Bossen Mangrovebossen zijn zeer bijzondere ecosystemen. Ze

Mangrove | ecosysteem
3
2
4
1
Bossen
Voedselketen
Mangrovebossen zijn zeer bijzondere ecosystemen. Ze
Grote hoeveelheden blad en hout worden geproduceerd.
komen in 123 landen voor met een totale oppervlakte van
Als dit afsterft en in het water terecht komt wordt
152.000 km2, dat is ongeveer vier keer de oppervlakte van
het afgebroken door schimmels en bacterieën. Dit
Nederland. Hun verspreiding is grotendeels beperkt tot de
afbraakmateriaal, detritus genoemd, wordt bij eb door
tropen, met de grootste rijkdom langs kusten, delta’s en
het zich terugtrekkende water meegevoerd naar zee
estuaria. De grootste aaneengesloten mangrovebossen vind
waar het een voedselbron is voor garnalen, krabben en
je in de delta van de Gangesrivier en van de Niger en langs
vissen. Aan de basis van de voedselketen van mangroves
de deltakusten van Noord-Brazilië en Zuid-Papua. Tezamen
vind je ook phytoplankton en algen, die zich gemakkelijk
beslaan die ongeveer 16,5% van totale oppervlakte van
kunnen hechten aan de luchtwortels. De soortenrijkdom
deze bossen.
ervan hangt af van van het zoutgehalte van het water en
5
de dagelijkse en seizoensgebonden wisselingen van het
waterniveau.
Successie
Mangrovebossen zijn zeer productief en opgebouwd uit een
13
kleine groep bomen en struiken die zich aangepast heeft
Ongewervelden
om te kunnen overleven in het extreme overgangsmilieu
In mangrove bossen is er een breed spectrum van allerlei
tussen land en zee. Een algemeen beeld van de ecologie-
micromilieus: open water, modderige bodems, harde
successie van boomsoorten in een mangrovebos is
bodems, wortelstelsels. Deze vormen een geschikte
als volgt: aan de zeezijde, in dieper water met veel
woonplaats voor een al even zo grote verscheidenheid
dynamiek, groeien soorten met robuuste steltwortels
van ongewervelde dieren: slakken, zeepokken,
als de rode mangrove, Rhizophora mangle. Aan de
rankpootkreeften, mosdiertjes, manteldieren, weekdieren,
landzijde in een sterker verland en minder dynamisch
kwallen, borstelwormen, pissebedden, vlookreeften,
milieu, de knopmangrove, Conocarpus erectus. In
garnalen, krabben, sponzen. Deze ongewervelden zijn goed
het overgangsgebied de zwarte mangrove, Avicennia
aangepast aan temperatuurs- en zoutheidswisselingen
germinans, die zich met luchtwortels heeft aangepast aan
evenals aan wisselingen in zoutgehalte en getijdewerking.
zoute milieu met wisselende waterstanden.
Ze voeden zich met het afgevallen blad, detritus, plankton
en andere kleine dieren.
1) Mangrove-ecosysteem in India. Auteur: Dr. K. Padmakumar
2) Steltwortels van de rode mangrove (Rhizophora mangle) herbergen
een groot aantal organismen, zowel boven als beneden de waterspiegel.
Auteur: NPS, www.eoearth.org
Productiviteit
12
6
Onderzoek heeft aangetoond dat mangrovebossen een
Hogere dieren
grotere primaire productiviteit hebben dan de meeste
Dit grote aanbod van voedsel maakt op zijn beurt ook
tropische en gematigde bossen. Ze produceren veel
weer leven mogelijk voor dieren op een hogere trap in
biomassa zowel boven- als ondergronds en veel organische
de voedselketen: vissen, amfibieën, reptielen, vogels
koolstof is opgeslagen in de bodem. Zo kunnen ze toch,
en zoogdieren. Al naar gelang het seizoen kan het
ondanks hun relatief beperkte areaal, een belangrijke
zoutgehalte van het water in mangrovebossen variëren.
rol spelen in de globale koolstofcyclus. Overal ter wereld
In het regenseizoen, als het zoutgehalte van het water
worden ze intensief door mensen benut als winplaats voor
daalt, trekken sommige vissoorten naar zee. Andere
constructiehout en brandhout en vooral als viswater. Met
soorten, bijvoorbeeld de snoek, Centropomus undecimalis,
hun uitgebreide wortelstelsel voorkomen en beperken ze
hebben een voorkeur voor een wat lager zoutgehalte en
bodemerosie. Ze zijn het beste natuurlijke systeem om een
blijven het hele jaar in de mangrovebossen. Van oudsher
kust te beschermen doordat ze de golfslag bij stormen en
is de visrijkdom van mangrovebossen een belangrijke
tsunami’s dempen.
voedselbron voor plaatselijke bevolkingen.
3) De rode ibis (Eudocimus ruber) leeft in de kustgebieden van noordelijk
Zuid-Amerika, in moerasgebieden, mangrovebossen, langs lagunes en
getijderivieren. Auteur: Bjørn Christian Tørrissen, http://en.wikipedia.org
4) De Scheepmakers kroonduif, komt voor op het zuidelijk deel van het
vaste land van Nieuw-Guinea in riviervlakten en heuvelland tot enkele
honderden meters boven de zeespiegel. Het is een bedreigde diersoort.
Auteur: Luc Viatour / www.Lucnix.be, http://en.wikipedia.org
5) De neusaap (Nasalis larvatus) komt voor in de wouden van Borneo,
leeft in bossen nabij water, waaronder mangrovebossen. De neusaap is
een uitstekende zwemmer. Het is een bedreigde diersoort.
Auteur: David Dennis, http://en.wikipedia.org
6) De kapucijnluiaard (Bradypus variegatus) komt voor in Panama, het
grootste deel van hun leven brengen ze in de kronen van bomen door.
Het zijn uitstekende zwemmer.
Auteur: Stefan Laube, http://en.wikipedia.org
7) Batagur borneoensis. Komt voor in Brunei, Indonesia, Malaysia, and Thailand.
http://en.wikipedia.org
8) Zoutwaterkrokodil (Crocodylus porosus). De habitat bestaat uit meestal
modderige, troebele wateren aan de kust, zoals riviermondingen en moerassen.
Grotere exemplaren worden regelmatig op volle zee aangetroffen.
Auteur: Molly Ebersold van de St. Augustine Alligator Farm,
http://nl.wikipedia.org
9) Mangrovennachtboomslang (Boiga dendrophila). Komt voor in de
mangrovebossen van Filipijnen, Indonesië, India, Maleisië, Oost-Timor,
Thailand en Vietnam. Auteur: Cymothoa exigua, http://de.wikipedia.org
10) Fejervarya cancrivora, van Darmaga, Bogor, West Java. Tamelijk
uitzonderlijk is dat deze kikker in brak water kan leven.
Auteur: W.A. Djatmiko, http://en.wikipedia.org
11
7
9
8
10
Botanische Tuin
11) Mangrove-oester (Isognomon bicolor). Gewoonlijk wordt de soort
aangetroffen in de mangrove, eventueel vastgehecht op de mangrovewortels. Het dier voedt zich met plankton of met kleine organismen.
http://www.pictolife.fr
12) Snoek (Centropomus undecimalis).
13) Mosdiertjes (Bryozoa). Kunstformen der Natur (1904),
plate 23: Bryozoa; Ernst Haeckel (1834–1919), http://en.wikipedia.org