Staatsschuld voor dummies

101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
Cor Mol
I.F. Stone: If you want to know about governments, all you have to know is two words,
“governments lie”.
TAGS
Overheidsschuld, staatsschuld, Vermogens huishoudens
Staatsschuld voor dummies
10 augustus 2013
_________________________________________________________________________________________
Deze omnibusbijdrage geeft aan de hand van tien stellingen ondersteund door grafieken een
samenvatting van wat u echt over onze overheidsschuld zou moeten weten.
Nadere onderbouwing van de stellingen kunt u vinden in een zestal eerdere bijdragen, waaraan dit
materiaal is ontleend. [1]
N.B. De cijfers in deze bijdrage zijn actueel tot juni 2013, maar worden niet langer
geactualiseerd. De actuele cijfers vindt u in de bijdrage wekelijke overheidsschuld 2012-2014
(http://cormol.wordpress.com/2012/12/29/werkelijke-staatsschuld-2012-2014/).
_________________________________________________________________________________________
Stelling 1: De overheidsschuld bedraagt eind 2012 geen 427 mld. (71,3% bbp) maar netto
47 mld (7,9% bbp).
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6101-overheidsschuld-pensioenclaim-ennettoschuld1.jpg)
(1) De overheidsschuld (blauw) stijgt sinds 2008 fors door de verwerving van financiële activa als
gevolg van staatssteun en de overheidstekorten door tegenvallende belastingopbrengsten.
(2) De Belastingclaim op onze pensioenreserves (rood) bedraagt eind 2012 €380 mld., ca. 35% van
de pensioenreserves van pensioenfondsen en verzekerings- maatschappijen groot € 1.085 mld.
Pensioenpremies, maar ook de rendementen daarop, zijn belastvrij gestort en worden pas bij
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
1/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
uitkering belast (omkeerregel). Indien de commissie Dijkhuizen zijn zin krijgt mogen we de
belastingclaim tegen ruwweg 40% gaan inboeken en wordt de overheidsschuld in één klap € 54
mld. minder.
(3) Deze belastingclaim verlaagt de netto overheidsschuld (licht groen). Na 2008 is de nettooverheidsschuld dus al weer met ca € 62 mld. afgenomen zodat eind maart 2013 € 42 mld (6,8%
bbp_2013) werd bereikt.
(4) De ontwikkeling van de nettoschuld is in belangrijke mate afhankelijk van de
pensioenrendementen omdat 89% van de overheidsschuld in voornamelijk (86%) pensioenfondsen
en voor een kleiner deel (14%) bij verzekeringsmaatschappijen is belegd.
Stelling 2: De netto-overheidsschuld neemt sinds 2008 weer gestaag af en zal eind 2014
slechts rond de 4% bbp bedragen.
De belastingclaim op de pensioenreserves laat zich als volgt globaal becijferen:
Omvang belastingclaim op pensioenreserves
(http://cormol.files.wordpress.com/2012/12/4501-pensioenreserves2.jpg)
(1) Alleen al uit hoofde van de premie-stortingen wordt door de omkeerregel jaarlijks langdurigafgezien van ca € 20 mld. belasting (46% marginaal tarief). Dat bedrag alleen is al bijna gelijk aan
de toename van de overheidsschuld 2013. Die uitgestelde belasting heeft wel betrekking op het bbp
dat in 2013 is verdiend.
(2) De werkelijke overheidsschuld is dan als volgt te becijferen, gebruik makend van de CBS
werkelijke cijfers en de MEV concpetcijfers van het CPB:
Werkelijke overheidsschuld op basis van CBS en CPB concept MEV 2014:
(click op tabel om te vergroten)
(http://cormol.files.wordpress.com/2012/12/6102-prognose-staatsschuld-2013-20141.jpg)
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
2/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(1) De roze vlakken zijn gebaseerd op de meest actuele versie van de CBS Statline, de blauwe
vlakken zijn ontleend aan de concept MEV 2014, van het CPB. Het groene vlak geeft de door mij
aangebrachte aanpassingen weer voor de belastingclaim op de pensioenreserves. Eind 2014 is de
netto-overheidsschuld dus slechts 3,5% bbp!
