Bewindvoering in de praktijk

Mter. Toon VANCOILLIE
Mter. Karen VERHOLLEMAN
3 beschermingsstatuten:



Verlengde minderjarigheid  ouderlijk gezag
of voogdij
Voorlopig bewindvoering
Gerechtelijke onbekwaamverklaringen
! Enkel vermogensbeheer
Artikel 488bis a) B.W.:
De meerderjarige die, geheel of gedeeltelijk, zij
het tijdelijk, wegens zijn gezondheidstoestand,
niet in staat is zijn goederen te beheren, kan
met het oog op de bescherming ervan, een
voorlopig bewindvoerder toegevoegd worden,
als hem nog geen wettelijke vertegenwoordiger
werd toegevoegd.
Artikel 488/1 B.W.
De meerderjarige die wegens zijn gezondheidstoestand
geheel of gedeeltelijk, zij het tijdelijk niet in staat is zonder
bijstand of andere beschermingsmaatregel zijn belangen van
vermogensrechtelijke of niet-vermogensrechtelijke aard zelf
behoorlijk waar te nemen, kan onder bescherming worden
geplaatst, indien en voor zover de bescherming van zijn
belangen dit vereist.
Voor een minderjarige kan vanaf de volle leeftijd van
zeventien jaar een verzoek tot plaatsing onder bescherming
ingediend worden indien vaststaat dat hij bij zijn
meerderjarigheid in een toestand zal verkeren als bedoeld in
het eerste lid. De bescherming treedt in werking op het
tijdstip waarop de beschermde persoon meerderjarig wordt


-
-
Wanneer: vaak bij sleutelmomenten (opname in een
WZC, na overlijden partner, bij verkoop van een
OG,…)
Initiatief:
Iedere belanghebbende: familie, instelling waar de te
beschermen persoon verblijft
Procureur des Konings
De beschermde persoon zelf
Bevoegde rechter: Vrederechter van verblijfplaats van
de te beschermen persoon
Hoe: door middel van een verzoekschrift met een
aantal bewijsstukken
De persoon van de bewindvoerder
Principe:
• keuze van de te beschermen persoon: verklaring
voor VR of notaris
• Voorkeur voor de ouders, de echtgenoot, de
wettelijk samenwonende, de persoon met wie de
te beschermen persoon een feitelijk gezin vormt,
een
lid
van
de
naaste
familie,
de
vertrouwenspersoon
• Meestal reeds afgesproken voor neerlegging
verzoekschrift
De persoon van de bewindvoerder
Praktijk: vaak een advocaat
Diverse redenen:
• Reeds opgesomde personen zijn niet
voorhanden
• Wantrouwen of zelfs ruzies tussen
familieleden
• Reeds opgesomde personen weigeren
opdracht ingevolge complexiteit opgelegde
taken en verantwoordelijkheden
Verblijf:
 12 BP verblijven in een woon-zorgcentrum
 2 BP wonen zelfstandig
 3 BP wonen bij familie (kinderen, grootouders,
partner)
 1 BP verblijft in een psychiatrisch ziekenhuis
Achtergrond:
 3 BP hebben een mentale beperking
 4
BP hebben een psychische of medische
aandoening die niet leeftijdsgerelateerd is
 11 BP hebben een psychische of medische
aandoening die leeftijdsgerelateerd is


