Practische opdracht zonnestelsel en heelal Havo-4

Practische opdracht zonnestelsel en heelal
V4 P41.
Het is de bedoeling dat je in het kader van het thema zonnestelsel en heelal zelf ook
waarnemingen gaat doen aan hemellichamen en die waarnemingen vastlegt en verwerkt in de
vorm van een verslag. Natuurlijk moet je eerst goed nadenken over welke objecten je wilt
observeren en waar je dan precies op wilt gaan letten en zul je informatie moeten verzamelen
om er achter te komen wat er bekend is over het onderwerp.
De nadruk bij deze praktische opdracht ligt op het zelf doen van waarnemingen.
Je moet je waarnemingen zo goed mogelijk vastleggen en verwerken. Uit de resultaten kun je
dan je conclusies trekken.
Voor deze opdracht P41 geldt een studielast van 30 uur. Je moet in een logboek precies
bijhouden hoe je die 30 uur hebt besteed. Het cijfer telt voor 25% mee voor je
schoolexamencijfer. Je mag de proef in tweetallen uitvoeren, ieder besteedt dan 30 uur aan de
opdracht. Vermeld in het verslag wel heel duidelijk de taakverdeling en elkaars inbreng. Het
werkstuk moet dus bevatten:
*een onderzoeksvraag, waarin je aangeeft wat je gaat waarnemen en wat je
daarbij onderzoekt;
*theorie, waarin je op grond van verzamelde informatie schetst wat er zoal
bekend is over je onderwerp;
*waarnemingsresultaten in de vorm van meetgegevens, tekeningen, foto’s, of
videoopnames enz.; zonodig bewerk je deze resultaten tot overzichtelijke
tabellen of grafieken e.d.;
*conclusies, die een antwoord kunnen geven op je onderzoeksvraag;
*een logboek waarin je hebt bijgehouden hoe je je 30 uren hebt besteed;
*een bronvermelding, waarin je duidelijk aangeeft waar je je informatie vandaan
hebt, en wel zodanig, dat de lezer dezelfde bronnen terug kan vinden, dus
internetadressen, titel/schrijver/uitgever van een boek(+ geraadpleegde
pagina’s of hoofdstukken), krantenartikels (datum), enz..
mogelijke onderwerpen:
Je kunt terecht op de website van ANW: http://www.evertkok.nl/anw.
Surf dan naar Prackt Opd. I Sterrenkunde.
Vaak vragen de leerlingen zich af hoeveel opdrachten je moet kiezen.
Voor vwo-4 is het aantal studielasturen 30, dus het enige criterium wat dat betreft is dat je in
totaal (dus ook verslag schrijven of naar de bibliotheek fietsen of naar de sterrenwacht in
Burgum reizen, enz. ..) 30 uren met deze PO bezig bent.
De Zon : hierom draait letterlijk en figuurlijk ons bestaan, dus zeker de moeite waard om te
bekijken, m a a r : kijk nooit rechtstreeks naar de zon, zeker niet met een
kijker of telescoop! (dit zou je twee
keer kunnen doen: één keer met je linker en één keer met je rechter oog, daarna
nooit meer!).
Je zou de dagelijkse beweging van de zon kunnen bestuderen waarbij je op een heel zonnige
dag zo lang mogelijk de verandering van een schaduw vastlegt en dit zou je een paar weken
later kunnen herhalen om te zien hoe de stand van de zon is veranderd.
Je zou ook zelf een zonnewijzer kunnen maken en zo opstellen, dat die als klok te gebruiken
is. Loopt die klok een paar weken later dan nog gelijk?
1
Je kan met een kijker of telescoop de zon op een stuk papier projecteren en dan natekenen:
zijn er zonnevlekken te zien? Zijn die zonnevlekken een tijd later nog hetzelfde?
De zon lijkt dicht bij de horizon vaak roder, groter en platter: kan je die schijnbare vorm- en
kleurverandering vastleggen en meten? Je kan proberen de zon te fotograferen, maar hiervoor
heb je natuurlijk speciale filters nodig.
De maan : je kan gedurende een aantal weken de schijngestaltes van de maan
waarnemen en tekenen tegen een herkenbare horizon. Leg ook vast
wanneer en waar je de maan precies waarneemt (bijv. teken de maan
elke avond op hetzelfde tijdstip en vergelijk de positie). Je kan ook daarnaast de
maan in de loop van één avond waarnemen en dit een week later herhalen. Je kan
met een verrekijker of telescoop details op de maan waarnemen en vastleggen.
Houd er wel rekening mee dat de maan rond nieuwe maan niet waar te nemen is!
Sterren(beelden) : zoek m.b.v. een sterrenkaart verschillende sterrenbeelden op en neem die
waar en teken ze tegen een herkenbare horizon. Je kan ook de beweging van bijv.
de Grote Beer in de loop van een avond volgen.
Je kan proberen sterren te fotograferen, herkenbaar, of “bewogen” door lange
tijdsopnames.
Misschien heb je kennissen die beschikken over een telescoop, of ga je naar de
Volkssterrenwacht Burgum (vrijdagsavonds open voor publiek of anders op afspraak) en
probeer je op die manier objecten aan de hemel waar te nemen.
Kortom, er is van alles mogelijk; toon initiatief, vraag zonodig hulp en zoek iets wat bij je
past, waar je wat van kan leren, maar waar je ook plezier aan beleeft!
Om jezelf te beschermen mag je niet meer dan 30 uren aan deze opdracht werken. De uiterste
inleverdatum voor het werkstuk is donderdag 2 februari 2017 om 12.00 uur ‘s middags. Het
cijfer telt mee voor het tweede rapport en natuurlijk ook voor het schoolexamen.
Denk erom dat het in Nederland wel eens bewolkt is zodat je geen sterren, maan of zon kunt
waarnemen. Stel je waarnemingen dus niet uit tot de laatste weken!
Het verslag : Moet worden geschreven in een lettertype met lettergrootte 12. Je mag niet
kopiëren van internet, hooguit citeren, maar dat moet je dan wel duidelijk aangeven.
Verder lever je het verslag in in een plasticmapje van A-4 formaat (geen multomappen!)
2