Het TodTnaubergersyndroom - Welkom op de website van Prof. Jan

HET “TODTNAUBERGSYNDROOM”
Prof. J. De Brabander
Alternatieve visie op het TODTNAUBERGSYNDROOM van Heidegger.
Muziek als heler voor mijn eigen Todtnaubergersyndroom.
September 2010
Het Todtnaubergsyndroom
1
Inhoudsopgave
1. Mijmering bij de ontworteling van de 70-jarige kastanjeboom in de tuin van het achterhuis van
Anne Frank. ............................................................................................................................................. 2
2.
Heidegger ........................................................................................................................................ 3
2.1.
Bronnen van inspiratie voor Martin Heidegger....................................................................... 3
2.2.
Thomas Van Aquino en “De Veritate” ..................................................................................... 4
2.3.
Heidegger en atheïsme ........................................................................................................... 5
2.4.
Heidegger en nazisme ............................................................................................................. 6
2.5.
Heidegger en de Todtnauberg................................................................................................. 6
2.6.
Sein und Zeit, een meesterwerk? ............................................................................................ 7
3.
Muziek als heler: de hoogtepunten van de westerse muziek ........................................................ 9
4.
Muziek als heler, mijn bijdrage ..................................................................................................... 10
4.1.
Oratorium Matthew Passion ................................................................................................. 10
4.2.
Enkele muzikale werken waar ik mijn bijdrage aan verleend heb. ....................................... 10
4.3.
Oratorium Savonarola of Un Ribello Santo ........................................................................... 11
4.4.
Het mama-lied ....................................................................................................................... 11
Het Todtnaubergsyndroom
2
1. Mijmering bij de ontworteling van de 70-jarige kastanjeboom in de
tuin van het achterhuis van Anne Frank.
Als ondergedoken jong joods meisje in het achterhuis, leed zij het drama van
de “Jodenvervolging” intens mee. Samen met haar ouders en haar zuster
Margot, beleefden zij alle psychische spanningen van een drama te moeten
onderduiken om voorloping aan de nazi-jodenvervolging te ontkomen, in een
uiterst enge behuizing van het oude achterhuis aan de Prinsengracht in
Amsterdam.
Met als kamergenoot een oude gefrustreerde grimmige tandarts, was
haar grootste beproeving, alsook de gedwongen aanvaarding van het
ingehouden gekuch en gegrom van deze man. Hij deed geen moeite en was
allerminst bereid de natuurlijke levenslust van deze joding, een puber nog, te
begrijpen. Ze wilde met volle teugen genieten van haar meisjestemperament
en van het ontluikende leven.
Ze vertrouwt haar zieleleed toe aan haar “dagboek” lukraak geïnspireerd
om de bedwongen emoties van lang, eindeloos langdurende dag en nachten,
onder controle te houden. Het symbool van haar zielverlangen aanschouwt ze
doorheen een spleet in de wand van eend weelderig ontboeiende
kastanjeboom. Ze volgt letterlijk het ontluiken van de twijgen met hun belofte
kastanjebloesems.
Het is een mysterie hoe die verdrukte joden de moed opbrachten om
samen te ontkomen aan hun waanzinnige noodlot. Meer dan zeventig jaar
later, in een stormachtige orkaan, wordt de boom ontworteld en neergeveld.
Deskundigen geven de schuld aan een schimmelziekte die de boom ten dode
had geveld.
Anne Frank, jong meisje met haar typische zwarte haren en haar
kinderlijke blik, aanschouwt met heel haar wezenheid het ontluikende
fenomeen van de groei en bloei van de natuur. Helaas, haar leven kan niet
deelnemen aan de onluikende vreugde van haar meisjeshart.
Leven en dood zijn letterlijk in een existentieel duel. Meer dan zeventig
jaar later is het achterhuis verstard tot een levenloos museum voor kijklustige
Het Todtnaubergsyndroom
3
toeristen. Nu spreekt de dode boom niemand meer aan, het drama heeft zijn
eindpunt bereikt. De gruwel van de jodenvervolging blijft een zwarte vlek op
het wereldgeweten.
