RETROSPECTIE LEVERCIRRHOSE Leverziekten & Geelzucht Groep 5: 1 Marianne Heling Mark de Groot OPBOUW PRESENTATIE 2 Wat is en wat doet de lever ? Wat is levercirrhose ? Wat is geelzucht ? De vragen van ons retrospectie groepje Gelegenheid tot het stellen van vragen Bronvermelding WAT IS EN DOET DE LEVER ? [1] EEN OVERZICHT: Normale lever: Weegt 1,5 kg Bloedaanvoer: - Vena Portae - Aterie Hepatica Bloedaanvoer: via de Vena Hepatica naar de Vena Cava Inferior 3 Lymfesysteem & Galsysteem 8 Leversegmenten WAT IS EN DOET DE LEVER ? [2] FUNCTIES Eiwitverwerking: - Aanmaak van eiwitten - Afbraak van eiwitten Koolhydraatverwerking: - Opslag van glycogeen (glucose ketens) - Aanmaak van glucose 4 Vetverwerking: - Aanmaak van vet - Aanmaak van cholesterol en triglyceriden - Afbraak en ombouwen van vetten WAT IS EN DOET DE LEVER ? [3] FUNCTIES Galproductie [600 ml/dag]: - Water, galzouten, electrolyten, bilirubine - Afbraak van oude rode bloedcellen (bilirubine) Hormonen: Insuline, glucagon, oestrogenen, groeihormoon Geneesmiddelen: - Omzetten van geneesmiddelen - Afbraak van geneesmiddelen 5 Alcohol Immunologische functie WAT IS LEVERCIRRHOSE ? [1] 6 “Eigenlijk is levercirrhose dan ook geen ziekte maar een laat gevolg van diverse ziektebeelden” 1 Leverweefsel sterft af NORMAAL: vormt zich nieuw weefsel CIRRHOSE: de leveropbouw is verstoord, er vormt zich littekenweefsel (fibrose) Leverfuncties hollen achteruit Kan door veel ziektenbeelden ontstaan WAT IS LEVERCIRRHOSE ? [2] AANTAL DODEN IN EU EN UK 7 WAT IS GEELZUCHT ? 8 “Ophoping van bilirubine in het bloed” 2 NORMAAL: albumine vervoert bilirubine naar de lever, waar bilirubine verwerkt wordt GEELZUCHT: bilirubine kan de lever niet bereiken of kan door een verstopping niet door de galbuis komen Oogwit kleurt geel bij 45 mmol/L DE VERWERKING VAN EEN RODE BLOEDCEL 9 VRAAG 1: “Geef drie voorbeelden van leverziekten die met geelzucht gepaard kunnen gaan.” [1] 10 PSC [Primair Scleroserende Cholangitis] - Chronische ontsteking aan galwegen - Door verlittekening vernauwen de galwegen - Galwegen kunnen daardoor afgesloten worden - o.a. bilirubine kan niet worden afgevoerd en komt in het bloed terecht -> GEELZUCHT - Komt meer voor bij mannen VRAAG 1: “Geef drie voorbeelden van leverziekten die met geelzucht gepaard kunnen gaan.” [2] 11 ALF [Acuut Lever Falen] - veroorzaakt door massale sterfte levercellen (levercelnecrose) - kan leiden tot ernstige verstoring leverfuncties - bilirubine wordt niet (goed) verwerkt - is dan niet in water oplosbaar en komt in de bloedbaan terecht -> GEELZUCHT VRAAG 1: “Geef drie voorbeelden van leverziekten die met geelzucht gepaard kunnen gaan.” [3] 12 HEPATITIS B - ontsteking aan de lever, door virus veroorzaakt - levercellen raken ontstoken - daardoor kan het zijn dat bilirubine wordt niet (goed) verwerkt - dat is dan niet in water oplosbaar en komt in de bloedbaan terecht -> GEELZUCHT VRAAG 2: “Welke niet-leveraandoening kan ook geelzucht geven? Verklaar uw antwoord.” [1] 13 GALSTENEN - galblaas geeft geconcentreerd gal af - dat kan gaan kristalliseren -> galsteen - de galsteen kan klem komen te zitten in een afvoergang van de gal - kan gebeuren in de ductus choledochus - afvalstoffen kunnen niet meer weg en zullen ophopen - bilirubine komt terecht in het