De EndoBarriertherapie voor mensen met diabetes type 2 en licht

22 diabc
Medisch diabc
Gezonder
Endo Barrier
voor mensen met diabetes
type 2 en licht overgewicht:
de EndoBarriertherapie.
met
de
Onderzoek bevestigt dat
mensen hierdoor aanzienlijk
afvallen en de overstap naar
insuline kunnen uitstellen.
Chirurg Ignace Janssen: “We
2013 sep/okt
houden mensen hiermee
gezonder.” Tekst Marianne Wenneker
Beeld welmoet de graaf
D
e werking van de EndoBarrier in een notendop:
“Als voedsel niet in contact komt met het eerste stukje van de dunne darm, krijg je in het lichaam
een hormonale verandering die ervoor zorgt dat de
gevoeligheid voor insuline en glucose veranderen.
Daardoor vallen mensen af en stabiliseert de bloedglucose vrijwel meteen,” legt Ignace Janssen, chirurg
in het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem uit. De EndoBarrier is een plastic soort ‘mouw’ die vlak achter de
overgang van maag naar twaalfvingerige darm wordt
geplaatst en er na maximaal een jaar weer wordt uitgehaald. De veelbelovende resultaten tot nu toe doen
vermoeden dat veel mensen met diabetes type 2 er
baat bij kunnen hebben.
mensen met zwaar overgewicht, die bijvoorbeeld een maagverkleinende operatie
moesten ondergaan. “Het idee was om hen
alvast te laten afvallen voor de operatie,”
vertelt Janssen. “Daarna dachten we: dit is
wellicht ook een goede oplossing voor mensen met diabetes type 2 en overgewicht. In
een onderzoek bleek namelijk dat mensen
na plaatsing van een EndoBarrier niet alleen
afvielen, maar dat ook hun bloedglucosewaarden sterk verbeterden. Veel meer dan
bij mensen die afvielen zónder EndoBarrier.
De EndoBarrier plaatsen we daarom nu bij
mensen met beginnende diabetes type 2
en licht overgewicht. We weten dat ze door
de EndoBarrier van hun insuline af komen
of dat ze de overstap naar behandeling met
insuline nog een tijd uitstellen. We kunnen
mensen hiermee dus gezonder houden.”
1500 kcal per dag
Mensen met een EndoBarrier worden intensief begeleid en krijgen het advies niet meer
dan 1500 kcal per dag te eten. Maar val je
niet sowieso af als je maar 1500 kcal per dag
eet? En verbeteren je waarden dan niet vanzelf? “Dat zou je kunnen denken,” beaamt
Janssen. “Maar in een vergelijkende studie
hebben we twee groepen mensen op een
dieet gezet van 1500 kcal per dag. De ene
groep mét en de andere zonder EndoBarrier.
Het blijkt dat de groep zonder EndoBarrier
het dieet na een maand of drie niet meer
volhoudt; de groep met EndoBarrier houdt
het dieet soms wel een jaar vol. Bovendien
hebben de mensen mét EndoBarrier veel
betere bloedglucosewaarden.”
Vijf jaar uitstel
Verbetering bloedglucosewaarden
De EndoBarrier bevindt zich nog in onderzoeksfase.
In de eerste pilots werd de EndoBarrier geplaatst bij
De EndoBarrier is geen blijvende oplossing. Na een jaar moet hij eruit, omdat ‘het
lichaam de neiging heeft vreemde dingen
sep/okt 2013
Een nieuwe behandeling
23
24 diabc
Medisch diabc
De EndoBarrier is plastisch
gezegd een langwerpige plastic soort mouw, met aan één
uiteinde ‘weerhaakjes’ waarmee de mouw zich vastzet
in de darm. De EndoBarrier
wordt ingebracht via de mond
en maag. Meestal duurt het
inbrengen tussen zeven en
twintig minuten. De EndoBarrier wordt vlak achter de over-
gang van maag naar twaalfvingerige darm geplaatst, om er
zo voor te zorgen dat voedsel
pas later in de dunne darm
terecht komt.
Als de EndoBarrier eenmaal
op zijn plaats in de darm zit,
maakt het lichaam andere
hormonen aan. Deze verminderen de eetlust en maken het
voor het lichaam gemakkelij-
ker om de bloedglucose onder
controle te houden. Gedurende de tijd dat de EndoBarrier in de darm zit, meestal
een jaar, krijgen mensen een
intensieve begeleiding om
ze te helpen hun leefstijl te
veranderen. Ze krijgen bijvoorbeeld een dieetadvies van
1500 kilocalorieën per dag.
eruit te werken.’ Maar na dat jaar zijn de bloedglucosewaarden meestal zoveel verbeterd, dat insulinegebruik soms wel vijf jaar kan worden uitgesteld.
