Het doel van Rotary is het stimuleren van het ideaal van

Vocational Service
de Start en de Toekomst
RAPPORT VAN DE WERKGROEP
”VOCATIONAL SERVICE 2003 EN DE TOEKOMST”
in opdracht van het Gouverneursberaad
uitgebracht december 2003
definitieve uitgave 20 februari 2004
1
“Vocational Service, de start en de toekomst”
1. Inleiding
De ad hoc werkgroep ‘Vocational Service 2003 en de toekomst’ is op 7 mei 2003 ingesteld
door het gouverneursberaad. De taak van de werkgroep was om als denktank met
voorstellen te komen naar het Gouverneursberaad hoe Vocational Service meer
geïntegreerd kan worden in de Rotary clubs dan nu veelal het geval is. Tevens diende de
werkgroep te onderzoeken of herijking en revitalisering van Vocational Service, met het oog
op het eeuwfeest van Rotary, inhoudelijk tot de mogelijkheden behoort.
De samenstelling van de werkgroep is aan het einde van deze notitie weergegeven.
2. Uitgangspunten
De basis van Rotary wordt gevormd door de avenue Vocational Service.
Bij de start van Rotary International, nu bijna 100 jaar geleden, was het hoofddoel te streven
naar hoge ethische normen bij de uitoefening van het beroep.
In de huidige tijd kan de basis gedachte van Vocational Service als volgt worden
omschreven:
1] het bewust worden, formuleren en respecteren van hoge ethische normen in de
uitoefening van het beroep;
2] het tonen van maatschappelijke betrokkenheid in en door middel van de
beroepsuitoefening; d.w.z. die houding uitstralen en hanteren in je contacten met
collega’s, medewerkers en beroeps- of bedrijfsrelaties, in brede zin;
3] het concreet gestalte geven van dienstbaarheid aan de samenleving in de
beroepspraktijk.
Met de omschrijving van deze ethische hoofddoelstelling van Rotary, gekoppeld aan de
bewuste keuze om zoveel mogelijk verschillende beroepsgroepen in het ledenbestand van
iedere club op te nemen, is Rotary uniek en onderscheidt zich daarmee van alle andere
Service clubs.
De bovenstaande omschrijving van Vocational Service is op zich niet nieuw.
Nog in 1989 stelde de “Council on Legislation” de volgende [ vrij vertaalde] gedragscode op
voor Rotarians in hun werk en beroep:
Van een Rotarian wordt verwacht dat hij/zij
- het beroep ziet als een mogelijkheid voor dienstbaarheid;
- naar letter en geest getrouw zal zijn aan de ethische codes van het beroep, aan de wetten
van mijn land en aan de ethische standaards van mijn omgeving;
- het beklede beroep waardig zal uitvoeren, met hoge ethische standaards;
- eerlijk zal zijn ten opzichte van allen, waarmee hij/zij in werk en beroep te maken hebben;
- alle beroepen zal respecteren die dienstbaar zijn aan de samenleving;
- het beroep zal gebruiken om mogelijkheden voor jongeren te openen, om anderen te
helpen en de kwaliteit van leven in de omgeving te verbeteren;
- zijn/haar zaak of beroep eerlijk en oprecht in de publiciteit zal brengen;
- zijn/haar mede rotarians niet bevoordelen zal ten koste van anderen, niet in de zakelijke
noch in de privé sfeer.
2
Ethisch verantwoord handelen is noodzakelijker dan ooit De verschillende ontwikkelingen in
het bedrijfsleven geven dat duidelijk aan.
Beroepsethiek is een prominent gemeenschappelijk element in alle professies. Een professie
onderscheidt zich van niet-professies vaak in belangrijke mate door haar morele
uitgangspunten, codes en normen. De morele kern van het beroep is wezenlijk voor het
vertrouwen dat anderen in de beroepsbeoefenaren kunnen stellen.
De jonge generatie beroepsbeoefenaren hebben nadrukkelijk aandacht voor deze
maatschappelijke en morele dimensie van het beroep.
