Slokdarmvarices

Slokdarmvarices
Inleiding
Uw arts heeft bij u slokdarmvarices vastgesteld.
We willen u zoveel mogelijk schriftelijke informatie geven over deze aandoening.
Wat zijn slokdarmvarices of oesophagusvarices?
Slokdarmspataders zijn gezwollen spataders in de wand van de slokdarm (oesophagus).
Ze kunnen - als ze te groot worden - gemakkelijk barsten en gaan bloeden. Bloedende slokdarmvarices
zijn levensbedreigend en moeten met spoed in het ziekenhuis worden behandeld.
De slokdarm is een gespierde buis die loopt van de keelholte naar de maag. De totale lengte van de
slokdarm is ongeveer 30 cm. De wand van de slokdarm bestaat uit een spierlaag, een laagje bindweefsel
en slijmvlies. In het bindweefsel bevinden zich bloedvaten en kliertjes die slijm produceren, dat als
glijmiddel dient. De aders die in de wand van de slokdarm lopen zijn van nature erg dun. De hoeveelheid
bloed, die hier normaal doorheen stroomt is gering; er wordt normaal dan ook weinig druk op de wand
uitgeoefend.
Oorzaak
De oorzaak van slokdarmspataders is altijd een verhoogde druk in de poortader (portale hypertensie). De
poortader is een heel belangrijke ader. Hij voert bloed uit de milt, de alvleesklier, de galblaas en een groot
deel van het spijsverteringskanaal naar de lever.
Bij een te hoge druk in de poortader gaat het bloed op zoek naar sluipwegen om buiten de poortader en
de lever om, via andere vaten, het hart te bereiken. Zulke sluipwegen zijn bijvoorbeeld de aders in de
slokdarm. Maar deze dunne aders zijn niet gemaakt om zo’n grote hoeveelheid bloed te verwerken. Ze
rekken uit waardoor er spataders ontstaan.
Oorzaken van een verhoogde druk in de poortader:
door een stolsel dat de ader verstopt;
door leverproblemen.(chronische hepatitis, levercirrose (verschrompeling) …
overmatig alcoholgebruik;
…
Klachten
Slokdarmspataderen veroorzaken niet altijd klachten. Het gevaarlijke van slokdarmvarices is dat ze
kunnen barsten. Dan ontstaan er bloedingen die heel hevig kunnen zijn. Het bloed kan de mond van de
patiënt letterlijk uitspuiten. U moet dan meteen naar het ziekenhuis.
Vooral bij grote spataders is de kans op een bloeding aanzienlijk. Als er een bloeding optreedt, gaat dit
meestal gepaard met bloedbraken (helderrood bloed soms met stolsels). Als het bloed met de ontlasting
wordt afgevoerd kleurt de ontlasting zwart.
Andere mogelijke symptomen zijn een bleek voorkomen en zich zwak voelen.
Behandeling
Een bloeding van de slokdarmspataders is een levensbedreigende situatie. Patiënten kunnen veel bloed
verliezen, er kan bloed in de longen terechtkomen, er kunnen infecties optreden.
Er dient dan ook onmiddellijk ingegrepen te worden.
Gemiddeld één op vier patiënten overlijdt na een varicesbloeding. Bij patiënten met een levercirrose kan
het sterftecijfer oplopen tot meer dan de helft, bij patiënten zonder levercirrose overleeft meer dan 9 op 10
een acute bloeding.
Algemeen Ziekenhuis Sint-Jozef
www.azsintjozef-malle.be
Oude Liersebaan 4 - 2390 Malle
Het AZ Sint-Jozef maakt deel uit van de groep Emmaüs
tel. 03 380 20 11
fax 03 380 28 90
[email protected]
De behandeling heeft drie doeleinden: het behandelen van acute bloedingen, het verminderen van de
kans op herbloeden door de druk in de poortader te verminderen, en de behandeling van de
onderliggende oorzaak.
Bloedtransfusie
Een bloedtransfusie en/of infuus is nodig om het bloedverlies en/of vocht te compenseren. Het plaatsen
van een buisje in de luchtpijp (intuberen) kan nodig zijn om te voorkomen dat bloed of maaginhoud in de
luchtwegen stroomt.