Daarmee wordt dus ook de kans op complicaties
uitgesteld. “We zien wel dat als het gewicht in het jaar
erna weer iets toeneemt de bloedglucosewaarden
achteruitgaan,” vertelt Janssen. “Maar dan zitten ze
nog altijd ruim onder het beginpunt. Het effect blijft
sowieso twee jaar na het verwijderen van de EndoBarrier bestaan. De EndoBarrier verbetert zowel kwaliteit
van leven als de levensduur.”
De resultaten van de EndoBarrier lijken veelbelovend.
Waarom komen er dan maar 150 mensen per jaar
voor in aanmerking? “Er is weliswaar een CE-keurmerk aan verleend, maar daarmee is het nog geen
‘verzekerde zorg’; daarvoor moet eerst meer onderzoek gedaan worden”, licht Janssen toe. Het Rijnstate
Ziekenhuis heeft er, in overleg met zorgverzekeraar
Menzis, voor gekozen om patiënten met de EndoBar-
2013 sep/okt
‘De EndoBarrier verbetert zowel
kwaliteit van leven als de levensduur’
Klinisch onderzoek wijst uit dat 87 procent van de
mensen met diabetes type 2 binnen negen maanden de bloedglucosespiegels kan verlagen en dat ze
gemiddeld achttien procent van het totale lichaamsgewicht verliezen. Hierdoor kan het aantal diabetescomplicaties afnemen. Vaak kan de overstap naar
dagelijkse insuline-injecties worden uitgesteld, of is
deze misschien zelfs nooit nodig. Mensen die de EndoBarriertherapie ondergaan, melden dat hun HbA1c
lager is, dat ze zich na de maaltijd langer verzadigd
voelen, en dat ze meteen en doorlopend afvallen.
• Het is geen operatie, de risico’s zijn klein.
• De ingreep vindt plaats onder
een roesje (lichte slaap).
• De EndoBarrier biedt geen
blijvende oplossing. U bent
hiermee niet van uw probleem af, het is wél een
mooie tussenoplossing.
• Het is relatief kostbaar, het
inbrengen van de EndoBarrier moet nu nog op de OK
gebeuren. Om die reden
hebben zorgverzekeraars
bedenkingen om de behandeling te vergoeden.
• Wie denkt dat hij in aanmerking komt voor plaatsing van
de EndoBarrier, kan zich aanmelden via www.vitalysendobarrier.nl
Vaak kan de overstap naar
insuline worden uitgesteld.
‘Ik zou het zo weer doen’
Rien van Deutekom (50 jaar, diabetes
type 2 sinds 2002): “Toen er in mijn
diabetesbehandeling over insuline werd
gesproken, dacht ik: ‘Vergeet het maar, dat
nooit!’ Samen met mijn vrouw ging ik op
zoek naar alternatieven, want dat er iets
moest gebeuren was duidelijk. Mijn waarden
schommelden rond de 14 en ik had zo’n 30
kilo overgewicht: het gevolg van stoppen met
roken, veel snoepen, een zittend beroep en
niet sporten. Op internet las mijn vrouw over
de EndoBarrier. We stuurden een e-mail en
ik werd geselecteerd. Van tevoren vond ik
het spannend, ik wist niet zo goed wat ik kon
verwachten. De plaatsing viel een beetje tegen.
Mijn darm blijkt van binnen met een krap
bochtje te lopen en daardoor gaf de EndoBarrier
de eerste dagen irritatie. Ik heb na de plaatsing
een paar keer overgegeven en daarna nog
twee weken gepureerd voedsel gegeten. Mijn
gewicht is vrij snel teruggegaan van 117 naar
97 kilo en mijn bloedglucosewaarden zijn ’s
ochtends inmiddels onder de 4,5 à 5. Daarnaast
heb ik mijn levenswijze aangepast, een patatje
onderweg neem ik niet meer zo snel. Het
dieet van 1500 kcal per dag vind ik goed vol te
houden. Soms eet ik een beetje meer, soms een
beetje minder. De EndoBarrier is er inmiddels
uit. Ik zou het zo weer doen, mijn doel is bereikt:
ik hoef voorlopig niet aan de insuline.”
Uit de praktijk
150 per jaar
Resultaten
Aandachtspunten
sep/okt 2013
Zo werkt de EndoBarrier
rier te behandelen vanuit een onderzoeksbudget.
“Daarmee kunnen we op dit moment 150 mensen per
jaar behandelen. Dat is ook de reden dat we bepaalde
criteria hanteren. Mensen moeten onder andere 18
jaar of ouder zijn, diabetes type 2 hebben en een BMI
van 28-45. Hopelijk kunnen we in de toekomst meer
mensen behandelen; we zijn inmiddels met andere
zorgverzekeraars in overleg.”
25