BVLE-ABER

Hervorming van het suikerbeleid
Effecten op de fytotechnie en de
bedrijfsvoering
Mia Tits
Jean-François Misonne
KBIVB – Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Hervorming van het suikerbeleid in Europa :
 lagere prijzen
 lagere quota
 rendabiliteit van de bietenteelt ?
 toekomst van de bietenteelt in België ?
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Bietenteelt in België
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
De toekomst van de bietenteelt in België
- Opbrengsten :
- stand van zaken en evolutie
- doelstellingen voor de toekomst : verdere opbrengststijging
- Kosten (inputs) :
- stand van zaken en evolutie
- doelstellingen voor de toekomst : kostenbeheersing
- Alternatieven voor de bietenteelt
- Eco-Beta
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Suikerbietenopbrengsten in België
- 2de plaats in Europa voor witsuikeropbrengst per hectare
- Jaarlijks : stijging van de witsuikeropbrengst met 2%
- Productie van 1 hectare suikerbieten :
- 10 ton suiker
- 17 ton veevoeder (pulp, melasse, bietenstaartjes)
- 50 ton bietenloof (opnieuw ingewerkt in de bodem)
- bij de verwerking: 3.3 ton schuimaarde (bodemverbeteraar)
- 16.8 miljoen liter zuurstof (met vastlegging van 33 ton CO2)
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Evolutie van de bietenopbrengsten
evolutie suikergehalte
evolutie wortelopbrengst
18.5
70
68
66
y = 53.3 + 635 x
2
R = 0.5316
y = 15.89 + 0.07 x
R2 = 0.43
18.0
64
17.5
62
17.0
60
16.5
58
56
16.0
54
15.5
52
y = 7.3 + 0.158 x
2
R = 0.66
11.00
10.50
10.00
9.50
9.00
8.50
8.00
7.50
25/05/05
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
7.00
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1992
11.50
1996
1991
2004
evolutie witsuikeropbrengst
1995
1990
2003
1994
1989
2002
1993
1988
2001
1987
2000
1985
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
1986
15.0
50
Evolutie van de bietenopbrengsten :
jaarlijkse stijging van de gemiddelde opbrengsten dank zij :
- selectie en rassenonderzoek
- betere teelttechnieken
- daling van het areaal  wegvallen van de minder goede gronden
evolutie bietenareaal en nationale suikerproductie
128000
1200000
124000
1000000
120000
116000
800000
112000
108000
600000
104000
400000
100000
96000
200000
92000
88000
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
0
Opbrengsten : doelstellingen voor de toekomst
Stijgende trend verderzetten of zelfs verbeteren (naar 14 ton suiker per
hectare over 10 jaar ?)
20
100
20
95
18 %Suiker
16
90
16
90
14
85
14
Wortel 85
12
80
12
75
10
18
%Suiker
100
%Extraheerbaarheid
(ongewijzigd)
95
%Extraheerbaarheid
Bruto suiker
Bruto suiker
80
Wortel
10
75
Witsuiker
60
2
55
2
55
0
50
0
50
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
2024
2019
2014
2009
2004
1999
1994
1989
Basis 2004 : 70
Wortel = 75 t/ha
Suikergehalte = 18%
65
Extraheerbaarheid = 92,5%
1984
2024
4
2019
60
2014
4
2009
6
2004
65
1999
6
1994
8
1989
70
1984
8 Witsuiker
Opbrengsten : doelstellingen voor de toekomst
Stijgende trend verderzetten of zelfs verbeteren (naar 14 ton suiker per
hectare over 10 jaar ?) door :
- verdere verbetering teelttechnieken (nu in de rassenproeven tot 17
ton witsuiker per hectare)
- vruchtwisseling ?
- grotere velden ?
- wendakkers ?
- selectie :
- verbetering opbrengsten
- toleranties ziekten en plagen (rhizomanie, rhizoctonia,
nematoden,…)
- vorst- en schietersresistentie  vroeger zaaien ?
- GGO’s ?
