DOC - Europa.eu

IP/01/1415
Brussel, 12 oktober 2001
De Commissie waarschuwt Deutsche Bahn dat het
niet mag discrimineren tegen een particuliere
concurrent
De Europese Commissie heeft Deutsche Bahn AG (DB), de Duitse openbare
spoorwegmaatschappij, een mededeling van punten van bezwaar doen
toekomen
waarin
zij
aanvoert
dat
DB
de
Europese
mededingingsvoorschriften heeft geschonden door te weigeren om tractie te
leveren aan een kleine Duitse concurrent. De weigering maakt het bijna
onmogelijk voor Georg Verkehrsorganisation (GVG) en haar partner Statens
Järnvägar (SJ), de Zweedse openbare spoorwegmaatschappij, om
regelmatige passagiersdiensten aan te bieden van Berlijn naar Malmö.
Aangezien dit een cruciale spoorwegverbinding is tussen Duitsland en
Zweden, zullen de klanten schade ondervinden indien de dienst beëindigd
zou moeten worden.
Het geval betreft een nachttreindienst voor passagiers van Berlijn naar Malmö via
Sassnitz. Sinds 25 september 2000 exploiteert SJ deze route met haar Duitse
partner GVG op basis van een internationaal samenwerkingsverband. Omdat voor
deze dienst evenwel een bepaald type locomotief nodig is voor de exploitatie tussen
Berlijn en Sassnitz, moet GVG een locomotief huren van een derde. Momenteel is
DB, die meer dan 1.000 locomotieven heeft die geschikt zijn voor deze dienst, de
enige onderneming die een dergelijke locomotief op regelmatige basis ter
beschikking zou kunnen stellen. Dat geldt vooral voor de noodzakelijke
reservecapaciteit. Terwijl DB vroeger meermaals tractie had verstrekt aan GVG,
eiste zij deze keer een aanzienlijk hogere prijs en weigerde zij na één maand om
tractie te leveren. Dit leidde tot een klacht van GVG en SJ bij de Europese
Commissie.
In haar mededeling van punten van bezwaar meent de Commissie dat DB op drie
manieren misbruik maakt van haar machtspositie:
- Er is sprake van misbruik van een machtspositie door discriminatie van GVG/SJ
wanneer zij een aanzienlijk hogere prijs moeten betalen dan hetgeen DB aan
Private Wagon Owners aanrekent voor de verlening van dezelfde tractiedienst.
- Een tweede misbruik bestaat erin dat DB na één maand helemaal weigerde om
tractie te leveren.
- Ten derde eist DB van GVG dat zij haar eigen personeel in dienst zou nemen.
Daardoor dreef zij de kosten van GVG op, aangezien deze laatste dit
bijkomende personeel niet nodig had. Indien DB/SJ ertoe verplicht worden de
exploitatie van deze route stop te zetten, zou de reizigers tussen Duitsland en
Zweden een belangrijke spoorwegverbinding worden ontzegd.
DB heeft twee maanden gekregen om te antwoorden. Indien de Commissie bij haar
standpunt blijft, kan zij een beschikking aannemen tegen DB met de mogelijkheid om
geldboeten op te leggen.
Dit is de tweede keer dat de Commissie moest optreden om te voorkomen dat
nationale spoorwegmaatschappijen misbruik maken van hun machtspositie op hun
respectieve markten wat het passagiersvervoer betreft. In juli zond de Commissie
een mededeling van punten van bezwaar aan het Italiaanse Ferrovie dello Stato, na
een klacht van GVG waarin zij eveneens stelde dat zij op onrechtmatige wijze de
toegang werd verhinderd tot de Italiaanse markt van het passagiersvervoer (zie
IP/01/962).
Achtergrond
Om
passagiersdiensten
aan
te
bieden
zijn
kleine
particuliere
spoorwegmaatschappijen afhankelijk van het huren van tractie-uitrusting elders. In
het geval van deze bijzondere dienst heeft GVG een locomotief nodig die is uitgerust
om te rijden op het Oost-Duitse spoorwegnet, tegen een snelheid van ten minste
120 km per uur, en die elektriciteit kan leveren voor de verwarming. Deze laatste
voorwaarde sluit bijvoorbeeld diesellocomotieven uit. DB exploiteert ongeveer 99%
van alle locomotieven die voor een dergelijke dienstverlening zijn uitgerust. Terwijl
geschikte tweedehandslocomotieven over het algemeen niet beschikbaar zijn,
brengt de aankoop van een nieuwe locomotief onbetaalbaar hoge kosten mee. Nog
belangrijker is dat alleen DB over een pool van locomotieven beschikt met
voldoende reservevoorzieningen indien de locomotief die in gebruik is, moet worden
onderhouden of hersteld. Een pool van locomotieven maakt een aanzienlijke
vermindering van de totale exploitatiekosten mogelijk aangezien de periode waarin
de locomotieven niet worden gebruikt, wordt ingekort.
Omdat DB weigerde om tractie te verlenen aan GVG/SJ, hebben deze laatsten een
tijdelijke oplossing gevonden door een locomotief te huren van een producent. Daar
zij evenwel niet over de nodige reservevoorzieningen kunnen beschikken indien DB
hen geen tractie verstrekt, zullen zij niet in staat zijn om deze route in de toekomst te
blijven exploiteren.
De Commissie, de Raad en het Europees Parlement hebben benadrukt dat het van
vitaal belang is het spoorwegvervoer in de gehele Gemeenschap nieuw leven in te
blazen. Teneinde de ontwikkeling van de spoorwegsector te bevorderen en het
concurrentievermogen ervan ten aanzien van andere vervoerswijzen te verbeteren,
wordt meer concurrentie in de markt van het spoorwegvervoer in het algemeen van
cruciaal belang geacht. Zoals is uiteengezet in het witboek van de Commissie over
de revitalisering van de spoorwegen is de steile achteruitgang van het
spoorwegvervoer in vergelijking met het wegvervoer en het luchtvervoer
voornamelijk te wijten aan het prijsbeleid en de naar vergelijking slechte service van
de spoorwegvervoerdiensten.
2
Door de invoering van de mogelijkheid om in de Europese Unie internationale
spoorwegvervoerdiensten voor passagiers te verrichten op basis van een
partnerschap («internationaal samenwerkingsverband) was Richtlijn 91/440 een
eerste stap in de liberalisering van de markt van spoorwegvervoer voor passagiers in
de Gemeenschap. Hoewel Richtlijn 91/440 meer dan acht jaar geleden in werking is
getreden, is er evenwel bijna geen concurrentie tot stand gekomen op het gebied
van het verrichten van internationale spoorwegvervoerdiensten voor passagiers in
de Gemeenschap. Dit is het eerste geval waarin een openbare
spoorwegmaatschappij een samenwerkingsverband is aangegaan met een
particuliere maatschappij, om te concurreren met een andere openbare
spoorwegmaatschappij.
Een dynamischer en aantrekkelijker spoorwegsector kan slechts worden
verwezenlijkt indien er meer concurrentie is in de sector. Nieuwe exploitanten zullen
nieuwe diensten verstrekken en een verschillende prijs/kwaliteitsmix kan van
essentieel belang zijn om passagiers terug te winnen voor het spoorwegvervoer en
de verzadiging van de Europese wegen te verminderen. De toepassing van de
communautaire mededingingsvoorschriften in de spoorwegsector is derhalve een
prioriteit geworden.
3