6 misverstanden over diabetes ontkracht Diabetes is een zeldzame chronische aandoening. Fout! Diabetes komt wereldwijd steeds vaker voor, waardoor men van een ware epidemie kan spreken. In België wordt het voorkomen van diabetes geschat op 8% van de volwassen Belgische bevolking. Dit zal volgens de huidige voorspellingen verder oplopen tot 9,6% of 1 op 10 volwassen Belgen in 2030. In ongeveer 5% van de gevallen gaat het om type 1 diabetes, in 95% spreekt men van type 2 diabetes. Men denkt dat ongeveer één derde van de mensen met (type 2) diabetes helemaal niet weet dat hij of zij de aandoening heeft. Daarnaast bevindt naar schatting nog eens 6,5% van de volwassen bevolking zich in de ‘grijze zone’ (zogenaamde ‘prediabetes’). Die mensen lopen een aanzienlijk risico om op relatief korte termijn diabetes te ontwikkelen. Er bestaat ‘zware’ en ‘minder zware’ diabetes. Fout! Soms wordt er wel eens gezegd dat er ’zware’ en ‘minder zware’ vormen van diabetes bestaan. Er bestaat inderdaad een verschil in verloop tussen type 1 en type 2 diabetes, de twee meest voorkomende vormen van diabetes. Bij type 1 diabetes maakt de pancreas (alvleesklier) vanaf de diagnose zelf geen insuline meer en is onmiddellijk behandeling met insuline-injecties en een frequente meting van de bloedsuikerwaarden nodig. Type 2 diabetes, beter bekend als ‘ouderdomsdiabetes’, ontwikkelt zich meer geleidelijk. Hoewel er bij de diagnose vaak nog geen merkbare symptomen zijn, kan er al heel wat schade veroorzaakt zijn. Daarom is vroegtijdige diagnose en behandeling essentieel. In het beginstadium kan men vaak de bloedsuikerwaarden nog op peil houden met een gezonde leefstijl en orale diabetesmedicatie (bloedsuikerverlagende pilletjes). Maar gezien de pancreasfunctie bij alle mensen met type 2 diabetes mettertijd achteruitgaat, moet de behandeling steeds aangepast worden aan de actuele bloedsuikerwaarden. Hiervoor is het nodig meer bloedsuikerverlagende medicatie, ook insuline, in te schakelen. In elk stadium is het uiterst belangrijk om de behandeling goed op te volgen om laattijdige verwikkelingen te kunnen voorkomen. Wie licht verhoogde bloedsuikerwaarden heeft, loopt wel een sterk verhoogd risico om in de eerste jaren verder te evolueren naar type 2 diabetes. In dit geval heeft men er alle belang bij om gezonder te eten, meer te bewegen, een gezond gewicht na te streven en te stoppen met roken. Op die manier kan het risico om type 2 diabetes en de gevolgen ervan te ontwikkelen, minstens gehalveerd worden. Diabetes vraagt om regelmatige aandacht. Als je je goed verzorgt, kun je het risico op verwikkelingen van ogen, nieren, hart- en bloedvaten ... sterk beperken. Het zijn net deze verwikkelingen die de grootste impact hebben op het leven van mensen met diabetes. Een pilletje is voldoende om diabetes te behandelen. Fout! Een gezonde leefstijl is, naast een goede opvolging van de medicamenteuze behandeling, één van de hoekstenen van een diabetesbehandeling. Door gezond te eten, voldoende te bewegen, het gewicht onder controle te houden en te stoppen met roken kan je een wereld van verschil maken. Diabetes Liga vzw • Ottergemsesteenweg 456 • 9000 Gent t 09 220 05 20 • f 09 221 00 82 • Diabetes Infolijn 0800 96 333 • [email protected] • www.diabetes.be Je krijgt diabetes van teveel suiker te eten. Fout! Over het ontstaan en de eigenlijke oorzaak van diabetes is nog niet alles bekend. De erfelijke aanleg speelt zeker een rol, maar daarnaast kunnen ook andere factoren het ziekteproces in gang zetten of bevorderen. Bij type 1 diabetes worden meestal antistoffen aangetroffen die de insulineproducerende cellen van de alvleesklier vernietigen. Waarom deze antistoffen ontstaan wordt momenteel nog onderzocht. Belangrijk om te weten is dat iemand met type 1 diabetes zelf niets had kunnen doen of laten om de ziekte te voorkomen. Bij type 2 diabetes, de meest voorkomende vorm, ligt het anders. Behalve een erfelijke aanleg is er vaak ook een duidelijk verband met zwaarlijvigheid en een gebrek aan lichaamsbeweging. Een overmatig gebruik van suiker (frisdrank, snoep, desserts …) kan het ontstaan van overgewicht in de hand werken en op die manier bijdragen tot de ontwikkeling van diabetes. Maar niet alleen suiker treft schuld. We eten vaak ook te veel vet, nemen te grote porties, drinken te veel alcohol en doen te weinig lichaamsbeweging. Diabetes is niet te vermijden. Fout! Er zijn verschillende factoren die een rol spelen in het ontstaan van type 2 diabetes. Aan factoren zoals familiale belasting of leeftijd, kan men uiteraard weinig doen. Toch is voldoende bewezen dat een gezonde leefstijl het risico op type 2 diabetes sterk kan verminderen, ook bij wie een verhoogd risico loopt. Men heeft er dus alle belang bij om gezonder te eten, meer te bewegen, het gewicht onder controle te houden en te stoppen met roken. Op die manier kan het risico op type 2 diabetes duidelijk worden verminderd. Mensen met diabetes mogen geen suiker meer eten. Fout! Suiker vinden we niet alleen in de voeding terug onder toegevoegde vorm, zoals in frisdrank, snoep of desserts, maar suikers (= koolhydraten) vinden we ook in fruit, melk, brood, aardappelen, pasta en rijst. Deze laatste zijn zowel voor mensen met als zonder diabetes onmisbaar in een evenwichtige voeding. Toegevoegde suiker is geen nuttige voedingsstof en is dus niet noodzakelijk in een gezonde voeding, maar het kan wel voor een aangename smaakverbetering zorgen. Suiker kan in een beperkte mate een onderdeel zijn van de dagelijkse hoeveelheid koolhydraten die door onze voeding wordt aangebracht, zowel voor mensen met als zonder diabetes. De actieve voedingsdriehoek (VIGeZ, 2012) vormt de basis voor een gezonde en gevarieerde voeding, ook voor wie diabetes heeft. Meer info: www.diabetes.be – Gratis Diabetes Infolijn: 0800/96.333