File - Lotte Verstraten

Beroepsproduct:
Jeugdwerkloosheid in
Amsterdam
Deelopdracht Recht
Elise Mooren
2088308
Walter van de Ven 2087884
Carl Fielmich
2047838
Lotte Verstraten
2088897
Klas: 48BSK1A
Bestuurskunde eerste jaar
9 oktober 2014
Tutor: Kim Anrar
Inleiding
Het maatschappelijke probleem dat wij in dit beroepsproduct gaan analyseren is
jeugdwerkloosheid. Wij richten ons hier specifiek op de jeugdwerkloosheid in de
gemeente Amsterdam. Het probleem is dat veel werkloze jeugd (15 tot 25 jaar) geen
werk kan vinden. We gaan dit probleem vanuit een juridisch oogpunt analyseren en
gaan onder andere beschrijven welke artikelen van de Grondwet betrekking hebben
op jeugdwerkloosheid.
Jeugdwerkloosheid staat ter discussie omdat verschillende partijen en bedrijven zich
bezig houden met deze materie. Iedere gemeente heeft een beleid op
jeugdwerkloosheid. Daarnaast is het een actueel onderwerp waardoor onze bronnen
relevant zijn. Bovendien is er een kans dat wij zelf te maken krijgen met
jeugdwerkloosheid.
2
Grondrechten
De volgende grondrechten zijn van toepassing op de jeugdwerkloosheid:

Het recht op gelijke behandeling.1 Dit houdt in dat iedereen gelijk behandeld
moet worden, ongeacht afkomst, huidskleur, religie, politieke gezindheid,
geslacht etc. Dit grondrecht is van toepassing op de jeugdwerkloosheid omdat
iedereen gelijke kansen moet hebben. Wanneer niet iedereen (dus ook
jongeren) gelijke kansen heeft op grond van een persoonlijk kenmerk, kan dit
het vinden van een baan belemmeren. Dit recht is te vinden in artikel 1 van de
Grondwet (GW).

Het recht op gelijke benoembaarheid.2 Dit houdt in dat wanneer je voldoet aan
de eisen, iedere Nederlander kan werken bij de overheid. Dit heeft te maken
met jeugdwerkloosheid omdat dit grondrecht een baankans biedt. Het recht op
gelijke benoembaarheid is te vinden in artikel 3 GW.

Het recht op werkgelegenheid.3 Dit houdt in dat iedereen recht heeft op een
baan. Dit artikel is van toepassing op jeugdwerkloosheid omdat het de taak
van de overheid is om het creëren van banen te stimuleren. Hoe meer banen
er zijn, des te sneller de jeugdwerkloosheid zal krimpen. Dit artikel is te vinden
in artikel 19 GW.

Het recht op bestaanszekerheid.4 Dit houdt in dat wanneer je zelf niet
draagkrachtig genoeg bent, je recht hebt op een uitkering voor je primaire
levensbehoeften. De overheid regelt uitkeringen om de verschillen tussen arm
en rijk zo klein mogelijk te houden. Dit heeft te maken met jeugdwerkloosheid
omdat de jonge werklozen geld nodig hebben om van te leven. Dit artikel is te
vinden in artikel 20 GW.
‘Artikel 1 van de Grondwet’, Nederlandse Grondwet, www.denederlandsegrondwet.nl (zoek op recht op gelijke
behandeling).
2 ‘Artikel 3 van de Grondwet’, Nederlandse Grondwet, www.denederlandsegrondwet.nl (zoek op recht op gelijke
benoembaarheid).
3 ‘Artikel 19 van de Grondwet’, Nederlandse Grondwet, www.denederlandsegrondwet.nl (zoek op recht op
werkgelegenheid).
4 ‘Artikel 20 van de Grondwet’, Nederlandse Grondwet, www.denederlandsegrondwet.nl (zoek op recht op
bestaanszekerheid).
1
3
Rechtsgebieden, Wet- en regelgeving
Er zijn verschillende rechtsgebieden die van toepassing zijn op de
jeugdwerkloosheid. Dit zijn de volgende:5




