Onderstaande beschouwing is het resultaat van een

1
“ROTARY TUSSEN BOTSENDE CULTUREN”
Gepresenteerd tijdens de plenaire bijeenkomst Districts Assembly 20 maart 2004
Tijdens een bijeenkomst van inkomend voorzitters 2003-2004 van district 1600 werden
zaken besproken die het komend bestuursjaar van belang werden geacht. Opvallend vaak
kwam daarbij de vraag naar voren of Rotary een rol zou kunnen, en moeten, spelen bij de
toenemende maatschappelijke spanningen die zowel mondiaal als nationaal, zijn waar te
nemen.
We constateerden dat de internationale verhoudingen diepgaand worden beïnvloed door
wantrouwen en angst voor terreur vanuit andere religies en culturen. Binnen de eigen
landsgrenzen worden we geconfronteerd met sociale spanningen, die samenhangen met de
grote aanwezigheid van migranten uit landen, met eveneens een andere cultuur en religie. In
politiek Den Haag is recent zelfs officieel gesproken van “het mislukken van de integratie van
grote groepen in onze samenleving”.
Voor enkele van de toen inkomende voorzitters, in alfabetische volgorde Gooitzen Zitman,
Cees Zuiderwijk en Wim van Zijp was dit aanleiding om die vraag eens uit te diepen. Dit is
hiervan het verslag.
In 1930, bij het 25 jarig bestaan van Rotary, dat is nu bijna 75 jaar geleden, stelde Paul Harris:
“Als Rotary zijn feitelijke doelstelling wil realiseren moet het altijd evolutionair en bij
gelegenheid zelfs revolutionair zijn.”
Gesterkt door de aansporing van de grondlegger hebben wij gezocht naar een manier waarop
Rotary zou kunnen inspelen op uitdagingen van deze tijd.
Uitgangspunt was het gemeenschappelijk gevoelen dat de groeiende maatschappelijke
spanningen een dringend appèl doen op Rotary op grond van haar doelstellingen.
Die doelen lijken nu verder weg dan ooit. Om vat te krijgen op de probleemstelling hebben
wij de oorspronkelijke vraag opgesplitst in drie deelvragen.
I. HEEFT ROTARY IN DE AFGELOPEN JAREN KANSEN LATEN LIGGEN?
1. Fixatie op fondsenwerving
Voor de interne oorzaak van die fixatie op fondsenwerving citeren wij Jan Mastenbroek:
”Rotary dreigt te worden overstemd door haar eigen weldaden. Onze doelstellingen worden
hier achter onzichtbaar. In plaats van middel om onze doelstellingen te realiseren lijkt
fondsenwerving doel op zich te worden. Ik zie een effect dat in wezen strijdig is met de
doelstellingen van Rotary”. (Einde citaat.)
De buitenwereld ziet o.a. door de bekende foto’s in de krant van keurige heren, die elkaar een
grote cheque overhandigen, de Rotary in elk geval als een liefdadigheidsinstelling.
Met deze constatering is het uitdrukkelijk niet onze bedoeling afstand te nemen van deze, op
zich zo goede, activiteiten van de Community Service, maar wel om onszelf geen zand in de
ogen te strooien en in te zien dat liefdadigheid alléén, niet volstaat om onze doelstellingen te
realiseren.
1
2
2. Te beperkt debat
Een andere activiteit van Rotary die bij uitstek zou kunnen bijdragen aan een beter begrip
tussen de mensen, is de Vocational Service. Maar ook hier worden naar onze mening kansen
gemist. Discussies in dit kader komen vaak slecht van de grond komen en bloeden snel weer
dood. We zien daarvoor een drietal oorzaken.
In de eerste plaats leggen wij onszelf grote beperkingen ten aanzien van de inhoud van onze
discussies. De tweede en derde oorzaak zijn gelegen in de homogene samenstelling van onze
clubs enerzijds en een bij voorbaat gedeeld waarden- en normenpatroon anderzijds.
Deze combinatie is niet zo verwonderlijk als men zich realiseert, dat men een groep is, omdat
men bepaalde waarden deelt. Werkelijk zinvol debat kan men dan ook niet verwachten
binnen een groep. Zinnig debat kan alleen worden verwacht tussen personen, die afkomstig
zijn uit groepen met elk een verschillende culturele achtergrond of levensbeschouwing.
II. KAN ROTARY EEN ROL SPELEN BIJ HET ZOEKEN VAN EEN WEG TERUG?
Het antwoord hierop is wat ons betreft een volmondig “ja”. Rotary zit vol met sterke punten.