bloed VRAAG 2: “Welke niet-leveraandoening kan ook geelzucht geven? Verklaar uw antwoord.” [2] 14 KANKER [bijv. PANCREASCARCINOOM] - Er bestaat een mogelijkheid dat er zich een tumor vormt op de route van bilirubine (in de afvoergangen, in de lever zelf) - de tumor kan gaan groeien en daardoor gebieden afsluiten (bijv. ductus choledochus) - daardoor kan bilirubine niet weg en komt in het bloed -> GEELZUCHT VRAAG 3: “Wat is biochemisch het verschil tussen de verschillende vormen van geelzucht?” [1] 15 Verhoogde afbraak van erytrocyten - bijv. na interne bloeding - lever kan de hoeveelheid bilirubine niet meer bolwerken - hierdoor wordt een hoeveelheid niet verwerkt en komt in het bloed terecht, wat leidt tot geelzucht VRAAG 3: “Wat is biochemisch het verschil tussen de verschillende vormen van geelzucht?” [2] 16 Verstoorde werking van de lever - bijv. veroorzaakt door een leverziekte - de werking is verstoord waardoor de leverfuncties niet (goed) worden uitgevoerd - bilirubine wordt niet goed verwerkt - te hoge concentraties van deze stof leiden tot geelzucht VRAAG 3: “Wat is biochemisch het verschil tussen de verschillende vormen van geelzucht?” [3] Blokkade in de afvoer van de galvloeistof - stoffen hopen zich op - o.a. ook bilirubine - bilirubine wordt niet afgevoerd - zal uiteindelijk in de bloedbaan terecht komen 17 VRAAG 4: “Verzin een therapie om de verhoging van de bloedfactor die geelzucht geeft, te verlagen.” [1] De bloedfactor is bilirubine - toepassen van ‘lichttherapie’ * persoon onder TL-buizen plaatsen * TL-buizen zenden wit en blauw licht uit * lengte therapie afhankelijk van geelzucht -> langere therapie bij hogere bilirubine-concentraties * Hierdoor bilirubine oplosbaar in water, waardoor het uitgescheden kan worden 18 VRAAG 4: “Verzin een therapie om de verhoging van de bloedfactor die geelzucht geeft, te verlagen.” [2] 19 VRAAG 4: “Verzin een therapie om de verhoging van de bloedfactor die geelzucht geeft, te verlagen.” [3] De bloedfactor is bilirubine - behandeling met bilirubine oxidase * * * * 20 oraal innemen van 2,0 mg/dag van dit enzym (4 dagen) bilirubine oxidase kan bilirubine oxideren bilirubine wordt minder toxisch en is in wateroplosbaar Op ratten getest: > bilirubine concentratie zakte -> 11,3 naar 6,3 mg/dl na 8 dagen > werkt alleen bij een molair ratio van totale serum bilirubine / rat serum albumine (B/RSA) > 0.35 GELEGENHEID TOT HET STELLEN VAN VRAGEN 21 BRONVERMELDING 1 22 2 3 4 5 BOEK: Marieb, Human Anatomy & Physiology 6th Edition PERSONEN: Drs. B. Vroom, internist in het UMC te Utrecht, uitspraak van november 2002 INTERNET: www.medischestartpagina.nl AMC Levercentrum www.levercentrum.nl Patiëntvereniging www.leverpatientenvereniging.nl www.gezondheidsplein.nl BRONVERMELDING [VERVOLG] INTERNET [vervolg]: BMJ: bmj.bmjjournals.com 6 Rates of liver cirrhosis rise in England, fall in Europe 7 ABC of diseases of liver, pancreas, and biliary system 8 Hepatology SCIENCE DIRECT: www.sciencedirect.com 9 Technical implications of living donor liver transplantation: a single-center experience PUBMED: www.ncbi.nlm.nih.gov 10 Oral treatment for jaundice using immobilized bilirubin oxidase 23 BRONVERMELDING [VERVOLG] INTERNET [vervolg]: 11 Achmeahealth www.achmeahealth.nl 12 www.hepatitis.org 24