Infecties, auto-immuniteit en PANDAS

ME/cvs Vereniging
1 juni 2013.
Infecties, auto-immuniteit en
PANDAS
Verslag van de lezing van Dr. Mady Hornig
op de NSU Conference in Florida op 26
januari 2013
Dr. Mady Hornig is een immunoloog met een
achtergrond als neuropsychiater, en samen
met Ian Lipkin leidinggevende van het
Center for Infection and Immunity van de
Columbia University in New York. Zij heeft
zich gedurende haar carrière gericht op het
ontsluieren van immuunstoornissen zoals
autisme, PANDAS, ADHD en schizofrenie. Dr.
Hornig is intussen een toonaangevend
ME/cvs-onderzoeker geworden.
Infecties, auto-immuniteit en ziektes
Dr. Hornig bracht ME/cvs onder in de categorie ‘neuropsychiatrische aandoeningen’
(aandoeningen die o.a. de waarneming en
de stemming beïnvloeden), en liet zien hoe
infecties symptomen kunnen doen ontstaan
die we er in het algemeen niet mee in verband brengen.
infectie, te lange blootstelling aan giftige
stoffen. Die blijken allemaal dezelfde
stressreactie te veroorzaken. Ditzelfde
ziektemodel kan van toepassing zijn op het
uitbreken van autisme en ADHD in de
kindertijd, MS, schizofrenie en ME/cvs op
middelbare leeftijd en Parkinson en Alzheimer op latere leeftijd.
Ze beschreef een ongelooflijk en tamelijk
beangstigend onderzoek, waarbij in het
bloed van zwangere vrouwen van veertig à
vijftig jaar geleden de ontstekingsbevorderende cytokineniveaus IL-6 en IL-1b
onderzocht werden. Men ontdekte dat
vrouwen van wie de moeders tijdens de
zwangerschap hoge cytokineniveaus hadden, aanleg vertoonden tot depressie en
verminderde activering van de hersenen op
middelbare leeftijd. Dit wijst erop dat die
hoge ontstekingsbevorderende cytokineniveaus de schakelingen in de hersenen van
vrouwelijke foetussen zodanig veranderden,
dat deze vrouwen op latere leeftijd
kwetsbaarder waren voor depressie. En een
aantal van zulke stress-schakelingen spelen
ook een rol bij ME/cvs.
Zij denkt dat ME/cvs waarschijnlijk veroorzaakt wordt door het samenkomen van
drie factoren: tijd, erfelijke aanleg en
omgevingsfactoren. Vooral de factor tijd is
een soort raam dat op elk moment in het
leven open kan gaan, maar Dr. Hornig
focuste daarbij vooral op de zwangerschap:
naar blijkt een periode waarin vele chronische aandoeningen in gang gezet worden.
Het verband tussen infecties en autoimmuniteit
Het verband tussen infecties en autoimmuniteit is sterk, omdat veel autoimmune aandoeningen zich kort na een
infectie voordoen, hoewel andere er jaren
over kunnen doen voor ze zichtbaar worden,
waardoor het moeilijk wordt de veroorzaker
vast te stellen. Als dit een ziekteverwekker
was, kan die heel goed zijn schade al hebben
toegebracht en zelf verdwenen zijn, een
chronisch ontwricht immuunsysteem achterlatend.
Ze liet doorschemeren dat ME/cvs al tijdens
de zwangerschap getriggerd kan worden en
zich dan 20, 40 of 50 jaar niet laten zien, tot
zich een opnieuw een gelegenheid voordoet.
Zoals een stressvolle periode, een nieuwe
PANDAS – een mogelijk model voor ME/cvs
Hornig beschreef vervolgens PANDAS, een
door een infectie veroorzaakte neuropsychiatrische aandoening, die model zou
kunnen staan voor ME/cvs. Kinderen met
ME/cvs Vereniging
PANDAS eten geen eucalyptusblaadjes maar
vertonen direct na een streptokok-infectie
dramatische gedragsveranderingen zoals
dwangstoornissen, tics, stemmingswisselingen en angsten. Verder vertonen zij ook
het soort waakzaamheid en opwinding dat
men ziet bij sommige mensen met ME/cvs.
Veel rond PANDAS is controversieel, maar
men denkt dat het een autoimmuunstoornis is die zijn pijlen richt op de basale
zenuwknopen in de hersenen (waarmee ook
rekening gehouden wordt bij ME/cvs…).
Het is duidelijk dat het probleem schuilt in
de antistoffen ofwel in de immuunrespons.
Cruciale partners: interacties tussen
stresshormoon en immuunsysteem
Het goed functioneren van het centrale
zenuwstelsel is afhankelijk van evenwichtige
immuun- en stressreacties. Zodra die reacties in slechts één deel van het systeem in de
war raken, zoals bij een vermindering van
tryptofaan, kan dat in het hele lichaam
gevolgen hebben. Hornig was hierbij geïnteresseerd in die grootste zenuwbundel buiten
de hersenen: het darmzenuwstelsel ofwel
het darmkanaal…
Afdalen in het darmkanaal
Zij neemt ons vervolgens vanuit de hersenen
mee naar beneden, de darmen in. Op een
heel basaal niveau lijkt dit logisch, aangezien
alles waar ons lichaam op loopt (behalve
gassen) uit onze voeding komt, dus kunnen
we het maar beter goed verteren. Wanneer
bijvoorbeeld de aanvoer van antioxidanten
in onze voeding zoals selenium vanuit de
darmen het lichaam in wordt gestopt, zorgt
dit voor verhoogde niveaus van oxidatieve
stress, ontstekingsbevorderende cytokinen
en auto-antistoffen (auto-immuunreacties).