Geneesmiddelen
Bij bloedende slokdarmvarices wordt onmiddellijk medicamenteus ingegrepen. Met geneesmiddelen zoals
somatostatine daalt de portale hypertensie en daarmee de bloeddruk in de slagaders. Deze
geneesmiddelen worden ingespoten en/of via een infuus toegediend.
Ook worden geneesmiddelen toegediend om de stollingsproblemen op te heffen.
Verder volgen de patiënten altijd een antibioticakuur vanwege het risico op infecties. Patiënten met een
acute bloeding krijgen in veel gevallen relatief kort, maar sommigen ook chronisch, lactulose toegediend.
Meestal worden ook geneesmiddelen toegediend om de maagzuurproductie af te remmen.
Endoscopie
Meestal is een endoscopische therapie nodig waarbij de spataders worden afgebonden of worden
geblokkeerd.
Bandligatie: een techniek waarbij een stukje van de spatader wordt aangezogen, waarna om de
ontstane lus een rubberen bandje wordt gelegd dat de slagader afklemt.
De afgesnoerde spatader sterft af. Op deze manier kunnen via één of meerdere behandelingen de
spataders verkleind worden.
Sclerotherapie: waarbij de spataders worden geïnjecteerd met een weefselverhardend middel,
waardoor de spataders verschrompelen.
Ballontamponade
Indien de bloeding niet kan gestopt worden via endoscopie, kan een ballontamponade toegepast worden.
Hierbij wordt via de neus een dunne slang met aan het uiteinde een ballon in de slokdarm aangebracht.
Door het opblazen van de ballon worden de spataderen dichtgedrukt waardoor het bloeden stopt. De
ballon mag slechts een beperkte tijd druk op de oesophaguswand uitoefenen. Dit is een therapie die
slechts in uiterste nood nog wordt toegepast.
Portocavale shunt
Helpt een bandligatie of een ballontamponade onvoldoende, dan kan chirurgisch een zogenaamde “shunt”
of “omleiding” worden aangelegd waardoor bloed uit de portale circulatie via grotere bloedvaten rond de
lever naar het hart kan. Meestal wordt hiervoor een verbinding tussen de miltader en een nierader
gemaakt (splenorenaal). Ook kan een zogenaamde "TIPS" (transjugelair intrahepatic portosystemic shunt)
katheter worden aangebracht. Hiermee wordt met behulp van een klein buisje (stent) een verbinding
gemaakt tussen de poortader en de grote onderste lichaamsader dwars door de lever. Het bloed van de
poortader kan via de stent gemakkelijker wegstromen, waardoor de druk in de poortader afneemt en er
minder bloed naar de spataders gaat. Deze operaties zijn niet zonder gevaar.
Voorkomen van herbloedingen
Patiënten bij wie slokdarmvarices worden vastgesteld of die reeds een bloeding hebben doorgemaakt,
kunnen preventief behandeld worden of kunnen een behandeling krijgen om herhaling te voorkomen.
Patiënten met een levercirrose worden daarom altijd endoscopisch op varices gecontroleerd. Worden
deze niet gevonden dan wordt de endoscopie na 3 jaar herhaald; ziet men kleine varices dan volgt de
endoscopie na 1 jaar.
Bij grotere spataders kan men de druk in de varices met een speciale drukmeter controleren.
Wanneer er nog geen bloeding is opgetreden, worden de patiënten meestal behandeld met een
bètablokker. Dit verlaagt de druk in de poortader waardoor ook de bloeddruk in de spataders verkleint.
Helpen de bètablokkers niet, dan kan een preventieve bandligatie worden toegepast.
Levenslange antistolling moet worden gegeven aan patiënten waarbij de portatrombose werd veroorzaakt
door een onderliggende stollingsstoornis of tijdelijk bij wie een "shunt" werd aangelegd om de "shunt" te
beschermen tegen dichtgaan.
Indien u nog vragen hebt, stel deze dan gerust aan uw behandelende arts of aan de verpleging van
algemeen inwendige ziekten.
Algemeen Ziekenhuis Sint-Jozef
www.azsintjozef-malle.be
Oude Liersebaan 4 - 2390 Malle
Het AZ Sint-Jozef maakt deel uit van de groep Emmaüs
tel. 03 380 20 11
fax 03 380 28 90
[email protected]