Immateriële schade

Letselschade en de bijstand
mr. Anouk Oude Hergelink
Stelling
Een slachtoffer moet zijn schade volledig
vergoed krijgen en dient dit bedrag dan ook
effectief te ontvangen. Een eventuele
terugvordering of intrekking van de bijstand
dient voor rekening van de aansprakelijke
partij te komen, d.m.v. het afgeven van een
bijstandsgarantie
Stelling
Een bijstandsgerechtigd slachtoffer heeft
een meldingsplicht. Het verdient de
voorkeur wanneer partijen zich aan het
begin van een zaak al gezamenlijk melden
bij een gemeente en namens het slachtoffer
het woord voeren
• Participatiewet
• Gemeente geeft invulling aan de
Participatiewet met beleidsregels
• Middelentoets: over welke middelen
heeft een bijstandsgerechtigde de
beschikking?
• Middelen: in beginsel alle vermogens- en
inkomensbestanddelen waarover een
alleenstaande of gezin kan beschikken (art. 31
Participatiewet)
• Geen middelen: “bij ministeriële regeling
aan te wijzen uitkeringen voor materiële en
immateriële schade”
• vb: Uitkeringsregeling Hulpfonds
Gedupeerden Bijlmerramp, Regeling
tegemoetkoming asbestslachtoffers,
Compensatieregelingen Rooms-Katholieke Kerk
Nederland (art. 7 Regeling Participatiewet, IOAW en IOAZ)
Dit betekent:
Bijstandsgerechtigde slachtoffers die
gecompenseerd worden voor (im-)materiële
schade door een van deze regelingen,
volledig vrijgesteld worden van de
middelentoets  ontvangst
schadevergoeding heeft geen invloed op
recht op bijstand
Voor overige slachtoffers geldt een ander
beoordelingskader:
Vergoedingen voor materiële en immateriële
schade worden tot de middelen ex art. 31
Participatiewet gerekend voor zover zij
vanuit het oogpunt van
bijstandsverlening verantwoord zijn
Verantwoord vanuit het oogpunt van
bijstandsverlening?
 Beleidsregels verschillen per gemeente:
op voorhand geen stempel ‘Participatiewet
proof’
Wel hetzelfde: vrijgesteld eigen
vermogen
Materiële schade
Algemene tendens:
• verlies van verdienvermogen is inkomen
dus niet vrijgelaten
• verdere schade: in de regel vrijgelaten,
mits aangetoond
Immateriële schade
• Vaak: 1/3 deel vrij, 2/3 deel als vermogen
in aanmerking
vb: immateriële vergoeding van € 12.000
- 1/3 vrij  € 4.000 aan slachtoffer
- van € 8.000 gaat vrijgesteld eigen
vermogen af (€ 5.920)
- Is € 2.080 verantwoord?
Immateriële schade
Maar er zijn ook andere toetsingskaders:
• A’dam: vrijgelaten tot € 45.378
• Utrecht: 60% blijft buiten beschouwing
met een minimum van € 5.000 en maximum
van € 30.000, afwijken in individuele
gevallen mogelijk
• Urk: blijvend invalide en geen perspectief op
inkomen boven bijstandsniveau? Vrijlaten
• Veel gemeenten geen concrete
toetsingsvoorwaarden
Grote verschillen tussen gemeenten
• Immateriële schade: € 5000, Amsterdam en Utrecht: volledig
vrijgesteld
1/3 deel vrijgesteld (€ 1.667)
Grote verschillen tussen gemeenten
• Immateriële schade: € 120.000, Amsterdam: € 45.378,- vrijgelaten dus
meer dan de helft niet;
 Utrecht: 60% buiten beschouwing tot
€ 30.000, Urk: waarschijnlijk volledig vrijgelaten
Mogelijkheid van beroep: Centrale Raad van
Beroep (CRvB)
• Toetsing op rechtmatigheid: is het besluit
op goede gronden tot stand gekomen?
• Marginale toetsing
ECLI:NL:CRVB:2014:3892)
(CRvB 25 november 2014,
CRvB
Art. 17 Participatiewet (inlichtingenplicht)
• Geen melding van letselschadevergoeding 
kan schending inlichtingenplicht zijn (CRvB 17 april
2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BW4091)
• Niet melden voorschot  in beginsel
schending art. 17 Participatiewet (CRvB 10 september
2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BX7167)
CRvB
Art. 17 Participatiewet
(inlichtingenplicht)
• Consequentie niet melden: terugvordering
of intrekking bijstand/ boete 150%
benadelingsbedrag (art. 18 lid 5 Participatiewet, zie Rb.
Oost-Brabant (bestuursrecht) 29 juli 2015,
ECLI:NL:RBOBR:2015:4588)
CRvB
• VAV: als ter beschikking staande middelen in
aanmerking nemen in de zin van de
Participatiewet  dient beschouwd te worden
als inkomen in de zin van arbeid
• Heeft het gedeelte van de
letselschadevergoeding dat ziet op inkomen
betrekking op een periode waarover beroep op
bijstand wordt gedaan en zo ja, op welke
periode?
