De Lever

De Lever
6A
De lever
• Leverlobjes
• Aftakkingen:
– Poortader
– Leverslagader
– Galgang
– Leverader
De lever
• Via poortader en leverslagader bloed
toegevoerd
• De cellen van leverlobje produceren gal
• Via de galgang vervoerd naar de galblaas
Leverlobje
• Bevat levercellen
• Producten van de
levercellen worden
via leverader en
galgang afgevoerd
naar de galblaas
Functies
• Glucosegehalte van het bloed controleren: rond 0,1%
van de bloedwaarde. Welke hormonen spelen hierbij
ook alweer een rol?
• Aminozuren die het lichaam binnenkomen
– Opnieuw gebruikt
– Omgebouwd tot andere aminozuren
– De essentiële aminozuren kan de lever zelf niet
maken, die moeten met het voedsel binnenkomen
Teveel eiwitten
• Behoud van energie door aminozuren af te
breken. C2-verbinding ontstaat die kan worden
gedissimileerd.
• Daarnaast ontstaat een aminogroep.
• De aminogroepen worden verwijderd in de
lever: ammoniak. Deze giftige stof wordt
vrijwel onmiddellijk omgezet
in ureum
Functies
• De lever vormt eiwitten die een rol spelen bij de bloedstolling
• De lever heeft een ontgiftende werking.
– Schadelijke stoffen omgezet in stoffen die minder schadelijk
zijn en beter oplosbaar zijn in water
• Vrijgekomen ijzer wordt deels opgeslagen in lever
• Ook kalium, koper, vitamine A, B12 en D worden hier opgeslagen
• Kan beperkte hoeveelheid vet opslaan
Functies
• De lever vormt per dag ongeveer 0,7 liter gal:
– Bevat galzuren en cholesterol om de vetten te verdelen in
druppels
– Resten van gifstoffen kunnen in de gal worden
uitgescheiden. Via darm met ontlasting het lichaam uit.
• Breekt dode rode bloedcellen (en dus hemoglobine) af:
bilirubine komt vrij. Komt voor in het gal en geven de kleurstof
aan de ontlasting.
– Hoog bilirubinegehalte in het bloed:
• versterkte bloedafbraak
• slechte leverwerking
• afsluiting van de galwegen (galstenen)
Functies
• De lever bevat ongeveer 20% van het totale bloed in het
lichaam. Bij plotseling bloedverlies kan de lever voor
aanvulling zorgen. Het dient dus als een soort bloed reservoir
• De lever vormt vitamine A uit carotenen die met voedsel
binnen komen (wortel).
• Breekt cholesterol af en bouwt het op
• Bepaalde gifstoffen niet uit bloed: worden opgeslagen in lever
(kwik, arsenicum)
Vetten
• Vetzuren vervoerd via lipoproteïnen. De
grootste zijn de chylomicrons
• Staan vetzuren af aan de weefsels en daar
verder verwerkt
• Als ze de vetzuren kwijt zijn: resten (eiwit en
cholesterol) in de lever afgebroken
•
•
•
•
Apo = proteïnen
groene bolletjes = fosfolipiden
C = cholesterol
T = triglyceriden
LDL en HDL
• Meer vetzuren dan nodig: vetzuren verpakt in een ander soort
lipoproteïnen: VLDL's (very low density lipoproteïns).
– Brengen de vetzuren naar de spier- en vetweefsels. Wat
overblijft zijn de cholesterolrijke LDL's.
– LDL: Zij brengen de cellen die het nodig hebben
cholesterol en keren zonder cholesterol terug naar de
lever.
• In de lever en de dunne darm worden ook HDL's (High density
lipoproteïns) gemaakt.
– Na productie bevatten deze heel weinig cholesterol en
halen het cholesterol uit de chylomicrons en de weefsels
om dat terug te brengen naar de lever.
The good, the bad and the ugly
• Teveel cholesterol: veroorzaakt galstenen. Gevolg?
• Hoog LDL gehalte: hart en vaatziekten door
vervetting van de wanden van de bloedvaten. Wordt
ook wel slecht cholesterol genoemd.
• Hoog HDL gehalte: brengt overtollig cholesterol naar
de lever die het cholesterol vervolgens met het gal
het lichaam uitwerkt
Alcohol
• Alcohol + alcoholdehydrogenase  ethanal
(aceetaldehyde)
• Ethanal + aldehydedehydrogenase  azijnzuur. Dit kan
verder gedissimileerd worden
• Eindproducten van alcoholafbraak kunnen worden
gebruik voor dissimilatie: levercellen gaan minder vet
omzetten in glucose
• De bloedsuikerspiegel daalt hierdoor. Het vet in de lever
stapelt zich op: leververvetting.
• 6 weken geen alcohol: lever is ontvet
Alcohol
• Ethanal is veel giftiger dan alcohol zelf.
• Zorgt namelijk voor vochtverlies in de weefsels : kater!
• Andere effecten van ethanal: blokkeren van celdeling en
remming van testosteronproductie.
• Werking tegen alcoholisme is hierop gebaseerd:
disulfiram is een middel dat de werking van
aldehydedehydrogenase onderdrukt waardoor ethanol
ophoopt
Alcohol
• Toch alcohol blijven gebruiken: alcoholische hepatitis.
Leverontsteking: levercellen sterven af. Galstoffen komen
terecht in je bloed: geelzucht. Blijvende schade aan de lever
• Uiteindelijk: versteende en verharde lever (levercirrose). Deze
functioneert slecht. 12-30% van de alcoholisten sterft door
niet functionerende lever
• Verder heeft alcohol een slechte invloed op rijping van je
hersenen in de puberteit en tijdens de zwangerschap