Xenophon - Wikipedia

Xenophon - Wikipedia
Niet aangemeld
artikel
overleg
bewerk
overlegpagina ip-adres
bijdragen ip-adres
aanmelden / registreren
geschiedenis
Wikipedia is een project zonder winstoogmerk: doneer
alstublieft vandaag nog.
$3.638.758
[Verbergen]
Doel: $6.000.000
Nu doneren »
zoeken
Deze Wikipedia telt sinds vandaag meer dan een half miljoen artikelen, zie het persbericht en het 500.000ste artikel.
Artikel
Zoeken
Xenophon
navigatie
Hoofdpagina
Dit artikel gaat over de schrijver Xenophon van Athene. Voor een andere schrijver met dezelfde naam, zie Xenophon van Efese.
Artikelindex
Categorieën
Recente wijzigingen
Nieuwe artikelen
Xenophon van Athene, Grieks: Ξενοφῶν (Erchia, ca. 430 v.Chr. Korinthe, 355 v.Chr.) was een Griekse schrijver en auteur van onder andere
de Anabasis.
Willekeurige pagina
informatie
Gebruikersportaal
In het nieuws
Etalage
Hulp en contact
Donaties
hulpmiddelen
Links naar deze pagina
Verwante wijzigingen
Speciale pagina's
Printervriendelijke versie
Permanente verwijzing
Deze pagina citeren
in andere projecten
Commons
Wikisource
in andere talen
Български
Català
Česky
Cymraeg
Dansk
Deutsch
Ελληνικά
English
Esperanto
Español
Eesti
Suomi
Français
Gaeilge
Galego
‫עברית‬
Magyar
Íslenska
Italiano
日本語
Latina
Biografie
[bewerk]
Xenophon werd rond 430 v.Chr. (434? / 427?) geboren in de Attische deme
Erchia, in de buurt van Athene. Omdat hij stamde uit een welgestelde
aristocratische familie, werd zijn intellectuele vorming afgewerkt met
onderricht bij de sofisten. Zijn afkomst leidde ertoe dat hij zich steeds
onwennig heeft gevoeld in het democratische Athene, en er zich enigszins
als dissident gedroeg.
De twee gebeurtenissen die zijn schrijversleven hebben bepaald, zijn
enerzijds het contact met de wijze Socrates, tot wiens vriendenkring hij
toetrad en die hij levenslang bewonderde - via Xenophon kunnen we over
Socrates heel wat informatie vergaren, omdat hij zelf nooit iets opschreef -,
en anderzijds de Peloponnesische oorlog (431 tot 403 v.Chr.). In deze
verscheurende oorlog stond de jonge Xenophon, omdat hij een aristocraat
was en dus voorstander van een oligarchische staatsvorm, eerder aan de
kant van de Spartaansgezinden.
Xenophon van Athene
Toen er in 403 v.Chr. een einde kwam aan de Peloponnesische oorlog, en
Athene na een vernederend vredesakkoord ingenomen en bezet werd door
de Spartanen, kwam er een Spartaans gezinde oligarchie aan de macht, de "Dertig", die een antidemocratisch schrikbewind
voerden. Xenophon kreeg een baan als administratief medewerker. Het was ook in deze periode dat hij terechtkwam in de
filosofische vrienden-leerlingenkring rond Socrates.
Rond de eeuwwisseling ondernam de Perzische prins Cyrus een poging tot staatsgreep om zijn broer koning Artaxerxes II
van de troon te stoten. Tijdens de Peloponnesische oorlog had deze Cyrus de Spartanen financieel gesteund, en dus
rekende hij voor zijn onderneming op een wederdienst vanwege Sparta. Ook een zekere Thebaan, Proxenus genaamd, nam
deel aan deze Tocht van de tienduizend. Deze wist zijn vriend Xenophon er toe te overhalen om, na het herstel van de
democratie, als "waarnemer" deel te nemen aan de expeditie. Dat gaf Xenophon de gelegenheid om voor enkele jaren uit
Athene te verdwijnen en een reis te maken door het Perzische binnenland. De veldtocht is uiteindelijk op niets uitgedraaid.