Wat als bijzonder punt opvalt, is het gemak waarmee je mensen kunt ontmoeten, die je van je
leven nooit eerder gezien hebt en die je ook nooit gesproken zou hebben, als er geen Rotary
was.
Rotary is in feite een ijzersterke formule om mensen met elkaar in gesprek te brengen.
Op de keeper beschouwd is Rotary het grootste, wereldwijde ontmoetingskader op nietreligieuze en niet-politieke grondslag.
Als we inzien dat een hernieuwde focus nodig is om de doelstellingen te vertalen naar deze
tijd, dan zal dat geheel binnen de statuten van Rotary moeten worden vormgegeven. We
menen echter, dat met respect voor de mondiale samenhang, er genoeg autonomie binnen de
clubs is, om dat ook te kunnen doen.
Rotary kan geen rol spelen tussen botsende culturen zonder over de hieruit voortvloeiende
problemen te spreken. Willen we zo’n rol spelen, dan zullen we de discussie over problemen
in onze samenleving niet langer angstvallig uit de weg kunnen gaan.
Het taboe, dat tot de dag van vandaag binnen de Rotary rust op het bespreken van
politieke zaken, staat in wezen haaks op het bereiken van de eigen doelstellingen.
We zouden een voorbeeld kunnen nemen aan de Bilderberg Conferentie of aan het Wereld
Economisch Forum in Davos. Op lokaal niveau kan ook de Rotary een platform voor dialoog
zijn en de mogelijkheid bieden aan de representanten van allerlei groeperingen om elkaar
frequent te ontmoeten.
We moeten af van het idee dat, door over politiek te praten, Rotary een politieke organisatie
zou worden. Dat is nadrukkelijk niet het geval, want Rotary heeft immers geen eigen
standpunten om uit te dragen en kent ook geen eigen waarheid.
SAMENSTELLING VAN ONZE CLUBS:
2
3
De veranderde discussieopzet is alleen mogelijk met een veel grotere diversiteit in het
ledenbestand. Bij het aantrekken van nieuwe leden zal daarom in principe in alle sectoren van
de samenleving moeten worden gezocht. Pas als een substantiële diversiteit binnen een club is
bereikt, kan opnieuw een zinvolle vorm worden gegeven aan wat, naar onze mening, de kern
van de Vocational Service en als zodanig ook de essentie van Rotary is:
Van de ander én van onszelf vragen, dat we luisteren naar elkaar om de eigen visie te
toetsen en zonodig bij te stellen.
Het profiel waaraan nieuwe leden moeten voldoen, zou kunnen luiden:



iets in de samenleving betekenen en een bepaalde verantwoordelijkheid dragen.
bereid zijn zijn of haar keuzes daarin toe te lichten én bereid zijn daar ook op
aangesproken te worden.
de doelstelling en werkwijze van Rotary aanvaarden.
Over het algemeen zullen het mensen zijn, die op basis van een individuele
verantwoordelijkheid de eigen groepswaarheid durven te relativeren en oog hebben voor
andermans rechten en bestaansmogelijkheden.
Als onze clubbijeenkomsten in deze zin worden aangepast, zal Rotary bij uitstek geschikt zijn
om religieuze en culturele tegenstellingen te overbruggen. Zo geschikt, dat een Rotary, die
haar doelstellingen serieus neemt, het als een opdracht zou moeten beschouwen veel méér
mensen met een verscheiden achtergrond binnen haar organisatie te krijgen.
Een ware evenwichtskunst tussen vriendschap en openheid zal nodig zijn en dat is zeker
géén eenvoudige opgave.
Wat onveranderd blijft, is de eis tot inzet en tot een constructieve bijdrage aan de gemene
zaak. Community Service en International Service blijven daarin natuurlijk een belangrijk
rol spelen.
Het lidmaatschap wordt misschien minder exclusief, maar wint aan betekenis. Het betekent
een aanvaard worden, niet persé als gelijke, maar wel als gelijkwaardig, ook al heeft men
andere opvattingen of een andere levensbeschouwing.
III. Kunnen we hier concreet iets bijdragen?
Naar onze mening ligt die bijdrage besloten in het antwoord op de volgende drie vragen:
1. Waar gaat het in onze clubs werkelijk om?
2. Hebben wij plaats voor mensen met een andere culturele achtergrond?
3. Gaan we met elkaar praten over relevante politieke zaken?
En dat is nu het leuke van Rotary: Die antwoorden mag U zelf geven.
Gooitzen Zitman
RC Rijswijk
3
4
Cees Zuiderwijk
Wim van Zijp
RC Pijnacker-Nootdorp
RC Oegstgeest-Rhijngeest
4