spataders - AZ Oudenaarde

SPATADERS
ENDOVENEUZE BEHANDELING
- Patiëntinformatie -
Inleiding
Welkom op de dienst vaatheelkunde. Bij u werden spataders aan één
of beide benen vastgesteld die best kunnen verholpen worden met
een heelkundige ingreep.
Een ziekenhuisopname is een ingrijpende gebeurtenis die heel wat
vragen en onzekerheden met zich mee kan brengen. Deze
uitgebreide brochure wil u informatie geven over de medische
aspecten van spataders en over alles wat bij uw operatie komt kijken.
Ze biedt een eerste antwoord op vele vragen en licht de praktische
aspecten van een opname voor operatie toe.
Wat zijn spataders?
Spataders zijn uitgezette, niet goed werkende aders, die met name
voorkomen in de benen. We hebben in ons lichaam twee soorten
bloedvaten, namelijk slagaders (arteriën) en aders (venen). Het hart
pompt het bloed in de slagaders en via een netwerk van hele kleine
dunne adertjes (haarvaten), geeft het bloed zuurstof en
voedingsstoffen af aan het weefsel in ons lichaam en neemt de
gemaakte afvalstoffen op. Daarna wordt het bloed weer verzameld in
de aders en terug naar het hart vervoerd.
De kleppen in de aders voorkomen dat het bloed in het been
terugstroomt tijdens het terugvoeren van het bloed naar het hart
tegen de zwaartekracht in. Wanneer deze niet goed sluiten
(insufficiënte kleppen = reflux), ontstaat een te hoge druk in de
aders. Hierdoor zetten de aders uit en ontstaat een spatader. Een
spatader (varix) is dus een uitrekking en verzakking van een normale
ader. De medische naam voor spataders is “varices”.
1
De aders in de benen kunnen worden onderverdeeld in
oppervlakkige en diepe aders. Deze aders vertakken zich in kleine
aders die zich door de benen verspreiden.
De diepe aders en de oppervlakkige aders zijn met elkaar verbonden
door verbindingsaders (perforanten), waarin zich eveneens kleppen
bevinden. Negentig procent van het bloed wordt via de diepe aders
naar het hart geleid. De resterende tien procent van de afvoer van
het bloed gaat via de oppervlakkige aders.
Het gaat om de vena safena magna over de binnenzijde van het
been en de vena safena parva over de kuit. Wanneer één van beide
systemen onvoldoende functioneert, neemt het diepe systeem de
functie over.
2
Hoe ontstaan spataders?
Aanleg
Spataders zijn veelal erfelijk. Door aangeboren zwakte van de
vaatwand van de aders kunnen spataders ontstaan. Doordat de mens
rechtop loopt, zullen onder invloed van de zwaartekracht spataders
zich juist in de onderbenen ontwikkelen.
Als één ouder spataders heeft, dan heeft u kans op 60% dat u ook
spataders ontwikkelt. Hebben beide ouders spataderen, dan is de
kans bijna 100% dat u vroeg of laat ook spataders ontwikkelt.
Zwangerschap
Zowel door hormonale invloeden als door een beperking van de
terugstroom van het bloed in de aders uit de benen naar het hart
(door druk van de groeiende baarmoeder) ontstaan spataders
gemakkelijker tijdens de zwangerschap.
Hormonale factoren
De invloed van de verschillende hormonen op het ontstaan van
spataders is nog niet geheel duidelijk, maar lijkt wel aanwezig. De
vrouwelijke hormonen (oestrogeen) verminderen de functie van de
spierlaag van de vaatwand. Dit verklaart waarom spataders veel
vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen.
De kans op het krijgen van spataders is in feite een optelsom van
risicofactoren, waarvan bovenstaande drie de belangrijkste zijn.
Andere factoren die een rol kunnen spelen zijn:
-
3
Veel staan of zitten
Overgewicht en ouderdom (verzwakking van de aderwand)
Warme omgeving
Klemmende kledij
Overige oorzaken
Spataders kunnen ook een gevolg zijn van een ziekte zoals
bijvoorbeeld een trombosebeen. Bij een trombosebeen zijn enkele
aders binnenin het been verstopt geraakt door gestold bloed.