Nadat Cyrus in de strijd gesneuveld was, nam Xenophon op algemeen verzoek de leiding van de ver van huis aan hun lot
overgelaten Griekse huurlingen op zich, en bracht hen na jarenlange omzwervingen behouden terug in Griekenland. De
memoires van deze expeditie (401-399 v.Chr.) zou hij later neerschrijven in zijn beroemde boek "Anábasis".
In Athene had men Xenophons optreden met lede ogen aangezien: hij werd dan ook door een verbanningsdecreet
getroffen. Maar dat bleek niets eens nodig: bij zijn terugkeer in Griekenland, besloot Xenophon, diep ontgoocheld door de
gebeurtenissen tijdens zijn afwezigheid (o.a. het doodvonnis van Socrates en zijn eigen verbanning), voorgoed met zijn
vaderstad te breken en liep over naar de Spartanen, die hem gastvrij onthaalden. Hij bracht het tot persoonlijke vriend en
raadsman van koning Agesilaüs II, die hij op diens militaire campagnes begeleidde, en voor wie hij nog een lijkrede zou
schrijven.
Voor bewezen diensten kreeg hij van Sparta een landgoed te Scillus (Grieks Σκιλλούς, nu Σκιλλουντία, nabij Olympia, in de
http://nl.wikipedia.org/wiki/Xenophon[13/12/2008 11:49:15]
Xenophon - Wikipedia
Lietuvių
Norsk (bokmål)
Polski
Português
Română
Русский
Srpskohrvatski /
landstreek Elis), waar hij zich in 390 v.Chr. terugtrok, en er leefde als herenboer en schrijver. Daar beleefde hij samen met
zijn vrouw en zijn twee zonen de twintig gelukkigste jaren van zijn leven. Bijna al zijn boeken kwamen dáár tot stand. Maar
het noodlot sloeg toe... Toen Sparta in 371 v.Chr. tegen de Thebanen een zware nederlaag leed in de slag bij Leuctra,
werd Xenophon door de politieke gevolgen van de nederlaag gedwongen Scillus weer te ontruimen. Zijn oudste zoon
Gryllos zou in dienst van Athene sneuvelen in de Slag bij Mantinea. Ondanks de amnestie die hij intussen in Athene had
gekregen, wenste hij er nooit meer terug te keren. Hij vestigde zich te Korinthe waar hij in 355 v.Chr. ook overleed.
Српскохрватски
Slovenčina
Slovenščina
Српски / Srpski
Svenska
Türkçe
Українська
中文
Literaire betekenis
[bewerk]
Overzicht van Xenophons belangrijkste werken:
de Anábasis (Grieks Ανάβασις, correcte uitspraak met klemtoon op de tweede –a-)
In dit verslag van de Tocht der Tienduizend beschrijft hij uitvoerig alle avonturen, de "ups en downs", die hij zelf heeft
beleefd samen met het huurlingenleger op tocht tot ver in het binnenland van Azië (de tocht leidde tot bij het huidige
Bagdad!). Letterlijk betekent Anabasis Tocht naar het binnenland, maar in de 7 boeken van dit werk wordt ook de
feitelijke katabasis (of terugkeer) verhaald.
de Hellenica (Grieks Ελληνικά, correcte uitspraak met klemtoon op de -a-)
Dit werk is de voortzetting van het (afgebroken!) historische werk van de schrijver Thucydides; het behandelt de
gebeurtenissen in Griekenland tussen de jaren 411 en 362 v.Chr., dus voor Xenophon eigentijdse geschiedenis,
uiteengezet in een aantal dramatische taferelen.
