Geachte, Binnenkort kom je met je klas naar de voorstelling Spe

Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Geachte,
Binnenkort kom je met je klas naar de voorstelling Speeltijd van het dansgezelschap Nat Gras. Deze
lesbrief informeert je over de voorstelling en de wijze waarop je hier in de klas rond kan werken.
Wij wensen je een fijne voorstelling die jou en je klasgroep kan inspireren om enkele boeiende
muzische activiteiten uit te werken in de klas en kan nazinderen in de hoofden, de harten en
lichamen van de kinderen.
Veel plezier!
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
INHOUD
DE VOORSTELLING
Info over de voorstelling
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Hedendaagse dans
VOORAF
TIJDENS DE VOORSTELLING
NA DE VOORSTELLING
Jou inspiratie
Lessuggesties :
een muzisch moment in de klas
drama : werken met verbeelding
beeld : een beeldverhaal
media : een zelfportret
beweging : springdans
INFO OVER NAT GRAS
MEDEWERKERS
BIJLAGEN
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
EEN DANSVOORSTELLING
Info over de voorstelling
In mijn zwembroek
en daar maar staan
als enige naast het zwembad
en er niet in.
Mijn poes lukt het wel.
zelfs zonder zwembroek
14 tellen kopje onder
geduwd en dan gedaan.
In Speeltijd gaan 2 dansers op zoek naar de speelsheid, kwetsbaarheid, humor en wreedheid van
elk kind. Het leven als één grote speeltuin : waar je kan winnen, verliezen, voorsteken, aftellen en
soms een beetje vals spelen.
De dansers vertellen zonder woorden allerlei situaties die zich kunnen voordoen onder kinderen, op
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
de speelplaats of een ander moment waar ze vrij zijn van regels of opdrachten. Maar al snel maken
ze hun eigen regels en geven ze, via dans en beweging, elkaar opdrachten. Zo verglijden concrete
situaties moeiteloos naar dans of ontstaat er vanuit een dansbeweging een spel.
Op onze site www.natgras.be krijg je aan de hand van enkele foto’s een impressie van de
voorstelling.
Hedendaagse dans
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
De dansers zijn geschoold in hedendaagse dans. Dit is een dansvorm die vaak ver staat van het
beeld dat kinderen van dans hebben . Dit beeld wordt gevormd door wat ze aan dans zien in de
media, wat hen als hobby wordt aangeboden,….
Hedendaagse dans is een dansvorm die heel veel ruimte laat voor de creativiteit van zowel de
dansers als het publiek. Dit maakt dat deze dansvorm uiterst geschikt is voor een jong publiek.
Hedendaagse dans kan vele gezichten hebben. Het kunnen hele sierlijke dansbewegingen zijn, maar
evengoed krampachtige bewegingen of… dansers die gewoon stilstaan en met hun ogen knipperen.
Merce Cunningham (1919 - 2009) was danser en choreograaf en noteerde in zijn credo 7
stellingen waarmee hij de grenzen van de dans opengooide.
1. iedere beweging kan als een danspas of –beweging worden gebruikt
zo wordt een gewone sprong of een zwembeweging een hele dans
2. elk systeem kan gebruikt worden bij het dansen, ook het toeval
In speeltijd liggen niet alle passen vast, soms dansen de dansers alleen verder tot
ze elkaar weer tegenkomen.
3. ieder deel van het lichaam kan gebruikt worden om te dansen
de zwemdans is een dans waar enkel de armen bewegen.
4. choreografie, muziek, kostuums, decors en licht zijn afzonderlijke bestanddelen van een
dansstuk en kunnen afzonderlijk functioneren
Bij de start van Speeltijd is geen duidelijk “theaterdecor” aanwezig dat je vertelt waar
de dansers zich bevinden. Dit wordt pas gaandeweg duidelijk.
5. iedere danser kan als solist optreden
de dansers dansen afwisselend samen en alleen
6. iedere ruimte kan als dansruimte of “theater” gebruikt worden
Speeltijd zou ook getoond kunnen worden op een schoolplein….
7. dans kan overal over gaan, maar gaat in eerste instantie over het menselijke lichaam en zijn
bewegingsmogelijkheden.