(2) Voor de belastingclaim stijging is uitgegaan van de gemiddelde stijging 2010-2012 of € 34 mld.
per jaar. In het licht van de toename in 2012 van € 46 mld. is dat conservatief. In het eerste kwartaal
2013 is hiervan reeds € 10 mld. gerealiseerd.
(3) Eind 2013 is de bruto overheidsschuld naar schatting € 450 mld. (CPB concept MEV 2014) een
toename van € 23 mld. t.o.v de werkelijke CBS-cijfers eind 2012.
(4) De omkeerregel zorgt ervoor dat de staat meespaart in de pensioenpot, maar maakt ook dat, om
de begroting sluitend te krijgen, de extra belastingheffing die dat met zich meebrengt nu zou
moeten worden opgebracht. De door het CPB geraamde toename van de EMU-schuld 2013 van 23
mld. wordt voor ca 13,8 mld. veroorzaakt door de belastingderving pensioenpremieaftrek
(uitgesteld inkomen 2013). Het rendement 2013 op de claim op de pensioenreserves zal het verschil
van €9,2 mld. zeer waarschijnlijk ruimschoots goedmaken. We bezuinigen dus eigenlijk alleen om
de omkeerregel pensioenen in stand te houden en zelfs dat lukt de regering Rutte-Asscher niet
getuige de op handen zijnde pensioenmaatregelen.
Waarom Rehn met zijn Stabiliteitspact daar een fluit mee te maken heeft, moet de regering RutteAsscher nog maar eens haarfijn uitleggen. Mij lijkt het een interne aangelegenheid als we besluiten
voor de toekomst te “sparen” maar door het huidige tekort simultaan de schuld ophogen. Meneer
Rehn, als boekhouders onder elkaar kunnen we dat toch tegen elkaar wegstrepen en hoeven we toch
niet extra te bezuinigen? En zo niet dan heffen we toch de omkeerregel op, maar kunnen we dan de
nota van de rendementsderving (zie stelling 3) wel bij u neerleggen?
De mutaties van de overheidsschuld sinds 2006 zijn als volgt samen te vatten:
Historisch verloop overheidsschuld sinds 2006
(click op tabel om te vergroten)
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6102-mutaties-staatsschuld-2006-tot-20131.jpg)
(1) De bankencrisis 2008 was rampzalig voor de overheidsschuld. Hadden we in 2007 geen nettooverheidsschuld meer, door de verwerving van de voornamelijk financiële bankactiva, de
overheidstekorten en het aanvankelijke grote vermogensverlies van de pensioenfondsen
(http://cormol.wordpress.com/2012/02/19/ongedekt-dekkingsoverzicht/) (2008: € 229 mld.)
nam de staatsschuld aanzienlijk toe. Het rendement op de pensioenvermogens bracht dit tekort
echter spoedig weer terug.
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
3/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(2) De roze regels geeft aan hoe de politici en de media, hopelijk tegen beter weten in, tegen onze
staatsschuld aankijken. De groene regels geven aan met welke correcties je eigenlijk rekening moet
houden.
Stelling 3: We verdienen nu jaarlijks ca €4 mld. aan onze staatsschuld en de
reële rentekosten op die schuld zijn t.o.v. 1995 met 65% afgenomen.
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/7320-indexcijfers-interestkosten-werkelijkrec3abl-en-bbp-rec3abl-1990100.jpg)
(1) 89% van de overheidsschuld wordt belegd in de pensioenreserves. Gemiddeld maakten de
pensioenfondsen in de periode 2000-2010 een rendement van 4,3% zodat de staat door de lagere
rente die hij betaalt jaarlijks een winst van ruim 4 miljard maakt op zijn schuld. We verdienen dus
voorlopig flink aan onze overheidsschuld.
(2) Uit de grafiek blijkt dat de intrestkosten in 2012 reëel, gecorrigeerd voor inflatie de helft
bedragen van de kosten in 1995. Ook het bbp is reëel flink gestegen.