De ontwikkelingen in de samenleving, wetenschap en techniek verlopen echter zo
stormachtig dat een proces van systematische en voortdurende morele vernieuwing nodig is
om gelijke tred te houden met de permanente innovatie in de beroepspraktijk en de
maatschappelijke, technische en economische context daarvan.
De primaire taak en verantwoordelijkheid van Vocational Service dient derhalve ook het
voortraject te viseren van de toepassing van “hoge ethische standaarden”.
Rotary in Nederland dient zich te bezinnen op de manier waarop zij Rotarians in de
dagelijkse praktijk kan ondersteunen en instrumenten kan aanreiken om snelle verandering
en complexiteit en morele verlegenheid het hoofd te bieden.
Om Vocational Service, nogmaals, de basis van Rotary, beter tot uitdrukking te laten komen
in de omschrijving van de missie, zou de huidige omschrijving als volgt kunnen worden
aangepast:
[gebaseerd op de omschrijving zoals vermeld in het jaarboek 2003/2004]
Het doel van Rotary is het stimuleren van het ideaal van dienstbaarheid aan de
samenleving, met name door
1 het respecteren en toepassen van hoge ethische normen in bedrijf en beroep,
met maatschappelijke betrokkenheid bij de beroepsuitoefening;
2 vanuit het beroep de maatschappij te dienen;
3 het beter leren kennen van anderen als een gelegenheid tot dienstbaarheid;
4 internationaal begrip, goede onderlinge verstandhouding en vrede door een
wereld omvattende kameraadschap van mensen, verenigd in het ideaal van
dienstvaardigheid.
3. Activiteiten en acties naar buiten.
Dienstverlening vanuit het beroep kan op verschillende manieren plaats vinden.
Enerzijds kunnen doelgerichte projecten op landelijk [of internationaal] niveau meer aandacht
krijgen of kunnen nieuwe worden gestart. Daarmee wordt Rotary ook beter bekend bij de
‘buitenwereld’.
Rotary Doctors Bank is een reeds lang bestaande activiteit, waarmee medici en tandartsen
hun expertise beschikbaar stellen aan hulpzoekenden in ontwikkelingslanden.
Van recenter datum zijn de activiteiten van de sedert 1996 op de noordelijke Veluwe
werkzame Stichting JobRotary. Deze wordt thans omgevormd tot een stichting met
afdelingen in andere Rotary districten of regio’s in Nederland. De doelstelling blijft
ongewijzigd, namelijk het verlenen van hulp aan oudere werkzoekenden door als
intermediair op te treden tussen werkgever en werknemer en door het begeleiden en geven
van adviezen bij sollicitaties. Het is een activiteit die door samenwerking van meerdere
Rotaryclubs in een bepaald gebied wordt uitgevoerd.
Anderzijds door gebruik te maken van de binnen Rotary beschikbare kennis en expertise en
die over te dragen aan de samenleving. Deze kennisoverdracht kan plaats vinden door
beroepsgroepen binnen Rotary bijeen te brengen en te laten discussiëren over een bepaald
probleem, om met elkaar tot een beter en verhelderend inzicht over het betreffende
3
probleem te komen. Desgewenst kan men vervolgens met een standpunt over het
besproken onderwerp naar buiten treden. Dat kan in de vorm van een persbericht of artikel in
de pers, maar ook op een daartoe te organiseren bijeenkomst door Rotary.
Bovendien zal men zich moeten afvragen in hoeverre ook een voorbeeldfunctie ingenomen
wordt, zodat het niet alleen bij woorden blijft, maar dat men zich ook manifesteert.
Op landelijk niveau opinies vormen over belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen zet
Rotary ook beter ‘op de kaart’. Enkele beroepsgroepen hebben reeds een landelijk overleg,
zoals de ‘Medical Fellowship of Rotary’, maar dit kan veel verder worden uitgebreid.
4. Duidelijker profilering van Vocational Service.
Algemeen
Het is van belang dat Rotarians doordrongen zijn van de fundamentele betekenis van
Vocational Service en dus van een wezenlijke dimensie van Rotary.