De voorstelling Speeltijd is een fijne kennismaking met hedendaagse dans, verteld in een leesbare
danstaal…
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
VOORAF
Kringgesprek
Mogelijk zijn er enkele kinderen nog nooit naar het theater geweest. Laat de kinderen aan elkaar
hun verwachtingen vertellen.
-
Wat stellen ze zich voor bij danstheater?
Het is belangrijk de nieuwsgierigheid van de kinderen te prikkelen en hen zo warm te maken voor
deze nieuwe ervaring:
-
Wat vertelt de titel? Gaat de voorstelling over kinderen die “speeltijd” hebben? Wat doen
jullie tijdens de speeltijd? Speel-tijd, een tijd om te spelen….
-
Toon de foto van de postkaart of de affiche aan de kinderen. Wat zien ze? Zouden dit de
dansers zijn? Wordt er gedanst? Maken ze zich klaar om te dansen? Of misschien hebben
ze juist gedanst?....
-
Hoe zouden ze dansen? Welke soorten dans ken je? Waar heb je dit gezien? Wie doet er
een stukje dans voor?
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
In tegenstelling tot de meeste theaterstukken wordt er tijdens de voorstelling Speeltijd geen duidelijke
“theatersfeer” gecreëerd. Er staat geen duidelijk “decor” op het podium, het licht gaat niet uit
alvorens de voorstelling begint,….
TIJDENS DE VOORSTELLING
Neem zo weinig mogelijk mee binnen in de zaal : jassen worden in de vestiaire gelaten en check of
er niet teveel spullen in de broekzakken blijven zitten….dit zorgt alleen maar voor afleiding.
Kinderen reageren spontaan op de dingen die er gebeuren op het podium. Zolang de reacties te
maken hebben met de voorstelling is het geen probleem. Maar maak de kinderen vooraf duidelijk dat
ze niet alleen in het theater zijn. Als ze te luid reageren is het storend voor de anderen in het
publiek, mogelijk missen ze zelf details die er te zien of te horen zijn.
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
NA DE VOORSTELLING
Jouw inspiratie
Of je nu een dansvoorstelling maakt of je maakt boeiende lessen voor je klasgroep, jouw inspiratie is
een wezenlijke bouwsteen voor een boeiend resultaat.
-
vooraleer je focust op wat de kinderen boeide tijdens de voorstelling, ga eerst bij jezelf na
wat jou boeide. Waarom? Heeft je inspiratie te maken met de kinderen, met jou als
leerkracht of misschien staat het wel los van de schoolcontext?
-
Kan de voorstelling een inspiratie zijn om een boeiend muzisch aanbod samen te stellen?
Jan ging als choreograaf ook op zoek naar zijn inspiratie, los van kinderen of dans.

DVD La Récréacion, Claire Simon, 1992. Een bij momenten schokkende reportage
waarin de regisseuse dagen lang de pauzes op een school in een buitenwijk van Parijs
registreert. De leerkrachten zijn gevraagd niet tussen te komen, en de speelplaats
verwordt op die manier tot een mini-maatschappij: waarin geweld en manipulatie op
gelijke hoogte komen te staan met vreugde, spel en fantasie.

Birthday Party van Vee Speers. “The Birthday Party” is een collectie van fotografische
kinderportretten. Speers gaat clichés over de ´kindertijd als de mooiste tijd van ons
leven´ uit de weg. Ze toont de wreedheid, fragiliteit en dubbelgelaagdheid van kinderen.

Robin Schwartz. Fotoportretten van haar dochter Amalia met allerlei (exotische) dieren.
Interessante mix tussen fantasie en realiteit.

De comic-reeks Casper en Hobbes van Bill Watterson, waarin de fantasie van een (bij
wijlen erg gemeen) kind op treffende en humoristische wijze wordt neergezet.
De fotoboeken zijn in vele bibliotheken beschikbaar, de video is moeilijker te verkrijgen maar zeker
de moeite waard. Wij vonden hem op het internet.
Gebruik deze lesmap als een inspiratiebron boordevol ideeën. De uiteindelijke vorm van je activiteit
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
zal afhangen van je klasgroep, de accommodatie, de beschikbare tijd,….
