Fit 4 work, een nieuwe aanpak in het sociale domein

Fit 4 work, een nieuwe aanpak in
het sociale domein
Medio 2009 vond een bijzondere ontmoeting plaats tussen de managers gezondheidsbevordering
van de G4, de directeur van het G4-programmabureau van de sociale diensten, zijn collega van het
UWV en de kwartiermaker. We concludeerden dat wij samen, ieder vanuit zijn eigen domein, dezelfde doelgroep in het vizier willen krijgen.
Erik Ruland, kwartiermaker G4 GGD’s voor Fit 4 work
Nico van de Vrie, directeur G4 programmabureau Sociale Diensten
Harpert Hazenoot, senior projectmanager UWV
Merel Schuring, senior onderzoeker EUR
Deze doelgroep bestaat uit de uitkeringsgerechtigden voor
wie het erg moeilijk is de arbeidsmarkt te bereiken. Zij vormen
een doelgroep met een hoog risico op psychische problemen
(zie afb 4). Omdat ze vaak in krachtwijken wonen, zoeken
de GGD’en daar naar best practices in de verbetering van de
gezondheidsachterstand. Re-integratie naar werk blijkt daarin
een belangrijke factor (Schuring e.a. 2010). Tegelijkertijd zochten
de sociale diensten van de G4 en het UWV naar samenwerking
met de GGD’en omdat de G4 en het UWV vanuit hun domein
best practices zochten die uitgaan van een integrale aanpak
in samenhang met gezondheidsbevordering. Hun probleem
was dat succesvolle pilots in Nederland nog nooit op grotere
schaal geïmplementeerd waren. Aan implementatie van goede
voorbeelden zoals het ExIT-programma in Rotterdam bleken
veel haken en ogen te zitten en goede wetenschappelijke
effectstudies waren nauwelijks voorhanden (Jagmohansingh
2008). Uit deze constateringen volgde al snel de ambitie voor
een nieuwe gezamenlijke aanpak op G4-niveau; dit initiatief
kreeg de naam ‘Fit 4 work’.
Afb. 4 Percentage inwoners met verhoogd risico op depressie
of angststoornis: piek onder uitkeringsgerechtigden
(Bron: G4 Gezondheidsmonitor, 2009)
Opzet
Fit 4 work is opgezet voor uitkeringsgerechtigden met psych
sche problemen en bijkomende (sociale) problematiek. Ze
hebben een negatieve gezondheidsbeleving (lage score op ‘erv
ren gezondheid’) en ze wonen bij voorkeur in een krachtwijk. De
kerngedachte van de interventie is dat GGZ-diagnostiek en b
handeling geïntegreerd moeten zijn in het gehele reintegratietraject, in ieder geval meer dan voorheen. Bovendien
moet multiproblematiek integraal en accuraat verholpen
worden.
Het uiteindelijke doel: een maximale kans op re-integratie en het
verbeteren van de gezondheid. Kortom, een multidisciplinaire,
integrale aanpak voor een groep met complexe problemen.
Pilots in Rotterdam (ExIT) en elders wijzen uit dat 40 procent
van de kandidaten aan het werk komt, tegen slechts ongeveer
10 procent bij een standaardaanpak (Jagmohansingh 2008;
Mueser 2004). Belangrijke onderdelen in de Fit 4 work opzet zijn
daarom:
n zorgvuldige selectie van kandidaten;
n verdiepte diagnose aan het begin van de interventie;
n afstemming met de reguliere zorg;
n zo kort mogelijke wachttijden in elke fase;
n multidisciplinaire bespreking van elke casus leidend
tot een integraal traject (inclusief GGZ-begeleiding,
leefstijlinterventies en schuldhulpverlening);
n snelle proefplaatsing in een op werk gelijkende situatie;
n op individuele maat gesneden ‘jobcoaching’ en nazorg.
Verder hebben de drie publieke partners gekozen voor
de vorm van een experiment met een uitgebreide
wetenschappelijke evaluatie. Zo ontstaat na afloop inzicht
in de werkzame elementen in de aanpak, en ontstaat een
beeld van alle maatschappelijke kosten en baten (MKBA).
Fit 4 work is opgezet als een randomized controlled trial
(RCT), met 700 deelnemers in de interventie en evenveel
deelnemers in een controlegroep. Er is voorzien in
een proces- en effectevaluatie met metingen op zowel
gezondheidskenmerken (lichamelijk, psychisch, en
motivationeel) als arbeidsgerelateerde kenmerken (skills,
proefplaatsingen, verschillende vormen van ‘participeren’,
een minimum van twaalf uur per week regulier werk
voor ten minste zes maanden als succescriterium).
Inmiddels is een verkennende MKBA gestart en worden de
mogelijkheden voor een uitgebreide kosten-batenstudie
onderzocht.