Het Rotary lidmaatschap moet een moreel onderscheidingsteken zijn dat elke dag in het
werk wordt waar gemaakt. Selectie en cultuur binnen Rotary moeten aan dat uitgangspunt
recht doen. Dat iemand tot de top in zijn of haar vak behoort in een bepaalde locale
gemeenschap is weliswaar een noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde voor het
Rotary lidmaatschap. De Rotarian belichaamt daarenboven morele kwaliteiten die in zekere
zin opmerkelijk zijn; hij of zij geeft in ieder geval blijk van gevoeligheid voor en reflectie op de
normatieve aspecten en de morele dimensie van de beroepspraktijk.
Het is een unieke Rotary activiteit, maar die moet wel gevoed en uitgevoerd worden.
Vocational Service is intern bindend en versterkt het imago van Rotary naar buiten.
Op het niveau van de club
Binnen de club moet Vocational Service duidelijker op de agenda geplaatst worden, het is
immers de basis van Rotary.
Het gaat niet alleen om beroepspraatjes en bedrijfsbezoeken, maar vooral ook over vragen
die samenhangen met de wijze van uitoefening van dat beroep. Ook gaat het om ethische
problemen waar Rotarians tegen aanlopen, deze in de club bespreekbaar te maken en
elkaar te steunen.
Om een dergelijke discussie te voeren is allereerst zelfreflectie nodig: hoe dien ik in allerlei
situaties ethisch verantwoord te handelen. Het vermogen tot zelfreflectie, maar ook het
spreken daarover in de club, zal binnen Rotary moeten worden opgebouwd, dat gaat niet
vanzelf. Ethische dilemma’s moeten in een open doch vertrouwelijke sfeer besproken
kunnen worden, van belang voor degene die een probleem inbrengt, maar ook van belang
voor de andere clubleden, die met deze discussies hun voordeel kunnen doen. Daarbij gaat
het niet om een vorm van “zelfverheerlijking” [‘hoe goed heb ik dit opgelost’], maar meer om
het vergroten van het “zelfreinigend vermogen” binnen de club.
De aanwezige sfeer van vertrouwen en vertrouwelijkheid binnen de club, de aanwezigheid
van vertegenwoordigers van uiteenlopende beroepen en met verschillende achtergrond, kan
door discussie over ethiek in de beroepsuitoefening leiden tot een dergelijke
zelfreflecterende capaciteit. Zulke discussies zullen de sfeer in de club zeker ten goede
komen.
Gesprekken over ethische dilemma’s kunnen geïnitieerd worden door het aan de orde stellen
van een probleem door een mede Rotarian, in interviews, of in de vorm van een
actualiteitspanel. Het opstellen van een jaarplan door de commissie Vocational Service van
4
elke club is hierbij van belang, omdat dit de commissie Vocational Service dwingt om na te
denken over de invulling van deze avenue. Verschillende clubs hebben al goede ervaringen
met het vaststellen van jaarthema’s, waarin ook Vocational Service aspecten zijn
opgenomen.
Ook de andere avenues kunnen profiteren van het hoge “vocational gehalte” van de club en
dienen hierop aan te sluiten.
Op het niveau van het individuele lid
Bij de voorlichting over het lidmaatschap van Rotary moet duidelijk de basis van Rotary aan
de orde worden gesteld.
Rotary kent vier ‘avenues’,maar die van Vocational Service dient de meeste aandacht te
krijgen.Daaruit komt ook naar voren, dat het lidmaatschap geen vrijblijvende aangelegenheid
is. Het vooraf bespreken van de “four-way-test”in een gemoderniseerde vorm is daarbij
een goede hulp. Deze zogenoemde four-way-test is een hulpmiddel bij wat we denken,
zeggen en doen, maar met name gericht op besluiten die in,of vanuit het beroep genomen
moeten worden. Het is ook een hulpmiddel om de zelfreflectie te stimuleren en te
structureren.
De oorspronkelijke Engelse tekst wordt veelal als volgt vertaald:
-is het waar
-is het billijk voor alle betrokkenen
-bevordert het onderling vertrouwen en vriendschap
-komt het alle betrokkenen ten goede.
Wanneer bijvoorbeeld een bedrijf of een organisatie moet bezuinigen om te kunnen
overleven, lijkt deze toets onhoudbaar, hoewel bij duidelijke bespreking van de problematiek
met voorstellen voor verschillende opties, het begrip voor te nemen besluiten zal toenemen.
