+ Minimaal Invasieve Chirurgische Behandeling van Cerebrale Aneurysmata Wat dient een neuroverpleegkundige hierover te weten? Touch the Brain Never the Same 31-03-2017 Dr. Dara Niknejad – ASO Neurochirurgie – ZOL GENK Onder leiding van Dr. Jan Wuyts Overzicht + Inleiding Anatomie & Fysiologie Techniek uitgelicht: De supra-orbitale toegang Keyhole concept Instrumenten Geassocieerde complicaties Multidisciplinair Galerij team + ANATOMIE EN FYSIOLOGIE + + De aneurysmatische bloeding Cijfers: Prevalentie van 3% 30% van de patienten heeft multipele aneurysmata Jaarlijks bloedingsrisico van 2% zo groter dan 5 mm Vlak MH, Algra A, Brandenburg R, Rinkel GJ: Prevalence of unruptured intracranial aneurysms, with emphasis on sex, age, comorbidity, country, and time period: a systematic review and meta-analysis. Lancet Neurol. 2011;10(7):626. + Predilectieplaatsen + + Waarom komen aneurysma’s voor in het hoofd? BELANG VAN BLOEDDOORSTROMING IN DIASTOLE! + De schedelbasis is where it happens + Minimal Invasive Surgery Gebruikmakend van een zo klein mogelijke incisie, maximaal therapeutisch effect met minimale fysieke trauma, mbv specifieke technieken zoals laparoscopie, endoscopie, keyhole chirurgie Bedoeld om de dis-comfort in de post-operatieve fase te minimaliseren Reductie van bloedverlies, pain en littekenvorming Gebruik van laser, microscoop, endoscoop, microinstrumenten + KEY-HOLE concept in neurochirurgie Perneczky SUPRA-ORBITALE TOEGANG Axel Perneczky: Keyhole Approaches in Neurosurgery. Volume 1 : Concepts and surgical technique. 2008. New York: Springer Wien. ISBN: 978-3-21183885-3. Al-Mefty O, Fox JL. Superolateral orbital exposure and reconstruction. Surg Neurol 1985;23:609–13. Zabramsky JM, Kiris T, Sankhla SK, Caniol J, Spetzler RF. Orbitozygomatic approach. Technical note. J Neu- rosurg 1998;89:336 –341. Delashaw JB, Tedeschi H, Rhoton AL. Modified su- praorbital craniotomy: technical note. Neurosurgery 1992;30:954 –6. Reisch R, Perneczky A, Filippi R. Surgical technique of the supraorbital key-hole craniotomy. Surg Neurol 2003;59:223-227. + + Het neurochirurgisch armamentarium + Aneurysma clips + Clip applicatie + TIME IS BRAIN!! Het spectakel van temporaire clipping Zo kort mogelijk, maximum 10 minuten Risico voor ruptuur aneurysma Diepe sedatie – pentobarbital coma ERVAREN ANESTHESIST + Per-operatieve monitoring SSEPS MEPS EEG Indo-cyanine green angiografie Doppler flow + Per-operatieve angiografie + Doppler flow metingen + Welke afwegingen? International Subarachnoid Aneurysm Trial (ISAT) Barrow Ruptured Aneurysm Trial (BRAT) Maar: Totale hospitalisatiekost: $8.287 voor clipping vs $17.732 voor coiling Welke resultaten voor coiling op lange termijn? Radovanovic I1, Abou-Hamden A, Bacigaluppi S, Tymianski M: A safety, length of stay, and cost analysis of minimally invasive microsurgery for anterior circulation aneurysms. Acta Neurochir (Wien). 2014 Mar;156(3):493-503. Hoh BL1, Chi YY, Dermott MA, Lipori PJ, Lewis SB. The effect of coiling versus clipping of ruptured and unruptured cerebral aneurysms on length of stay, hospital cost, hospital reimbursement, and surgeon reimbursement at the university of Florida. Neurosurgery. 2009 Apr;64(4):614-9; discussion 619-21. + Het multi-disciplinair team voor de indicatiestelling Neurochirurg Neuro-radioloog Interventioneel radioloog HYBRIDE CHIRURG + Complicaties Ischemie Psycho-organisch syndroom Supraorbital hypesthesie Palsy ramus frontalis nervus facialis Liquorlek Wondinfectie Daniel Walter Zumofen et al: A Review of the Literature on the Transciliary Supraorbital Keyhole Approach. World Neurosurg. 2017 Feb;98:614-624 + Review literatuur complicaties + Hospitalisatieduur Electief: Acuut: 3-9 dagen 8-21 dagen gemiddeld 4,2 dagen gemiddeld 14,8 dagen + Installatie en aftekenen van de incisie + Boorgat + Craniotomie + Openen van de dura + Frontaalkwab in zicht + Aspireren van liquor + Retractie van de frontaalkwab + Herkennen van anatomie + Opsporen van het aneurysma + Vrijmaken van het aneurysma + Aneurysma clipping + Post-operatieve CT + Cosmetisch resultaat + TAKE HOME MESSAGE Minimaal-invasieve chirurgische behandeling van aneurysmata is in selectieve gevallen de beste behandeling Minimaal invasief opereren ≠ verminderd operatief risico Minimaal invasieve clipping verkort hospitalisatieduur en comorbiditeiten voor de patient Voor jonge patiënten blijft clipping vaak aangewezen + Resterende vragen?