding met uitzondering van vitamine B1, vitamine B2 en vitamine C waarbij vrouwen in dezelfde mate voldoen. Voor deze
vitamines zijn de voedingsaanbevelingen niet enkel leeftijdsspecifiek maar ook geslachtsspecifiek gedefinieerd waarbij er rekening wordt gehouden met lagere gebruikelijke innames (omwille van lagere energiebehoeften) door vrouwen. Voor mannen is de prevalentie van een inadequate inname van vitamine B12
en jodium laag, terwijl voor vrouwen enkel met zekerheid kan gesteld worden dat deze prevalentie laag
is in de kindertijd (3-9 jaar).
Er is een opvallend verschil tussen mannen en vrouwen voor ijzer: slechts een klein deel van de mannelijke
bevolking tussen 3 en 64 jaar (8%) heeft mogelijks een onvoldoende ijzerinname (inname onder de gemiddelde behoefte), tegenover een kwart (26%) van de vrouwelijke bevolking. In vergelijking met vrouwen,
hebben mannen wel een veel hoger risico op een overmatige inname van natrium.
Voor opleidingsniveau komt naar voren dat personen met een hoger opleidingsniveau (diploma hoger
onderwijs van het korte of lange type) een hogere gebruikelijke inname hebben van foliumzuur, vitamine
C, calcium, jodium en ijzer dan personen met een lager opleidingsniveau (geen diploma, lager of secundair diploma). Dit verschil tussen de opleidingsniveaus weerspiegelt de ongelijkheden tussen de verschillende sociaal-economische groepen op het vlak van voedingskwaliteit.
Tot slot, wordt er voor de meeste geanalyseerde micronutriënten een regionaal verschil teruggevonden
waarbij in Vlaanderen de gebruikelijke inname via de voeding hoger is dan in Wallonië, met uitzondering
van vitamine B1 en vitamine B6 waarvoor de gebruikelijke inname gelijkaardig is. Echter voor natrium
is dit verhaal minder positief voor Vlaanderen aangezien de gebruikelijke zoutinname (NaCl) vaker de 6
gram zout overschrijdt in Vlaanderen dan in Wallonië.
5.CONCLUSIE
In de Belgische bevolking tussen 3 en 64 jaar worden er in 2014 nog veel tekorten vastgesteld wat betreft
de inname van micronutriënten. Voornamelijk voor vitamine B1, vitamine B6, foliumzuur, vitamine C,
vitamine D en calcium voldoet een groot deel van bevolking niet aan de voedingsaanbevelingen. Deze
tekorten zijn grotendeels te wijten aan een te hoge consumptie van energierijke voedingsmiddelen,
doorgaans arm aan nutriënten. Een evenwichtig en voedingspatroon bestaande uit nutriëntrijke voedingsmiddelen zal deze tekorten grotendeels kunnen opvangen.
Voor bepaalde micronutriënten zijn er specifieke bevolkingsgroepen die een hoger risico vertonen op een
ontoereikende gebruikelijke inname via de voeding. Zo hebben vrouwen een hoger risico op een onvoldoende ijzerinname; adolescenten een hoger risico op een onvoldoende calcium en vitamine D inname;
en volwassenen een hoger risico op een onvoldoende vitamine B1, vitamine B2, vitamine B6, foliumzuur
en vitamine C inname. Verder wordt voor een groot deel van de onderzochte micronutriënten een opleidings- en regionaal verschil vastgesteld, waarbij personen met een laag opleidingsniveau en personen
wonende in Wallonië een hoger risico hebben op een onvoldoende inname.
Naast tekorten, worden er ook overmatige innames vastgesteld. Zo hebben 1 à 2% van de jonge kinderen
tussen 3 en 5 jaar een jodiuminname via de voeding hoger dan hun leeftijdsspecifieke maximale toelaatbare inname. Verder heeft ongeveer de helft van de bevolking een natriuminname hoger dan de maximale
grens van 2300 milligram (6 gram zout) per dag, waaronder dubbel zoveel mannen als vrouwen. Het
gebruik van voedingssupplementen, voornamelijk door vrouwen, zorgt er ook voor dat 1 à 2% een vitamine
D inname heeft en 1% een vitamine B6 en ijzerinname heeft dat de veilige maximale grens overschrijdt. Er
is dus zeker ook enige voorzichtigheid geboden bij het gebruik van voedingssupplementen.
Micronutriënten
Ten slotte, is de gebruikelijke jodiuminname gestegen en de gebruikelijke natriuminname gedaald ten
opzichte van 2004. Desondanks blijft het nodig om de bestaande beleidsmaatregelen rond zout en jodium
verder toe te passen om zo de jodiumtekorten (voornamelijk bij vrouwen) en overmatige natriuminnames
(voornamelijk bij mannen) aan te pakken.
