HERSEN(VLIES)ONTSTEKING: 1 TEST, 14 PATHOGENEN, IN 1 UUR

HERSEN(VLIES)ONTSTEKING:
1 TEST, 14 PATHOGENEN, IN 1 UUR
Hersenvliesontsteking of meningitis is een
Snelle herkenning van de symptomen en een
ontsteking van de vliezen rond de hersenen
juiste behandeling zijn essentieel om ernstige
en het ruggenmerg. Iedereen kan met deze
afwijkingen als hersenschade, gehoorverlies,
ontsteking te maken krijgen en dat op elk
blindheid of zelfs sterfte te vermijden.
moment van het jaar. Toch zien we dat
het vooral kinderen en mensen met een
DIAGNOSTIEK
verminderde afweer of chronische ziekte zijn
Huidige routine
die deze infectie oplopen. Ook komt het meer
Indien de arts een geval van meningitis vermoedt,
voor in de winter en de lente.
wordt meestal beslist om een ruggenprik (lumbale
punctie) uit te voeren. Door middel van een dunne,
SYMPTOMEN
holle naald van ongeveer 10 centimeter lang wordt
De eerste symptomen zijn meestal hoge koorts
tussen de lagere ruggenwervels geprikt om een
met algemeen onwel zijn, rillingen, hoofdpijn
beetje hersenvocht van rond het ruggenmerg af te
en spierpijn. Vaak is dit vergelijkbaar met een
nemen. Dat staat rechtstreeks in verbinding met
griepinfectie. Nekstijfheid komt ook voor. Dit
het vocht rond de hersenen, wat ons een idee
komt doordat de ontsteking een spanning
geeft van de samenstelling daar. Meestal wordt
veroorzaakt op de hersenvliezen. De dokter
dit vocht in verschillende buisjes afgenomen om
voert meestal enkele onderzoeken uit om deze
verschillende testen te kunnen uitvoeren.
nekstijfheid te onderzoeken.
Eenmaal dit staal in het laboratorium aankomt,
Het is belangrijk te weten dat niet iedereen
krijgen verschillende afdelingen een fractie
dezelfde symptomen heeft. Andere klachten als
van het lumbaal vocht. Op de afdeling chemie
gewrichtspijn, misselijkheid, sufheid en braken
wordt de concentratie glucose, eiwit en lactaat
kunnen ook voorkomen. In sommige gevallen van
bepaald. Dit kan al zeer snel een idee geven of
bacteriële meningitis gaat dit ook gepaard met
er een ontsteking is. Op de afdeling hematologie
typisch rood-paarse vlekjes op de huid.
wordt een telling uitgevoerd van het aantal witte
bloedcellen en worden deze ook opgedeeld in
OORZAAK
verschillende categorieën van cellen.
Er zijn drie groepen micro-organismen die dit
22
ziektebeeld kunnen veroorzaken: bacteriën, virussen
In het laboratorium microbiologie gebeurt er dan
en schimmels. Virale meningitis komt meer frequent
een microscopisch onderzoek voor bacteriën en
voor, maar kent meestal een milder ziekteverloop.
worden er speciale kweken ingezet om eventuele
Bacteriële meningitis is eerder zeldzaam, maar vaak
kiemen te laten groeien. Daarnaast zijn er ook nog
ernstiger met meer complicaties en een hogere
speciale technieken om deze op te sporen op basis
mortaliteit als gevolg. Schimmels zijn zeer zelden de
van genetisch materiaal van de pathogenen. Dit
oorzaak en komen vooral voor bij mensen die door
wordt vooral gebruikt om virussen op te sporen.
andere ziektes reeds verzwakt zijn.
Indien niets gevonden wordt, kunnen ook
Zorg
“De nieuwe test spaart
heel wat tijd uit en geeft
sneller resultaat.“
antilichamen tegen bepaalde micro-organismen
Voor- en nadelen
opgespoord worden. Indien een ander micro-
gezocht worden in het bloed en het lumbaal vocht
Voordat een nieuwe techniek uitgetest wordt,
organisme verantwoordelijk is, zal deze test negatief
om contact met deze pathogenen op te sporen.
moeten we eerst zeker zijn dat die een meerwaarde
blijven. Ook bij het bepalen van de gevoeligheid
biedt op de huidige testen. Deze test heeft zowel
van kiemen voor bepaalde antibiotica zullen de
Al deze testen zijn tijdrovend en vaak blijft de
voor- en nadelen die belangrijk zijn voor patiënt,
routinetesten essentieel blijven.
oorzaak ongekend. Dat kan zijn door de correcte,
aanvragende arts en het laboratorium.
Toch vermoeden we dat er nu, meer dan vroeger,
snelle therapie of door moeilijk op te sporen
pathogenen. Ook duurt het soms lang voor het
De grote voordelen voor de artsen zijn:
positieve resultaten bij deze klinische beelden
resultaat gekend is en kan er een staal tekort zijn
•snellere resultaten
zullen zijn.
om alle testen uit te voeren.
•met minder staal meer resultaten
•ook na reeds gestarte therapie (en dus mogelijk
Nieuwe test
Recent is er een toestel ontwikkeld dat, op
basis van een techniek die genetisch materiaal
De prijs
dode pathogenen zonder groeivermogen) meer
Het prijskaartje van deze test bedraagt ongeveer
kans op het vinden van de oorzaak
150 euro. Gelukkig wordt dat bedrag grotendeels
•test is 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 mogelijk
terugbetaald door de mutualiteit. Gezien de grote
kost dient deze test enkel aangevraagd te worden
opspoort, snel, makkelijk en met weinig materiaal
de oorzaak kan opsporen. Tijdens de test worden
De test zorgt ook voor een andere manier van
indien de patiënt klinische tekenen vertoont van
eerst alle stukjes genetisch materiaal verzameld
werken in het laboratorium. Doordat slechts één
meningitis.
uit het staal. Daarna begint een zoektocht naar
test nodig is, die makkelijk te gebruiken is en snel
specifieke stukken genetisch materiaal van de 14
resultaat geeft, is er meer tijd om extra testen uit
Dr. Marijke Reynders
meest voorkomende pathogenen die meningitis
te voeren. Ook voor de patiënt is de combinatie van
Arts-Specialist laboratoriumgeneeskunde
veroorzaken. Indien er stukjes gevonden worden,
bovenstaande voordelen heilzaam. Een ruggenprik
Campus Sint-Jan
zullen ze in een volgende stap gekopieerd worden.
blijft natuurlijk een invasieve ingreep die enkel bij
De combinatie van deze stukjes vormen een code
juiste indicaties gebruikt kan worden.
Dr. Karel Maelegheer
die het toestel dan kan omzetten en vertalen naar
Er zijn natuurlijk ook nadelen. Een voorbeeld
Arts-Specialist in opleiding
welke kiem aanwezig was in dit lumbaal vocht.
is dat slechts de 14 meest frequente oorzaken
Zorg
23