Lesfiche - Telenet Users
advertisement
actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving lesfiche De aarde beeft! Didactische suggesties Inleiding Gebruik hiervoor eventueel het kopieerblad 1 en de PowerPoint in bijlagen 1 en 2. Laat de leerlingen kort vertellen wat ze weten over de aardbeving die heeft plaatsgevonden. Bekijk samen met de leerlingen het nieuwsbericht. (https://www.ketnet.be/karrewiet) Situeer de aardbeving op de (wereld)kaart (zie bijlage 3). Laat de leerlingen allemaal individueel even nadenken over wat zij weten over aardbevingen. Dit schrijven ze op een blaadje. Zet de leerlingen nadien per 4 en geef ze een oranje en een groen blad. Om de beurt lezen de leerlingen één woord, dat ze op hun blad hebben staan, voor. Hebben andere leerlingen van de groep dit woord ook, dan wordt het woord op het oranje blad geschreven. Hebben anderen het woord niet, dan wordt dit op het groene blad geschreven. Bespreek achteraf welke zaken de leerlingen ‘allemaal’ wisten over aardbevingen (oranje) en wat voor hen nieuw is (groen). Kern Gebruik hiervoor eventueel de kopieerbladeren 2 en 3 en de PowerPoint in bijlagen 1 en 2. ’Leren leren ‘ Laat de leerlingen de tekst uit het dossiertje lezen en hiervan een mindmap maken. Wijs hen erop dat ze aan de hand van deze mindmap de hele tekst moeten kunnen reconstrueren. Bekijk een filmpje over aardbevingen. (http://www.schooltv.nl/video/aardbevingen-waardoorontstaan-ze/#q=aardbeving) Vraag aan de leerlingen wat een aardbeving is en hoe die ontstaat. De platen waaruit de aardkorst bestaat, bewegen. Dit gaat niet altijd even soepel. De platen geven veel weerstand en houden elkaar tegen. Er ontstaat een grote spanning, die duurt totdat de platen ineens losschieten. Dat losschieten geeft een enorme schokgolf: een aardbeving! Het hypocentrum is het punt, diep in de aarde, waar de aardbeving plaatsvindt. De plaats aan het aardoppervlak die zich recht boven dat hypocentrum bevindt, noemen we het epicentrum. Op die plaats veroorzaakt de aardbeving meestal de meeste schade. Hoe verder een plaats zich van het epicentrum bevindt, hoe zwakker de schokgolven zijn. 1 actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving lesfiche Vraag aan de leerlingen hoe een aardbeving gemeten wordt. Een aardbeving wordt gemeten met een seismometer. Deze meet de kracht van een aardbeving. Die kracht wordt weergeven op de schaal van Richter. Een aardbeving met een 1 op de schaal van Richter is een heel lichte aardbeving. Je zal ze bijna niet voelen. Een aardbeving met 9 op de schaal van Richter is de zwaarste aardbeving die kan voorkomen. Vraag de leerlingen wat mensen doen op plaatsen waar veel aardbevingen voorkomen. In landen waar meer gevaar is voor aardbevingen, worden gebouwen anders gebouwd. Er zijn ook rampenplannen voorzien waaraan de mensen zich moeten houden wanneer er een aardbeving plaatsvindt. Geef de leerlingen als opdracht om in de klas te gaan staan op de plaats waar zij denken dat ze het meest beschermd zijn tegen een aardbeving. Binnen schuil je het best onder een tafel of bureau of in de hoek van de kamer. Spiegels en ramen moet je zeker vermijden. Vraag de leerlingen wat de gevolgen van een aardbeving zijn. De gevolgen van aardbevingen hangen af van de kracht van de aardbeving. Bij kleine aardbevingen kunnen er kleine deeltjes van het gebouw afbreken of openscheuren. Naarmate dat de aardbeving groter wordt, zal de schade ook groter worden. Er kunnen branden ontstaan, gebouwen staan onder water of