AANPASSINGEN EXAMENS 2012 TIJDVAK 1 VWO BIOLOGIE EXAMENOPGAVEN titelblad: geen aanpassingen bladzijde 2 tekst boven afbeelding vervalt (Het is inmiddels ... de koolstofkringloop weergegeven.) afbeelding vervalt bladzijde 3 vraag 1 aangepast (nieuwe afbeelding = figuur 1 in de tekeningenband) In figuur 1 in de tekeningenband is op schematische wijze een klein gedeelte van de koolstofkringloop weergegeven. - Welke pijl geeft de assimilatie aan? - Kun je uit figuur 1 in de tekeningenband concluderen dat het CO_2 gehalte in de atmosfeer in evenwicht is? (Kies uit: A B C D) A assimilatie: 1; evenwicht: nee B assimilatie: 1; evenwicht: ja C assimilatie: 2; evenwicht: nee D assimilatie: 2; evenwicht: ja vraag 2 aangepast De jaarlijkse toename van de hoeveelheid atmosferische koolstof is niet gelijk aan de antropogene emissie ervan. Er is dus koolstof 'verdwenen'. Hieronder staan drie processen: 1 fotosynthese; 2 dissimilatie; 3 vorming van CaCO_3 in de zeebodems. Welke van deze processen kan of welke kunnen verantwoordelijk zijn voor dit verdwijnen? (Kies uit: A B C D E F) A alleen 1 B alleen 2 C alleen 3 D 1 en 2 E 1 en 3 F 2 en 3 correctievoorschrift vraag 2 aangepast (maximaal 2 punten) 2 pt E 1/5 bladzijde 4 tekst boven afbeelding 1 aangepast (De resultaten van het onderzoek zijn in afbeelding 1 weergegeven.) De resultaten van het onderzoek zijn in tabel 1 weergegeven. afbeelding 1 = tabel 1 begin tabel Tabel 1 L = dieet met laag zetmeelgehalte H = dieet met hoog zetmeelgehalte De tabel bestaat uit 2 kolommen: Kolom 1: soort volk Kolom 2: gemiddeld aantal kopieën van het amylase-gen in het genoom Biaka in Centraal Afrika (L); 5,7 Mbuti in Oost-Afrika (L); 5,4 Hadza in Oost-Afrika (H); 7 Datog in Oost-Afrika (L); 5,9 Europeanen (H); 7 Yakut in Siberië (L); 5,1 Japanners (H); 6,8 einde tabel bladzijde 5 tekst boven afbeelding 2 vervalt (Het resultaat van dit onderzoek is weergegeven in afbeelding 2.) afbeelding 2 vervalt vraag 6: tekst aangepast (Blijkbaar kunnen diploïde ... voor amylase bezitten.) Uit het resultaat van het onderzoek blijkt dat diploïde cellen een oneven aantal genkopieën voor amylase kunnen bezitten. bladzijde 6 tekst boven afbeelding 3 aangepast (In afbeelding 3 ... bij verschillende pH's.) Bij lage pH (onder de 3.3) is na 20 minuten geen activiteit meer waar te nemen, bij hogere pH (van 3.8 tot 5.9) is er in toenemende mate nog activiteit van amylase na 40 minuten. afbeelding 3 vervalt bladzijde 7 tekst boven afbeelding 1 aangepast (Een schematische voorstelling hiervan is gegeven in afbeelding 1.) In deze theorie gaat men ervan uit, dat eukaryote cellen zijn ontstaan doordat een grote cel één of meer bacteriën heeft opgenomen, die als organellen zijn gaan functioneren. afbeelding 1 vervalt 2/5 bladzijde 8 tekst boven afbeelding 2 aangepast (In afbeelding 2 ... foraminiferen relevant is.) Hieronder wordt een deel van de stikstofkringloop beschreven, dat voor de zee en de zeebodem met actieve foraminiferen relevant is. Onder invloed van de zon maken algen in het water glucose en stikstofhoudende organische verbindingen. Deze verbindingen worden aangegeven met (1). In de zeebodem met zuurstof wordt ..(1).. omgezet in ..(2)... Deze wordt daarna omgezet in ..