2. Heidegger
2.1.Bronnen van inspiratie voor Martin Heidegger
“Het Todtnaubergsyndroom” : Door vele filosofen en dichters werd het
verheven tot ons metafysisch meesterstuk. Martin Heidegger, is er de
geestelijke vader van. Als existentialist is heel zijn carrière één zoektocht naar
de zin en het leidmotief van zijn rusteloos leven, de zoektocht naar het
absolute.
Heidegger, als Zuid-duitser, was van katholieke
huize… student aan het prestigieuze Jezufietencollege, eindigt hij als primus-perpetuus met de
bijzondere vermelding voor wiskunde, scheikunde
en fysica. In de andere vakken is hij eerder
middelmatig bvb. in Latijn, Grieks en moderne talen.
In zijn gedachten is hij echter een anarchistisch
persoonlijk en heeft over het filosofisch erfgoed een
eigen visie. Hij dweept met Schopenhauer, Hegel en
vooral met Kant. “Kritik der reinen Vernunft zal de
onderbouw blijven van zijn eigen filosofische
inzichten.
Heidegger, is in zijn Sturm und Drangjugend, toch in
de ban van het katholieke dogma dat hij
persoonlijke interpreteert. Een retorica-leraar, pater Jezuïet, heeft een heel
groot impact op zijn zoeken. Heidegger, doorworstelt met zijn geestelijke leider
de opgang tot de intrede in de Jezuïeten-Orde. Hij zal slechts enkele jaren de
Jezuïeten-discipline volhouden (gehoorzamen) – Sicut cadaver.
Martin Heidegger
Zijn anarchistische visies doen hem besluiten de congregatie van de Jezuïeten
te verlaten; hij valt in een crisis van geestelijke vereenzaming en gaat een eigen
existentialisme opbouwen, dat hem tot de hoogste rangen zou verheffen van
het hedendaagse denken, samen met Sartre, Simonnede Beauvoir en Camus.
Het Todtnaubergsyndroom
4
Hüsserl, de joodse existentialist, die in het christendom de meest humane
ethische waarden ontdekte in heldhaftige figuren als Edith Stein en
Maximiliaan Kolbe. Marcuse, de eeuwig zoekende naar metafysische waarden.
Wittgenstein, die de brug wilde leggen tussen zijn existentialisme en het
christendom, zowel anglicanisme als katholicisme.
Andere filosofen ontdekte de hoogste waardenschaal in een esthetisch
idealisme: de opera’s van Mozart bv. in de toverfluit en de Reguiemmis;
Wagner in zijn heldenopera’s: de Ring der Niebelungen en zijn meesterwerk:
Tristan en Isolde.
Heidegger, behoort tot de grootste bewonderaars van de klassieke muziek,
vooral in het geraffineerde werk van Mozart, die hij de absolute top noemt van
alle componisten.
Ook zoekt Heidegger de hoogste waarde in de religieuze schilderkunst, van
Michelangelo tot Bernini. Hij heeft de hoogste bewondering voor de Vlaamse
religieuze kunst met de drie Latemse Scholen als summum: Van Albinus Van
den Abeele tot Claus, Gustave de Smet en Permeke. De vier grootmeesters van
de Vlaamse religieuze kunst vindt hij in het werk van Servaes met zijn vier
kruiswegen (Male, Orval, Mortsel en Heverlee), Minne en Colbrandt .
2.2.Thomas Van Aquino en “De Veritate”
Alle grootmeesters van de filosofie hebben
de hoogste waardering voor het
meesterwerk van Thomas van Aquino, de
nestor van het denken. Gebaseerd op de
drie Griekse wijsgeren: Aristoteles, Plato
en Socrates, slaagt hij erin een synthese te
maken tussen de ethiek en het religieuze
erfgoed van het avondlied. Dit traktaat is
een synthese van alle elementen van de
ethica. Zijn definitie van “De Waarheid” is
allesomvattend gegoten op het stramien
van het scholastisch denken.