Lessugesties
Een muzisch moment in de klas
Laat een kind een voorwerp op het bord tekenen. Met zijn lichaam verduidelijkt hij zijn tekening
Bijvoorbeeld:
-
aan een getekende ballon gaan hangen
-
je handen voor je oren houden voor het lawaai van het vliegtuig dat je tekende
Als je een ander kind de tekening laat verduidelijken dan blijken er meerdere mogelijkheden te
bestaan :
-
doen alsof je met je vinger de ballon gaat kapot prikken
-
met een tas in je hand het vliegtuig achterna hollen of met je zakdoek je familie uitwuiven….
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Drama : werken met verbeelding
Twee kinderen krijgen een kaartje met een spelsituatie op en spelen deze situatie zonder te praten
of gebruik te maken van attributen. Het publiek vertelt nadien wat ze zagen gebeuren.
Situaties :
-
straat met veel verkeer : je wil oversteken maar kijkt goed uit voor de auto’s
-
persoon met hondje op wandel : het hondje komt een andere wandelaar tegen die ook een
hondje bij heeft. De hondjes beginnen te vechten . De mensen trekken hun hondjes uit
elkaar.
-
Samen naar een voetbalwedstrijd kijken : de bal volgen die van links naar rechts gaat /
juichen als er een goal gemaakt wordt,….
Bespreking :
-
wat zag je gebeuren? Was dit de bedoeling?
-
Hebben ze iets kunnen vertellen zonder woorden te gebruiken?
-
Hoe hebben ze ‘geen woorden gebruiken’ opgelost?
Beeld : beeldverhaal
Laat de kinderen een klein popje, playmobil-mannetje,… van thuis meebrengen. (een popje /
mannetje dat in verschillende houdingen kan staan of gelegd worden).
Wat zou dit popje / mannetje kunnen doen? Wat heeft hij bij? Waar zit hij op? Teken het voorwerp
op papier en plaats nadien je popje in het scènebeeld.
Voorbeelden:
-
je tekent een ballon en je laat je popje in de lucht zweven
-
Je tekent een paard en laat je popje paardrijden
-
Je tekent ski’s en laat je popje skiën
-
…
Verduidelijk nu je scènebeeld door bijhorende voorwerpen of de omgeving te tekenen. Denk aan
besneeuwde bergen voor de skiër, wolken of een kerktoren naast de ballon,…
Je kan vanuit bovenstaande resultaten doorwerken in groepjes.
Elk groepje kiest zijn favoriet uit de resultaten van vorige opdracht. Ze bedenken een beeld dat
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
voorafging aan bijvoorbeeld het beeld met de ballon. Daarna volgt een beeld dat er op kan volgen.
Vervolgens plaatsen ze het mannetje in de 3 posities op de tekening. (eventueel kunnen er nog
tekstballonnetjes volgen,…)
Van elk scènebeeld wordt een foto genomen. Zo krijg je een soort beeldverhaal.
Bij het mannetje met de ballon zou dit bijvoorbeeld het volgende kunnen opleveren:
-
een mannetje met 2 handen hangend aan een ballon, zwevend naast een kerktoren
-
het mannetje met 1 arm hangend aan de ballon en opgetrokken benen, reikend naar de
kerktoren
-
het mannetje is op de grond gevallen, hangt in de goot van de toren, of….
Media : zelfportret
Tijdens het maakproces van de voorstelling verzamelden de dansers allerlei materiaal dat hen
inspireerde …. Zo ook de foto’s van Birthday Party van Vee Speers. “The Birthday Party” is een
collectie van fotografische kinderportretten. Speers gaat clichés over de ´kindertijd als de mooiste
tijd van ons leven´ uit de weg. Ze toont de wreedheid, fragiliteit en dubbelgelaagdheid van kinderen.
(foto’s : zie bijlage 1)
De dansers maakten van zichzelf ook een portret.
Bekijk met de kinderen de portretten van Vee Speers.
-
Wat valt er op?
-
Zijn er foto’s die er “spannend” uit zien? Waarom (denk aan de foto van het meisje met het
lang haar en de schaar, de danseres met het springtouw als halsketting,…)
-
Waarom kiezen de mensen juist die voorwerpen?
Laat een voorwerp kiezen dat hen typeert
-
Bekijk de portretten in bijlage. Bespreek met de kinderen waarom de mensen op de
portretten juist die voorwerpen kiezen?
