Meningitis

De Meningitiden
Dr. Noël Logghe
Stedelijk Ziekenhuis
Roeselare
26 april 2001
De meningitiden
• In evaluatie - anatomische structuren
– Subarachnoidale ruimte
Cerebrospinaalvocht
– Directe invasie
<=> Bacteriëmie
– Ook virusinvasie via bloed
– Factoren van de gastheer
Anatomie
Anatomie
Virale meningitis
• Ontsteking van de meningen
• <=> encefalitis
• Lymfocyten in lumbaal vocht
• Groot aantal virussen
•
•
•
•
•
Coxsachie
Echo
Mazelen
Herpes
Bof
Virale meningitis
•
•
•
•
Klinisch beeld
LP of niet
Ongerustheid omgeving
Geen antibiotica
Bacteriële meningitis
• Grote sterfte
• Ernstige verwikkelingen
• Blijvende letsels
–
–
–
–
Doofheid
Motorische problemen
Mentale handicap
Epilepsie
• Prognose bepaald door tijdstip van
behandeling
Klinische symptomen
• Koorts – hoofdpijn
• Nausea – braken
• Meningeale prikkelingsverschijnselen
• Nekstijfheid
• Kernig
• Brudzinsky
• Bij coma
Oorzakelijke kiemen
Klinisch beeld afhankelijk van
de leeftijd
• Bij pasgeborenen
• Symptomen
–
–
–
–
–
Slecht drinken
Hypotoon
Apnee
Tekens van septicemie
Geen tekens meningeale irritatie
• Oorzakelijke kiem: vaginale flora
–
–
–
–
–
E coli
Proteus
Klebsiella
Listeria
Streptokok B
Klinisch beeld afhankelijk van de
leeftijd
2. Zuigelingen
– Opgezette fontanel
– Meest voorkomende kiem
• Meningokok
• Pneumokok
• (H. influenza)
3. Kinderen
Behandeling
Starten behandeling
–
–
–
–
–
Cytose > 1000/mm³
Glycorachie < 40 % glycemie
Eiwitgehalte > 150 mg%
Gramkleuring +
Antigeendetectie +
Meningokokken meningitis
• Gram negatief
– Gekapseld
– Diplococcen
• Ingedeeld in serogroepen: 13
– A,B,C
– Y, W135
Incidentie
• 1/100.000 => 3/100.000
• Wijzigingen
– Adolescenten en jong volwassenen
– Sterkste stijging in Vlaanderen
– Toename serotype C sinds 1997
Incidentie per arrondissement in 1999
Hoge incidentie:
–Turnhout
–Brugge
–Diksmuide
–Roeselare: 11,4 ‰
Evolutie incidentie per leeftijdsgroep
Predisponerende factoren
• Vooraf gezonde kinderen
Symptomen
•
•
Kolonisatie rhinopharynx
Aantasting hersenvliezen
» Bacteriaemie
» Directe overgang
•
Aanvankelijk atypisch
Symptomen virale infectie
•
Acuut verlopende septicemie
–
–
Intravasculaire coagulatie
S. van Waterhouse Friedreichsen
–
–
Bijnierbloeding
Deel van de gastro intestinale bloeding
Enkele petechieën
Enkele petechieën
Ziektebeeld
• Petechiën
• Purpura
Huiduitslag
Purpura fulminans
Purpura fulminans
Purpura fulminans
Diagnose
• Soms typisch
– Maar belangrijke uitzonderingen
• Soms slechts paar petechieën en niet ziek
• Waakzaamheid bij 1 petechie
• DD virale trombopenie
– Hoesten – braken
– Aspirine
Verwikkelingen
• Mortaliteit nog 10 %
• 55 % blijvende sekwellen
–
–
–
–
–
Sensoriële doofheid
Blindheid
Verlamming centrale zenuwen
Epilepsie
Necrose en amputatie ledematen
Opvang
• Penicilline I.M.
• Grootste urgentie
• Lyse bacterieën => versnelde endotoxine vrijzetting
– Zelf vervoeren
– MUG
• Nadeel: kultuur negatief
– Diagnose echter klinisch
• Ook antigenbepaling
• Rechtstreeks onderzoek
• Cultuur huidletsel
• ½ uur eerder antibiotica eventueel levensreddend
Chemoprofylaxie
• 10 % gezonde kiemdrager
Tijdens de epidemische perioden
• Niet seizoensgebonden
Wel leeftijdsafhankelijk: vooral volwassenen
• Secundaire transmissie zeldzaam
Bij I.V. therapie ook chemoprofylaxe
• Contact personen: chemoprofylaxe
Eradicatie van de keel
Nog meningitis en sepsis mogelijk
Aan welke personen?
• Gezondheidsinspectie
– Alle kinderen tot en met 5 jaar
- in hetzelfde gezin
- in dezelfde kleuterklas
- bij dezelfde dagmoeder
- in dezelfde crèche
– Aan alle huisgenoten onder hetzelfde dak
– In kostscholen en internaten binnen dezelfde
gesloten leefgroep, in de onmiddellijke omgeving
van een ziektegeval
Chemoprofylaxie
• Chemoprofylaxie hoeft niet
- Contact in de klas in lager onderwijs of het
middelbaar of het hoger onderwijs
Tenzij 2 gevallen in dezelfde klas
- Voor de buren en de speelkameraadjes
- Voor leerkrachten, artsen, verplegenden,
laboranten
Welke profylaxe
Keuzepreparaat
Merknaam
Dosis
Kinderen
Azithromycine
Rifampicine
Zitromax
Rifadyn
10 mg/kg, 1x
10mg/kg, 2x/dag
2 dagen
Volwassenen
Ciprofloxacine
Cifloxacine
Ciproxine
Tarivid
500mg per os, 1x
400 mg per os, 1x
Vragen