(3) De rentelasten zijn sinds de Maastrichtnormen substantieel gedaald. In het topjaar 1995 bedroeg
de interestlast € 17,9 mld. (5,9% bbp). In 2012 was de rentelast volgens het CBS € 12,4 mld. (2,1 %
bbp). De rentelast daalde dus met € 5,5 mld. zonder inflatiecorrectie. Op basis van 5,9% bbp_2012
zou de rentelast in 2012 € 35,1 mld. hebben bedragen. Dat is 2,8 keer het werkelijke cijfer voor 2012
(€ 12,4 mld.) Als we de relatieve last in 1995 konden dragen, dan is die rentelast in 2012 echt klein
bier.
(4) Door de inflatie (2%) neemt de reële overheidsschuld jaarlijks met zo’n € 8,8 mld. af zodat we
reëel nauwelijks rente betalen.
Stelling 4: In de EU krijgen we geen credit voor onze pensioenpositie terwijl die toch
exceptioneel is.
(click op grafiek om te vergroten)
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
4/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/pension-funds-relative-to-the-size-of-theeconomy-in-oecd-countries-2011.jpg)
(1) Eind maart 2013 waren de Nederlandse pensioenreserves 183% bbp_2013,
inclusief levensverzekeringen zelfs 209% bbp_2013.
Stelling 5: De activa van de overheid worden vaak bij het jeremiëren over de Nederlandse
staatsschuld vergeten.
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
5/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6105-activa-schulden-rijk-20124.jpg)
(1) De grafiek geeft de activa en passiva van het Rijk weer, exclusief lokale overheid en sociale
fondsen en is ontleend aan de Staatsbalans 2012 aangepast voor de belastingclaim pensioenen.
Daarnaast zijn de staatsobligaties tegen nominale waarde i.p.v. marktwaarde gewaardeerd hetgeen
de schuld met € 40 mld. verlaagt. Deze obligaties worden immers tot de vervaldag aangehouden,
zodat waardering tegen marktwaarde onzinnig is en alleen maar dient om het staatsvermogen te
drukken in het kader van het austerity syndrome. Deze nominale waardering wordt overigens ook
aangehouden bij het bepalen van de EMU-schuld.
(2) Het verloop van het staatsvermogen voor de periode 2007-2012 is als volgt:
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6105-staatsbalns-correcties.jpg)
(3) Het staatsvermogen is dus ten onrechte verlaagd door de toename van de marktwaarde van de6/13
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(3) Het staatsvermogen is dus ten onrechte verlaagd door de toename van de marktwaarde van de
obligatieleningen t.g.v. de rentedaling, zoals onder (1) gesteld.
(4) Het staatsvermogen is bijna gelijk aan de belastingclaim op de pensioenen, zonder die claim
spelen we bijna quitte (positief vermogen 31-12-2012 € 15,3 mld.)
Stelling 6: De door overheidssteun verworven financiële vaste activa verhogen wel de schuld,
maar de activa mag je ten onrechte niet meetellen.
Bij stelling 2 zagen we hoe de staatsschuld in de periode 2006 -2012 toenam. In totaal werd in de
periode 2008-2013 dus een bedrag van 71 mld. aan financiële vaste activa verkregen. In de
Staatsbalans zijn de financiële vaste activa als volgt opgenomen.
(click op tabel om te vergroten)
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/aandelen-en-overige-deelnemingen4.jpg)
(1) In de staatsbalans 2012 zijn deze activa gewaardeerd tegen zichtbaar eigen vermogen. Het
verlies t.o.v. de acquisitiewaarde is daarmee al genomen ( b.v. ABN-Amro-Fortis € 14,4 mld.).
(2) Het effect van de interventies {€ 25,4 mld. ( 17,9 tabel + ING 7.5 voetnoot)} op de posten
deelnemingen/ING- lening en overheidsschuld wordt hiermee duidelijk. Met de afboeking ABNAmro-Fortis van € 14,4 mld. is dus de overheidsschuld totaal met € 39,8 mld. of 9,3% opgekrikt door
de interventies, exclusief SNS 2013.
