Richtlijn omgaan met suïcidaliteit
advertisement
Begeleiding van suïcidale patiënten: een richtlijn voor verpleegkundigen Esther Meerwijk, UMC Utrecht Topzorg in de GGZ-verpleegkunde: waar praktijk en kennis elkaar vinden! 26 mei 2008 [email protected] Richtlijn Effectief omgaan met suïcidaliteit bij patiënten met schizofrenie of een aanverwante psychotische stoornis Overzicht • Wat was het probleem? • Wat doet de richtlijn voor u? • Hoe zit het met de wetenschappelijke basis? • Wat is er nodig zodat u de richtlijn kunt gebruiken? • Vragen • Samenvatting Wat was eigenlijk het probleem? 1. verpleegkundigen bespreken suïcidaliteit vaak niet actief met hun patiënten (Talseth, 1999; Mclaughlin, 1999; Sun, 2005) 2. beoordelen van suïciderisico is niet straight forward 3. bij bestaande richtlijnen ontbreekt wetenschappelijke basis, of ze hebben weinig aandacht voor verpleegkundigen 4. spanning en onrust Wat doet de richtlijn voor u? Richtlijn ondersteunt bij: 1. bespreekbaar maken van suïcidaliteit met patiënten 2. beoordelen van het suïciderisico 3. selecteren en uitvoeren van interventies waardoor uw bekwaamheid toeneemt Schizofrenie stond bij de ontwikkeling centraal Onderliggende principes: 1. de beleving van de patiënt staat centraal (openheid, vertrouwen, acceptatie, niet-veroordelend luisteren) 2. een therapeutische relatie is essentieel (empathie, beschikbaarheid) 3. suïcidaliteit is complex 4. verantwoordelijkheid voor zorg aan een suïcidale patiënt moet worden gedeeld met andere hulpverleners (overleggen) Opbouw van de richtlijn: • deel A: theoretische onderbouwing en aanbevelingen • deel B: gegevensverzameling en interventies • basisanamnese • voortgezette anamnese • beoordelen en behandelen • factoren die suïciderisico beïnvloeden • aanbevelingen • onderliggende principes • classificatie van ernst en risico • gegevensverzameling • vaststellen van probleemgebieden • interventies basisanamnese suïcidaliteit? ja voortgezette anamnese interventieplan nee geen voortgezette anamnese Hoe zit het met de wetenschappelijke basis van deze richtlijn? Literatuurstudie eerste concept Expert panel voorlopige versie Pilot studie definitieve versie Legitimatie V&VN Literatuurstudie: • suicide, risk factor, risk assessment, schizophrenia • Medline, EMBASE, CINAHL, Psycinfo, Cochrane • uitgesloten: medicatiestudies, kinderen & jeugd enkele resultaten: • Practice guideline for the assessment and treatment of patients with suicidal behaviors. APA (2003) • Hawton et al., Schizophrenia and suicide: Systematic review of risk factors. (2005) • Preston & Hansen, A systematic review of suicide rating scales in schizophrenia. (2005) Literatuurstudie eerste concept Expert panel voorlopige versie Pilot studie definitieve versie Legitimatie V&VN Expert panel: • 4 patiënten • 4 verpleegkundig specialisten • 1 psycholoog • 1 psychiater alle leden zijn geïnterviewd Literatuurstudie eerste concept Expert panel voorlopige versie Pilot studie definitieve versie Legitimatie V&VN Pilot studie (methode): • 21 verpleegkundigen (GGZ Altrecht en Adhesie) • 2 halve dagen scholing • 5 maanden toetsingsperiode • 2x een groepsinterview op beide locaties • afgenomen anamneses zijn verzameld en beoordeeld • vragenlijst voor de verpleegkundigen na afloop Pilot studie (resultaten & conclusie): • enthousiast over de basisanamnese, en iets minder over de voortgezette anamnese • steun vooral ervaren bij bespreekbaar maken van suïcidaliteit en beoordelen van suïciderisico • steun bij selecteren en uitvoeren van interventies minder groot • komt minder tot z’n recht als een tolk nodig is • integratie in eigen aanpak vergt oefening • advies: implementeren in GGZ Literatuurstudie eerste concept Expert panel voorlopige versie Pilot studie definitieve versie Legitimatie V&VN Wat is er nodig zodat u de richtlijn kunt gebruiken? Individueel: • aanpassen van voorbeeldzinnen aan eigen stijl • vereist training • idee loslaten dat suïcidaliteit toeneemt door er over te spreken Instellingsnivo: • management moet gebruik dragen • doelstelling moet duidelijk zijn • plan van aanpak met tijdspad • regelmatig evalueren Gelegenheid voor vragen en opmerkingen Samenvattend • richtlijn voor het omgaan met suïcidaliteit • richtlijn ondersteunt bij: 1. bespreekbaar maken van suïcidaliteit met patiënten 2. beoordelen van het suïciderisico 3. selecteren en uitvoeren van interventies • stevige basis in wetenschappelijk bewijs en deskundigheid van experts • getoetst in de praktijk • advies: implementeren in GGZ-verpleegkunde Begeleiding van suïcidale patiënten: een richtlijn voor verpleegkundigen [email protected] [email protected]