•
•
•
Vraag vanwege het Vredegerecht of de aan te
stellen advocaat de opdracht kan aanvaarden:
aanvaarding of verwerping binnen de 8 dagen
Vonnis: omschrijving opdracht
Vertegenwoordiging of bijstand of combinatie
Algemeen of beperkt
Kan specifieke richtlijnen bevatten
Eerste stap: inwinnen informatie
• bezoek aan de BP in thuissituatie
• Gesprek op kantoor met familieleden
• Informatie opvragen kadaster, banken,…
• Opmaken inventaris van de roerende
goederen van de beschermde persoon
opmaken aanvangsverslag
Tweede stap: organiseren beheer
• Te ontvangen inkomsten: contacteren
schuldenaars (RVP, ziekenfonds, FOD Sociale
Zekerheid,…)
• Eventueel aanvragen van bepaalde
tegemoetkomingen, financiële tussenkomsten
e.d.m. (zorgkas, FOD Sociale Zekerheid,…)
• Financiële middelen structureren of centraliseren
• Bij eventuele schulden: schuldeisers contacteren
met oog op afbetalingsregeling
Het beheer van het vermogen:
Principe:
inkomsten ontvangen  kosten betalen 
saldo sparen
•
•
Soms: reeds in vonnis bepaalde instructies
Vrederechter (bijvoorbeeld: automatische
spaaropdracht, onbeschikbaarheid kapitaal
spaarrekeningen,…)
Vaak is het beheer complexer:
• BP woont zelfstandig (leefgeld, onderhoud
woning,…)
• BP is nog gehuwd en echtgenoot staat niet
onder bewind
• BP woont in bij familie (bijdrage in de vaste
kosten, vergoeding voor hulpverlening,…)
• BP bezit verschillende onroerende goederen:
onderhoud, verhuur,…
Daden van beschikking:
• woning: BP is vaak onlangs opgenomen in
een WZC en beschikt nog over een eigendom
• Twee mogelijkheden:
- verhuur: vaak uitgesloten wegens hoge
kosten voor renovatie (oude woningen)
- Verkoop: is mogelijk wanneer terugkeer naar
de woning is uitgesloten
Daden van beschikking: verkoop onroerende
goederen
•
•
•
principe: openbare verkoop = formalistisch
praktijk: onderhandse verkoop, toegestaand
indien “ het belang van de BP dit vereist”
In beide gevallen: steeds voorafgaande
machtiging VR, met extra controle bij
onderhandse verkoop
Daden van beschikking: verkoop roerende
goederen
• inboedel: kan niet meegenomen worden naar
WZC
• principe: openbare verkoop = formalistisch 
bijna nooit toegepast
• Praktijk: diverse mogelijkheden afhankelijk van
de inhoud (veilinghuis, opkoper, zelf verkoop
organiseren, kringloop, containerpark …)
• Uitzondering: zaken met emotionele waarde
• Steeds voorafgaandelijke machtiging VR
Daden van beschikking:
• Voeren van gerechtelijke procedures (bijv.
huurprocedures, burgerlijke partijstelling, …)
• Afsluiten van huurovereenkomsten
• Afhandeling van nalatenschappen
(aanvaarding onder het voorrecht van
boedelbeschrijving)
Principe: voorafgaande machtiging VR
3 soorten verslagen:
•
Aanvangsverslag
•
Jaarverslag
•
Eindverslag
Aanvangsverslag:
• inhoud: vermogen, inkomstenbronnen van de
BP
• Wanneer: binnen de maand na aanvaarding
van de opdracht
• Aan wie:
- VR
- BP, tenzij de VR anders heeft beslist
- VP

•
•
•
Jaarverslag:
Inhoud: overzicht inkomsten en uitgaven,
stand van het vermogen bij aanvang en op
het einde, data waarop er persoonlijk contact
is geweest tussen VB en BP of VP, materiële
levensvoorwaarden en leefsituatie van BP
Wanneer: jaarlijks
Aan wie: idem aanvangsverslag

•
•
•
Eindverslag
Inhoud: idem jaarverslag
Wanneer: binnen de 30 dagen na het einde
van het mandaat (stopzetting mandaat,
overlijden van BP
Aan wie: idem aanvangsverslag

•
•
Wanneer:
Jaarlijks: na voorlegging jaarverslag
Einde: na voorlegging eindverslag
Samenstelling:
• Gewone bezoldiging: maximum 3% van de
inkomsten van de BP
• Kosten: briefwisseling, fax, kopies,
verplaatsingskosten,…
• Vergoeding voor buitengewone
ambtsverrrichtingen



Voorafgaande controle en toestemming van
de VR
Opgelegde tarieven voor de kosten
Opgelegde forfaits of uurloon voor
buitengewone ambtsverrichtingen


•
•
BP heeft het recht zich voor de duur van het
voorlopig bewind te laten bijstaan door een
vertrouwenspersoon
Wie:
Eigen keuze BP
Keuze VR
Tot op heden weinig toegepast



Voor de BP: kan mits bijstand of
vertegenwoordiging verder deelnemen aan
complexe rechtsverkeer
Instelling: kan zich focussen op het
verzorgende taak
Familie: objectiviteit van de bewindvoerder