(3) Over de mogelijke stille reserves begrepen in deze deelnemingen doe ik maar geen uitspraak. De
goudvoorraadwaardering van de Nederlandse Bank is b.v. gebaseerd op een prijsopgave van de
ECB – hoezo Nederlandse autonomie?
(4) Sommige niet zo conservatieve ondernemers willen het tafelzilver verkopen, zonder zich
kennelijk te realiseren dat dan ook de schulden die ontstaan zijn bij verwerving van de activa dienen
te worden afgelost. Alleen de onder de huidige marktomstandigheden imaginaire winst t.o.v. de
acquisitiekosten kan een alternatieve aanwending krijgen.
Stelling 7 Voor het EMU-stabiliteitspact is ook nog relevant
dat onze ambtenarenpensioenen zijn afgefinancierd.
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
7/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
De staat heeft de pensioenen van zijn ambtenaren afgefinancierd bij het APB met een
pensioenreserve eind 2012 ter grootte van € 281 mld, , waarvan 35% of € 98 mld al in de eerder
genoemde belastingclaim van € 380 mld. is meegerekend, zodat netto 183 mld. additioneel
beschikbaar is. De meeste EU- landen kunnen niet over dergelijke vleespotten beschikken Zoals we
nog zullen zien hebben we het dus in totaal over € 563 mld. (€ 380 + € 183) of 132% van onze
overheidsschuld per eind 2012.
De volgende grafiek van de bbp groei 2010-2012, de schuldtoename 2010-2012 in percentage bbp
en de schuld als percentage bbp 2012 vat de schuldontwikkeling voor een aantal landen samen.
Groei bbp 2010-2012 , EMU-schuld in percentage bbp 2012 en toename EMU-schuld voor de
jaren 2010-2012
(click op grafiek om te vergroten)
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6107-vergelijking-buitenland-2010-20121.jpg)
(1) In de tabel is aangegeven hoe de cijfers van Nederland zijn aangepast om ze vergelijkbaar te
maken met het buitenland (€ 563 mld.)
(2) Niet uit te sluiten is dat ook voor andere landen correcties moeten worden gemaakt op de
overheidsschuld om de cijfers onderling vergelijkbaar te maken. Of de correcties in de orde van
grootte van de Nederlandse liggen, valt te bezien. (zie stelling 4).
(3) De landenvolgorde in de tabel is op basis van groei bbp. De Nederlandse groeicijfers vallen uit de
toon, een lage groei is dus ook mogelijk bij een lage overheidsschuld. Maar dat krijg je, als je je suf
spaart, de lasten verhoogt tijdens een recessie en de bezuinigingswoede
(http://cormol.wordpress.com/2013/03/13/tekortreducerende-maatregelen-van-wie/) heeft
toegeslagen.
Stelling 8 Niet alleen het Rijk is rijk, ook het vermogen van de Nederlandse burger mag er
zijn.
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
8/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
De EU-bobo’s en sommige Nederlandse economen wijzen niet alleen ten onrechte op onze EMUschuld, maar menen zich ook druk te moeten maken over de schulden van de Nederlandse
huishoudens. Laat ze één wat groter euroland aanwijzen dat er zo voorstaat:
Grafiek 3 Staatsvermogen en vermogen huishoudens 2008-2011 (in € mld.)
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6108-samenstelling-vermogen-staat-plushuishoudens1.jpg)
(1) Het vermogen van de staat (rood) is per saldo bijna uitsluitend de claim op de pensioenreserves.
Eind 2011 is het staatsvermogen € 364,6 mld, waarvan 30,4 mld. overig netto actief.
(2) Het vermogen van de huishoudens is eind 2011 voor 65% vastgelegd in pensioenenvermogen
inclusief levensverzekeringen {paars – € 786 mld., na aftrek 35% belastingen} en stenen {geel – € 504
mld.}. Daar komt dan het overig vermogen {groen- € 692 mld.} nog bij. Totaal was het vermogen
van de huishoudens eind 2011 € 1.982 mld. Het totaal vermogen eind 2011 bedraagt dus € 2.347
mld. (392% bbp).