83
6.SAMENVATTENDE TABELLEN
Tabel 38 | Gemiddelde gebruikelijke inname van vitaminen via de voeding in de bevolking (3-64
jaar) in functie van het geslacht en de vergelijking met de voedingsaanbevelingen,
Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
GGI
% dat niet
voldoet aan GB
% dat voldoet
aan ADH
% boven
MTI
Prevalentie inadequate
inname (AI)
Mannen
1,07
n.v.t.
19
n.v.t.
n.v.t.
Vrouwen
0,87
n.v.t.
19
n.v.t.
n.v.t.
Totaal
0,97
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Mannen
1,38
n.v.t.
37
n.v.t.
n.v.t.
Vrouwen
1,12
n.v.t.
38
n.v.t.
n.v.t.
Totaal
1,25
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Mannen
1,70
36
20
0,00
n.v.t.
Vrouwen
1,34
47
23
0,00
n.v.t.
Totaal
1,52
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Mannen
219
62
27
n.v.t.
n.v.t.
Vrouwen
187
78
16
n.v.t.
n.v.t.
Totaal
202
71
21
n.v.t.
n.v.t.
Mannen
5,08
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Laag
Vrouwen
3,65
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
3-9 jaar: Laag;
10-64 jaar: ng
Totaal
4,33
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
ng
Mannen
86
52
27
0,00
n.v.t.
Vrouwen
80
50
22
0,00
n.v.t.
Totaal
82
n.v.t.
24
0,00
n.v.t.
Mannen
4,09
n.v.t.
n.v.t.
0,00
ng
Vrouwen
3,47
n.v.t.
n.v.t.
0,00
ng
Totaal
3,76
n.v.t.
n.v.t.
0,00
ng
Vitaminen
Vitamine B1 (mg/dag)
Vitamine B2 (mg/dag)
Vitamine B6 (mg/dag)
Foliumzuur (µg/dag)
Micronutriënten
Vitamine B12 (µg/dag)
84
Vitamine C (mg/dag)
Vitamine D (µg/dag)
GGI: Gemiddelde gebruikelijke inname.
ADH: Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR).
GB: Gemiddelde behoefte opgesteld door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA).
MTI: Maximale toelaatbare inname opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR).
AI: Adequate inname opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR).
n.v.t: Niet van toepassing; ng =Niet gedefinieerd.
Tabel 39 | Gemiddelde gebruikelijke inname van mineralen en sporenelementen via de voeding
in de bevolking (3-64 jaar) in functie van het geslacht en de vergelijking met de
voedingsaanbevelingen, Voedselconsumptiepeiling, België, 2014
GGI
% dat niet voldoet
aan GB
% dat voldoet
aan ADH
% boven
MTI
Prevalentie
inadequate
inname (AI)
Mannen
805
50
27
0,00
n.v.t.
Vrouwen
711
63
15
0,00
n.v.t.
Totaal
759
56
22
0,00
n.v.t.
Mannen
2607
n.v.t.
12
63,28
n.v.t.
Vrouwen
2007
n.v.t.
41
28,08
n.v.t.
Totaal
2303
n.v.t.
26
45,95
n.v.t.
Mannen
164
n.v.t.
n.v.t.
0,09
Laag
Vrouwen
125
n.v.t.
n.v.t.
0,10
3-9 jaar: Laag;
10-64 jaar: ng
Totaal
144
n.v.t.
n.v.t.
0,10
ng
Mannen
10,64
8
64
0,00
n.v.t.
Vrouwen
8,36
26
4
0,00
n.v.t.
Totaal
9,48
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Mineralen & sporenelementen
Calcium (mg/dag)
Natrium (mg/dag)
Jodium (µg/dag)
IJzer (mg/dag)
GGI: Gemiddelde gebruikelijke inname.
ADH: Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR). Voor Natrium is dit de bovengrens van het
interval.
GB: Gemiddelde behoefte opgesteld door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA).
MTI: Maximale toelaatbare inname opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR).
AI: Adequate inname opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR).
n.v.t.: Niet van toepassing; ng =Niet gedefinieerd.
© Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid
OPERATIONELE DIRECTIE
VOLKSGEZONDHEID EN SURVEILLANCE
Juliette Wytsmanstraat 14
1050 Brussel | België
www.wiv-isp.be
Verantwoordelijke uitgever: Dr. Johan Peeters
Depotnummer: D/2016/2505/29