SAMENVATTING Het project informatiemanagement

SAMENVATTING
Het project informatiemanagement conservenketen is onderverdeeld in drie fasen. In de reeds
uitgevoerde ontwikkelingsfase zijn de normen t.a.v. kwaliteit en milieu uitgebreid beschreven.
De pilot fase voor het onderdeel Integrale Keten Zorg is bedoeld om de borgingssystematiek
voor geï ntegreerde teelt op ketenniveau uit te werken. Hiervoor zijn de teelthandelingen en
naoogstbehandelingen van de drie pilotgewassen (doperwt, waspeen en appel) uitgebreid
beschreven. Tevens zijn de kritieke punten, bezien vanuit de optiek van kwaliteit en milieu, in
kaart gebracht inclusief de (negatieve) gevolgen en de preventieve maatregelen. Een risico
inschatting heeft de prioritering, vanuit landbouwkundig optiek, van de kritieke punten naar voren
gehaald. Voor deze ontstane prioritaire kritieke punten is vervolgens de borging ingevuld.
Daarbij is vastgesteld door wie, op welk moment en hoe de controle wordt uitvoert. Alsmede op
welke wijze de registratie plaatsvindt en wat de corrigerende (borgende) maatregel is.
Een verband met het elders in dit project uitgevoerde consumentenonderzoek heeft een
interessant resultaat naar voren gehaald. Gebleken is namelijk dat de voor de consument
belangrijke onderwerpen (vanuit de consument-eisen aan de ideale groente) kunnen worden
geconcretiseerd met de bij IKZ geprioriteerde kritieke punten. Daarmee is het mogelijk met de
ontwikkelde concrete borgingsmethoden de belangrijkste onderwerpen voor de consument te
borgen.
De ketenborging is operationeel, indien 1 00% betrouwbaarheid kan worden verwezenlijkt
Ketencontrole moet plaatsvinden om te controleren of de borging inderdaad correct is
uitgevoerd. Hoe deze ketencontrole zal worden gerealiseerd in de praktijk qua
geloofwaardigheid/acceptatie, onafhankelijkheid en financiële aspecten zal in de verbredingsfase
tot uiting moeten komen.
Sleutelwoorden project:
normen - borgen - controle
CONCLUSIES
Het onderdeel Integrale Keten Zorg (IKZ) is verder uitgewerkt in de pilot-fase ten behoeve van
het project geï ntegreerde teelt conservengewassen. Het aanpassen van enkele richtlijnen en
aanbevelingen gedurende de pilot heeft geen directe gevolgen gehad voor het borgingssysteem.
De normen zijn op basis van de ervaringen van de pilot-telers en de conservenindustrie enigszins
bijgesteld. De toetsing heeft nog niet plaatsgevonden. De borgingssystematiek is stapsgewijs
opgezet. Voor de drie pilotgewassen is aan de hand van een flow diagram een uitgebreide
beschrijving uitgevoerd van kritieke punten die zich tijdens de teelt-, oogst-, sorteer-, van
transportfase kunnen voordoen. Deze lijst van kritieke punten, bezien vanuit de optiek van
kwaliteit en milieu, is geanalyseerd en een risico-inschatting (kans x ernst) heeft geresulteerd in
een prioritering van de meest kritieke punten. De borging is vooralsnog verwoord in controle
maatregelen, registratie en borgingsaspekten. De borgingssystematiek heeft betrekking op het
traject dat loopt vanaf het te kiezen perceel tot aan de poort van de conservenindustrie en
garandeert dat een kwaliteitsgrondstof geteeld met oog voor het milieu de poort van HAK
binnenkomt.
De meest essentiële kritieke punten zijn in grote lijnen als volgt aan te geven:
• voorbereidingvoor de teelt (grond, zaad, vruchtwisseling)
• tijdens de teelt (onkruid, ziekte, plagen)
• voor, tijdens en na de oogst (monsternemer, oogstdatum, transport)
Een koppeling van de resultaten van IKZ met de resultaten van het consumentenonderzoek heeft
geleid tot een direct verband met als doel een marktgerichte borging. De prioriteiten voor
borging vanuit de landbouwkundige optiek van IKZ bleken grotendeels overeen te komen met de
voor de consument belangrijke onderwerpen, bezien vanuit de consument-eisen aan de ideale
groenten. Met de ontwikkelde borgingsmethoden is het mogelijk de belangrijkste onderwerpen
voor de consument te borgen.