Figuur 1:Thomas van Aquino naar Crivelli
Het Todtnaubergsyndroom
5
Kant, verklaart “De Veritate” als het belangrijkste traktaat van de Westerse
wijsbegeerte. Zijn visie staat boven de Indische Sanskriet Chakvas, de duizend
jarige geschriften van het boeddhisme, dat nergens doordringt tot de essentie
van de menselijke problematiek.
Thomas van Aquino, definieert “De Veritate” als volgt: Er is geen naald tussen
te krijgen in zijn volledigheid en accuraatheid.“ De waarheid” is het epicentrum
en het oneindige ontmoetingspunt tussen subjectiviteit en objectiviteit.
Persoonlijke ervaring: Hoe degelijk en doortastend ze ook is, ze kan de
objectiviteit van de waarden ontgaan maar ze blijft kwetsbaar en onvolledig.
Ook in de kunst is de subjectieve waardering zeer gebonden aan persoonlijke
gevoeligheden en instellingen.
Van Aristoteles en Plato heeft Thomas van Aquino het principe geërfd van het
gelijken op het “Eidosbeeld”, het benaderen van de schoonheid van de Griekse
canon. Het ideaal beeld geschapen in de Griekse beeldhouwkunst bv. de Venus
van Milo; de discuswerper en de glimlach van het spelend kind. Dit alles vormt
de “standaardmaat” van schoonheid.
Thomas van Aquino, zal dit toepassen op zijn visie van “De Waarheid”. Dit
traktaat is de basis geworden van heel de Westerse filosofie. In feite is er geen
andere die men als evenwaardig kan beschouwen.
2.3.Heidegger en atheïsme
Heidegger, is een belangrijke sleutelfiguur in heel het Westerse denken, in een
breed doorgevoerd existentialistisch denken. Hij kan zoals vele hedendaagse
Vlaamse denkers – Joop Kruithof, Etienne Vermeerdsch en Leo Apostel – zich
niet ontdoen van zijn christelijke roots: zowel lutheraanse als katholieke. Ze
noemen zich atheïstisch – anarchistisch, doch hoezeer ze zich uitspreken als
godloochenaars hun angstig zoeken laat hen niet los.
Hun uitspraken zijn een argument ex-contrario voon het bestaan van God. Ze
kunnen er niet over zwijgen: Het geloofsgetuigenis van heldhaftige christenen
(katholieken) zoals: Pater Damiaan De Veuster, die zijn leven offerde voor de
melaatsen gemotiveerd door zijn consequent godsgeloof. Hetzelfde geldt voor
Maximiliaan Kolbe, Edith Stein, Martin Büber en Bonhoeffer. Ze zijn
onbetwiste bewijzen van het bestaan van God. Hun geloof in een leven na de
Het Todtnaubergsyndroom
6
dood is sterker dan alle atheïstische uitspraken die uitdeinen in doodgebloed
nihilisme.
Het Todtnaubergsyndroom is wereldberoemd geworden door de laatste
geschriften uit zijn vrij uitgebreide publicaties. Het eeuwige rusteloze zoeken
naar het waren “geluk” na een zwerftocht doorheen de hedendaagse
denksporen.
2.4.Heidegger en nazisme
Eens was hij een volgeling van de nazi-filosofie en aanhanger van de rassentheorieën van Rosenberg en Hitler. Deze laatste was op gebied van het
wijsgerige denken een “primair”. Hij had geen enkele opleiding voltooid, zelfs
niet de lagere noch de middelbaar school. Zijn uitspraken en theorieën in
“Mein Kampf” getuigen van een totaal gebrek van vorming en waren ingegeven
door een elementair fanatisme. Zijn taal was ruw en vertoonde de grootste
fouten.
Heidegger, bracht het tot rector van de nazistische gemotiveerde universiteit
van Freiburg (Br.). Hij geraakte in 1934 in diskrediet met de toen opkomende
nazi-leiders en werd meteen tot aftreden gedwongen. Dit aftreden draagt bij
tot zijn rehabilitatie na de oorlog.
