Fiber to the Home Erik Radius, Jan Martijn Metselaar Colloquium voor SNE Master 1 april 2009 Winitu Consulting Tolnasingel 1 2411 PV Bodegraven The Netherlands slide Agenda 1 Even voorstellen 2 Fiber to the Home – de technologie 3 Breedband netwerken – Netwerk Architectuur 4 Discussie! slide 2 Agenda Even voorstellen Erik Radius Jan Martijn Metselaar slide 3 Even voorstellen Agenda 1 Even voorstellen 2 Fiber to the Home – de technologie 3 Breedband netwerken – Netwerk Architectuur 4 Discussie! slide 4 Agenda FTTH technologie: de optica nader bekeken Glasvezel bevat drie onderdelen: 1: glazen kern 2: glazen mantel 3: kunststof bescherming slide 5 FTTH technologie Glasvezel werking Hogere brekingsindex in de kern dan in de mantel Totale interne reflectie op kern/mantel overgang slide 6 FTTH technologie Multimode versus Singlemode (1) Multimode ‘Grote’ kern: 50 / 62,5mm Meerdere optische modi aanwezig Bandbreedte*afstand produkt is beperkt Daardoor alleen geschikt voor kortere afstanden (<1km) slide 7 FTTH technologie Multimode versus Singlemode (2) Singlemode Kleine kern: 9mm 1 optische modus wordt doorgelaten Signaal daardoor ook nog goed herkenbaar na zeer grote afstanden Meer hierover http://www.rp-photonics.com/fibers.html slide 8 FTTH technologie Transmitter, receiver Glasvezel is slechts een passieve signaalgeleider (waveguide) Aktieve componenten aan de uiteinden: Signaalbron: laserdiode Ontvanger: fotodiode (Amplitude)modulatie met het datasignaal Lichtsignaal is de draaggolf of ‘carrier’ Analoge en digitale transmissie mogelijk slide 9 FTTH technologie Herhaling: dempingsgrafiek van silica fiber slide 10 Demping omlaag door verbetering fiberproductie slide 11 Power budget 12 Bron: http://www.thefoa.org/ slide 12 Optical power budget Fiber link design: wat komt er bij kijken Glasvezel type (single mode? multi mode?) Glasvezel lengte (km) Lichtbron: uitgangsvermogen (dBm) Detector: ontvangstgevoeligheid (dBm) Elementen in de link die extra demping veroorzaken Fiber link budget ofwel optical power budget the amount of light available to make a fiber optic connection Bepaalt de max. te overbruggen afstand Minimaal 3dB marge meerekenen slide 13 power budget Optical power budget: casus 1 Laser power: Fiber attenuation: Fiber lengte: Receiver sensitivity: -7 0,4 20 -29 dBm dB per kilometer km dBm Splice loss: 0,1 dB (max.) Connector loss: 0,5 dB (max.) Aantal connectors: 2 Aantal splices: 4 Bereken Link budget: laser power – receiver sensitivity Bereken Margin: laser power – receiver sensitivity – (link losses) slide 14 power budget Optical power budget: casus 2 Laser power: Fiber attenuation: Fiber lengte: Receiver sensitivity: +1 dBm 0,25 dB per kilometer 40 -12 km dBm Splice loss: 0,1 dB (max.) Connector loss: 0,5 dB (max.) Aantal connectors: 4 Aantal splices: 8 Bereken Link Budget: laser power – receiver sensitivity Bereken Margin: laser power – receiver sensitivity – (link losses) slide 15 power budget Voor/nadelen glasvezel Vraagje aan de zaal... bedenk 3 voordelen van glasvezel t.o.v. electrische kabels ... en ... 3 nadelen slide 16 FTTH technologie Fiber netwerken Netwerken hierarchisch opgebouwd Core Metro Access (aansluitnet) Aansluitnet Telecom/CATV deels glas Telecom glasvezel tot/met de wijkcentrale koperen verbinding tot in de woning CATV glasvezel tot/met de straatkast coax verbinding tot in de woning slide 17 FTTH technologie Core/Metro/Access slide 18 Fiber penetratie in het aansluitnet Diverse gradaties: to the Node (wijk)centrale to the Curb/Cabinet straatkast to the Building/Basement appartementen to the Home elke woning http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/FTTX.png slide 19 FTTH technologie FTTH kabelconcept Aansluitnet is sterk vertakt Ondergronds of bovengronds (!) Diverse ondergrondse aanleg methoden mogelijk: 1: modulaire buis + vezels later inblazen (blown fiber) 2: vezel al compleet in grondkabel (buried fiber) Blown fiber nader toegelicht slide 20 FTTH technologie Miniducts vormen aftakkingen 1, 7, 12, 24 dunne buisjes in een grondkabel Aftakkingen van buisjes relatief eenvoudig slide 21 FTTH technologie Vezel in miniduct Vezelkabeltje