CRvB
• Uitgangspunt t.a.v. inkomen en de
periode waarop het ziet: aanspraken worden
toegerekend aan de periode die aanvangt op de
datum van het ongeval
• Slechts anders indien.... er voldoende, op
objectiveerbare gegevens, redenen zijn aan te
nemen dat die aanspraken op een andere,
latere periode, dienen te worden toegerekend:
is de schadevergoeding voor een andere
periode bedoeld?
Rechtbank Breda 20 september 2005
(ECLI:NL:RBBRE:2010:BN3950)
• Vergoeding VAV: € 22.689,01
• Gemeente: bedrag toerekenen vanaf
datum ongeval en derhalve terugvordering
• Volledig als inkomen in de zin van de
Participatiewet aanmerken
Rechtbank Breda 20 september 2005
(ECLI:NL:RBBRE:2010:BN3950)
• Betrof gekapitaliseerde vergoeding tot 60e
levensjaar die overeenkomt met een
periodiek te ontvangen vergoeding dat kan
worden ingezet voor levensonderhoud,
waarop bijstand slechts hoeft aan te vullen
Rechtbank Breda 20 september 2005
(ECLI:NL:RBBRE:2010:BN3950)
• Partijen: VAV is fl. 3000 per jaar
• Gemeente dient een bedrag gelijk aan 1/12
deel van fl. 3000 aan iedere maand vanaf
datum ongeval toerekenen, tot 60e levensjaar
• Vervolgens berekenen of er grond is voor
terugvordering
CRvB
• Vergoeding economische kwetsbaarheid is
inkomen (CRvB 13 maart 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BW0444)
• Opbouw pensioenrechten expliciet vermelden
4 juli 2006, ECLI:NL:CRVB:2006:AY3565)
(CRvB
• Jaarlijkse lijfrente-uitkering: periode inkomsten
ivm arbeid (CRvB 16 januari 2001, nr. 99/4815, JABW 2001/41)
• Wettelijke rente inkomsten dus direct middelen
(Rb. Oost-Brabant 29 juli 2015, ECLI:NL:RBOBR:2015:4588)
CRvB
Schadeposten onderbouwen
CRvB 4 juli 2006 (ECLI:NL:CRVB:2006:AY3565)
• Schadevergoeding van € 179.311,25
waarvan € 79.411,54 aan materiële schade
• Bedrag van € 1.327,29 buiten
beschouwing voor kosten huishoudelijke
hulp omdat deze kosten aantoonbaar waren
• Rest in aanmerking?!
CRvB
• Afkoopsom: expliciet toerekenen aan
materiële schade, anders immateriële schade
(Rb. Breda 4 augustus 2010, ECLI:NL:RBBRE:2010:BN3950)
• Vermelding hoogte immateriële schade met
onderbouwing stukken (CRvB 8 februari 2011,
ECLI:NL:CRVB:2011:BP4888)
• Niet aannemelijk gemaakt dat deel
vergoeding uit immateriële schade bestaat 
hele vergoeding als middelen aanmerken (CRvB
17 april 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BW4091)
CRvB
Immateriële schade
• Algemene tendens: CRvB laat gemeenten
vrij (marginale toetsing)
• Voorbeelden
(CRvB 17 mei 2011,
ECLI:NL:CRVB:2011:BQ5236; CRvB 4 juli 2006,
ECLI:NL:CRVB:2006:AY3565; CRvB 22 februari 2011,
ECLI:NL:CRVB:2011:BP5677)
Rechtbank Zeeland West-Brabant
Uitspraak 16 april 2014
(ECLI:NL:RBZWB:2014:4520)
• Voor medische fout ook al in bijstand
• Rb: aanzienlijke kans dat gemeente
overgaat tot terugvordering
• Rb: van slachtoffer kan niet gevergd
worden dat schadevergoeding gebruikt
wordt voor kostenposten waarvoor deze
geen vergoeding is
Rechtbank Zeeland West-Brabant
Uitspraak 16 april 2014
(ECLI:NL:RBZWB:2014:4520)
• Rb: bij wegvallen bijstand valt bron voor
het betalen van dagelijkse kosten van
levensonderhoud weg zonder dat daarvoor
compensatie wordt betaald  wegvallen
uitkering is schade
Rechtbank Zeeland West-Brabant
Uitspraak 16 april 2014
(ECLI:NL:RBZWB:2014:4520)
• Komt schade ex 6:98 BW voor vergoeding
in aanmerking?
• Rb: toerekening lettende op aard
aansprakelijkheid, aard van de schade en
voorzienbaarheid van de schade
• Eerste handvat maar veel vragen zijn nog
onbeantwoord:
a) wat als wel sprake is van VAV als gevolg
van fout?
b) wat als geen veiligheidsnorm is
geschonden?
c) wat als het geen schuldaansprakelijkheid
betreft maar risico-aansprakelijkheid?
Stelling
Een slachtoffer moet zijn schade volledig
vergoed krijgen en dient dit bedrag dan ook
effectief te ontvangen. Een eventuele
terugvordering of intrekking van de bijstand
dient voor rekening van de aansprakelijke
partij te komen, d.m.v. het afgeven van een
bijstandsgarantie
Stelling
Een bijstandsgerechtigd slachtoffer heeft
een meldingsplicht. Het verdient de
voorkeur wanneer partijen zich aan het
begin van een zaak al gezamenlijk melden
bij een gemeente en namens het slachtoffer
het woord voeren
Vragen?