Hoofdstuk 3 - Samenvattingen vwo

Aardrijkskunde hoofdstuk 3: Middellandse Zeegebied
Paragraaf 2 Platentektoniek rond de Middellandse Zee____________________________
De Middellandse Zee bestaat uit de
microplaten: Iberische plaat,
Tyrrheense plaat, Apulische plaat,
Egeïsche plaat en de Anatolische
plaat. Tijdens de alpiene
gebergtevormende fase bewoog de
Apulische plaat zich in noordelijke
richting en kwam in botsing met de
Euraziatische plaat Alpen. Ook de
Pyreneeën behoren tot het alpien
plooiingsgebied.
De Apennijnen lopen van noord naar
zuid, dwars door Italië, gevormd
langs een subductiezone. De
Tyrrheense plaat beweegt tegen de
wijzers van de klok en de Apulische
plaat duikt bij de oostkust van Italië onder de Tyrrheense plaat.
 omhoog drukking van schalie, kalksteen en zandsteen.
 de Apulische plaat bestaat o.a. uit oceanische korst, door subductie ontstaan vulkanen.
Bij de Helleense boog duikt oceanische korst van de Afrikaanse plaat onder de Egeïsche plaat
en veroorzaakt een trog in de Middellandse Zee. De oceaanbodem is zo zwaar dat de
Helleense boog zich verplaatst richting Afrika. De Egeïsche plaat, wordt naar Afrika
toegetrokken, de Egeïsche plaat wordt zo steeds uitgerekter en dunner, daardoor is de
continentale plaat overstroomd met zeewater. De rand van de Egeïsche plaat wordt
omhooggeduwd en samengeperst, evenwijdig aan de rand ligt een boog vulkanen (en
overblijfselen van: caldera’s)
Paragraaf 3 Een onrustig gebied_______________________________________________
Aardbevingen in het Middellandse Zeegebied: het hypocentrum ligt vaak erg ondiep, zeer
gevaarlijk. Deze aardbevingen worden gevolgd door vele (zware) naschokken. De oorzaak
van naschokken is dat nog niet alle spanning verdwenen is en dat er nieuwe breuken zjin
ontstaan. Turkije heeft de zwaarste aardbeving vanwege de transforme beweging van de
Anatolische plaat langs de Euraziatische plaat. De gevolgen van dit soort natuurrampen
kunnen verkleind worden met een goed hazard management.
De wegduikende oceanische plaat smelt en vermengt zich met water en lichter sediment 
hoopt zich op in de magmakamer(= stroperig) bij genoeg druk in de magmakamer ontstaat
een uitbarsting.
Paragraaf 4 Klimaat en vegetatie rond de Middellandse Zee________________________
Cs-klimaat, neerslag met hoge intensiteit en grote variabiliteit. Plantengroei is daarop
afgestemd: leerachtige, naaldvormige bladeren, daardoor kunnen ze de verdamping in een
droge periode beperken. Of stekels: om schapen op een afstand te houden. Ook kunnen
soorten tegen brand (makkelijk herstel). De geofactoren klimaat en ondergrond eisen van de
begroeiing een enorme veerkracht: mediterrane vegetatie.
De rivieren weerspiegelen de gecombineerde effecten van de geofactoren klimaat en
ondergrond. Waar de rivier in zee uitmondt, zijn delta’s en uitgebreide kustvlakten ontstaan.
Door het geringe getijdenverschil in de MZ kunnen deze delta’s zich gemakkelijk handhaven.
Aardrijkskunde hoofdstuk 3: Middellandse Zeegebied
zomer: ITCZ omhoog, hoge druk rond MZ
winter: ITCZ omlaag, door het reliëf en westenwind komt de
lage druk rond de MZ te liggen
noordelijk halfrond
mistral: koude wind vanuit het
noorden
sirocco: warme en stoffige wind
vanuit het zuiden
föhn: warm en droog uit het zuiden gaat verder door de alpen in.
Depressies: koude en warme lucht ontmoeten elkaar bij een front, warme lucht stijgt op in een
spiraalvorm.
koufront: koude lucht duwt zich onder de warme lucht  neerslag
warmtefront: warme lucht gaat geleidelijk over de koude lucht heen
Badlands (los materiaal)ontstaan door:
buien met grote intensiteit, instabiele ondergrond, reliëf
Paragraaf 5 De invloed van de bewoners op het Middellandse Zeegebied_____________
Problemen bij landbouw: droge zomer, reliëf en lage begroeiingsdichtheid. Kustvlakten
werden vroeger niet gebruikt, vanwege malaria en overstromingen. Op een heuvel kon men de
vijand beter zien. Reliëf aanpak: aanleg van terrassen. Droge zomer aanpak: met wintertarwe
wordt er gebruik gemaakt van het regenseizoen, andere gewassen worden beregend met
irrigatiesystemen. De waterbalans raakt hierdoor soms uit evenwicht. Lage
begroeiingsdichtheid aanpak: transhumance: veehouders verblijven ’s winters in de
laagvlakten en in de zomer trekken ze de bergen in. De EU helpt het MZ-gebied met de
modernisering van de landbouw met subsidies, het massatoerisme zorgt voor een enorme
groei van welvaart en werkgelegenheid
Aardrijkskunde hoofdstuk 3: Middellandse Zeegebied
Paragraaf 6 Landdegradatie rond de Middellandse Zee___________________________
Door een combinatie van natuurlijke en menselijke factoren is de draagkracht van het MZgebied afgenomen. Er zit vaak een lange periode tussen de schadelijke ingreep en het moment
dat het probleem zichtbaar wordt. Veel ingrepen die op korte termijn voordelen opleveren,
blijken op lange termijn desastreus te zijn waardoor duurzaam water- en landgebruik steeds
belangrijker wordt in de toekomst.
Van bodemerosie is alleen sprake wanneer de bovenste humuslaag verdwijnt (is zeer dun bij
MZ). De kans op processen als modderstormen neemt toe met het verdwijnen van de
begroeiing.
In het MZ-gebied valst voldoende neerslag, maar het heeft een onregelmatig regiem. Door
gunstige subsidieregelingen voor irrigatie zijn veel boeren groenten en tomaten gaan
verbouwen. Maar gebeurt dit onzorgvuldig, dan dreigt grondwaterproblematiek. Leegloop
plattelandbosbouw(maar branden nemen toe!)