2.5.Heidegger en de Todtnauberg
Heidegger, is een hoogbegaafde cultuurfilosoof. Hij is een estheticus en een
verwoede liefhebber van de Germaanse klassieke muziek. Hij is een vereerder
van Mozart die hij promoveert tot hoogste van alle componisten. Hij is een
volmaakte lesgever en werkt dag en nacht om zijn lessen voor te bereiden1.
Heidegger is vrijzinnig en vaak anarchistisch ingesteld. Hij is de heraut van het
hedendaagse denken. Het Todtnaubergsyndroom kan men beschouwen als het
1
Hierin is hij de gelijke van Prof. Edward Schillebeeckx van Leuven en Nijmegen die zich doodwroette in de
voorbereiding van zijn lessen. Hij studeerde dagelijks van 15 uur tot 3 uur ’s nachts, ieder woord was
uitgeschreven in een bijna onleesbaar geschrift. Hij laat een belangrijke Oeuvre na van 360 titels – boeken en
artikels – waaronder er twintig zijn van meer dan duizend bladzijden. Zijn stijl is academisch en zwaar op de
hand, zinnen van twintig regels zijn geen uitzondering en eisen zware inspanning van de lezer. Hij is zowat de
evenknie van Heidegger, doch is onbetwist trouw aan de dogmatiek van katholieke Kerk.
Het Todtnaubergsyndroom
7
geestelijk testament van Heidegger. Het is het slotakkoord van zijn denken. Het
zwoegend zoeken van de mens naar menselijk geluk is er het leidmotief van.
Heidegger, kende vele mislukkingen in zijn privaat leven. Faillissementenversomberden zijn laatste levensjaren. Hij verklaart aan een collega-professor
dat hij bij de “vrouw” nooit echte liefde had gekend, alle waren zij verstrengeld
in geld en eigenliefde. Hun aanwezigheid was vaak een rustverstorende factor
en een domper op zijn creativiteit. Hij zegt het niet uitdrukkelijk, maar voor
hem geldt “homo- homini lupus” . Ieder mens is in feite een beetje onmens.
Het ware geluk bestaat niet. Hij zoekt het persoonlijk geluk in de “fuga” de
vlucht. Hij denkt hierbij aan de geniale piano-fuga’s van J.S. Bach die hij
dagelijks beluisterd.
Het Todtnaubergsyndroom is een wereldvlucht uit de begrensde maatschappij.
Todtnauberg is een godverloren arendsnest in het duitse Gross Glockner
gebergte. Hij laat er een blokhut bouwen in Duitse stijl, sober tot in het
armoedige, zo wil hij het hebben. Een hut volledig geïsoleerd van de wereld,
zonder toegangswegen of tuinaanleg. Een hut omgeven door zeven eiken,
symbool van natuur en kracht. Hij isoleert zich van iedereen, ook van vroegere
vrienden en collega’s, zowel mannen als vrouwen. In zijn hut ontvangt hij alleen
wie hem bevalt en die hem niet verstoort in zijn “ik wereld”. Het is een hoge
vorm van egoïstische isolatie, alleen zijn Duitse schapershond is zijn
levensgezel.
Bij een bezoek aan Todtnauberg stelt men vast, dat dit huis dat de triomf is van
het egocentrisme helemaal niet een schamele herdershut is, maar een piekfijn
ingerichte luxevilla met alle accomodatie van comfort bv. met ingerichte sauna
en klimatisatie. Hier wil Heidegger zijn laatste uren slijten in volkomen isolatie –
splendid isolation- zal de Oxford filosoof Wittgenstein het noemen,.
Todtnauberg is de tegenpool van het Godzoekende kluizenaarschap. In dit
laatste tracht de kluizenaar God te ontmoeten in de stilte en de eenzaamheid,
met een medelijdend hart voor de noden van het mensdom: onrecht, armoede,
rassenstrijd, het zoeken naar God in solidariteit met de medemens.
2.6.Sein und Zeit, een meesterwerk?