De voorstellen voor borgingsmaatregelen zoals in dit rapport omschreven zullen uiteindelijk
uitmonden in een ketengerichte borging. Deze ketengewijze borging zal een 100%
betrouwbaarheid eisen wil het vertrouwen in het systeem niet ter discussie komen te staan.
De uitwerking van deze ketencontrole kan zich binnen het veld van zelfkeur, als ene uiterste tot
onafhankelijke ketencertificering als andere uiterste bevinden. Het kosten/baten aspect zal een
rol spelen bij het bepalen van het niveau van onafhankelijke controle.
Alvorens de uitgewerkte borgingspunten toe te passen voor alle toeleveranciers, is nog een
overgangsperiode nodig. In deze zogenaamde verbredingsfase zal de borgingssystematiek in
passende registratie- en beoordelingsdocumenten kunnen worden ondergebracht. In het hoofdstuk
vervolgactiviteiten zal de verbredingsfase nader worden omschreven.
VERVOLGACTIVITEITEN
In de pilot-fase is de borgingssystematiek uitgewerkt en ingevuld voor de drie pilotgewassen.
De prioritaire borgingspunten die hieruit naar voren zijn gekomen, dienen in de praktijk te
worden getoetst teneinde na te gaan:
• in welk mate de borgingspunten en normen aansluiten bij de gangbare praktijk op de
teeltbedrijven;
• op welke wijze de naleving en registratie van de normen kan worden gewaarborgd, zonder
een te grote administratieve belasting;
• of de systematiek van zelfevaluatie door de teler, eventueel aangevuld met externe
beoordelingen, een werkwijze is die daadwerkelijk in de praktijk kan worden toegepast;
• of de borgingssystematiek aansluit op het KAM-systeem dat door HAK wordt gehanteerd
voor de verwerking en de distributie, zodat een sluitende ketenborging ontstaat.
Naast de toetsing van de borging zal tevens invulling moeten worden gegeven aan de borgingssystematiek van de nieuwe producten die zijn toegevoegd in de verbredingsfase van
geï ntegreerde teelt.
In de verbredingsfase zal voorts worden onderzocht of het invoeren van een
zelfevaluatieformulier bruikbaar is. Een zelfevaluatieformulier moet worden gezien als een
hulpmiddel waarmee de teler zich alvast kan voorbereiden op een erkenningsprocedure. Aan de
hand van dit formulier kan de teler zelf zijn bedrijfsvoering doorlopen en op deze manier nagaan
of deze aan de normen voor geï ntegreerde teelt voldoet. Het formulier zal als een checklist
worden opgezet, zodat er zo weinig mogelijk administratieve belasting aan te pas komt en de
borging in relatief korte tijd kan worden vastgesteld en aangetoond.
Indien geï ntegreerde teelt en borging van de totale conserven keten een vaste plaats in de
marketingstrategie van HAK krijgt, is een voor buitenstaanders acceptabele vorm van
ketencontroIe onontkoombaar. Het opstellen van een raamwerk van een dergelijke procedure kan
hiervoor een goed uitgangspunt zijn. Het met goed gevolg doorlopen van het
zelfevaluatieformulier is voor de teler al een eerste stap op weg naar erkenning. Echter, om voor
erkenning of certificering in aanmerking te komen, moet het teeltbedrijf worden beoordeeld.
Deze beoordeling zal een externe audit moeten zijn en aan de hand van het zelfevaluatieformulier
geschieden.
De resultaten van deze en voorgaande fases omtrent IKZ kunnen worden vastgelegd in een
losbandige opbergmap met de titel 'Kwaliteitshandboek Conservenketen". Deze map bevat dan
o.a. algemene informatie, zelfevaluatieformulieren, registratie documenten, procedures en
resultaat formulieren van beoordelingen.