wegen worden kapot gescheurd. Vertel de leerlingen dat door aardbevingen ook lawines en tsunami’s kunnen ontstaan. Bekijk met hen de filmpjes. lawine: (http://www.schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-een-lawine/#q=lawine) tsunami (http://www.schooltv.nl/video/hoe-ontstaat-een-tsunami-een-muur-van-water/#q=tsunami) Slot Gebruik hiervoor het kopieerblad 4 en de PowerPoint in bijlagen 1 en 2. Bespreek de oranje en de groene bladen van het begin van de les opnieuw met de leerlingen. Klopte alles wat er werd opgeschreven? Hebben ze nieuwe dingen ontdekt? Sluit de les af door een kort stellingenspel te spelen met de leerlingen en hun kennis te testen. Geef de leerlingen een rood en een groen kaartje (of voorwerp). Lees de quizvraag voor en geef een teken waarop de leerlingen het kaartje in de lucht mogen steken (groen = juist, rood = fout). Bespreek het juiste antwoord. (Knip de kaartjes uit bijlage 4 uit.) 1. Het epicentrum is het punt, diep in de aarde, waar de aardbeving plaatsvindt. fout: hypocentrum 2. Je kan een aardbeving enkel voelen op de plaats van het epicentrum. fout: nog ver buiten het epicentrum is de aardbeving voelbaar. 3. Aardbevingen met een schaal 3 op de schaal van Richter zijn zwaarder dan aardbevingen met een schaal 7 op de schaal van Richter. fout: 1 is de lichtste aardbeving, 9 is de zwaarste 2 actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving lesfiche 4. Bij een aardbeving kan je best onder een bank gaan zitten. juist 5. Een aardbeving kan een tsunami veroorzaken. juist Indien er tijd over is, laat dan de leerlingen zelf uittesten wat het gevolg is van het verschuiven van tektonische platen of laat hen het effect van een aardbeving ontdekken. Gebruik hiervoor kopieerblad 4 van bijlage 1. Indien er niet veel tijd meer is, laat de leerlingen enkel het proefje ‘de aarde beeft’ uitvoeren om hen het effect van een aardbeving aan te tonen. Materiaal Kopieerblad 1 ● Aardbeving in het nieuws! Kopieerblad 2 ● Dossier aardbeving Kopieerblad 3 ● Werkblaadje aardbeving Kopieerblad 4 ● Zelf een aardbeving maken Oranje en groen papier Stellingenkaartjes (rood en groen papier) (Wereld)kaart PowerPoint https://www.ketnet.be/karrewiet http://www.schooltv.nl/video/aardbevingen-waardoor-ontstaan-ze/#q=aardbeving http://www.schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-een-lawine/#q=lawine http://www.schooltv.nl/video/hoe-ontstaat-een-tsunami-een-muur-van-water/#q=tsunami Bijlagen Bijlage 1 – Kopieerbladeren Kopieerblad 1 ● Aardbeving in het nieuws! Kopieerblad 2 ● dossier aardbeving Kopieerblad 3 ● werkblaadje aardbeving Kopieerblad 4 ● zelf een aardbeving maken Bijlage 2 – PowerPoint Bijlage 3 – (Wereld)kaart Bijlage 4 – Stellingenkaartjes 3 actualiteitslessen bovenbouw – aardbeving lesfiche Bronnen Aardbevingen. [13.04.2016, schooltv: http://www.schooltv.nl/video/aardbevingen-waardoorontstaan-ze/#q=aardbeving] Aardbevingen. Een schokkende natuurramp. [13.04.2016, jeugdrodekruis: http://www.jeugdrodekruis.be/jrk_content/1.2Aanbod/2015_101_Lespakket%20Aardbevingen _Leerling_LR.pdf] Hoe bouw je een aardbevingsbestendig huis in Nepal?. [13.04.2016, NOS: http://nos.nl/op3/artikel/2032914-hoe-bouw-je-een-aardbevingsbestendig-huis-in-nepal.html ] Hoe ontstaat een tsunami, een muur van water?. [13.04.2016, schooltv: http://www.schooltv.nl/video/hoe-ontstaat-een-tsunami-een-muur-van-water/#q=tsunami] Wat is een lawine?. [13.04.2016, schooltv: http://www.schooltv.nl/video/clipphanger-wat-iseen-lawine/#q=lawine] 4