de "Memorabilia of Herinneringen aan Socrates (Grieks Απομνημονεύματα Σωκρατούς)
Uit deze herinneringen aan Socrates blijkt Xenophons verregaande bewondering voor de grote wijze. In een aantal
fictieve dialogen confronteert de auteur Socrates met vrienden en tegenstanders. Op die manier kan hij Socrates eer
bewijzen en hem postuum verdedigen, en tevens Socrates’ opvattingen in verband met politiek en openbaar leven
uiteenzetten.
de Cyropaedia (Grieks Κύρου Παιδεία)
Deze "historische roman" beschrijft de opvoeding en het (grotendeels fictieve) levensverhaal van Cyrus de Oudere, de
stichter van het Perzische Rijk en van de Perzische dynastie, die leefde in de 6e eeuw v.Chr. [Zie ook : Lijst van
koningen van Perzië]. Xenophon typeert Cyrus (niet dezelfde persoon als de gelijknamige hoofdfiguur in de Anábasis!)
als de ideale vorst, en gebruikt hem om zijn eigen opvattingen over opvoeding, politieke en militaire aangelegenheden
aan de man te brengen.
"Kleinere" werken van Xenophon:
de Agesilaüs
Dit werk schreef Xenophon naar aanleiding van het overlijden van zijn vriend koning Agesilaüs; het is een lofrede op de
Spartaanse koning
het Symposion
In dit werk speelt, net zoals in de veel befaamdere gelijknamige dialoog van Plato, Socrates een hoofdrol. Het is een
weergave van gesprekken naar aanleiding van een in 422 gehouden feestje waarbij Socrates aanwezig was.
de Oeconomicus of Leiding van het huishouden (Grieks Οικονομικός)
In dit werk spreekt Socrates met een zekere Ischomachus over het beheer van diens bezit.
dat Xenophon een verwoed paardenliefhebber was blijkt o.m. uit zijn theoretische werkjes de Hipparchicus (Grieks
Ιππαρχικός), dat raadgevingen bevat voor een cavalerie-aanvoerder, en de Περί Ιππικής, een technisch werkje over het
houden en verzorgen van paarden.
de 'Poroi'
Dit werk, over de Atheense staatsinkomsten, suggereert een hervorming van het Atheense belastingsstelsel.
in de verhandeling Staat van de Spartanen (Grieks Λακεδαιμονίων Πολιτεία) wordt betoogd dat de wetgeving van
Lycurgus de basis van de Spartaanse machtspositie uitmaakten. Momenteel zijn deskundigen van oordeel dat het werk
wellicht niet van de hand van Xenophon is.
Vaak wordt zijn literatuur - vooral de technische werken - als saai beschreven, maar desondanks is hij nu nog steeds even
vermaard als in de Oudheid vanwege de elegantie van zijn dialogen en de levendige schildering van de gebeurtenissen in
de Anabasis - voor vele generaties gymnasiasten de eerste introductie tot het Attische Grieks.
Vertalingen
De Spartaanse maatschappij vert. Gerard Janssen, Leeuwarden 2000
http://nl.wikipedia.org/wiki/Xenophon[13/12/2008 11:49:15]
[bewerk]
Xenophon - Wikipedia
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Xenophon op Wikimedia Commons.
Bronnen die bij dit onderwerp horen, kan men vinden op de pagina Xenophon op Wikisource
Zie ook
Portaal Oudheid · Athene · Geschiedenis van Griekenland · Geschiedenis van Athene
Categorieën: Oud-Grieks politicus | Oud-Grieks schrijver | Geschiedenis van Attika
Deze pagina is het laatst bewerkt op 14 nov 2008 om 17:37.
De tekst op Wikipedia is zonder enige vorm van garantie beschikbaar
onder de GNU Free Documentation License.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een in de Verenigde Staten geregistreerde organisatie zonder winstoogmerk.
Privacybeleid
http://nl.wikipedia.org/wiki/Xenophon[13/12/2008 11:49:15]
Over Wikipedia
Voorbehoud