in buis ‘blazen’ slide 22 FTTH technologie Fiber, the movie Aanleg in beeld Blown fiber concept in de praktijk Voedende kabel door straat Ondergrondse aftakmof monteren Huisaansluiting: individuele miniduct tot in de meterkast Blazen van glasvezelkabel Plaatsen van een glasmodem in meterkast Lassen van de vezels (fusielas) Controleren van signaalkwaliteit Activeren van de FTTH aansluiting slide 23 FTTH technologie Film kijken slide 24 Fiber architecturen (1): Point-to-point point-to-point 1 op 1 fiberverbinding tussen POP en klant-aansluiting POP slide 25 FTTH technologie Fiber architecturen (2): PON point-to-multipoint (PON: passive optical network) optische splitter verdeelt signaal over meerdere eindpunten POP slide 26 FTTH technologie PON: shared medium slide 27 Point-to-point versus PON PON populair bij telecom bedrijven USA Japan Australië ‘closed business/network model’ Point2Point vooral populair in Europa Skandinavië Nederland, Frankrijk, etc ‘open network model’ slide 28 FTTH technologie Bidirectionele data transmissie Single fiber bidirectioneel voor data Verschillende golflengten licht voor up/down 1500nm downlink 1310nm uplink Reden? minder fibers nodig in het veld fiber management kostbaar ruimte in de POP is schaars slide 29 FTTH technologie POP fiber management slide 30 FTTH technologie Transport van diensten 3 diensten op aansluitnet (triple play) Internet Voice Televisie Diverse manieren om dat te realiseren... bijv: Internet: via data-vezel (IP) Voice: via data-vezel (VoIP) Televisie: via CATV-vezel (overlay netwerk) of via IP slide 31 FTTH technologie Agenda 1 Even voorstellen 2 Fiber to the Home – de technologie 3 Breedband netwerken – Netwerk Architectuur 4 Discussie! slide 32 Agenda Discussie / Quizzz Dual play, Triple play, Multi play IP all the way! Maar wat moet de klant er mee? slide 33 Breedband diensten Breedbandige dienstverlening over FTTH netwerken Internet toegang Unicast IP (Duh…) Televisie Unicast voor video-on-demand Multicast voor broadcast televisie (de ‘standaard’ 50 kanalen) Telefonie SIP voor signalering, RTP voor transport slide 34 Breedband diensten Breedbandige dienstverlening over FTTH netwerken Maarre, hoe komt al die content nu bij die eind gebruiker? Stukje netwerk architectuur… slide 35 Breedband diensten Netwerk Architectuur – Drie lagen model Access Veel individuele aansluitingen Focus op fysieke aggregatie van verbindingen Security Distributie Verbindingen naar access laag Focus op logische aggregatie van verbindingen Route summarization Core Verbindingen tussen en naar distributie laag Focus op verkeers volume Individuele verbinding moeilijk te identificeren slide 36 Breedband diensten Netwerk Architectuur – Drie lagen model Service provider 1 Service provider 2 Core netwerk core metro access slide 37 Discussie / Quizzz Het hoe, wat en waarom van Huidige breedband netwerken Protocollen? Snelheden? Mogelijkheden? Beperkingen? slide 38 Breedband diensten Netwerk Architectuur – Ethernet als uniforme Laag-2 Leased line ATM Frame Relay X.25 Ethernet PPP Ethernet Packet over Sonet (POS) SONET SDH STM-1, 4, 16 slide 39 Breedband diensten Netwerk structuur – Domein scheiding Access Distributie / Core Core ISP 1 CPE backbone WWW ISP 2 ISP 3 eindgebruiker domein • Exploitant domein PSTN/ISDN service provider domein “Wholesale” model: exploitant levert netwerk capaciteit aan meerdere service providers. slide 40 Netwerk Architectuur – Access: connectie model Hoe komt de IP verbinding tussen eind-gebruiker en netwerk tot stand? Point-to-Point Protocol (PPP) Ethernet Bridging “DHCP model” IP over PPP over Ethernet IP over Ethernet PPP sessie van modem tot in IP adres uitgifte via DHCP distributie laag IP adres uitgifte in PPP sessie setup via RADIUS ‘connection oriented’ ‘connection less’ QoS via Ethernet Class of service Meerdere PPP sessies voor QoS garanties slide 41 Breedband diensten Netwerk Architectuur – MPLS VPN Ethernet Bridging CPE MPLS VPN VPN ISP SP 11 VPN Distributie / Core apparatuur VPN ISP SP 22 backbone ISP 1 ISP 2 ISP 3 VPN ISP SP 33 City PoP eindgebruiker domein Exploitant domein service provider domein slide 42 