De belangrijkste uitdaging is het onderzoek of de baten op
gezondheidsvlak en op andere terreinen opwegen tegen de
kosten van de interventie en de vaak lage loonopbrengsten.
1. Kernboodschappen Fit 4 Work
n
-
-
-
-
n
n
n
n
Stand van zaken eind 2011
Medio 2011 is de aanbesteding van Fit 4 work gestart.
Geïnteresseerde re-integratiebedrijven kunnen zich
aanmelden en later inschrijven voor de opdracht om
een groot deel van de Fit 4 work-interventie uit te
voeren. Uiteindelijk wordt de opdracht verstrekt in twee
geografische delen (regio Rotterdam en Capelle a/d IJssel en
regio Utrecht-Amsterdam-Den Haag) aan de twee bedrijven
met het beste aanbod (inhoudelijk en financieel). Om dit
proces te sturen hebben de opdrachtgevers een uitgebreid
bestek geschreven. Verwacht wordt dat de definitieve
gunning begin januari 2012 plaatsvindt. Kort daarna
zullen de eerste deelnemers instromen. De interventie
omvat twee kalenderjaren; de eerste onderzoeksresultaten
worden verwacht in 2014. Het onderzoek wordt uitgevoerd
door een samenwerkingsverband van de EUR, de afdeling
wetenschappelijk onderzoek van de sociale dienst van
Rotterdam en het kenniscentrum van het UWV. Fit 4 work
wordt mogelijk gemaakt door subsidies van de ministeries
van SZW en VWS (ZonMw), het ESF-fonds en door de inzet
van reguliere middelen van de drie publieke partners.
Literatuur
n Jagmohansingh S (2008). Evaluatie ExIT Feijenoord.
Rapport van de Sociaal-wetenschappelijke afdeling
van de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
Rotterdam. 2008
n Mueser KT, et al. ‘The Hartford study of supported
employment for persons with severe mental illness’. J
Cons Clin Psychol 2004;72:479-90
n Schuring M et al. (2010). ‘The effect of re-employment
on perceived health’. J Epidemiol Community Health.
n Veelen J van, et al. Op gezondheid uitgemeten. Over
gezondheid en gezondheidsverschillen in de vier grote
steden. Den Haag, november 2009.
n
n
n
n
n
n
n
n
Fit 4 Work verklaard+:
Fit = de beste match tussen capaciteiten en werk;
Fit = fris, krachtig en gezond
;
Fit = geschikt, klaar voor de arbeidsmarkt;
Fit = de interventie is helemaal op maat van de
deelnemer.
Fit 4 Work is ontwikkeld door het UWV en de diensten
SoZaWe en GGD van de G4 en wordt in steden in
praktijk gebracht met behulp van multidisciplinaire
teams en wordt van begin tot eind via wetenschappelijk
onderzoek getoetst.
Deelnemende steden zijn : Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag, Utrecht en Capelle aan den IJssel.
Start 1-3-2013 en doorlooptijd van 3 jaar.
Er doen 600 deelnemers mee aan Fit 4 Work. Er zitten
daarnaast 600 klanten in een controlegroep. De
controlegroep doorloopt een regulier traject.
Fit 4 Work helpt mensen uit de moeilijk bemiddelbare
doelgroep zo goed mogelijk hun leven op te bouwen,
een verbetering in hun gezondheidssituatie te realiseren
en uitkeringsonafhankelijk te worden.
Fit 4 Work wil dat na afloop van het project meer dan
de helft van de deelnemers duurzaam regulier werk
heeft en dat de deelnemers zich aantoonbaar gezonder
voelen.
Doelgroep: uitkeringsgerechtigden met belemmeringen
op (psycho-)sociaal gebied en een matige tot slechte
gezondheidsbeleving (multiproblematiek). Verder
heeft doelgroep te maken met beperkingen op het
gebied van arbeid. (gebrek aan werkervaring, ontbreken
startkwalificatie, etc.).
Fit 4 Work is nieuw omdat ‘werken’ wordt ingezet als
‘medicijn’.
Fit 4 Work is samenwerken vanuit verschillende
sectoren en verschillende disciplines.
Fit 4 Work = Intensieve trajectbegeleiding volgens
gestructureerde methodiek, waarbij optimaal wordt
ingezet op het aanwezige uitstroompotentieel.
‘First place then train’: de intensieve multidisciplinaire
trajectbegeleiding is in eerste instantie gericht op snelle
plaatsing van de deelnemer op een werkplek (first place)
en parallel aan de plaatsing wordt gewerkt aan het
hanteerbaar maken van de belemmeringen.
Aan Fit 4 Work is een Maatschappelijke Kosten Baten
Analyse (MKBA) gekoppeld, waaruit blijkt dat de aanpak
gaat renderen.