(3) Het rode en paarse vlak in de grafiek samen geven dus materieel het totale pensioenvermogen
inclusief levensverzekeringen weer van de staat en huishoudens gezamenlijk en bedroeg eind 2011:
€ 1.106 mld. (185% bbp). Eind maart 2013 bedroeg dit € 1.270 mld. (209% bbp_2013). Als het CBS
en DNB pensioenvermogens van huishoudens presenteren doen ze dat altijd bruto, zonder rekening
te houden met de belasting box I die daar nog afgaat.
(4) Om nu te stellen dat we bezwijken onder onze schulden gaat wel een beetje erg ver. Van onze
hoge hypotheekschuld (eind maart 2013 € 652 mld.) wordt de komende 15 jaar ca 220 mld.
afgelost (http://cormol.wordpress.com/2013/04/11/rehn-en-ecb-kunnen-me-nog-meervertellen/), Die aflossingen liggen nu deels te rijpen in het paarse (levensverzekeringen) en groene
vlak (banksparen) van de grafiek, door ons malle HRA-infuus.
(5) De cijfers zijn nu beter vergelijkbaar met het buitenland. De netto reserves ABP van € 183 mld.
eind 2012 zijn hier, in tegenstelling tot stelling 7, echter buiten het staatsvermogen gehouden omdat
de pensioenverplichting reëel is.
(6) Alleen de verdeling van die vermogens
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
9/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(6) Alleen de verdeling van die vermogens
(http://cormol.wordpress.com/2012/02/26/vermogens-huishoudens/) is uiterst scheef.
Stelling 9 In reële termen is de overheidsschuld in 2062 met € 268 mld. of 63% afgenomen,
zonder ooit maar één cent te hebben afgelost.
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6109-afname-reeele-staatschuld-bij-2-procentinflatie.jpg)
(1) Hierbij is aangenomen dat de inflatie jaarlijks 2% bedraagt. Om het pure inflatie-effect te laten
zien is tevens aangenomen dat de overheidsschuld niet verder toeneemt. (EMU-saldotekort is nihil).
(2) De schuld eind 2062 komt overeen met ca. 6% bbp_2062. bij een groei van het bbp van 3% (2%
inflatie en 1% reëel). In de praktijk wordt de overheidsschuld dan ook nooit terugbetaald maar
uitsluitend doorgeschoven.
Het beeld bij 3% EMU-saldotekort, 2% inflatie, 1% groei bbp en een pensioenreserve die in lijn met
het bbp groeit, is als volgt:
(http://cormol.wordpress.com/2012/05/20/eu-3-obsessie/)
Overheidsschuld in percentage bbp, reëel en werkelijk na aftrek belastingclaim
pensioenreserves 2012=100%
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6109-relatieve-schulontwikkeling-2012-2062.jpg)
(1) De overheidsschuld in percentage bbp (blauw) stijgt geleidelijk van 71,3% naar 95,8% in 2062.
Hoewel de magische 90% grens (Reinhart, Reinhart en Rogoff) natuurlijk klinkklare onzin is,
hechten de politici die zo voor de 3% norm (http://cormol.wordpress.com/2012/05/20/eu-3obsessie/) zijn daar zeer aan. The Road to Serfdom ligt uitnodigend voor ons.
(2) De reële overheidsschuld, gecorrigeerd voor 2% inflatie (rood), stijgt van 100% in 2012 tot 219%10/13
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(2) De reële overheidsschuld, gecorrigeerd voor 2% inflatie (rood), stijgt van 100% in 2012 tot 219%
in 2062. Nominaal stijgt de schuld met 589% naar € 2.516 mld. Mathijs Bouman krijgt in 2035 een
soort Y2K-probleempje met zijn staatsschuldmeter.