Met verhoogde auto-antistoffen kunnen de
problemen zich letterlijk in elk deel van het
lichaam voordoen.
Vervolgens ging ze weer naar boven – terug
naar de hersenen. Ons verstoorde darmstelsel heeft ons dus opgezadeld met lage
antioxidantniveaus en hoge niveaus van
ontstekingsbevorderende cytokinen en autoantistoffen. Stuur die hele zaak naar boven,
naar de kostbare en kwetsbare bloed-hersen
barrière die onze hersenen beschermt, en de
mogelijkheid van een scheur ontstaat,
waardoor de hersenen worden blootgesteld
aan allerlei soorten beroerde deelnemers.
Afhankelijk van welk deel van de hersenen
wordt aangevallen is het dan gedaan met je
libido, eetlust, motivatie, energieniveau,
etc… En dan te bedenken dat dat misschien
allemaal begonnen is met een slechte
darmflora.
Meer flora- dan virus-gerelateerd?
Een disbalans in de darmbacteriën zien we
bij darmaandoeningen als het prikkelbaredarmsyndroom en IBD, maar het is inmiddels duidelijk dat slechte darmbacteriën ook
ver buiten het darmstelsel een totale
verwoesting kunnen aanrichten. Ook nietdarmaandoeningen zoals artritis, astma en
zwaarlijvigheid bij mensen met diabetes
type II worden in verband gebracht met
slechte darmbacteriën. Artritis lijkt de eerst
ontdekte ziekte te zijn die geen echte
darmaandoening is, maar toch samenhangt
met slechte darmbacteriën. Door een
keizersnede lijken kinderen een groter risico
te lopen op astma, want ze krijgen zo geen
belangrijke darmbacteriën mee omdat ze
het geboortekanaal niet passeren.
Onderzoekers hebben in de samenstelling
van darmbacteriën drie hoofdtypen gevonden, en ze weten dat een dieet de darmflora
kan beïnvloeden. Het weglaten van suiker en
geraffineerde producten en het gebruik van
pre- en probiotica kan bij een aantal mensen
helpen ontstekingen te verminderen of te
laten verdwijnen. Een fecale transplantatie
kan effectiever zijn, omdat die meer
ME/cvs Vereniging
bacteriën bevat die ons eigen darmstelsel
bevolken.
Groot ME/cvs-darmstelselonderzoek dit
jaar afgerond
Het metagenoomonderzoek van de darmen
van de Shukla CFIDS Association is enkele
jaren geleden van start gegaan, en publicatie
wordt binnenkort verwacht.
Dit onderzoek, waarbij het microbioom van
het maag-darmstelsel bestudeerd wordt, zal
vaststellen of de verhouding tussen normale
en ziekteverwekkende bacteriën bij ME/cvspatiënten uit balans is. Daarnaast zal dan
duidelijk worden of inspanning ervoor zorgt
dat schadelijke bacteriën vanuit de darmen
in het lichaam terechtkomen en de
uitputtingsverschijnselen veroorzaken die zo
kenmerkend voor de ziekte zijn.
De resultaten van dit onderzoek zouden niet
alleen microbiële biomarkers voor ME/cvs
kunnen opleveren, maar ook doelgerichte
behandelingen om de bacterieverhoudingen
weer in balans te brengen.
Bron:
http://simmaronresearch.com/2013/03/hor
nig/
Cytokinen: proteïnen die een rol spelen in de
immuunafweer en het activeren van bepaalde receptoren
Fecale transplantatie: transplantatie van
fecale (ontlasting-) bacteriën van een gezond
persoon naar een ziek persoon
IBD: Inflammatory bowel disease (in het
Nederlands ook wel: inflammatoire darmziekten); een groep chronische ontstekingen
van het maag-darmkanaal
Metagenoom: al het genetische materiaal
dat in een bepaalde omgeving aanwezig is
Microbioom: alle micro-organismen in en op
ons lichaam
Microbieel: met betrekking tot of veroorzaakt door microben ofwel eencellige microorganismen zonder celkern
Oxidatieve stress: Bij oxidatieve stress
worden vrije radicalen geproduceerd die de
cellen kunnen beschadigen
PANDAS: Paediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with
Streptococcus. Vert: auto-immune neuropsychiatrische stoornissen bij kinderen
verbonden met de streptokok-bacterie;
subtype van OCS (Obsessieve Compulsieve
Stoornis)
Verklarende woordenlijst:
Antioxidant: stof die oxidatie tegengaat en
daardoor in staat is schadelijke vrije radicalen te neutraliseren
Biomarker: Een kenmerk dat objectief wordt
gemeten en geëvalueerd als een indicator
van een bepaalde ziekte
ME/cvs Vereniging