(3).. en daarna in ..(4).., die zich verplaatst naar de zeebodem zonder zuurstof en wordt omgezet in ..(5)... Deze verplaatst zich naar de atmosfeer. afbeelding 2 vervalt vraag 13: verwijzing naar afbeelding vervalt bladzijde 9 afbeelding 1 vervalt verwijzing naar afbeelding 1 in tekst erboven vervalt bladzijde 10: geen aanpassingen bladzijde 11 tekst boven afbeelding 2 aangepast (In afbeelding 2 ... prionen aangetast zijn.) Hieronder worden drie hersengebieden beschreven die door prionen zijn aangetast: 1 achterste deel van de schors van de grote hersenen; 2 deel in de hersenstam; 3 deel van de kleine hersenen. afbeelding 2 vervalt vraag 22: tekst aangepast (Welke tekening hoort ... bij welke prionziekte?) Welk nummer hoort op basis van de beschreven symptomen bij welke prionziekte? bladzijde 12 tekst onder vraag 24 vervalt (In afbeelding 1 ... dit allel codeert.) bladzijde 13 afbeelding 1 vervalt vraag 25: tekst toegevoegd + aangepast (Leid uit de gegevens in afbeelding 1 af of de nucleotidenvolgorde enz.) Het begin van de nucleotidenvolgorde (alleen van de exons) in het DNA van het allel voor nat oorsmeer is: 1 atgact - Leid uit bovenstaande gegevens af of de nucleotidenvolgorde enz. 3/5 bladzijde 14 vraag 26 aangepast Een puntmutatie kan zorgen voor de codering van een ander aminozuur. Leg uit dat in sommige gevallen een puntmutatie niet tot codering van een andere aminozuur leidt. correctievoorschrift vraag 26 aangepast (maximaal 2 punten) 1 pt uit het antwoord moet blijken dat er 64 mogelijke codons zijn 1 pt terwijl het aantal mogelijke aminozuren slechts 20 bedraagt tekst boven afbeelding 2 aangepast (In afbeelding 2 zijn van drie ouderparen de genotypes, enz.) Hieronder zijn van drie ouderparen de genotypes, enz. titel "afbeelding 2" vervalt bladzijde 15: geen aanpassingen bladzijde 16 tekst boven afbeelding aangepast (In het diagram in de afbeelding zijn enkele resultaten weergegeven: enz.) Hieronder zijn enkele resultaten weergegeven: enz. afbeelding = tekst Jongen opgegroeid in familienest (percentage van de tijd bij P-nestgeur): - P-jongen: 58 - Q-jongen: 42 Jongen opgegroeid in pleegnest (percentage van de tijd bij P-nestgeur): - P-jongen: 45 - Q-jongen: 60 bladzijde 17: geen aanpassingen bladzijde 18 tekst naast foto vervalt (Hiernaast zie je ... in de gaten.) foto vervalt tekst boven afbeelding 1 aangepast (Spiergroepen rond de ... een pijl aangegeven.) Spiergroepen rond de borstkas die betrokken zijn bij de ademhaling, zijn: 1 halsspieren; 2 buitenste tussenribspieren; 3 binnenste tussenribspieren; 4 middenrifspieren; 5 buikspieren. Als de halsspieren samentrekken, gaan de ribben omhoog. Datzelfde geldt voor de buitenste tussenribspieren. Als de binnenste tussenribspieren samentrekken, gaan de ribben omlaag. Als de middenrifspieren samentrekken, gaat het middenrif omlaag, en als de buikspieren samenstrekken, gaat het middenrif juist omhoog. 4/5 afbeelding 1 vervalt bladzijde 19: geen aanpassingen bladzijde 20 tekst aangepast (De duiker ademt ... afbeelding 2) is bereikt.) De duiker ademt eerst maximaal in tot de totale longcapaciteit (zie figuur 2 in de tekeningenband) is bereikt. afbeelding 2 = figuur 2 in de tekeningenband tekst onderaan vervalt (Bronvermelding enz.) 5/5