(3) De werkelijk overheidsschuld in percentage bbp (licht groen) stijgt van 7,9% bbp naar 32,4%
bbp. Niet bepaald zorgwekkend en die stijging is eenvoudig te voorkomen door
belastinghervormingen door te voeren die de Upper Middle Class haar onevenredige bevoordeling
ontnemen.
(4) Het realiteitsgehalte van de aanname dat de pensioenreserves de ontwikkeling van het bbp
volgen is kwestieus gezien de maximering van de pensioenaftrek tot 100.000 inkomen, de daling
van de opbouwpercentages, de toename van zzp’ers en flexwerkers, de uitbetaling aan de
babyboomers en het (tijdelijk?) oplopen van het aantal werklozen. Maar er zullen ongetwijfeld
andere factoren zijn die ik niet overzie, zoals de afname van het aantal mensen dat het alleen met
AOW of een zeer klein pensioen moeten doen. Niet onbelangrijk is natuurlijk dat de
pensioenfondsen hun rendement voor meer dan 50% buiten Europa maken en dat die rendementen
hopelijk meer dan de 3% groei bbp zullen bedragen. Van 2000 tot 2010 was het gemiddeld
rekenkundig rendement 4,3%.
Stelling 10: In 2013 zal de netto-overheidsschuld dus met ca. € 269 per seconde dalen.
(1) De netto-overheidsschuld daalde in 2012 met € 12,1 mld. of € 385 per seconde. Voor 2013 zal de
brutoschuld met € 821 per seconde stijgen of netto met € 269 per seconde dalen. Mocht u zich echter
nog steeds liever laten voorliegen en bang maken dan kunt u de mede door de Volkskrant
gesponsorde staatsschuldleugenmeter raadplegen:
http://www.z24.nl/economie/artikel_418046.z24/Staatsschuld__elke_seconde_666_euro_hoger.htm
(http://www.z24.nl/economie/artikel_418046.z24/Staatsschuld__elke_seconde_666_euro_hoger.ht
Mathijs Bouman vindt dat de “hoge schuld Nederland kwetsbaar maakt”. Welke hoge schuld
Mathijs? Het volk, dat wij in 1966 nog terecht klootjesvolk noemden, twittert de z24-frame
“staatsschuld stijgt euro 666 per seconde” dagelijks rond en maakt zich daarmee medeplichtig aan
misleiding.
In welke mate we worden misleid blijkt uit de volgende tabel:
Echte overheidsschuldmeter 2013:
(http://cormol.files.wordpress.com/2013/06/6110-echte-staatsschuldmeter-2013.jpg)
11/
13
(1) De z24-meter begint al met een valse start per 1 januari 2013 zodat de schuld systematisch € 2.9
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
(1) De z24-meter begint al met een valse start per 1 januari 2013 zodat de schuld systematisch € 2.9
mld. te hoog wordt voorgesteld. Daarnaast wordt de meter tussentijds niet gelijkgezet zodat hij
inmiddels € 155 per seconde achterloopt. Zelfs als Mathijs zijn schuldmeter stil zet, geeft hij nooit de
juiste stand aan.
(2) De belastingclaim over de pensioenreserves neemt in 2013 naar schatting ook met € 34 mld. toe.
(3) In werkelijkheid daalt de netto overheidsschuld dus in 2013 met ca. € 269 per seconde.
___________
Laatst bijgewerkt 19 augustus 2013
[1] Voor onderbouwing van cijfers en voetnoten zie de volgende bijdragen.