Maar veelal zullen niet alle vier de vragen met ‘ja’ beantwoord kunnen worden. Vele
Rotarians hebben dan ook moeite met het gebruiken van deze toets in de huidige
samenleving.
Een wat andere formulering kan hierbij wellicht helpen:
- spreek ik de waarheid
- is het eerlijk naar alle betrokkenen
- bevordert het onderling vertrouwen en vriendschap
- is het maatschappelijk verantwoord.
De four-way-test is misschien niet de beste manier om op het niveau van het
individuele lid ethiek “thuis te bezorgen”; het geeft de schijn van houvast
[zoals alle codes], is deels vaag of – als letterlijk geïnterpreteerd- te
gedetailleerd en te veeleisend.
Rotary moet een gezaghebbend ‘Rotary International Professional Ethics
Institute’ hebben , zoals het dat ook heeft op het gebied van ‘peace studies’,
dat gezaghebbende documenten opstelt die internationaal gebruikt kunnen
worden en die via websites/nieuwsbrieven beschikbaar komen. Iedereen die
over internet beschikt kan dan kennis nemen van de dilemma’s in morele
kwesties, de codes en de algemene principes. Tevens is men dan op de
hoogte van de internationaal vaak verschillende beoordelingen van normen en
praktijken.
5
Bij het installeren van nieuwe leden moeten zij duidelijk gewezen worden op de inhoud van
het lidmaatschap en het niet-vrijblijvende karakter van dat lidmaatschap.
Gedacht kan worden aan het voorlezen en overhandigen van het volgende
“Vocational Service Protocol”:
-als Rotarian is integriteit mijn leidraad
-als Rotarian zal ik vanuit mijn beroep en andere functies, mij inzetten voor een
betere wereld
-als Rotarian zal ik me [ook] inzetten voor de avenues Club- Community- en
International Service
-als Rotarian zal ik de idealen van Rotary uitdragen.
Dit protocol zal dan ook in voorgedrukte versie beschikbaar zijn en mede ondertekend
worden door de voorzitter van de Rotary club en het betreffende nieuwe lid.
Op die wijze worden de leden van de club zelf ook regelmatig herinnerd aan de
bestaansreden van Rotary en de verplichtingen die het lidmaatschap inhouden. Vocational
Service is ook een attitude!
Voor nieuwe leden zijn mentoren onmisbaar. Er is [te] veel vakjargon en er zijn veel
gewoontes binnen Rotary waarbij een nieuw lid ondersteund dient te worden.
Het regelmatig organiseren van een districtsbijeenkomst speciaal voor nieuwe leden, om hen
met Rotary meer vertrouwd te maken, kan hierbij een belangrijke rol spelen.
Op het niveau van de omgeving van de club.
Bij het goed invullen van Vocational Service krijgt Rotary vanzelf een positiever imago in de
omgeving. Door op gezette tijden [jaarplan] over Vocational Service activiteiten te spreken of
te schrijven wordt een goede bijdrage geleverd aan de PR van Rotary.Gedacht kan worden
om jaarlijks een verslag van belangrijke Vocational Service activiteiten te publiceren op
landelijk niveau, met de mogelijkheid om dit op lokaal niveau met enkele details aan te
vullen.
Elke club kan ook activiteiten naar buiten organiseren, zoals beroepsvoorlichting op scholen,
meedoen met JobRotary activiteiten, het organiseren van symposia over actuele
onderwerpen, etc. De herkenbaarheid en de aantrekkelijkheid voor jongeren wordt daarmee
sterk vergroot
5. Te nemen acties
1. implementeren van een moderne omschrijving van Vocational Service
[pag. 1; 2e alinea ]
2. aandacht geven aan systematische morele bewustwording en vernieuwing
[pag.2; 1e alinea]
3. aanpassen van de missie van Rotary [pag.2; 2e alinea]
4. het inzetten van deskundigheid ten bate van de samenleving [pag.2; 3e alinea]
5. bijeenbrengen van beroepsgroepen ter bespreking van maatschappelijke problemen:
het organiseren van thematische bijeenkomsten [pag.2;3e alinea en pag.3; 1e alinea ]
6. bij beroepspraatjes met name aandacht voor vragen die samenhangen met de
beroepsuitoefening [pag. 3; 4e alinea ]
7. opbouw van kritische zelfreflectie in de club [pag. 3; 4e alinea ]
8. behandeling van ethische vragen in de club [pag.3; 4e alinea en pag.4; 1e alinea ]
9. aanpassen van de ‘four way test’ [pag.4; 2e en 3e alinea ]
10. instellen van een ‘Rotary International Ethics Institute’ [pag. 4; 4e alinea ]
11. opnemen en uitdragen van een ‘Vocational Service protocol’ [pag.5; 1e alinea ].