Hierdoor zijn andere aders aan de buitenzijde van het been
overbelast. Na een aantal jaren zullen veel mensen die een
trombosebeen hebben gehad hierdoor last van spataders krijgen.
Wat zijn de symptomen?
-
4
Cosmetische bezwaren
Zwaar of vermoeid gevoel
Rusteloze benen, vaak in bed (restless legs)
Zeurende, doffe pijnklachten
Krampen
Jeuk
Eczeem
Bruine verkleuringen (okerdermatitis, hyperpigmentatie)
Verharding van de huid en onderhuids vetweefsel
(lipodermatosclerose)
Witte verlittekening (atrophie blanche)
Aderontsteking (flebitis) met klontervorming (tromboflebitis)
Bloedingen door stoten
Zwelling in de benen, vaak rond de enkels (malleolaire
oedemen)
Veneus ulcus of open been
Behandelingsmogelijkheden?
Spataders kunnen op verschillende manieren worden behandeld. De
keuze van de behandelmethode is afhankelijk van het type spatader,
de ernst en de uitgebreidheid van het probleem.
De vaatchirurg laat zich leiden door de klinische gegevens van de
patiënt én de bevindingen bij het duplexonderzoek om zo tot een ‘à
la carte’ behandeling te komen, aangepast aan elke individuele
patiënt.
- Klassieke behandeling : crossectomie en stripping
- Endoveneuze behandeling door middel van radiofrequente
ablatie
- Foamsclerotherapie
- Flebectomies volgens Müller
Voorbereiding
- De dag van de ingreep dient u nuchter te zijn: vanaf
middernacht mag u dus niets meer eten of drinken.
- ’s Morgens mag u met een klein slokje water uw thuismedicatie
nemen, behalve de medicatie die uw arts gestopt heeft.
- Als u reeds steunkousen heeft, dient u die de dag van de
operatie mee te nemen.
- De avond voor de operatie dienen de benen alsook de liezen
onthaard te worden.
- De operatie gebeurt via daghospitalisatie.
- Dit kan onder algemene verdoving of rachi-anesthesie
(ruggenprik om enkel de benen te verdoven).
5
Endoveneuze behandeling
In samenspraak met uw arts werd gekozen voor een endoveneuze
behandeling, met name radiofrequente ablatie (RFA) van de vena
safena magna of parva.
Endoveneuze ablatie is een behandeling waarbij met behulp van
radiofrequentie een ader van binnenuit wordt dichtgeschroeid.
Na het aanprikken van de te behandelen ader wordt een katheter
opgevoerd tot aan het punt waar de oppervlakkige ader verbonden is
met het diepe adersysteem.
Deze katheter wordt voorzien van radiofrequente energie, waarbij de
katheter wordt verhit tot maximaal 120 graden Celsius. Hierdoor
wordt warmte afgegeven aan de aderwand waardoor deze krimpt en
de ader wordt afgesloten. Uw lichaam breekt vervolgens deze
afgesloten ader op natuurlijke wijze af.
Het grote voordeel van deze techniek is dat er geen incisie moet
gemaakt worden en dat er na de ingreep minder hematoomvorming
en pijn wordt gezien.
Flebectomies volgens Müller
De spataderbehandeling volgens de Müller methode houdt in dat
kleine en middelgrote spataderen die vlak onder de huid liggen,
stukje bij beetje worden verwijderd met een speciaal instrument
(Müllerhaakje).
Juist voor de operatie worden met een stift de spataders staand
afgetekend. Er worden kleine (1 tot 2 millimeter grote) sneetjes in de
huid gemaakt boven de spatader. Met een klein haakje wordt er
6
telkens een deel van de spatader uitgehaald. Na afloop van de
ingreep worden de wondjes dichtgeplakt met steriele hechtstrips. Op
deze wijze wordt dan de gehele spatader verwijderd. Doordat er bij
deze methode uiterst kleine sneetjes gemaakt worden, zijn ook de
resulterende littekens zeer klein, waardoor het cosmetisch resultaat
optimaal is.
