Listeria monocytogenes

Listeria monocytogenes
16-09-2016
MarijevanDalen,ANIOSIC
Listeria monocytogenes
§ Grampositieve,staafvormigebacterie
§ Groeitzowelaeroobalsanaeroob
§ Vermenigvuldigtzichbijtemperatuur3tot42ºC,hogezoutconcentraties
(tot10%)enpH 6-9.9
§ Saprofytdieinaardeengrondwater,bijmensendiervoorkomt
§ Invasievanuitdedarmà vermenigvuldigtenverspreidtintracellulair
§ BijzondereaffiniteitvoorhetCZSà m.n.hersenparenchym (meningoencefalitisofabcesinhemisfeer, hersenstamofruggenmerg)
§ Zoönose
§ Incubatie:Gastro-enteritisà 24u(6-240uur);infectieCZSà 9dgn (1-14
dgn)
Risicogroepen
§ Zwangeren
§ Foetussen
§ Neonaten
§ Ouderen
§ Cellulairimmuungecompromitteerden (corticosteroïden,transplantatie,DM)
Symptomen
§ Intacteimmuunstatus:asymptomatisch ofzeermildbeloopmet
griepachtigeverschijnselen(koorts,spierpijn,N/V)
§ Immuungecompromitteerd:invasief enernstiger
à meestalbacteriëmie,meningitisofmeningo-encefalitis;
somsperitonitis,hepatitis,peri- of endocarditis eneenenkelekeer
papulopustulaire ofvesiculopustulaire huidlaesies
§ Zwangeren:meesteinfecties3e trimesterà neonaten:sepsis/meningoencefalitis;
2e helft:intra-uterienevruchtdoodenvroeggeboorte
§ Klinischeverschijnselen:conformmeningitis;
koorts,bewustzijnsstoornisenmeningeale prikkeling
§ Focale neurologischeverschijnselen(hemiparese,ataxie,fatische
stoornissen)wordenvakergevonden
Diagnostiek
§ Kangekweektwordenuit:bloed,liquor,amnionvocht enmeconium
§ Grampreparaatliquor:grampositievestaafjes
Liquor:meestaltroebel,leucocytaire pleiocytose,voornamelijkdoor
polymorfonucleaire cellen,icm verhoogdetotaal-eiwitconcentratie,
normaleofverlaagdeglucoseconcentratie
§ Gram-preparaat liquor 30%vd gevalleneenmicro-organisme,
80%positievebloedkweek
§ 13serotypen,2012NLà m.n.4b(44%),1/2a(31%)en1/2b(16%)
Besmetting
§ Aarde,oppervlaktewater,vegetatieenbijverscheidenehuis- enwilde
dieren
§ Besmettingmens:m.n.viabesmetvoedsel;
Risicoproducten:zachtekazen(brie,camembert);
Rauwevleeswaren(paté,carpaccio,filetamericain,rosbief);
Rauwe,gerookteofgemarineerdevis;
Kant-en-klarepannenkoeken;
Voorverpaktesalades.
§ Directetransmissie:
Directdierlijkcontactofviahetmilieu;
§ Verticaletransmissie:
Moedernaarkindtijdenszwangerschapofbijgeboorte
Besmettelijkeperiode
§ Naziekteofasymptomtische infectie:
Enkelemaandenuitscheidingviadeontlasting
Moedersblijven7-10dgn nabevallingbesmettelijkviaurine/vaginale
afscheiding
Incidentie
§ 2012:4,5ziektegevallenpermiljoeninwoners(2006-2011:3,2-5,2per
miljoen);
§ Sterftepercentagetussen5%(2011)en31%(2006);
2012:14%
§ Deincidentievarieertperleeftijdsgroepengeslacht,waarbijmannenouder
dan65jaardehoogsteincidentiehebben
§Demeestvoorkomendeziektebeeldenin2012waren
sepsis(29%),
gastroenteritis (22%),
meningitis(12%)
pneumonie(12%)
Behandeling
§ 1e keuze:Amoxicilline IV6dd2ggedurendeminimaal21dagen
§ Evt combinatiemeteenaminoglycoside
§ AlternatiefAmoxi:Cotrimoxazol
§ OngevoeligvoorCefalosporinen
§ Behandelduur:
10-14dgn bijinvasieve ziektezondermeningitis
14-21dgn invasieve ziektemetmeningitis
Langerebehandelduurbijpatiëntendieernstigziekzijnofeen
endocarditis/trombo-encefalitis hebben
Meldingsplicht
§ Meldingsplichtige ziektegroepC
à Lab/artsbinnen1dagmelden
§ Meldingbij:
Listeria isolatieuifeces,bloedofliquor
ofzwangerschap:uitmateriaalfoetus,ongeborenkind,pasgeboren
kindofmoeder
à moederenkindapartmelden