Netwerk Architectuur – Core Netwerk MPLS (Multi Protocol Label Switching) Support voor VPNs Traffic Engineering (alleen in heel grote netwerken) Ethernet transport over MPLS IP Routing IGP Om ‘next-hop’ routing informatie te distribueren OSPF of ISIS M-BGP Om IPv4 prefixes te distribueren slide 43 Breedband diensten Netwerk Architectuur – MPLS primer: labels IP packet L1 IP packet L2 IP packet L3 IP packet IP packet • • • • • Label Switched Router (LSR) MPLS enabled router Forwarding op basis van Labels, forwarding control gescheiden van forwarding plane Labels worden gedistribueerd via Label Distributie Protocol (LDP) LDP hello pakketten worden via UDP via broadcast of multicast adres verstuurd Meerdere labels (stack) per pakket mogelijk slide 44 Netwerk Architectuur – MPLS primer: forwarding Routing informatie uitwisseling Control plane in een node met andere routers IP routing protocols IP routing table Label information Base (LIB) MPLS IP routing control Label binding uitwisseling met andere routers Data plane in een node Forwarding Information Base (FIB) Label Forwarding information Base (LFIB) slide 45 Complexiteit Netwerk Architectuur – Toenemende complexiteit Triple play Dual play Single play Multiplay slide 46 Breedband diensten Discussie / Quizzz Hoezo Quality of Service? Hoezo Security? slide 47 Breedband diensten Netwerk Architectuur – Quality of Service QoS alleen relevant als er congestie kan optreden Lange tijd niet nodig geweest in breedband netwerken QoS bestond uit het upgraden van verbindingen waar nodig Multi-play diensten “via het zelfde touwtje” Voice moet beschermd worden Video moet voldoende bandbreedte krijgen Video en Voice moeten beschermd tegen Internet verkeer (met name P2P) Beperkte bandbreedte dus QoS noodzakelijk slide 48 Breedband diensten Netwerk Architectuur – Quality of Service QoS enforcement QoS parameters downstream verkeer op ingaand verkeer CPE backbone ISP 2 QoS transparant QoS parameters upstream verkeer • IP QoS: precedence bits, diffserv • Ethernet QoS: Class of Service (priority bit in vlan header) • MPLS QoS: Exp. bits slide 49 Netwerk Architectuur – Security Netwerk Toegang tot netwerk elementen Toegang tot beheer systemen Protocollen “Security by obscurity” Diensten platform Iedere dienst is verantwoordelijk voor zijn eigen platform Waar nodig kan het netwerk ondersteunen door b.v. toegang tot het platform niet te provisionen Gebruikers onderling Spoofing filters Protocol filters slide 50 Breedband diensten Netwerk Architectuur – Security (DHCP) Spoofing filters Arp filtering Security by obscurity (dat wat niet bereikbaar is, is veilig) CPE backbone ISP 2 Reverse path check CPE configuratie beveiligen configuratie forceren Private vlan’s vlan filtering vanuit centraal systeem slide 51 Discussie / Quizzz Netwerk beheer? Waarom staan die ISP’s nu zo vaak bij Kassa en dergelijke? slide 52 Breedband diensten Netwerk IT - Beheer MRTG NAGIOS HP Openview slide 53 Breedband diensten Netwerk IT - Provisioning We willen graag een “zero touch” , “flow through” provisioning systeem zodat alleen nog “exception management” nodig is… Bullshit of …? slide 54 Breedband diensten Netwerk IT – Provisioning Het succesvol opereren van een service provider netwerk staat of valt met correcte informatie: Orders Aansluitingen Automatisering is de sleutel, alle handmatige acties vergroten de kans op fouten slide 55 Breedband diensten Netwerk IT – Systemen Exploitanten Customer Services Service Providers Beschikbaarheid Incident Locatie, apparatuur & verbindingen Na-aansluiting Back-office Order systeem Bouw & Field Operations Incident Management Systeem Communicatie bus Uitbreidingen Network Inventory Looking glass Master Provisioning System BECS BECS Provisioning Packetfront Packetfront FTTH Netwerk FTTH Netwerk Packetfront Packetfront FTTH Netwerk FTTH Netwerk Leverancier XYZ Leverancier XYZ FTTH Netwerk FTTH Netwerk slide 56 Agenda 1 Even voorstellen 2 Fiber to the Home – de technologie 3 Breedband netwerken – Netwerk Architectuur 4 Discussie! slide 57 Agenda That’s all for now! Vragen? kan ook per email: [email protected] [email protected] slide 58 vragen