-
Bespreek : welk voorwerp past bij jou of “portretteert” jou?
De kinderen kunnen elkaar helpen en samen bedenken welk voorwerp iemand van de klas
typeert. Denk aan een jas voor iemand die steeds zijn jas verliest, sportschoenen voor de
beste sprinter van de klas.
Mogelijk komen kinderen ook bij onrealistische ideeën bijvoorbeeld een frituur voor iemand
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
die heel veel van frietjes houdt. Zoek samen naar een oplossing. Denk ruimer en ga naar de
abstractie van het eerste idee. Een meisje met in haar haardos allemaal frietvorkjes geeft
vast een leukere foto dan dat ze voor de frituur poseert.
-
Laat de kinderen het voorwerp mee naar de klas brengen.
Laat de kinderen bedenken hoe ze met hun voorwerp op de foto willen
-
bekijk nogmaals de foto’s van Vee Speers. Ze houden hun voorwerp niet gewoon vast. Hoe
maken ze het interessant? Wat vertellen ze op deze manier als extra?
-
Laat de kinderen in groepjes bedenken hoe ze hun voorwerp kunnen integreren en hoe ze
iets extra kunnen vertellen door de manier waarop de het voorwerp “gebruiken”. Je zal
merken dat de kinderen elkaar de beste tips kunnen geven.
Dans : een springdans
Volhouden!
De dansers springen een heel muzieknummer zonder te stoppen. Als ze daarna wat gaan drinken
hoor je hen duidelijk hijgen want ze zijn terecht moe.
Hoelang houden jullie het springen vol?
Zet een muziekje op (of gebruik de muziek uit de voorstelling : The Kooks, muzieknr Ooh La!) en
blijf springen zolang je kan.
Wie houdt het vol tot het einde van het lied?
Wie kan er ondertussen nog allerlei variaties springen? Denk aan een variatie met je benen of naar
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
een andere plek springen.
Bestaande springdans
De dansers maakten vanuit het springtouwdansen een hele springdans. Er bestaan ook
springtouwliedjes waarbij er verschillende sprongen horen. Een sprindans in een touw als het ware.
Bijvoorbeeld:
Als de soldaten marcheren, dan
8x gewoon springen
moeten de meisjes oefeningen leren
8x gewoon springen
Akke-tene, akke-tene
Akke : sprong op linkervoet, rechterhiel tikt op de grond / tene : sprong op beide voeten
Kruise-bene, kruise-bene
springen met voeten afwisselend gekruist en naast elkaar
Hop-la, hop-la
Hop: sprong op linkervoet, rechterknie opgetrokken / La: sprong op beide voeten
1,2,3
3x springen
Ha-tsjie
1x “hoog” : 1 x springen waarbij je voor het neerkomen het touw 4 maal ronddraait.
Kennen de kinderen muziek waar je goed op kan springen? Zoek in je eigen collectie of laat de
kinderen een geschikt muzieknummer meebrengen.
Kunnen de kinderen bovenstaande springdans ook zonder touw maar op muziek uitvoeren?
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Nieuwe springdans
De kinderen kunnen natuurlijk ook hun eigen springdans maken. Bouw dit geleidelijk op:
OPWARMING IN DE KRING
-
als de muziek start spring iedereen op het tempo van de muziek. Zet je het geluid uit dan
ligt iedereen razendsnel op de grond. Benadruk dat de kinderen naar het tempo van de
muziek luisteren zodat iedereen in de juiste maat springt.
-
Idem maar nu kunnen er allerlei verschillende sprongen ontstaan
EXPLORATIE DOORHEEN DE ZAAL
-
laat de kinderen vrij dansen op de muziek. Als je in je handen klapt springt iedereen in de
maat van de muziek, met zijn gezicht naar het raam. Als je terug in je handen klapt kan
iedereen weer vrij dansen.
-
Spreek telkens een andere springrichting af alvorens je terug start.
VASTLEGGEN VAN PASSEN
-
laat de kinderen per 2 een toffe sprong bedenken. Let wel op : ze moeten de sprong op de
maat van de muziek kunnen uitvoeren.
-
Laat de kinderen hun vondsten tonen. Wat zijn de favoriete sprongen van de klas? Oefen
deze samen en plak ze aan elkaar per 4 sprongen.
