Samenvatting Francois

Energie voor Mensen
Prof. Guido Francois
De mens is van nature een energieverbruiker.
We hebben geleerd het vuur te beheersen en later ook de arbeid van
lastdieren en de kracht van wind en water. Na sprokkelhout kwam de kaalkap
van bossen en na de turfputten kwam de ontginning van de kolen.
Met de industriële revolutie is ons energieverbruik pas goed van start gegaan.
De mens heeft zich van de zware arbeid weten te ontlasten door de invoering
van een heel leger slaven: machines.
Het heeft ons geen windeieren gelegd: we verrichten prestaties die in de
mythologie als titanenwerk zouden bestempeld zijn en we genieten een
comfort dat zelfs de koningen van Frankrijk jaloers zou maken.
Dat alles heeft een prijs. Die prijs is energie. We zijn afhankelijk van energie
voor onze meest elementaire behoeften:
- voedselvoorziening
- voedselbereiding
- voedselbewaring
- behuizing
- verlichting
- verwarming....
maar ook voor alles wat daarboven komt om de samenleving draaiende te
houden en niet enkel onze welvaart maar ook ons welzijn te verzekeren.
Probleem vandaag is dat we die energie voor bijna 90% halen uit fossielen
van vroeger leven: kolen, olie en gas - en dat we die reserves verbruiken à
rato van 100.000 jaar “spaargeld” per jaar. In onze “boekhouding” staan dus
elk jaar enorme uitgaven en slechts luttele inkomsten. Zoiets leidt tot een
faillissement.
Elke boekhouder kent het antwoord:
- minder uitgaven
- inkomsten genereren
- nieuwe (liefst grotere) reserves vinden.
Deze drie punten worden in de voordracht behandeld.
Het eerste - spaarzaam omgaan met energie - is zeker een “must”, maar hier
is al veel inspanning voor gedaan en die volstaat niet eens om de groei van
het verbruik te compenseren.
Die groei volgt daaruit dat ons aantal toeneemt en dat ook de
ontwikkelingslanden graag eens wat comfort en welzijn willen genieten.
Het tweede – inkomsten genereren - dat zijn de “hernieuwbare bronnen”.
Praktisch alle stammen van de zon: biomassa, waterkracht, windenergie,
zonnepanelen, foto-voltaische systemen, enz... Uitgebreid benut over de
ganse aarde zou dat in theorie kunnen volstaan. Maar de energie van deze
systemen is vaak van lage kwaliteit: de koelkast moet draaien en de treinen
moeten rijden, ook als de zon niet schijnt of er geen wind is.
Het derde luik – nieuwe reserves vinden - verwijst naar de natuur zelf: de zon
haalt haar energie uit de Schepping: zij voltrekt de fusie van waterstof tot
helium. Onderzoek is aan de gang om dat bij ons “in het retort” te realiseren.
In afwachting dat dit slaagt, kunnen we gebruik maken van een andere weg:
de splijting van zware atomen. Dat doen onze kerncentrales. Het is een rijpe
technologie. Gevaarlijk, jawel, maar vandaag zeer goed onder controle. En
ecologisch verantwoord.
Fossielen zijn er nog voor een hele tijd. Maar hun ongebreidelde verbranding
begint neveneffecten te genereren die ons leefmilieu zwaar dreigen aan te
tasten. Vandaag groeit het besef dat de gevaren en afvalproblemen van de
kernenergie allicht veruit te verkiezen zijn boven de toenemende risico’s van
de klassieke technieken.
Het lijkt misschien kiezen tussen pest en cholera. Maar het is een pest die
alsmaar erger wordt en een cholera die we elke dag beter de baas kunnen.
De sympathieke (zonne)dokter kijkt toe met de glimlach....maar hij kan er zo
weinig aan doen!