Staatsrecht
Bestuursrecht
Strafrecht
Arbeidsrecht
Staatsrecht
Staatsrecht oftewel grondwettelijk recht genoemd, staat beschreven in de Grondwet.
De Grondwet is de belangrijkste en hoogste nationale wet in Nederland. Zij legt de
grondrechten van de burgers vast. De grondrechten zijn de belangrijkste rechten die
een mens heeft binnen Nederland, ze beschermen de burgers tegen de overheid en
brengen stabiliteit in ons Koninkrijk.6 Artikel 19 van de Grondwet (GW) is een
belangrijk en relevant wetsartikel voor de jeugdwerkloosheid. Het gaat over
werkgelegenheid, de rechtspositie van werknemers en arbeid. Artikel 19 GW bevat
bepalingen over de bevordering van werkgelegenheid die door de overheid in zorg
moeten zijn. Deze wet in formele zin wordt gemaakt door de Regering en StatenGeneraal.7
Volgens artikel 19 GW is het de taak van de overheid om te zorgen dat er voor
iedereen een baan is. Dat wil echter niet zeggen dat je een baan van de overheid
kunt eisen, wel heeft iedereen recht op een baan.
Bestuursrecht
Bestuursrecht bestaat uit twee delen: formeel recht (procesrechtelijk) en materieel
recht (inhoudelijk). Jeugdwerkloosheid heeft vooral betrekking op materieel recht. Het
belangrijkste materieel beleid van bestuursrecht is sociaal zekerheidsrecht. Dit heeft
betrekking op onder meer het recht op een uitkering en bijstand. Er zijn drie wetten
vanuit het sociaal zekerheidsrecht die betrekking hebben op bepaalde uitkeringen en
bijstandsregelingen. De drie wetten zijn:8
1. Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong)
2. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)
3. Wet werk en bijstand (WWB)
De Wajong is een volksverzekering, die uitkeringen regelt voor jongeren (tussen 18
en 30 jaar) in Nederland, die door een chronische ziekte of handicap niet of slechts
beperkt kunnen werken.9 Om recht op een Wajong-uitkering te hebben moet je aan
bepaalde voorwaarden voldoen. Deze wetgeving wordt gemaakt door de Regering
en Staten-Generaal.10
5
J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 9-15
‘Grondwet en Statuut’, Rijksoverheid, www.rijksoverheid.nl (zoek op Alle onderwerpen)
7 J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 27 & 78
8 ‘Sociaal-zekerheidsrecht’, Hof-Recht Advocaten, www.hof-rechtadvocaten.nl (zoek op rechtsgebieden)
9 ‘Recht op Wajong-uitkering’, Rijksoverheid, www.rijksoverheid.nl (zoek op Inhoud)
10 J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 27-78
6
4
De WIA is een werknemersverzekering voor werknemers die vanaf 1 januari 2004
arbeidsongeschikt en werkloos zijn geworden.11 Werknemers die voor 1 januari 2004
arbeidsongeschikt en werkloos zijn geraakt, vallen onder de Wet op de
arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). WIA wordt gezien als een uitkering voor
werknemers die arbeidsongeschikt zijn en daardoor niet meer kunnen werken. De
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) is gemaakt door de Regering en
Staten-Generaal.12
WWB is een werknemersverzekering. Wet werk en bijstand wordt gezien als een
bijstand die geregeld wordt voor mensen die weinig of geen inkomen en vermogen
hebben.13 Het doel is om de arbeidsmarkt te ondersteunen. Volgens artikel 11 lid 1
WWB, heeft iedereen recht op bijstand. Artikel 13 WWB bepaalt wie geen recht op
bijstand heeft. Tussen 1 oktober 2009 en 1 januari 2012, was er speciale wetgeving
(Wet Investeren in Jongeren) die specifiek bijstand voor jongeren regelde. Die wet is
afgeschaft, bijstand wordt nu geregeld in de Wet werk en bijstand. Deze twee wetten
zijn gemaakt door de Regering en Staten-Generaal.14
Strafrecht
Jonge werklozen die niet kloppende of onvolledige informatie verstrekken tijdens het
aanvragen van een uitkering of zich niet aan de regels houden, kunnen gestraft
worden. Dit wordt aangemerkt als uitkeringsfraude. De Wet aanscherping
handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving (Fraudewet)15 is hier van toepassing.
Wanneer men fraudeert, moet men het hele bedrag terug betalen en krijgt daarnaast
een boete. De Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving
(Fraudewet) is gemaakt door de Regering en Staten-Generaal.16
Arbeidsrecht
De Arbowetgeving valt onder het rechtsgebied Arbeidsrecht. De Arbowetgeving
bevat drie onderdelen: Arbowet, Arbobesluit en Arboregeling.17 De Arbowetgeving
bevat regels voor de werkgevers en werknemers betreft hun welzijn, gezondheid en
veiligheid. De wet is gemaakt door de Regering en Staten-Generaal.18 In het
Arbobesluit en de Arboregeling zijn de regels voor de overheid, bedrijven en
werknemers opgenomen. Deze twee vormen van wetgeving worden niet door
dezelfde bestuursorganen gemaakt. Het Arbobesluit is door de Regering gemaakt en
de Arboregeling is door de minister gemaakt. Beide hebben ze verschillende
procedures voor het maken van de wetgeving.
‘WIA-uitkering’, UWV, www.uwv.nl (zoek op UWV-uitkering)
J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 27 & 78
13 ‘WWB uitkering’, wwb-uitkering, www.wwb-uitkering.nl (zoek op WWB uitkering)
14 J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 27 & 78
15 ‘Informatiepunt Fraudewet’, fraudewet, www.fraudewet.nl (zoek op fraudewet)
16 J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 27 & 78
17 ‘Arbobeleid’, Rijksoverheid, www.rijksoverheid.nl (zoek op Arbobeleid)
18 J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011, p. 27 & 78
11
12
5
Instanties
Er zijn verschillende instanties betrokken bij de verschillende juridische processen,
hieronder zijn er een aantal op zowel decentraal als nationaal niveau genoemd.
Artikel 19 GW (staatsrecht) wordt uitgevoerd en verdeeld in 3 instanties:



