Workshop `zoeken naar bronnen`

Workshop ‘zoeken naar bronnen’
PWS
INTRODUCTIEOPDRACHT
Lees onderstaande tekst.
Deze tekst bevat geen feitelijke onjuistheden. Toch voel je je bij deze tekst waarschijnlijk erg
ongemakkelijk.
Beredeneer waarom dat het geval is.
In 1933 kwam Adolf Hitler aan de macht in Duitsland. Bij verkiezingen, gehouden kort nadat hij
kanselier was geworden, kreeg hij een grote meerderheid van stemmen. Foto's, gemaakt tijdens
zijn kanselierschap, suggereren dat hij populair was bij het Duitse volk. Hij was het hoofd van een
steeds welvarender natie. Een verdrag met Frankrijk in 1940 stelde Hitler in staat een
verdedigingslinie voor Duitsland langs de kanaalkust aan te leggen. Duitsland was een tijd lang
het veiligste land van Europa. Hitler zei bij diverse gelegenheden dat hij in vrede met andere
Europese landen wilde leven. Toch werd Duitsland in 1944 van alle kanten aangevallen door
Engeland, de V.S. en de S.U.. Hitler die niet in staat was deze invasie van zijn land teniet te doen
pleegde zelfmoord toen Russische legers Berlijn verwoestten. Hitler wordt nog steeds beschouwd
als een van de belangrijkste personen uit de twintigste eeuw.
Bron: Lee, Peter J., Putting principles into practice: understanding history in: How students learn
Hoe weet je of bronnen betrouwbaar zijn?
Het gaat er niet altijd om of de informatie die er staat klopt. Het gaat er ook om: wat staat er niet? Is
de bron objectief? Is het eenzijdig?
Bij een onderwerp als ‘Adolf Hitler’ zie je direct: er is iets niet in orde met de bron. Dat komt omdat
je veel weet over het onderwerp en daardoor merk je direct dat deze bron eenzijdig is. Bij
onderwerpen waar je minder vanaf weet, is dat veel moeilijker te zien.
Hoe kom je aan goede, betrouwbare bronnen voor je onderzoek?
1. Maak gebruik van je begeleider
Vraag je begeleider om een goed handboek bij je onderwerp of vraag of hij goede titels kent. Je kunt
ook je lesboek gebruiken als startpunt. Soms vind je daarin ook verwijzingen naar andere bronnen.
2. Het zoeken van geschikte boeken
Maak gebruik van de literatuurlijsten in boeken. Soms vind je achterin een boek ook een uitgebreide
bibliografie -> verwijzingen naar deelonderwerpen
In veel boeken vind je achterin een
bibliografie. Meestal ziet dat eruit zoals
hiernaast: een opsomming van alle literatuur
die de auteur gebruikt heeft. Zo’n lijst kun je
doornemen: zoek naar titels die mogelijk
aansluiten bij jouw onderzoek. Noteer er
meerdere, zodat je in de bibliotheek
meerdere opties hebt.
Uit:
Naerebout, F.G. & Singor, H.W., (2009), De Oudheid, Grieken
en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis,
Amsterdam: Ambo.
Er zijn ook boeken met een literatuurlijst
naar onderwerp. Dat is nog handiger, omdat
je dan gerichter kunt zoeken.
Je kunt uiteraard weer de literatuurlijst
gebruiken van de boeken die je vind, zo vind
je al snel heel veel geschikte titels.
Je ontkomt er niet aan om tenminste naar
een grote bibliotheek te gaan, zoals de
universiteitsbibliotheek of de stadbibliotheek
Utrecht. Hoe eerder je dat doet, hoe beter je
onderzoek zal verlopen.
Uit:
Lawrence, C.H. (2004), Kloosterleven in de Middeleeuwen, in
West-Europa en de Lage LandenKloosterleven in de
Middeleeuwen, in West-Europa en de Lage Landen,
Amsterdam: Pearson Education.
In veel nieuwe boeken vind je ook
internetverwijzingen. Zoals in dit boek over de
oudheid, met allerlei sites met
bronverzamelingen.
Uit:
Naerebout, F.G. & Singor, H.W., (2009), De Oudheid, Grieken
en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis,
Amsterdam: Ambo.
Sommige boeken kun je misschien moeilijk in de bibliotheek vinden. Je kunt het dan nog proberen bij
antiquariaten. Via www.antiqbook.nl kun je zoeken naar boeken. Voor een paar euro heb je soms al
hele goede titels. Er staan ook veel boeken digitaal, die kun je zoeken via scholar.google.nl.
3. Het zoeken van geschikte internetbronnen
Internet is de grootste bron van het moment: zinvolle bron en bron vol onzin.
Een paar feitjes: Alleen met .nl domein zijn er op dit moment 4,486,891 websites. Daar kwamen
er afgelopen jaar ongeveer 65,000 bij. (bron www. Sidn.nl) en dan spreken we nog niet van de
.com, .eu of .org. Het probleem is natuurlijk in deze brei de juiste informatie te vinden die je
verder kan helpen met je PWS. En hoe betrouwbaar is je internetbron?
3.1 Hoe gemakkelijk zoeken op het internet?
Opdracht: Ga bij jezelf na hoe jij voor een werkstuk op internet informatie opzoekt:
Wissel je ideeën uit met je buurman? Wat heb je nog opgestoken van hem of haar?
Tips van ons:
1. Gebruik bronnen die gericht zijn op het vakgebied van jouw onderwerp. Voorbeeld:
http://bibe.library.uu.nl/zoek/biblio/index.html
Zorg voor een toegang bij de universiteitsbibliotheek en dan kan en mag je gratis gebruik maken
van de online catalogussen van de universiteit
2. Gebruik scholar.google.nl. Deze zoekfunctie van google zoekt met name in wetenschappelijke
teksten
3. Gebruik wikipedia! Niet als bron, maar om je in te lezen in je onderwerp. Het is handig als
eerste aanzetje, niet om te citeren in je uiteindelijke PWS
4. Als je gaat zoeken via een zoekmachine, probeer zoveel mogelijk steekwoorden op te geven in
je zoekopdracht. Dit zorgt ervoor dat je gerichter zoekt.
3.2 Hoe controleer je of een site betrouwbaar is
Opdracht: geef aan hoe jij controleert of de website betrouwbare informatie oplevert:
Opdracht: pas je controle toe op www.hitler.org en geef een oordeel oevr de btrouwbaarheid
van de informatie op deze site.
Tips van ons (bron: internetprotocol van HU): Controleer de volgende zaken:

De maker(s)
1. Is de auteur een deskundige binnen het vakgebied?
2. Heeft de auteur al meer gepubliceerd?
3. Wordt er een (e-mail)adres of telefoonnummer genoemd of blijft de auteur anoniem
en/of onbereikbaar?
4. Is de auteur in dienst van een (bekende) organisatie?

oordeel of vooroordeel
1. De informatie kan gekleurd zijn door de achtergrond van de auteur of de organisatie.
Komt de informatie over milieuvervuiling door uitlaatgassen van een autofabrikant of
bijvoorbeeld van een milieuorganisatie?
2. Wordt de internetpagina gesponsord?

opbouw van de pagina
1.
2.
3.
4.
Wanneer is de pagina voor het laatst aangepast/vernieuwd?
Werken de links?
Is de informatie recent?
Is de afkomst van de informatie te achterhalen? Worden er bijvoorbeeld
literatuurverwijzingen gegeven?
5. Hoe is het taalgebruik? Een tekst vol taal- en spelfouten is doorgaans minder
betrouwbaar.

overige tips
1. Ga nooit af op één bron. Verifieer de gevonden informatie op meerdere plaatsen.
2. Maak gebruik van gezond verstand. Hoe betrouwbaar zal de informatie zijn die je
haalt van een pagina als Snopes.com die als ondertitel ‘Rumor has it’ heeft?
3. Via InterNIC (Public Information Regarding Internet Domain Name Registration
Services) kun je nakijken wie er achter een bepaalde domeinnaam zit.
4. Ga op een pagina altijd op zoek naar een ‘About Us’, Help, Contact Us of iets
dergelijks.
5. Speel leraar: Probeer een paar zinnen van de website in google zo zie je of de
informatie origineel is.