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Vroeger zaaien ?
evolutie zaaidatum
witsuikeropbrengst ifv zaaidatum
11/05
11.5
04/05
y = 10.1 - 55 x
2
R = 0.43
2003
11.0
2004
10.5
1999
2002
27/04
10.0
20/04
9.5
13/04
9.0
1993
2000
1997
1996
1990
8.5
1992
1995
1991
06/04
8.0
25/05/05
1998
1986
1988
1985
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
11/05
04/05
27/04
20/04
13/04
06/04
30/03
1987
23/03
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
7.0
1987
23/03
1986
7.5
1985
30/03
2001
1994
1989
Opbrengsten : doelstellingen voor de toekomst
Stijgende trend verderzetten of zelfs verbeteren (naar 14 ton suiker per
hectare over 10 jaar ?) door :
- verdere verbetering teelttechnieken (nu in de rassenproeven tot 17
ton witsuiker per hectare)
- vruchtwisseling ?
- grotere velden ?
- wendakkers ?
- selectie :
- verbetering opbrengsten
- toleranties ziekten en plagen (rhizomanie, rhizoctonia,
nematoden,…)
- vorst- en schietersresistentie  vroeger zaaien ?
- GGO’s ?
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
De toekomst van de bietenteelt in België
- Opbrengsten :
- stand van zaken en evolutie
- doelstellingen voor de toekomst : verdere opbrengststijging
- Kosten (inputs) :
- stand van zaken en evolutie
- doelstellingen voor de toekomst : kostenbeheersing
- Alternatieven voor de bietenteelt
- Eco-Beta
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Kosten : stand van zaken
handeling
arbeid
(of in
loonwerk)
afschrijvingen
machines
brandstofverbruik
gebruikte producten
klaarleggen van de grond
x
x
x
organische bemesting
x
x
x
mest
minerale bemesting
x
x
x
meststoffen
zaaien
x
x
x
zaad, fung., insect.
waarnemingen
x
bespuitingen
x
x
x
herb., fung., insect.,
bladbemesting
schoffelen
x
x
x
schieters
x
?
?
oogst
x
x
x
afdekken van de hopen
x
laden van de hopen
x
x
Andere kosten
vaste kosten
verzekeringen
pacht&huur
25/05/05
diversen
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
?
Kosten : stand van zaken
- Grote verschillen tussen streken, bedrijven (bedrijfstype,
bedrijfsgrootte,…) en velden
- Weinig gedetailleerde statistieken te vinden
- Verschillende indeling van de cijfers i.f.v. de informatiebron
Kosten bietenteelt 1996-2000 in Vlaams-Brabant
ref : P ro vincie Vlaams-B rabant, studiedag akkerbo uw 2001en 2002
fictieve
intresten
12%
andere vaste
kosten
5%
zaad
12%
bemesting
14%
afschrijvingen
12%
pachten
10%
25/05/05
andere
variabele
kosten
Studiedag 1%
BVLE
gewasbescherming
13%
loonwerk
21%
Hervorming van het suikerbeleid
Kosten : stand van zaken
- evolutie gebruik van chemische inputs :
1,6
Tot.
kg a.i. / t white sugar
1,4
1,2
1,0
Her.
0,8
Ins.
0,6
0,4
0,2
Fung.
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
1984
0,0
Kosten : doelstellingen voor de toekomst
Behoud van de bereikte resultaten
Vermindering van de kosten ? Ja maar niet eindeloos.
- Klaarleggen van de grond : nieuwe technieken ? Verbetering machines ?
Grotere percelen ?
- Zaai ? Vermindering zaaidichtheid ?
- Onkruidbestrijding ? Zeker !
- Bestrijding van ziekten en plagen ? Tolerante rassen.
- Bladbemesting ? Zeker !
- Gebruik van machines ? Structuur van de bedrijven, gemeenschappelijk
gebruik van machines, enz.