Instanties op nationaal niveau: artikel 19 GW wordt door de Regering en
Staten-Generaal gemaakt.19
Instanties op decentraal niveau: artikel 19 GW wordt op decentraal niveau
uitgevoerd en gemaakt. door het College van B&W. Artikel 19 GW wordt door
de Regering uitgevoerd. De Grondwet is een nationale wet en het is de taak
van de Regering om de grondrechten van een mens te beschermen. Daarom
geldt de grondwet in iedere bestuurslaag.20
Rechterlijke macht: artikel 19 GW wordt gerechtvaardigd door rechters van de
bijbehorende gerechten (rechtbank, gerechtshoven en Hoge Raad).
De drie voorbeelden van het sociaal zekerheidsrecht (bestuursrecht) worden
uitgevoerd door 3 instanties:



Instanties op nationaal niveau: De drie wetten zijn door de regering en StatenGeneraal gemaakt.21
Instanties op decentraal niveau: de drie wetten worden door het College van
B&W en de Leden van Provinciale Staten van de Provincie Noord-Holland
uitgevoerd. (art. 1:1 lid 1 AWB, art. 6 Gemeentewet en art. 6 Provinciewet)
Rechterlijke macht: alle drie de wetten worden gerechtvaardigd door een
bestuursrechter. (art. 7 lid 1 AWB)
Het strafrecht wordt uitgevoerd door 3 instanties:



Instanties op nationaal niveau: Wet aanscherping handhaving en
sanctiebeleid SZW-wetgeving (Fraudewet) wordt door de regering en StatenGeneraal gemaakt.
Instanties op decentraal niveau: Wet aanscherping handhaving en
sanctiebeleid SZW-wetgeving (Fraudewet) wordt door het College van B&W
uitgevoerd.
Rechterlijke macht: Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZWwetgeving (Fraudewet) wordt gerechtvaardigd door het Openbare Ministerie.22
‘Wet in formele zin’, Parlement en Politiek, www.parlement.nl (zoek op Wet in formele zin)
‘Grondwet en Statuut’, Rijksoverheid, www.rijksoverheid.nl (zoek op Alle onderwerpen)
21 ‘Wet in formele zin’, Parlement en Politiek, www.parlement.nl (zoek op Wet in formele zin)
22 ‘Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving’, Rechtspraak, www.rechtspraak.nl (zoek op
Wetgevingsadvisering)
19
20
6
De arbeidswet wordt uitgevoerd door drie instanties:



Instanties op nationaal niveau: Arbowetgeving wordt door de regering en
Staten-Generaal gemaakt.23
Instanties op decentraal niveau: Arbowetgeving wordt door het College van
B&W uitgevoerd. (art. 1:1 lid 1 AWB, art. 6 Gemeentewet & art. 6
Provinciewet)
Rechterlijke macht: Arbowetgeving wordt gerechtvaardigd door een civiele
rechter.24
Acties
De gemeente Amsterdam heeft in 2010 een actieplan25 geïntroduceerd naar
aanleiding van de stijgende jeugdwerkloosheid. De jeugdwerkloosheid in Amsterdam
bedroeg in 2010 8% (in de leeftijdscategorie 15 t/m 26 jaar), daarvan volgde 4% een
opleiding, de andere 4% was werkloos en volgde geen opleiding.26 Het doel van het
actieplan is het terugdringen van de jeugdwerkloosheid op lokaal niveau. Ook op
landelijk niveau probeert de overheid de jeugdwerkloosheid terug te dringen. Ook zij
hebben een actieplan opgesteld.27 In Nederland waren in 2013 135.000 jongeren
tussen de 15 en 26 jaar werkloos. Tot 2015 investeert de overheid in de
jeugdwerkloosheid, en er is een ambassadeur aangesteld. Het doel van de overheid
is om in 2015 10.000 extra leerbanen te hebben. De grootste werkloosheid onder
jongeren in Nederland heerst onder jongeren zonder startkwalificatie.
Er zijn er heel veel organisaties, bedrijven, instanties etc. die proberen de
jeugdwerkloosheid terug te dringen. Een voorbeeld hiervan is Stichting Try Before
You Get The Job. Stichting Try Before You Get The Job organiseert evenementen
speciaal voor jongeren. Op deze evenementen kunnen zij ‘meeten’ met werkgevers.
De bedoeling van de evenementen is dat de werkgevers geschikte kandidaten
vinden, en de werknemers een geschikte baan. Zo probeert stichting Try Before You
Get The Job de jeugdwerkloosheid terug te dringen. Ze opereren op zowel lokaal als
nationaal niveau, de lokale variant is gericht op de gemeente Amsterdam en heet
‘Amsterdam editie’.
‘Wet in formele zin’, Parlement en Politiek, www.parlement.nl (zoek op Wet in formele zin)
‘De civiele rechter’, Rechtspraak, www.rechtspraak.nl (zoek op Civiele Rechter)
25 ‘Actieplan jeugdwerkloosheid van start’, Gemeente Amsterdam, www.jeugdwerkloosheid.nl (zoek op
Gemeente Amsterdam).
26 ‘Monitor jeugdwerkloosheid 2010’, Gemeente Amsterdam, www.os.amsterdam.nl (zoek op monitor
jeugdwerkloosheid 2010).
27 ‘Aanpak jeugdwerkloosheid’, Rijksoverheid, www.rijksoverheid.nl (zoek op aanpak jeugdwerkloosheid).
23
24
7
Conclusie
De jeugdwerkloosheid in Amsterdam is een groot maatschappelijk probleem. We
hebben tijdens het maken van ons beroepsproduct gezien dat al veel organisaties
zijn opgestaan om de jeugdwerkloosheid tegen te gaan. Voorbeelden hiervan zijn de
overheid, College van B&W, en particuliere organisaties die speciale programma’s
voor jongeren opgezet hebben. Die programma’s kunnen beurzen zijn, meetings,
sollicitatietrainingen etc.
Juridisch gezien krijgen werklozen ook hulp van de wet. Zij hebben bijvoorbeeld recht
op een baan (art. 19 GW), een uitkering (art. 20 GW) en kunnen zich beroepen op
het recht op gelijke behandeling (art. 1 GW) zodra zij op grond van persoonlijke
kenmerken niet aangenomen worden. Het analyseren van de jeugdwerkloosheid in
Amsterdam was erg interessant, het is een grote stad waar jeugdwerkloosheid een
groot probleem is.
Literatuurlijst
Artikelen grondwet
www.denederlandsegrondwet.nl
J.W.P. Verheugt, Inleiding in het Nederlandse recht, Den Haag: Boom Juridische
uitgevers 2011
Grondwet en statuut
www.rijksoverheid.nl
Sociaal-zekerheidsrecht
www.hof-rechtadvocaten.nl
Wet in formele zin
www.parlement.nl (zoek op wet in formele zin)
Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving
www.rechtspraak.nl (zoek op wetgevingsadvisering)
Monitor jeugdwerkloosheid
www.os.amsterdam.nl (zoek op monitor jeugdwerkloosheid 2010)
Aanpak jeugdwerkloosheid
www.rijksoverheid.nl (zoek op aanpak jeugdwerkloosheid)
Uitkeringen
www.uwv.nl (zoek op UWV-uitkering)
WWB-uitkering
www.wwb-uitkering.nl (zoek op WWB uitkering)
Fraudewet
www.fraudewet.nl (zoek op fraudewet)
8