6
6. Inzake de Multi District Conferentie in 2005 ( MDC 2005 )
Gebaseerd op het voorgaande kunnen de volgende activiteiten opgepakt worden c.q.
gecontinueerd worden, die op de Multi District Conferentie
op 16 april 2005 in de vorm van tentoonstellingen, voorbeelden, posters en dergelijke
gepresenteerd kunnen worden.
Er is sprake van een ‘bottum-up’ benadering wanneer activiteiten van de clubs ingepast
kunnen worden in een meer algemeen, landelijk, kader.
Vanuit het gouverneursberaad kunnen ideeën worden gelanceerd, die de clubs vertalen in
activiteiten, een ‘topdown’ benadering.
Voorts kan onderscheid worden gemaakt tussen activiteiten door individuele clubs, door
samenwerking van clubs per regio of per district, nationale en internationale activiteiten.
Het gaat daarbij om daadwerkelijke hulp, niet om te profileren met het binnenhalen van geld
[hoewel projecten om financiële ondersteuning te verkrijgen voor de uitvoering wel
noodzakelijk zijn.]. De clubs, maar ook het gouverneursberaad, zijn uiteraard vrij
onderwerpen te entameren, of bestaande activiteiten te versterken.
Enkele suggesties zijn:
>Inventariseren wat er reeds in de clubs gebeurd.
>Het starten van discussies over Vocational Service in de Rotary clubs.
>JobRotary.
>RYLA’s.
>Ondersteunen van zorgboerderijen.
>‘Braintrust’ projecten: expertise uit één of meer clubs bijeenbrengen om locale of regionale
problemen in de samenleving te bespreken [voorbeeld: effecten van de vogelpest].
> Ondersteunen van de agrarische sector in natuurbehoud doelstellingen
[samen met de gewestelijke land- en tuinbouw organisaties].
> Ondersteunen van verdwijnende beroepen of opleidingen [voorbeeld : het verdwijnen van
de sociale advocatuur; afwezigheid van vakopleidingen in de bouw –zoals dat voorheen op
de ambachtscholen gebeurde-].
>Organiseren van bijeenkomsten om maatschappelijke ontwikkelingen te analyseren, waarbij
wordt nagegaan hoe Rotary hierop moet reageren en hoe Rotarians beroepsmatig hiermee
omgaan.
> Organiseren van thematische bijeenkomsten per beroepsgroep.
> Stages aanbieden in diverse bedrijven, waarmee ook de jeugdwerkeloosheid tegen wordt
gegaan.
> Bestrijding van analfabetisme.
> Water problematiek [o.a pompen slaan in de derde wereld]
De Multi District Conferentie ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van Rotary, kan
een impuls geven aan het positioneren van Vocational Service als kern van Rotary, door er
de aandacht op te vestigen, door te inspireren, door clubs aan het werk te zetten,
voorafgaand aan en volgende op deze conferentie.
--------------------------------------De werkgroep “Vocational Service 2003 en de toekomst” was als volgt samengesteld:
Rtn
Rtn
Rtn
Rtn
Rtn
Rtn
Koen Verhoeff
Wim van Kalleveen
Jeroen van den Hoven
Margriet Kleter
Hans van Leerdam
Jacqueline van de Pol
RC Wageningen-Bergpoort
RC Bennekom
RC Rotterdam-Kralingen
RC Wageningen-Bergpoort
RC Hoorn
RC Nijmegen
voorzitter
secretaris
lid
lid
lid
lid
7