Wat betekent de huidige crisis voor de arbeidsmarkt?

Haalt de cao
zijn tweede eeuwfeest?
Symposium Vaktrots
14 november 2014
Paul de Beer
Wetenschappelijk Bureau
voor de Vakbeweging
De cao onder druk
• Toenemende kritiek op cao
• Hans Biesheuvel: “CAO is achterhaald” (9 juli 2014)
• Bouwend Nederland: “Bouw-cao is te duur en moet op de
schop” (28 maart 2013)
• Hans Kamps (ABU): “CAO’s zijn achterhaald, flexibel werken
heeft de toekomst” (15 mei 2014)
• Tony Tiemens (SpectoCura): “Cao niet van deze tijd” (25
november 2013)
2
De cao sinds WO II
• De reikwijdte van de cao
• De (economische) betekenis van de cao
• De toekomst van de cao
3
1. De reikwijdte van de cao
4
Dekkingsgraad hoog en stabiel
5
Aantal cao’s laatste 10 jaar
stabiel
6
In alle sectoren meer dan 60%
onder cao
7
Groei zzp’ers weinig effect op
dekkingsgraad
8
1e conclusie
• Het bereik van de cao is groot en stabiel
• Geen verschuiving naar ondernemingsniveau
• Effect van opmars zzp’ers vooralsnog beperkt
9
2. De (economische) betekenis
van de cao
10
Sinds 1980 onafgebroken
loonmatiging
11
26 jaar welvaartsstijging en
35 jaar stagnatie
12
Koopkracht gestegen dankzij
incidenteel en vrouwen
13
14
2e conclusie
• De economische betekenis van de cao neemt af
• De machtsbalans is verschoven van arbeid naar kapitaal
• Koopkrachtgroei ondanks cao-afspraken
15
3. De toekomst van de cao
16
Bedreigingen
1. Afnemende representativiteit vakbeweging (en
werkgevers?) tast draagvlak aan
2. Groei flexwerk, zzp’ers, immigratie holt reikwijdte uit
3. Toenemende behoefte aan differentiatie, maatwerk,
flexibiliteit
4. Cao te veel nul-som-spel i.p.v. win-win
17
Oplossingsrichtingen
1. Geef alle werknemers invloed op cao of maak alle
werknemers vakbondslid
2. Laat ook alle flexwerkers en zzp’ers onder cao vallen
3. Creëer meer ruimte op decentraal niveau (iCAO, Ideals)
4. Maak aparte investerings-cao voor lange termijn
18
3e conclusie
• Reële bedreigingen voor de cao
• … maar tasten de meerwaarde van de cao niet aan
• Met de noodzakelijke renovatie kan de cao nog wel 100
jaar mee!
19