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Vermindering van de kosten : voorbeeld onkruidbestrijding
Grafiek 1: Enquête onkruidbestrijding in de suikerbiet
Kostprijs van de onkruidbestrijding in 62 praktijkvelden
(enkel producten)
350.0
300.0
Prijs €/ha
250.0
gemiddelde van de 62 velden
200.0
150.0
100.0
50.0
0.0
1
25/05/05
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61
Studiedag BVLE Hervorming
van het suikerbeleid
Veld
De toekomst van de bietenteelt in België
- Opbrengsten :
- stand van zaken en evolutie
- doelstellingen voor de toekomst : verdere opbrengststijging
- Kosten (inputs) :
- stand van zaken en evolutie
- doelstellingen voor de toekomst : kostenbeheersing
- Alternatieven voor de bietenteelt
- Eco-Beta
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Alternatieven voor de bietenteelt : bioethanol
Grafiek 6 : Brandstofproductie van enkele gewassen (bioethanol of biodiester)
T/ha/jaar
Ref. : M.J. Bouvet & M.P. Leprince 1991
14
12
Brandstofproductie
Nevenproducten
10
8
stro +
draf
6
stro +
schroot +
glycerine
stro +
draf
4
2
ethanol
pulp +
vinasse
ethanol
ethanol
0
Suikerbieten
25/05/05
Wintertarwe
pulp +
vinasse
Aardappelen
diester
Koolzaad
ethanol
Maïs (korrel)
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
De toekomst van de bietenteelt in België
Analyse stand van zaken, evolutie en toekomstmogelijkheden van
opbrengsten en kosten :
 Stijging van de opbrengsten : nog een groot potentieel
 Kostenbeheersing :
- behoud van de verworvenheden
- steeds in functie van optimalisering van de opbrengsten
- verder daling mogelijk, maar niet oneindig
 Nood aan gedetailleerde statistieken en informatie over teeltpraktijken en
teeltkosten
 Belang van onderzoek en communicatie
 Eco-Beta
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Eco-Beta
Ontwikkeling van een geïntegreerd
teeltbegeleidingsysteem voor suikerbieten,
binnen de huidige economische en
ecologische randvoorwaarden
Projectaanvraag IWT-Vlaanderen
Samenwerking met BDB en U.Gent
Periode : 2005-2007
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Eco-Beta :
Eco-nomisch : kostprijs verlagen en productie verhogen
Eco-logisch : rekening houdend met het milieu
Teeltbegeleidingsprogramma
met een geïntegreerde aanpak van alle aspecten van de bietenteelt in de
Belgische omstandigheden,
bekeken vanuit een economisch en ecologisch oogpunt
dat de bietenteler toelaat om zijn eigen situatie te evalueren en zich waar
mogelijk te verbeteren.
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Eco-Beta :
een PC-applicatie, kosteloos beschikbaar via internet, die:
- de bestaande kennis over de suikerbiet en haar teeltpraktijken
integreert;
- statistieken opbouwt van de suikerbietenteeltpraktijken in Vlaanderen;
- tijdens de teelt punctueel en interactief advies geeft voor het al dan niet
uitvoeren van bepaalde teelthandelingen, dosissen, producten,… in
functie van omstandigheden, rendabiliteit, milieu-invloed, enz…;
- tijdens de teelt de teler de mogelijkheid biedt om zijn teeltgegevens
continu te registreren op zijn PC;
- tijdens en na de teelt de teler de mogelijkheid biedt om een
economische en ecologische evaluatie te maken, waarbij hij gemotiveerd
wordt om zich te verbeteren door de vergelijking te maken met andere,
gelijkaardige situaties.
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Eco-Beta :
2 functionaliteiten :
 on-line teeltadvies : interactief teeltbegeleidingssysteem, vrij
toegankelijk via internet (cfr. modules FAR-consult, identificatie onkruid,
herkenning ziekten en plagen)
 teeltevaluatie : vertrouwelijkheid van de informatie !
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid
Eco-Beta :
Ontwikkeling van databanken en modules :
 kennisdatabank : algemene kennis en ervaring over de bietenteelt afkomstig
uit onderzoek, literatuur, enz.,
 praktijkdatabank : gegevens uit de praktijk, met betrekking tot uitgevoerde
teelthandelingen en teeltomstandigheden en afkomstig van reële bietenvelden
 module ‘teeltregistratie en datacommunicatie’ : biedt de gebruiker de
mogelijkheid om zijn praktijkgegevens lokaal op computer bij te houden en
desgewenst anoniem door te sturen naar de centrale praktijkdatabank
 module ‘teeltadvies’ : beslissingsregels en gebruikersinterfaces die nodig
zijn voor de functionaliteit ‘on-line teeltadvies’
 module ‘teeltevaluatie’ : beslissingsregels en gebruikersinterfaces die nodig
zijn voor de functionaliteit ‘teeltevaluatie’
 updatemodule : regelmatig bijwerken van de informatie door de
systeembeheerders (KBIVB en BDB)
25/05/05
Studiedag BVLE Hervorming van het suikerbeleid