Het Todtnaubergsyndroom
8
Heidegger’s meesterwerk2 blijft in de filosofie het meest gewaardeerde en
grondigste onder alle publicaties. Het Todtnaubergssyndroom heeft ingang
gevonden in de klassieke Westerse filosofie. Het is de triomf van de
egocentrische zelfverheerlijking in de nagalm van Sartre’s: “Le Neant Absolut”,
dat als leidmotief kan gelden voor de wereldvlucht in zelfdoding bij schrijvers
zoals Hugo Claus.
Als tegenwicht kan men de toewijding plaatsen van de tienduizenden
zelfvergeten mensen, die zich bekommeren om het verzachten van het lijden
van het mensdom: “Artsen Zonder Grenzen” = “Medecins Sans Frontières”.
Duizenden verplegers die dag en nacht aan het ziekbed staan in de palliatieve
zorgen. Zij die zich ontfermen over zo vele aids- en kankerpatiënten of lijdende
mensen aan ondervoeding en tuberculose.
De Zuid-Amerikaanse arme steden – favella’s – waar kinderen als ratten
samenhokken met een totaal gebrek aan elementaire hygiëne, naast de
weelderige luxe-steden zoals Coba-Cabana. Het makkelijke antwoord is: dat
kinderen in de favella’s niet protesteren tegen hun onmenselijke
levensomstandigheden en een uitlaatklep vinden in de jaarlijkse carnavals bv.
in de meeste steden van Zuid-Amerika. Ze zijn een verkeerd antwoord op de
armoede. Het blijft een schandvlek op het geweten van de kapitalistische
wereld.
Het egoïsme van de rijken laat zich voelen in de hemeltergende betalingen van
sportmensen, vooral in de wereld van voetbal en van rockzangers die
uitmunten in de mediocriteit van hun gezangen, die bovenal gebaseerd zijn op
massa hysterische elementen van rockfestivals en dergelijke.
De ware kunstenaars die klassiek gevormd zijn en over uitzonderlijke
stemkwaliteiten beschikken worden verdrongen en tot de achterban van een
2
Het pauselijk sociale document “Rerum Novarum” van Leo XIII staat als torenhoog boven alle publicaties en
werd zelfs door de Russische leiders zoals Kroetsjov geprezen als diepgaand sociaal document in zijn
evenwichtige dialectiek.
Het meesterwerk van Edward Schillebeeckx: “Jezus het verhaal van een levende” Zet alle negatieve
beschouwingen in de schaduw en geeft een degelijk respons voor alle eerlijke zoekende mensen, die een
antwoord nastreven op hun metafysische vragen.
“Die Zwei Grenadiere” en“Dein Angesicht so rein ind schön” Van Schumann
Zijn twee van de krachtigste liederen die ooit geschreven zijn. Het eerste lied is de lofzang van de trouwe
grenadier van zijn keizer na de nederlaag van Napoleon in Waterloo. “Lass si betteln gehen”, zingen zij uit, de
liefde voor de keizer primeert zelfs voor het noodlot van eigen familie.
Het Todtnaubergsyndroom
9
kleine elite herleid, de televisie geeft meestal toe aan deze negatieve instelling.
Festival zoals het “Festival Van Vlaanderen” redden de eer en kunnen gelukkig
rekenen op een meestal select publiek in de kathedralen en concertzalen.
Gelukkig is er een nieuwe sfeer van waardering voor de echte waardevolle
klassieke muziek: Nederland en Engeland: Concerten op de Grachten en de
Proms zijn hier een nieuwe hoop aan het opbouwen.
We keren terug naar het Todtnaubergsyndroom. Het heeft een argument excontratio als echo. Het toont die negatieve en onsociale houding van de mens
van het derde millennium.
