4.1 Rekenen met meetwaarden

H4 Chemisch Rekenen
4.1 Rekenen met meetwaarden
Wetenschappelijke notatie = a ∙ 10b
Regels bij het rekenen met meetwaarden:
 ∙ en :  Kleinste aantal significante cijfers die je in de berekening hebt gebruikt.
 - en +  Kleinste aantal decimalen bij cijfers die je in de berekening hebt gebruikt.
Telwaarden concrete getallen die je kunt tellen.  Geen invloed op de significantie.
massa
Dichtheid geeft het verband weer tussen de massa en het volume van een stof: dichtheid = volume
Massa = dichtheid
Hoe bereken je met dichtheid met de verhoudingstabel?
1. Zoek de dichtheid van de stof op in Binas
Massa
1,986 kg
1,986 ∙ 103 g
? = 5,76 ∙ 10-1
(evt. Omrekenen)
3
6
Volume 1,000 m
1,000 ∙ 10 ml 290 ml
2. Zet het gegeven in een extra tabel, voer
berekening uit.
3. Let op het aantal significante cijfers.
Hoe bereken je de dichtheid met de formule?
1. Zoek de dichtheid van de stof op in Binas (evt. Omrekenen)
2. Vul alle gegevens in de formule, voer de berekening uit.
3. Let op het aantal significante cijfers.
4.2 Atoommassa, ionmassa, molecuulmassa
Atomaire massa-eenheid van de atoommassa = u
u  kg
=
x1,66054 ∙ 10-27
Molecuulmassa = de som van atoommassa’s. Gebruik je relatieve atoommassa’s: Relatieve
molecuulmassa (Mr).
De Ionmassa mag je gelijkstellen aan de atoommassa. Electronen mag je verwaarlozen.
Massapercentage’s: Bereken uit de procentuele samenstelling van een stof de verhoudingsformule.
4.3 Chemische hoeveelheid
De Chemische hoeveelheid (n) van 1,000 mol heeft in gram dezelfde getalswaarde als de
molecuulmassa in u. De eenheid is mol.
Molaire massa (M): de massa van 1,000 mol van die stof. Eenheid: gram per mol (g mol-1)
1. Bereken met behulp van de formule de molecuulmassa.
2. Zet achter het getal de eenheid g mol-1
6.02 ∙ 1023 = Getal van Avogadro.
Het volume van gas in steeds (ongeveer) hetzelfde als 22,4 dm3. Bij m3 = Vm = 2,24 ∙ 10-2 m3 mol-1.
Gas
Formule
Dichtheid in g dm-3
Chloor
Helium
Methaan
Stikstof
Waterstof
Zuurstof
Cl2 (g)
He (g)
CH4 (g)
N2 (g)
H2 (g)
O2 (g)
3.21
0.178
0.72
1.25
0.090
1.43
Massa van 1,000
mol in g
70.9
4.003
16.04
28.02
2.016
32.00
Volume van
1,000 mol in dm3
22.1
22.5
22.3
22.4
22.4
22.4
Van molaire massa  massa of volume.
VB 1. Verhoudingstabel.
Chemische hoeveelheid:
1,000 mol
Massa:
44,01 gram
44,01 x 1,60
Massa is: 1,000 = 70,4 g
Van massa of volume  molaire massa.
Of
1,60 mol
70,4 gram
VB 2. Verhoudingstabel.
Chemische hoeveelheid:
1,000 mol
Volume:
24,5 dm3
20,5 dm3
Hoe reken je met een omrekenschema?
1. In welk blok staat het gegeven?
2. In welk blok staat het gevraagde?
3. Hoeveel stappen zijn er nodig? Voer deze stappen uit.
4. Let op significantie!
Molariteit: Gebruik je voor de concentratie, eenheid: molair (M) = mol L-1
Als het om een concentratie staat zet je haken om de formule [C6H12O6(aq)] = 2.35 mol L-1
Grootheid:
Symbool:
Eenheid:
Chemische hoeveelheid stof X
n(X)
Mol
Molaire massa stof X
M(X)
g mol-1
Molair volume van een gas
Vm
dm3 mol-1
Concentratie stof X
[X]
Mol L-1
4.4 Rekenen aan reacties
Stoichiometrische verhouding: De coëfficiënten geven de verhouding om microniveau (moleculen en
atomen) en macroniveau (chemische hoeveelheden in mol).
Hoe reken je met reactievergelijkingen?
1. Stel de reactievergelijking op.
2. Ga na van welke stof de hoeveelheid is gegeven en van welke stof de hoeveelheid gevraagd
wordt.
3. Leid uit de reactievergelijking de verhouding in mol tussen deze stoffen af.
4. Bereken de chemische hoeveelheid (in mol) van de stof, waarvan de hoeveelheid is gegeven.
5. Bereken de chemische hoeveelheid (in mol) van de gevraagde stof.
6. Reken de chemische hoeveelheid van de gevraagde stof om naar de gevraagde eenheid.
7. Let op significantie!
Grootheid
Chemische
hoeveelheid
Molaire Massa
Molair Volume
Relatieve
molecuulmassa
Binas tabel 7
Binas tabel 10, 11, 12
Binas tabel 25
Binas tabel 40A
Binas tabel 98
Binas tabel 99
Symbool
n
Eenheid
Mol
Symbool
-
M
Vm
Mr
Gram per mol
Mol per dm3
g mol-1
Mol dm-3
Vm massa’s
Dichtheid van stoffen
Atoommassa’s van isotopen
Relatieve atoommassa’s
Molaire massa’s
Relatieve atoommassa’s