Geactualiseerd
1. Overheidsschuld: Werkelijke overheidsschuld 2012-2014
(http://cormol.wordpress.com/2012/12/29/werkelijke-staatsschuld-2012-2014/)
2. Over de pensioenvermogens pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen en huishoudens
2013 : Pensioenen 2013 (http://cormol.wordpress.com/2012/12/15/pensioenen-2013/)
3. De 3% EMU-norm en logica – of eerder het gebrek aan logica- : EU 3%-norm en logica
(http://cormol.wordpress.com/2012/05/20/eu-3-obsessie/)
Niet geactualiseerd
4. Het netto vermogen van het Rijk 2008-2012: De staatsbalans 2012
(http://cormol.wordpress.com/2013/05/23/de-staatsbalans-2012/)
5. Over schuldreductie, en de vermeende relatie tussen groei en de hoogte staatsschuld voor
Nederland de recente policybrief van het CPB: CPB en overheidsschuld
(http://cormol.wordpress.com/2013/06/05/cpb-en-overheidsschuld/)
6. Over het vermogen van de huishoudens: Rehn en de ECB kunnen me nog meer vertelle
(http://cormol.wordpress.com/2013/04/11/rehn-en-ecb-kunnen-me-nog-meer-vertellen/)n
De geactualiseerde bijdragen zijn aangepast voor de juniraming en de meer recente cijfers van het
CBS. De cijfers in de niet geactualiseerde bijdragen sluiten derhalve niet geheel aan op deze wel
geactualiseerde bijdrage. De verschillen zijn overigens niet materieel.
Jebez
oeker
skunnenhi
ersoms
e
e
n
ve
r
t
e
t
i
e
z
i
e
n
.(
Ov
e
r
da
ed
z
e
a
d
vn
e
r
t
en
t
i
e
s
ht
t
p:
/
/
wor
dpr
ess.
com/
about
t
heseads/
)
Vertel me meer (http://en.wordpress.com/about-these-ads/) |Dismiss this message
Van → Economie, Staatsschuld
4 reacties
1. Henk permalink
Als ik het goed begrijp gaat de logica van dit artikel op zolang de belastingclaim op pensioen
reserve even houdbaar is als het moeten terugbetalen van de uistaande staatschuld.
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
12/
13
101113
St
aat
sschul
dv
oordummi
es|CorMol
Theoretisch natuurlijk prachtig, maar wat gebeurt er in dit verhaaltje als
- pensioenfondsen hun staatsobligaties verkopen en hypotheekpapier opkopen van Nederlandse
banken @ par value (of tegen een waarde dichtbij par)?
- de werkeloosheid stijgt verder, de prijzen van huizen dalen verder door en steeds meer
hypotheekgevers in belatingsproblemen komen; onder politieke druk schrijven pensioenfondsen
flink af op hun hypotheekportefeuille
Beantwoorden
Bewerken
cormol permalink
Dat pleit er voor om de pensioenfondsen zelfstandig hun beleggingsbeleid te laten bepalen
op bedrijfseconomische gronden. Overigens is maar ca 17% van het vermogen van
pensioenfondsen belegd in Nederland. Als dat hypotheekpapier een veilige Loan/value heeft
b.v. < 70% in de huidige markt dan lijkt mij dat niet zo'n probleem. Bovendien kan zo'n
pensioenfonds maar een klein deel van hun vermogen in hypotheken beleggen i.v.m. de
risicospreiding van hun asset mix.
Overigens geldt natuurlijk dat als de hemel naar beneden valt we allemaal een blauwe muts
ophebben.Je kunt ook te pessimistisch zijn.
Beantwoorden
Bewerken
2. Hank permalink
Staatsschuld voor dummies.
Ik ben kennelijk dummer dan een dommy want ik snap niets van het verhaal en de relaties. Het
ontbreekt mij net iets te veel aan context.
Kan het nog dummiër uitgelegd worden? Met een blokschemaatje of iets?
Dank en dank.
Beantwoorden
Bewerken
cormol permalink
U zou het natuurlijk nog eens kunnen proberen met het origineel
http://cormol.wordpress.com/2012/12/29/werkelijke-staatsschuld-2012-2014/
en anders moet ik u toch echt verwijzen naar het volgende artikel:
Aart de Vos,“Nederland: puissant rijk, maar gierig als een oude vrek”, 29 maart 2012.
http://www.mejudice.nl/artikel/791/nederland-puissant-rijk-maar-gierig-als-een-oude-vrek
Beantwoorden
Bewerken
Blog op WordPress.com. | Het Titan thema.
cor
mol
.
wor
dpr
ess.
com/
2013/
08/
10/
st
aat
sschul
dv
oor
dummi
es/
13/
13