3. Muziek als heler: de hoogtepunten van de westerse muziek
Ik wil mij als musicoloog richten tot intellectuelen en handarbeiders die zoeken
naar hoogstaande klassieke muziek. Enkele suggesties, toppers van
schoonheid:





















“He was despised”, Messias, Händel, voor bariton, Fisher Diskau
“Blute nur”, Matheus Passie,J.S. Bach , voor alt, Aafje Heynis
“Am Abend wenn es kühle war”, Matheus Passie,J.S. Bach , voor tenor
“He will lead his flocks”, Messiah Händel
Slotkoor, Matheus Passie,J.S. Bach
“Es ist volbracht”, Johannes Passie, J.S. Bach
“Ich habe genug”, cantate J.S. Bach, voor bariton, Fisher Diskau
“Ich will den Kreuz stab tragen”, ”, cantate J.S. Bach
“Ich habe meine Zuversicht zu Gott gerichtet”, voor contra tenor
Liederen van Shuman o.a. “Mein Liebehen liebt dat Grüne”
“O douce nuit”, Rameau, Les petits chanteurs à la Croix de Bois
“Mein Liebehen liebt dat Grüne”, Shuman
“Hongaarse dansen”, Brahms
“Ein Deutches requiem”, Brahms
“Die Hohe Messe”,J.S. Bach
“Requiem”, Mozart, laatste onvoltooid werk
Liederen van Shubert, “Erl König, Gretchen am Spinnrade, Die Forelle,
Litanie Allershehlen”
Alle orgelwerken van J.S. Bach ,
“Das Wohltemperierte Klavier”, J.S. Bach
“Het Requiem”, Fauré
“De polonaises en Studies”, Chopin
Het Todtnaubergsyndroom






10
“Alle Kwartetten en Sonates”, Beethoven, Brahms, Schubert, Mozart
“Academic March”, Elgar
“Alle Motetten”,Claudio Monteverdi
“De treurliederen” bij de dood van Koningin Victoria, William Bird
“Het derde Concerto”,Camille Saint-Saëns
“In Straszburg vor den Tor”,Hugo Wolf
4. Muziek als heler, mijn bijdrage
4.1.Oratorium Matthew Passion
In de Columbia Universiteit werd mijn Oratorium Matthew Passion voor soli,
koor en orkest, partituur van 450 blz. uitgevoerd. Ik behaalde met dit
uitgebreid werk, het doctoraat in de musicologie, en bekwam de prijs:
“American Eagle” als beste compositie van de laatste jaren. Voor de “Passio
Christi” schreef Hugo Claus de dialogen, één van de beste teksten zijn van de
Vlaamse schrijver. In Vlaanderen werd de “Passio Christi” uitgevoerd door de
Gentse Oratoriumvereniging en in 1965 op Olympia-plaat uitgebracht met het
kruis van Albert Sevaes op de kaft.
4.2.Enkele muzikale werken waar ik mijn bijdrage aan verleend heb.3

“Die Diät von Prof. Dr. Korliakoff”:
Ironisch zangstuk gecreëerd door Fisher Diskau
Compositie van Pr. J. De Brabandere
3

“Eindrücke von den Alten Fischmarket’:
Van Pr. J. De brabandere

Orgelwerk:
“De heropstanding van de Abdij van Montecassino”
- D. Br. – gecreëerd in 2004 in de Abdij

“Adagio Mobile”
voor strijkers – gecreëerd door Prof. Hartmann Compositie van Prof. J. De Brabandere in de Neue Halle van
Heidelberg in 1982
Een “Todtnauberg” vol muzikale ontroering, een totaal wereld van
schoonheid en verheven kunst.
Een aantal partituren zijn te vinden onder pdf formaat op de website
Het Todtnaubergsyndroom
11
4.3.Oratorium Savonarola of Un Ribello Santo
Oratorium – componist: Prof J. De Brabandere
gecreëerd voor het universitair koor en orkest van de Universiteut van BolognaItalië, geïnspireerd door het mooiste werk van Claudio Monteverdi, “Il
combatimento di tancredi”, een muzikaal gevecht is tussen de strijders pro of
contra, het dictatoriaal regime.
Het Oratorium “Savonarola” is een letterlijke tweestrijd tussen de verdedigers
van deze moedige dominicaan, die de wantoestanden binnen de Kerk aankloeg
en de Vox Populi, de belagers en de vijanden, die hem op het schavot brachten
onder het gehuil: “Eretico destruttore della Chiesa nemico dei Medicis, a
morte, a morte.”
