Genealogie – De Franse Republikeinse kalender

Genealogie – De Franse Republikeinse kalender
(Edmond Bastiaens)
Wie opzoekingen doet rond de periode van Napoleon zal waarschijnlijk kennis
hebben gemaakt met zijn Republikeinse kalender die met terugwerkende
kracht vanaf 22 september 1792 werd ingevoerd. Dit was tevens het begin
van de herfst. Elk jaar begon met de eerste dag van de herfst.
In de kalender werd een jaar gelijk gesteld aan 12 maanden van elk 30
dagen, aangevuld met 5 extra dagen (in schrikkeljaren 6 dagen), de
zogenaamde 'jours complémentaires'. De namen van de maanden waren
bedacht door de dichter Fabre d'Églantine. Iedere maand herinnert aan een
kenmerk van het klimaat in Frankrijk. Bijvoorbeeld in de winter was er nivôse,
de sneeuwmaand.
Een maand werd verdeeld in 3 weken (décades) van elk 10 dagen. Een dag
telde 10 uren, en een uur 100 minuten.
De kalender was geen succes, mede ook omdat er geen klokken voor waren,
en per 1 januari 1806 werd deze weer afgeschaft en keerde men terug naar
de Gregoriaanse kalender.
Jaartabel Franse Republikeinse Kalender
Jaar I
van 22 september 1792 tot 21 september 1793
Jaar II
van 22 september 1793 tot 21 september 1794
Jaar III
van 22 september 1794 tot 22 september 1795
Jaar IV
van 23 september 1795 tot 21 september 1796
Jaar V
van 22 september 1796 tot 21 september 1797
Jaar VI
van 22 september 1797 tot 21 september 1798
Jaar VII
van 22 september 1798 tot 22 september 1799
Jaar VIII
van 23 september 1799 tot 22 september 1800
Jaar IX
van 23 september 1800 tot 22 september 1801
Jaar X
van 23 september 1801 tot 22 september 1802
Jaar XI
van 23 september 1802 tot 23 september 1803
Jaar XII
van 24 september 1803 tot 22 september 1804
Jaar XIII
van 23 september 1804 tot 22 september 1805
Jaar XIV
van 23 september 1805 tot 31 december 1805
Complementaire dagen
Om het jaar compleet te maken werden dagen aan het eind toegevoegd. 12
maanden maal 30 dagen is 360 dagen. Om tot 365 (schrikkeljaar 366 dagen)
te komen werden 5 of 6 dagen toegevoegd.
Deze 5 overgebleven dagen heetten “jours sansculottides”, zij behoorden tot
geen enkele maand, telden niet mee bij renteberekening en dergelijke.
Zij waren feestdagen gewijd en werden achtereenvolgens Deugd, Vernuft,
Werkzaamheid, Gezindheid en Beloning genoemd.
Op de 6de jour complémentaire, die werd ingelegd bij schrikkeljaren, werd de
Revolutie herdacht.
De jaren 3, 7 en 11 hebben een 6e dag wat dan 22 of 23 september is in de
gregoriaanse jaartelling.
De zes extra dagen aan het eind van het jaar
(sans-culottiden of sanculottiden):
Jour de la vertu (17 of 18 september)
Jour du génie (18 of 19 september)
Jour du travail (19 of 20 september)
Jour de l'opinion (20 of 21 september)
Jour des récompenses (21 of 22 september)
Jour de la révolution (alleen schrikkeljaren) (22 of 23 september)
De twaalf maanden van het jaar
Herfstmaanden:
Vendémiaire of Wijnmaand
Brumaire of Mistmaand
Frimaire of Koudemaand
Wintermaanden:
Nivôse of Sneeuwmaand
Pluviôse of Regenmaand
Ventôse of Windmaand
Lentemaanden
Germinal of Kiemmaand
Floréal of Bloemmaand
Prairial of Weidemaand
Zomermaanden
Messidor of Oogstmaand
Thermidor of Hittemaand
Fructidor of Fruitmaand
van 22 september tot 21 oktober
van 22 oktober tot 20 november
van 21 november tot 20 december
van 21 december tot 19 januari
van 20 januari tot 18 februari
van 19 februari tot 20 maart
van 21 maart tot 19 april
van 20 april tot 19 mei
van 20 mei tot 18 juni
van 19 juni tot 18 juli
van 19 juli tot 17 augustus
van 18 augustus tot 16 september
Het is dus zeker niet eenvoudig om deze kalender om te zetten naar de
Gregoriaanse kalender, maar gelukkig bestaan er lijsten van die men via het
internet kan opvragen of bij de secretaris kan bekomen.
Nog een ander groot probleem is het lezen van het oude geschrift.
Liefhebbers kunnen hiervoor cursussen volgen die regelmatig worden
ingericht door genealogische verenigingen.
Geïnteresseerden nemen ook hiervoor contact met het secretariaat.