Deze behandeling wordt meestal gecombineerd als aanvulling
tijdens een klassieke stripoperatie of een endoveneuze behandeling.
Nazorg
- Na de operatie wordt een licht compressief wattenverband
aangelegd.
- Vervolgens gaat u naar de ontwaakzaal waar u een uur verblijft
ter observatie.
- Nadien gaat u terug naar uw kamer waar u nog ongeveer zes
uur verblijft met uw benen in hoogstand.
Ontslag
- U mag het dagziekenhuis verlaten als u goed wakker bent, iets
kleins heeft kunnen drinken/eten en heeft kunnen plassen.
- Het compressief verband wordt voor ontslag verwijderd en
vervangen door een compressiekous klasse II tot aan de lies.
Deze draagt u dag en nacht gedurende tien dagen tot op de
controleraadpleging waarvoor een afspraak meegegeven
wordt.
7
- Nadien dient u de kousen nog een viertal weken overdag te
dragen.
- Het is af te raden langdurig stil te staan of te zitten. Mobilisatie
is aangewezen!
- Bij lang stilzitten is het aan te raden de benen in hoogstand te
leggen.
- De eerste week na de operatie dienen intensieve sporten zoals
wielrennen of hardlopen vermeden te worden.
- Autorijden mag 24 u na ontslag.
- Zonnebank, sauna en blootstelling aan de zon dienen vermeden
te worden de eerste maanden na de ingreep.
- Bij pijn mag u paracetamol 1 g (Dafalgan forte) nemen tot
maximaal viermaal daags.
- Indien er geen verhoogde risicofactoren zijn voor een diepe
veneuze thrombose worden geen spuitjes voorgeschreven.
Neveneffecten?
Na de operatie zijn er een aantal blauwe vlekken op het been. Dit zijn
bloeduitstortingen die spontaan verdwijnen na een paar weken. Deze
mogen eventueel ingewreven worden met Reparilgel of Hirudoïdzalf.
Soms kan je na de operatie harde pijnlijke knobbeltjes voelen op de
plaats waar voor de operatie zichtbare spataders waren.
Dit zijn kleine onderhuidse bloeduitstortingen ten gevolge van de
flebectomies. Als behandeling kan je hiervoor een pijnstiller nemen.
Soms kan het nodig zijn om deze op de raadpleging aan te prikken en
oud bloed te evacueren. Het is niet nodig om hiervoor spuitjes zoals
Clexane, Fraxiparine of Innoheb te krijgen.
8
Ook kan er een lokale ontstekingsreactie met als gevolg een trekkend
gevoel of lichte pijnklachten ontstaan. Een enkele keer is een streng
voelbaar. Elk lichaam reageert op zijn eigen manier, dus de ernst van
deze reactie verschilt, maar meestal is er een mild beloop.
Als de ader wat oppervlakkiger ligt, zijn deze verschijnselen wat
duidelijker.
Soms treedt een licht verdoofd gevoel van de huid of een branderig
gevoel bij aanraking op. Dit komt door tijdelijke uitval van
microscopische zenuwtakjes in het behandelde gebied. Hoewel deze
klachten wel enige tijd kunnen aanhouden worden ze prima
verdragen en gaan ze vanzelf voorbij.
Tot slot.
We hopen dat deze brochure voor u een hulp is geweest om meer te
weten te komen over het verloop van de opname, de operatie en wat
te doen na uw ontslag uit het ziekenhuis. Met bijkomende
bemerkingen of vragen kan u steeds bij de verpleging en uw
vaatchirurg terecht.
We hopen tevens dat uw verblijf hier zo kort en zo aangenaam
mogelijk verloopt en wensen u alvast een spoedig herstel toe.
9
Voor meer info raadpleeg:
Dr. Bart De Nijs
Dienst thoracovasculaire heelkunde
Secretariaat Thoracovasculaire Heelkunde
T: 055 33 60 43
Dagziekenhuis
T: 055 33 67 00
Afspraken
AZO/END/218
V1.0
T: 055 33 66 38
1