Het ontroerendste gedeelte is de dood door ophanging van Savonarola met
zijn prior en onder-prior, die zijn integriteit verdedigden. Na de ophanging
werden de lijken verbrand op de brandstapel en tot de volledige vergetelheid
herleid door hun asse in de rivier de Arno te werpen. Zeer indrukwekkend is
het slotkoor van de stoet van de aanhangers van Savonarola, die zijn heiligheid
en integriteit wereldkundig maakten: “Savonarola, Santo e ribello, Man of all
seasons!” Een krachtig duellerend oratorium – op plaat Olympia - .
4.4.Het mama-lied
Ik kreeg een opdracht van de bekende Romeinse sopraan Brunetti, om de
muziek te componeren op haar tekst: “Mamma la dolce presente.” Haar stem
is zuiver en velours, dus niet scherp en schetterend. Dat was mijn opgave voor
dit ontroerend lied dat iedereen kon aanspreken en boeien. Ik liet de tekst in
mij doordringen gedurende twee maanden en zette mij dan aan het werk. De
tekst is niet sentimenteel en graaft diep in het gemoedsleven van alle Italianen
die het meest gericht zijn op zachte melodieën. Op dit gebied zijn ze veel
degelijker en veeleisender voor de kwaliteit van de liederen.
Nagenoeg alle succesliedjes van het Westen en ook van eigen land zijn
armtierig en lijden aan een absolute bloedarmoede, ondanks de talrijke
Het Todtnaubergsyndroom
12
rockfestivals die alle aandacht krijgen van televisie en radio. Ook de
stemkwaliteit van de meeste zangers is ondermaats en de meeste
succeszangers moeten het hebben van hun micro’s en overbelaste versterkers.
Mijn opgave voor dit Mamalied boeide mij ten zeerste. Meerdere malen heb ik
er tot diep in de nacht aan gewerkt; gecomponeerd, getransponeerd, in nieuwe
modulaties geplaatst. “Mamma, tu resti per sempre la dolce presente” werk ik
om tot terugkerend leidmotief. Na vijf weken was ik onvoldaan van mijn eigen
creatie en vereenvoudigde de melodie tot een absolute meezinger, dat aan
heel Italië voldoening zou schenken. Brunetti, was voor mij een positieve critica
en voegde zelfs een nieuwe strofe aan haar tekst toe. “Mamma, ook als ik bij
uw graf sta blijft gij mij steeds troostvol toespreken.” Ik herschreef tot driemaal
toe de melodie, waar ik een geslaagde modulatie aan toevoegde (’s nachts om
1 uur). De eerste creatie vond in alle stilte plaats aan mijn oud pleyel-klavier,
dat niet vrij was van enkele pangklanken, maar dat hinderde niet.
Het Mammalied was geboren. Brunetti, kende persoonlijk Pavarotti en trok
naar Modena. Hij was reeds doodziek, getroffen door keelkanker. Hij heeft het
lied letterlijk gecreëerd en het toevertrouwd aan een jonge leerling in het
romantische gevoelige genre. Brunetti, voerde het uit in de studio’s van Radio
Vaticaan. Er werd gunstig ontvangen door de zeer strenge objectieve kritiek. De
bemerkingen aangaande de waarde van de tekst gingen naar de tekstschrijfster
Brunetti. Ik had er zelf geen kritiek op, daar ik vond dat Brunetti ten volle de
Italiaanse ideomatiek beheerste, met daarbij de gevoelige noot waarbij zij als
volksmeisje best een tikkeltje semi-sentimentaliteit aanbrengt in haar tekst,
een voorbeeld: “ Nooit hebt gij één streng woord tegen mij gezegd, uw
glimlach heeft mij steeds nieuwe moed gegeven.”