-
Een toffe spreektekst kan helpen om de volgorde en de duur te onthouden.
Eén twee drie, jump jump jump
8 x springen ter plaatse
Tene-tik, tene-tik / een idee van onze Rik
Spring afwisselend op beide voeten en op 1 voet – de andere voet tikt met de teen achter op
de grond.
Open –toe, open-toe / wij zijn nog lang niet moe
Spring 4x afwisselend met voeten open en toe springen.
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
INFO NAT GRAS
Nat Gras is een dansgezelschap dat in 2002 werd opgericht door Goele Van Dijck. Het wil voor
iedereen mogelijkheden scheppen tot zowel actieve als receptieve kunstbeleving. Het focust zich
hierbij vooral op kinderdansvoorstellingen en inclusie-dans (dans voor dansers met en zonder
fysieke handicap).
Voor de schoolvoorstellingen biedt het gezelschap een stevige omkadering aan die verder gaat dan
“het begrijpen van de voorstelling”. Door middel van een lesbrief en workshops op school willen we
het publiek een ruimer beeld geven van dans en hedendaagse dans in het bijzonder.
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Nat Gras is gevestigd in Antwerpen en met hun voorstellingen reizen ze doorheen Vlaanderen,
Nederland en af en toe in het buitenland.
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
MEDEWERKERS
JAN MARTENS : choreografie
Jan studeerde aan de Fontys dansacademie van Tilburg en het Hoger Instituut voor Dans te Lier.
Sindsdien werkt hij freelance als danser, choreograaf en docent.
Zo danste hij in Koeiemorgen en Schaapwel, 2 peuterdansvoorstellingen van Nat Gras. Naast zijn
werk als danser (ook te zien bij o.a. Ann Van de Broeck en United-C) maakt hij ook eigen werk. Hij
is een jonge maker met een grote honger om de danswereld en zijn (jong) publiek te verkennen.
Speeltijd is zijn eerste voorstelling voor een jong publiek.
ANDREA RODRIGUES : dans
Andrea is Portugese en woont in Antwerpen. Ze studeerde aan de Escola Superior de Dança
(Lisabon) en de Fontys dansacademie te.Tilburg. Ze was eerder te zien in choreografieën van o.a.
Eddy Becquart en United-C Momenteel danst ze, naast de voorstelling Speeltijd, ook in de
voorstelling “Eerste Sneeuw” van de Kopergietery.
ROGER VINAS LOPEZ : dans
Roger is Spanjaard en woont in Brussel. Na zijn theaterstudies aan de Estudis de Teatre
(Barcelona) verdiepte hij zich in dans. In België danste hij reeds in de kinderdansvoorstelling A
l’ombre des arbres van Compagnie Felicette Chazerand. Hij danst ook voor een volwassen publiek
en maakt eigen werk.
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
GOELE VAN DIJCK : productieleiding en coaching
Na haar studies als kleuterleidster raakte Goele geboeid door dans met / voor jonge kinderen. Ze
besloot zich in dans te verdiepen en behaalde het diploma van dansdocent aan de Fontys
Dansacademie te Tilburg / Nederland. Ze geeft momenteel dansles en maakt
kinderdansvoorstellingen. Met haar gezelschap Nat Gras maakt ze beklijvende, zintuiglijke
voorstellingen en probeert ze dans en theater vanuit een brede context te benaderen.
Voor deze voorstelling deed ze de productieleiding en stond ze Jan als jonge maker bij met raad en
daad.
OLIVIER WAELKENS : kledingadvies
Met Dallas & Vegas geeft ontwerper Olivier Waelkens een modische visie op luxueuze handtassen
en modische objecten.
Na de kostuums te hebben ontworpen voor toneelstuk Strindberg, bij het Toneelhuis, gaf hij nu
advies voor de kleding van Speeltijd.
ELKE VERACHTERT : lichtontwerp
Elke studeerde scenografie in Antwerpen en is sindsdien werkzaam bij diverse theater- en
dansgezelschappen. Ze was ook al betrokken bij de voorstelling Koeiemorgen van Nat Gras. Voor
Speeltijd zorgde ze voor het licht.
B IJLAGE :
Portetten van Vee Speers
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd
Lesmap dansvoorstelling Speeltijd