Het nieuwe Mammalied heeft reeds zijn weg gevonden naar drie plaatselijke
festivals en één zelfs langs Pavarotti om heeft de weg gevonden tot een
plaatopname van een Italiaanse-Canadese universele uitgever. Het toeval
speelde mee, de tekst spreekt ten volle aan, zelfs in alle wereldculturen en
werd in verschillende talen vertaald: In het Arabisch, het Hebreeuws, het
Chinees van Shangai en het Chinees van Peking, Het Koreaans en het Japans
dat reeds op plaat staat, het Indisch, het Vietnamees, het Spaans, het Grieks,
het Frans, het Duits, het Engels, het Portugees, het Pools, het Noors en het
Zweeds.
Het Todtnaubergsyndroom
13
Door mijn langdurig verblijf in Rome heb ik geen contacten gehad met
binnenlandse uitgevers noch met zangers van een hoogstaand gehalte. Met
“Mamma la dolce presente” moet de belangstelling eerder komen vanuit de
wereld naar eigen land. Daar ik zelf geen commercieel talent bezit, heeft het
zelfs tot zes maanden geduurd voordat het door Cisac en Sabam is erkend en
opgenomen, met het gevolg dat ik er geen financieel voordeel bij heb, zelf geen
€10, maar dat is nooit mijn eerste betrachting geweest.
Intredend in mijn subjectief religieus gemotiveerd “Todtnauberg” heb ik mijn
“Mamma la dolce presente = “Moeder eeuwige zachte aanwezige,”
opgedragen aan de heldhaftige Romeinse doktoressa Molla, die als moeder van
twee kinderen de moedige keuze deed haar leven op te offeren bij de geboorte
van haar derde kind. De keuze was onduidelijk: Het leven van haar ongeboren
kind of haar leven, met enorm respect voor het leven.
Het Gotische “Atta Unsar” zag het daglicht in Upsala – Zweden, na een studie
van zes maanden in Zweden, die ik meemaakte als afgevaardigde van de
Columbia Universiteit. De tekst in van Wulfila –derde eeuw- , geldt als eerste
genoteerde gotische “Onze Vader” en is van monofysitische strekking. Mijn
versie werd gecreëerd door het Universitair Koor van Zweden, eveneens
uitgevoerd door het Koor van Kristus-Koning o.l.v. Mevrouw Wies Dhondt –
Gent.
Ze beleefde intens tot de laatse uren voor de geboorte, de wil haar kind
voorrang te geven. Het meisje Anna-Maria werd gezond en volmaakt geboren.
Dr. Molla, overleed twee uren later. Een drama van uiterste consequentie. Tien
jaren later werd ze zalig verklaard en als voorbeeld gesteld voor de verdediging
van het ongeboren kind. Haar echtgenoot –een hoofdingenieur- heeft moedig
een gelukkig gezin opgebouwd. Naar het voorbeeld van haar moeder werd
Anna-Maria een begaafde studente in het Atheneum Prof. Fermi ,de
atoomfysicus. Ze behaalde met grote onderscheiding het doctoraat in de
genees- en verloskunde. Anna-Maria, werd een toegewijde doctores in de
brousse van Afrika als “Arts zonder Grenzen”. Dat was haar respons op het
offer van haar moeder.
Ondertussen bekend geworden in verschillende wereldtalen, gewaardeerd
door de rijkdom van de algemeen menselijke inhoud: Het respect voor de
Het Todtnaubergsyndroom
14
moederfiguur doorheen alle landen en culturen, zowel Europese als Aziatische.
Het is een positieve visie op het “Todtnaubergsyndroom” als hulde voor alle
moeders ter wereld, die zich niet isoleren in een egocentrische levenswijze,
doch zich totaal inzetten, ook doorheen armoede en rampen, voor het leven en
welzijn van het kind.
“Doe mij in de oogst geloven waarvoor ik dien”, laatste woorden van de grote
Nederlandse dichter Adriaan Holst. Hij vroeg als eerlijk zoekende filosoofdichter de bijstand van een pater dominicaan bij zijn doodstrijd, de weg naar
het eeuwige licht. Ook de belangrijke filosoof van Oxford Wittgenstein vroeg de
hulp van de prior van de dominicanen van Oxford bij zijn afscheid in de
palliatieve zorgen van de Universiteit van Oxford. Om even na te denken. There
is something more between earth and heaven –Shakespeare-.